بهینه سازی مصرف انرژی در تولید توت فرنگی گلخانه ای در ساوجبلاغ

نرگس بنائیان، محمود امید، حجت احمدی، «برآورد شاخص های انرژی و بهینه سازی مصرف آن در تولید توت فرنگی گلخانه ای: مطالعه موردی شهرستان ساوجبلاغ در استان البرز»، فصلنامه مهندسی بیوسیستم ایران، سال 42، شماره 2، پاییز و زمستان 1390، ص 151.

شهرستان ساوجبلاغ مهم ترین منطقه تولید محصولات گلخانه ای هیدروپونیک در ایران است و بالاترین سطح زیر کشت توت فرنگی گلخانه ای را دارا می باشد. هدف این مطالعه بررسی الگوی مصرف انرژی و تعیین ارتباط بین انرژی ورودی در کشت توت فرنگی گلخانه ای و عملکرد با استقرار مدل برنامه ریزی خطی براساس تحلیل پوششی داده ها است. در ادامه کارایی فنی گلخانه ها تعیین و انرژی معادل نهاده های انرژی در تولید بهینه سازی شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها میزان انرژی کل برای محصول توت فرنگی 800 گیگاژول بر هکتار و مقدار انرژی مصرفی برای تولید یک کیلوگرم توت فرنگی (انرژی ویژه)  ‎/125مگاژول محاسبه گردید. با انجام تحلیل رگرسیون خطی، اثر انرژی نهاده های سوخت، کودشیمیایی، الکتریسیته و نیروی کارگری بر روی عملکرد محصول معنی دار بود، در حالی که سایر نهاده ها اثر معنی داری بر روی عملکرد توت فرنگی نشان ندادند. این چهار نهاده ی اثرگذار به عنوان ورودی و عملکرد محصول به عنوان خروجی مدل در نظر گرفته شد، و کارایی گلخانه ها با فرض بازدهی به مقیاس متغیر ورودی محور محاسبه گردید. کارایی فنی انرژی برای گلخانه های توت فرنگی 93‎/0 محاسبه شد که بیشترین میزان ناکارایی (61 درصد از کل انرژی) مربوط به انرژی سوخت می باشد. بعد از محاسبه تفاوت مقدار واقعی و بهینه در مصرف نهاده های گلخانه های ناکارا مشخص شد، به طور متوسط می توان به میزان 16 درصد در مصرف انرژی صرفه جویی کرد.

واژگان کلیدی: شاخص های انرژی، ساوجبلاغ، کارایی فنی خالص، توت فرنگی گلخانه ای.