ارزیابی شاخص‌های کیفی مسکن در برنامه‌ریزی مسکن

 (مطالعه موردی: نواحی شهری نظرآباد، استان البرز)

دکتر صفر قائد رحمتی، دکتر ابوالفضل مشکینی، مهندس علیرضا گروسی، «ارزیابی شاخص‌های کیفی مسکن در برنامه‌ریزی مسکن (مطالعه موردی: نواحی شهری نظرآباد، استان البرز)»، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال 4، ش 2، پاییز و زمستان 1396، صفحات 243 - 262.

چکیده: نگاه ویژه به مسکن نیز پس از گذر از جبران کمبود مسکن، نگاهی کیفی به آن است. تحلیل ویژگی‌های کیفی می‌تواند زمینه‌ساز تحول در برنامه‌ریزی جامع مسکن و اتخاذ سیاست مناسب در عرصه‌های مختلف شهری به‌ویژه بخش مهم مسکن شود. در این پژوهش شاخص‌های کیفی مسکن در شهر نظرآباد استان البرز و نواحی شهری آن ارزیابی می‌شود. پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و براساس هدف کاربردی است. ابتدا شاخص‌های کیفی مسکن در سه بخش اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی استخراج و تنظیم و با استفاده از پرسش‌نامه، این شاخص‌ها در سطح شهر نظرآباد و نواحی آن در معرض سنجش توسط شهروندان گذاشته شد. حجم نمونه آماری براساس فرمول کوکران، 378 واحد مسکونی است. از مدل VIKOR برای سنجش اختلاف نواحی شهری در شاخص‌های کیفی و سطح‌بندی این شاخص‌ها استفاده ‌شده است. نتایج نشان‌می‌دهد که وضعیت شاخص‌های سه‌گانه در شهر نظرآباد مطلوب نیست. طبق خروجی مقدار آماره آزمون T تک‌نمونه‌ای برابر با 268/83 و سطح معناداری آزمون فرضیه (000/0) است. بنابراین، ازآن‌جایی‌که سطح معناداری کمتر از 05% است، وضعیت نسبتاً نامطلوب در سه گروه شاخص کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی در سطح کل شهر نظرآباد تأیید می‌شود. نتایج مدل VIKOR هم نشان می‌دهد که مقدار Q در ناحیه دوم شهر نظرآباد برابر است با 406/0 که نشان‌دهنده وضعیتی نیمه‌توسعه‌یافته و نسبتاً مطلوب در شاخص‌های کیفی است. نواحی اول و چهارم شهر در مقدار Q، با 588/0 و 0490/0 وضعیت متوسط دارند. نواحی سوم و پنجم به‌ترتیب با 641/0 و 643/0 وضعیت نسبتاً نامطلوب و کمتر توسعه‌یافته دارند.

کلمات کلیدی: استان البرز؛ برنامه‌ریزی مسکن؛ شاخص‌های کیفی مسکن؛ نواحی شهری نظرآباد.

________________________

متن کامل مقاله فوق به زبان های فارسی و انگلیسی

Persian.pdf

English.pdf

مهندس علیرضا گروسی کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری

1396، محوطه باستانی ازبکی شهرستان نظرآباد، مهندس علیرضا گروسی در کنار دکتر نوری مدرس باستان شناسی دانشگاه کاشان

___________________________

دیگر مطالب مرتبط 

کارنامه علمی و پژوهشی علیرضا گروسی و همکارانش 

مقاله علیرضا گروسی درباره گردشگری شهرستان نظرآباد

مقاله علیرضا گروسی و حسین عسکری در کنگره تاریخ معماری البرز

علیرضا عزیزی

پژوهشگر و کارشناس ارشد جغرافیا

کهن دشت نظرآباد از نظر ناهمواری (ژیومورفولوژیکی) یک محدوده حایل بین دو دشت نسبتاً وسیع کشور یعنی دشت قزوین در غرب و دشت ساوجبلاغ در شرق می باشد که از نظر ناهمواری اختلاف قابل توجهی بین بخش های مختلف آن دیده نمی شود به طوری که حداقل ارتفاع این دشت در بخش های جنوبی به میزان 1100 متر و حداکثر آن در شمال 1350 متر (از سطح آبهای آزاد) در حوالی آزادراه کرج قزوین مشاهده می شود.

از نظر بافت خاک غالب خاک این منطقه دارای خاک رسوبی واریزه ای می باشد که بستگی به موقعیت محل و دوری و نزدکی از تپه های اطراف از شنی تا رسی متفاوت است. در بخش های شمالی و مرکزی خاک بسیار مناسبی را برای فعالیت های کشاورزی ایجاد کرده و موجب شکل گیری روستاهای بزرگ و کوچک در این مناطق گردیده که اساس کار آنها بر فعالیت های کشاورزی متمرکز می باشد و موجب گردیده این شهرستان از نظر تولید محصولات زراعی و دامی در رتبه نخست استان قرار گیرد. اما در بخش های جنوبی تر که زهکشی آب به خوبی انجام نمی گیرد موجب شکل گیری محدودی کویری با خاک های شور گردیده است.

عمده ترین منابع تامین آب بخش های کشاورزی و صنعتی و آشامیدنی در منطقه منابع زیر زمینی بوده است که در سال های نه چندان دور از طریق حفر قنات (کاریز) به این منابع دست پیدا می کردند و در سال های اخیر نیز با حفر چاهای عمیق و نیمه عمیق این منابع را استخراج و مورد مصرف قرار می دهند. امروزه بهره برداری بیش از اندازه از این منابع موجب افت شدید سطح سفره های زیرزمینی گردیده است که در صورت بهره برداری بیش از حد منجر به تنش آبی در سال های آینده خواهد شد.

علاوه بر منابع آب های زیرزمینی منبع دیگر تامین آب رودخانه کردان می باشد که پس از عبور از شهرستان ساوجبلاغ از جهت شرق وارد شهرستان می شود و با جهت جنوب شرقی و طی مسیری نسبتاً کوتاه در حوالی نجم آباد به رودخانه ابهررود می پیوندد که منجر به شکل گیری رودخانه شور می شود که پس از طی مسیری کوتاه وارد شهرستان اشتهارد می شود.

بررسی وضعیت آب و هوایی شهرستان نشان می دهد که میانگین طولانی مدت دمای منتطقه 14 درجه سانتیگراد و میانگین بارش کمتر از 300 میلی متر در سال می باشد که از نظر اقلیمی این شهرستان جزء مناطق نیمه خشک قرار می گیرد. عمده ترین عامل بارش توده هوای مرطوب غربی می باشد که در فصول سرد سال وارد کشورمان می شود و بارش های قابل توجهی را در منطقه ایجاد می کند. از اواخر خرداد ماه پرفشار جنب حاره وارد منطقه می شود و منجر به خشکی هوا می گردد. در فصول گرم سال بادی از جهت جنوب و جبوب شرقی وارد منطقه می شود که در اصطلاح محلی به آن باد راز می گویند که این باد خشکی هوا را در بخش های جنوبی تشدید، و منجر به پراکنش ریزگرد ها در برخی از روزهای سال می شود.

با توجه به اقلیم منطقه و شیب عمومی پوشش گیاهی غالب در این دشت بیشتر گیاهان تیغ دار همانند گون، خارشتر، درمنه، جارو و ورک می باشد که به دلیل مهار آب های زیرزمینی و بیابان زایی جنگل های دست کاشت نیز در بخش های جنوب شهرستان و حاشیه مناطق کویری اجاد شده است که عمده ترین گونه های آن تاغ، گز و کاج می باشد که نقش عمده ای در کنترل ریز گردها و جلوگیری از گسترش بیابان خواهد داشت.

شرایط طبیعی و پوشش گیاهی متنوع زیستگاه مناسبی را برای گونه های عمده جانوری در منطقه ایجاد کرده است که از مهم ترین آن ها می توان به گرگ و روباه و انواع مارها و پرندگانی چون بلدرچین و انواع گنجشک سانان ایجاد کرده است که منطقه حاشه رود شور از جمله مناطق شکار ممنوع در استان محسوب می شود.

بارش های قابل توجه در اواخر زمستان و اوایل بهار، موجب شکل گیری تنها تالاب فصلی استان در اطراف روستای صالحیه می شود که این تالاب زیست گاه موقت پرتدگان مهاجر در اوایل فصل بهار می شود که یکی از مناطق طبیعی گردشگری استان محسوب می شود.

خاک مناسب همرا با منابع آب قابل توجه موجب شده است که یکی از قدیمی ترین استقرارگاهای انسانی یعنی محوطه باستانی ازبکی در منطقه شکل بگیرد. در حال حاضر نیز این دشت یکی از مراکز سکونت گاهی کشور با دو شهر (نظرآباد و تنکمان) و روستاهای بزرگ و کوچک که در این دشت سکونت دارند.

 کارنامه علمی و فرهنگی علیرضا عزیزی 

 ویژگی های جغرافیایی شهرستان نظرآباد

گوسفند نژاد فشندی یکی از نژادهای گوسفند موجود در ایران و خاستگاه آن ساوجبلاغ است. نژاد آن گوشتی - شیری است و رنگ آن عموماً در بدو تولد قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره و در بلوغ از کرم، کهربایی روشن و قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره  است. این گوسفند که تا حد زیادی به گوسفند زندی شباهت دارد دارای جثه ای بزرگ است. جمعیت این نژاد در حدود 250 هزار راس است. ییلاق نژاد فشندی در کوهستان های مرتفع طالقان، کندوان، کرج، شمیرانات و قشلاق آن در حاشیه دشت قزوین، ساوجبلاغ و شهریار  است.  از نظر تولید پشم نیز پشم این گوسفند از نوع پشم نسبتاً ضخیم محسوب می شود. 

ویژگی های ظاهری

گوسفند فشندی جثه ای متوسط تا بزرگ دارد و در رنگ‌های کرم، قهوه‌ای سیر، قهوه‌ای روشن و قرمز روشن ‌دیده می‌شود. در این گوسفند عموماً چهار قلم، زیر شکم و سر حیوان رنگ تیره ‌تری دارند. در این نژاد سر دارای لکه سفید کوچک و با نوار سراسری مشاهده می شود که گاهی روی پیشانی قرار دارد. بیشترین تجمع این حیوان در شهرستان ساوجبلاغ است. نژاد گوسفند فشندی از نظر مقاوم بودن در برابر سرما و عوامل محیطی مشهور بوده و تولید مثل و سرعت رشد خوبی دارد. این نژاد به دلیل سازگاری بالا با محیط، هم در کوهستان های مرتفع و هم در دشت ها تولید مثل و شیردهی خوبی دارد. این نژاد معمولاً اگر در دشت ها چرا کند جثه بزرگتری پیدا می کند. علاوه بر شیردهی خوب، این نژاد از نظر تولید گوشت نیز آمار قابل توجهی دارد و به همین دلیل یک نژاد گوشتی - شیری است. بره های این نژاد خیلی سریع به فروش می رسند. در این نژاد میش بدون شاخ، و قوچ ها در مواردی شاخ دار و گاهی بدون شاخ هستند.

وضعیت دنبه

این نژاد دارای دنبه ای بزرگ با شکاف 5 تا 7 سانتی متری و دنبالچه افتاده به طرف پایین است.

ویژگی های تولیدمثلی

فصل زایش در این نژاد زمستان است و درصد باروری آن 95 درصد است. در گوسفند فشندی درصد زایش 94/2 و درصد بره زایی 4/108 می باشد. درصد چندقلوزایی نیز 0/5است.

ویژگی های تولیدی

این نژاد که یک نژاد گوشتی - شیری است در هر دوره شیردهی حدودا 85-100 kg شیر تولید می کند. طول دوره بارداری آن 147 روز بوده و طول دوره شیردهی 132 روز است. در نژاد فشندی گوسفند ماده در هنگام تولد 3/77 kg و در پایان شیرخوارگی 24/65 kg و در شش ماهگی حدودا 35/31 kgوزن دارند. در حالی که گوسفند نر در هنگام تولد 4/29 kg و در پایان شیرخوارگی 26/4 kg و در شش ماهگی در حدود 37/50 kg وزن دارند. پس از پایان یک سال گوسفند ماده تقریبا 53/54 kg و گوسفند نر 73/30 kg وزن خواهند داشت. در زمینه تولید پشم نیز، گوسفند نر نژاد فشندی در یک سالگی تقریبا 1/5kg  و گوسفند ماده این نژاد 1/1kg  تولید پشم خواهند داشت.

حرمت پرجمعیت ترین نقطه شهری غرب استان البرز

علیرضا عزیزی

کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی از دانشگاه شهید بهشتی 

بایستی به مطالب دوست بررگوار آقای عسگری اضافه کنم که نطرآباد بعد از کرج دومین نقطه شهری بعد از کرج بوده که چهره شهری به خود گرفته است. نطرآباد از دوران قبل از انقلاب از یک طرح منسجم شهری برخوردار بوده و تمام ساختارهای مورد نیاز را داشته است. اما بماند که در دو دهه اخیر مورد بی مهری و گاه تنگ نظری و در برخی از موارد نیز ضعف مدیریت باعث شده که اینک شهر آنچنان که باید و شاید و درخور مردمان آن که در حال حاضر پرجمعیت ترین نقطه شهری غرب استان البرز می باشد توسعه نیابد. کاش مسولین قبل از اظهار نظر، اندکی مطالعه و تفکر و بعد نظرات خود را بر زبان بیاورند.

دیگر مطالب مرتبط:

 کارنامه علمی و فرهنگی علیرضا عزیزی 

 ویژگی های جغرافیایی شهرستان نظرآباد

پاسخ حسین عسکری به اظهارات کولیوند درباره شهر نظرآباد 

واکنش جوان 23 ساله نظرآبادی به اظهارات توهین آمیز کولیوند 

فرهنگسرای مهر شهر نظرآباد ویران شد

از تخریب فرهنگسرای مهر شهر نظرآباد تا اظهارات آقای کولیوند

یادداشت انتقادی اسماعیل آل احمد درباره فرهنگسرای مهر شهر نظرآباد

پاسخ شهرام نجم آبادی به اظهارات کولیوند درباره شهر نظرآباد

واکنش به اظهارات کولیوند درباره مدیریت شهر نظرآباد 

بررسی عملکرد شورای شهر نظرآباد در انتخاب شهردار 

پاسخ ابوالفضل سلطانی به اظهارات کولیوند درباره شهر نظرآباد

پاسخ حمیدرضا زعیم به اظهارات کولیوند درباره شهر نظرآباد 

پاسخ محمود یوسفی به اظهارات کولیوند درباره شهر نظرآباد

نامه سرگشاده روحانی نظرآبادی به سخنگوی قوه قضاییه

زیبایی های تالاب فصلی صالحیه

تالاب فصلی روستای صالحیه در شهرستان نظرآباد تنها تالاب استان البرز است که با بارش های چند ماه اخیر پر آب شده و پرندگان نادری را به سوی خود کشانده است.   بیش از سی گونه از انواع پرندگان در این تالاب مشاهده شده که میتوان به پرندگان نادری همچون دورنا، لک لک سیاه و پلیکان سفید اشاره کرد. از گونه های دیگری که در این تالاب مشاهده شده اند انواع کاکایی، انواع حواصیل، فلامینگو، آنقوت و دیگر پرندگان هستند.کارشناسان معتقدند اگر آب ورودی به این تالاب از سمت کردان قطع نشود شاهد این خواهیم بود که در سال بعد پرندگان بیشتری در تالاب صالحیه حضور پیدا کنند و حتی این مکان را به عنوان زیستگاه و اقامتگاه خود برگزینند. تصاویری که در این گزارش مشاهده می کنید توسط آقای شاهرخ رخش خورشید عکاسی و ارسال شده اند (به نقل از پیام آنلاین).

اثرات فاضلاب های رها شده شهری بر ناپایداری اقتصادی روستاهای ساوجبلاغ

محمودرضا میرلطفی، نسرین صادق بیگی،«ارزیابی اثرات فاضلاب های رها شده شهری بر ناپایداری اقتصادی روستاهای ساوجبلاغ»، دو فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، ش 24، بهار و تابستان 1394، ص 235.

 اهداف: از آنجایی که فاضلاب های رهاشده شهری در مناطق روستایی، یکی از عوامل مهم در ناپایداری روستاها به شمار می آیند، هدف این پژوهش، ارزیابی تاثیر فاضلاب های رهاشده شهری بر ناپایداری اقتصادی روستاهای بخش ساوجبلاغ است. روش: تحقیق حاضر براساس روش توصیفی - تحلیلی، مبتنی بر منابع اسنادی، بررسی های میدانی و تکمیل پرسش نامه انجام شده است. روش میدانی شامل انجام مشاهده مستقیم برای بررسی اثرات فاضلاب های رها شده شهری در روستاهای مورد مطالعه و بررسی منطقه و تکمیل پرسش نامه با استفاده از دو گروه است. گروه اول سرپرست خانوارهای تحت تاثیر فاضلاب هستند و گروه دوم، سرپرست خانوارهای بدون تاثیر فاضلاب هستند که هر دو گروه در روستاهای مطالعه شده ساکن بوده اند. برای تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS و آزمون های mann-whitney  و مدل ماتریسی موریس استفاده شده است که در این بین، داده ها با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده اند.

کلیدواژگان: توسعه پایدار، ناپایداری اقتصادی، فاضلاب های رهاشده شهری، ساوجبلاغ.

دانلود متن کامل مقاله

مکانیابی بهینه دفن زباله های جامد شهری منطقه هشتگرد به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)  و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

مجتبی یمانی، شهناز علیزاده، «مکانیابی بهینه دفن زباله های جامد شهری منطقه هشتگرد به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)  و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، شماره 96، زمستان 1394، صص 79 - 90.

چکیده: مکان یابی دفن زباله یکی از مهم ترین جنبه های مدیریتی مواد زائد جامد شهری است و علم ژئومورفولوژی با توجه به ماهیت خود که به منشاء و تحول اشکال زمین و فرایندهای تشکیل آنها مربوط می شود، در امر مکان یابی بهینه نقش بسزایی دارد. منطقه هشتگرد با وسعت 398 کیلومترمربع در جنوب شهرستان ساوجبلاغ استان البرز واقع شده است. در این منطقه به دلیل قرارگیری بر روی مخروط افکنه رودهای دایمی (کردان) و زمین های با نفوذپذیری فراوان، وجود آب های سطحی و لایه های آب زیرزمینی بعضاً در عمق های کم (کمتر از 50 متر)، نواحی جمعیتی (شهری و روستایی) و زمین های کشاورزی فراوان، مکانیابی بهینه دفن زباله به طوری که به محیط زیست اطراف آسیب وارد ننماید دارای اهمیت و ضرورت فراوانی است. هدف این تحقیق مکان یابی بهینه دفن زباله منطقه هشتگرد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و باتوجه به پارامترهای ژئومورفولوژی می باشد. روش تحقیق به صورت تحلیلی - مقایسه ای است. در این پژوهش از نقشه های توپوگرافی 25000 :1 و نقشه زمین شناسی 1:100000 و داده های مربوط به آب های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه استفاده شد و همچنین نرم افزار ArcGIS برای تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. در مقاله حاضر براساس چهار معیار اصلی یعنی زمین شناسی، هیدرولوژی، توپولوژی و کاربری اراضی پنج ناحیه برای مکانیابی به دست آمد که نتیجه پژوهش حاکی از آن است که نواحی کاملاً مناسب برای دفن زباله در قسمت شرقی و جنوبی منطقه در حوالی روستای محمدآباد افشار و نواحی کاملاً نامناسب برای دفن زباله ناحیه غربی منطقه به دلیل قرارگیری نواحی جمعیتی و کشاورزی و عمق کم آب زیر زمینی (7 تا 32 متر) در این قسمت از منطقه می باشد.

کلیدواژگان: دفن زباله، مکان یابی، مدل  AHP، هشتگرد.

متن کامل مقاله

حسین عسکری: یادداشت زیر برای نخستین بار در خبرنامه ساوجبلاغ (شماره 16، اسفند 1382، صفخه 11) منتشر شده است. گمان کنم با گذشت دوازده سال از نگارش آن، برخی هشدارهایش همچنان قابل توجّه باشد. «خبرنامه ساوجبلاغ» در آن سال ها، ارگان فرمانداری شهرستان ساوجبلاغ بود.

زلزله در ساوجبلاغ، دیر یا زود؟ 

زلزله جانسوز بم فرصتی پیش آورد تا در این ایام به صورت جدی و عمیق، در رسانه های جمعی زنگ خطر زلزله در 97 درصد از مناطق کشورمان به صدا در آید. (1) اما در این میان از مساله تهدید شهرستان ساوجبلاغ هیچ مطلبی در مطبوعات محلی و ویژه نامه های رنگین روزنامه های کثیر الانتشار منعکس نشد و کمتر مسوولی در این باره سخنی بر زبان راند. بر همین مبنا پس از گذشت حدود 2 ماه از فاجعه بم، نگارنده این سطور که نه زمین شناس و نه جغرافی دان است؛ بلکه اغلب در موضوع شناخت فرهنگ و تاریخ کهن ساوجبلاغ قلم می زند به خود جرأت داد تا در غیاب و سکوت کارشناسان و مسوولان فقط به جهت یادآوری نکته مهم «زلزله خیزی ساوجبلاغ» به نکاتی کوتاه اشاره کند. بدون تردید پرداخت علمی و تخصصی به این موضوع در صلاحیت کارشناسان فن است: ادامه مطلب...

این غارها مربوط به دوران پارینه سنگی است

در هشت کیلومتری شهر هشتگرد به قزوین، سه غار به فاصله تقریباً 15 متر از یکدیگر در دامنه کوه قرار دارند. طبق مطالعات انجام شده این احتمال وجود دارد که غارها مربوط به دوران پارینه سنگی باشد. «غار هیو»  در بخش شمال غربی هیو  و در دره تفریحی واسوار واقع شده است. این غار در لایه هایی از سنگ های آهکی با سن تقریبا 265 میلیون سال موسوم به آهک های روته واقع شده است. البته این به معنای سن تشکیل غار نبوده و شواهد، حاکی است از جوان بودن فوق العاده خود داراست. دهانه غار با قطر حدود 60 سانتیمتر و شیب زیاد متاسفانه و شاید به نوعی خوشبختانه، ورود به آن را مشکل ساخته است.

بدنه اصلی غار شامل گالری بزرگی است که ارتفاع آن در قسمت هایی به بیش از 23 متر می رسد. در این بخش استالاک تیتها و استالاگ میت هایی وجود دارد که بخش اعظمی از آنها متاسفانه به دلیل ناآگااهی از ارزش علمی و زیبایی شناختی، تخریب شده است. عدم وجود ستون های کامل (استالاک تیتها و استالاگ میت ها به هم وصل شده) نشان از جوان بودن و یا وجود گالری های عمقی تر دارد. اصولا تشکیل غارها مراحلی دارد که اولین مرحله آن وجود سنگ اولیه ای با توان غارزایی است که مطلوب ترین آنها سنگ آهک است . در درجه ی بعد این سنگ ها می بایستی از درز و شکاف مطلوب جهت هدایت آب برخوردار می باشند. مهم ترین عامل در تشکیل غارهایی از این نوع، وجود آب هایی با توان انحلال بالا است. در نهایت، کل این فرآیند در زمانی طولانی، که در مواردی تا دهها میلیون سال به طول می انجامد، حفرات زیرزمینی موسوم به غار را ایجاد می کند.

امکان‌پذیری استفاده از تصاویر ماهواره‌ ای IRS  در بررسی وضعیت آب، خاک، پوشش گیاهی  نجم‌آباد

میترا شیرازی؛ غلامرضا زهتابیان؛ سیّدکاظم علوی پناه، «امکان‌پذیری استفاده از تصاویر ماهواره‌ ای IRS در بررسی وضعیت آب، خاک، پوشش گیاهی منطقه نجم‌آباد ساوجبلاغ»، نشریه محیط زیست طبیعی، دوره 63، ش 1، بهار 1389، صص 33 - 51. 

چکیده: داده‌ های سنجش از دور چند طیفی منبع داده ‌های مهمی برای تشخیص تغییرات و تهیّه نقشه پوشش سطح زمین می ‌باشد. تشخیص تغییرات یکی از کاربردهای اصلی سنجش از دور است. این بررسی به منظور بررسی قابلیت داده‌های سنجنده Liss-III از ماهواره IRS-P6Resorce، برای تهیه نقشه پوشش سطح زمین در منطقه‌ای با گستره 20000 هکتار انجام شد. تصاویر مورد بهره‌گیری مربوط به 26 خردادماه 1385 بوده و با بهره‌گیری از نقشه‌های رقومی مختصات‌دار آبراهه‌ها با مقیاس 1:25000 زمین مرجع شد. با بهره‌گیری از بهبود تباین (کنتراست)، ساخت تصاویر رنگی کاذب، تحلیل مولفه‌های اصلی، شاخص‌های گیاهی و مدل رقومی ارتفاع اقدام به بارزسازی تصاویر شد. برای تعیین بهترین ترکیب باندی برای بهره‌گیری در طبقه بندی و نیز ساخت تصاویر رنگی کاذب از شاخص OIF و نیز تعیین همبستگی بین باندها بهره‌گیری شد. برای طبقه بندی داده‌ها، از روش‌های نظارت نشده و نظارت شده (با بهره‌گیری از طبقه بندی کننده‌های متوازی السطوح، کمترین فاصله، کمترین فاصله ماهالانوبیز و بیشترین احتمال) بهره‌گیری شد. نقشه واقعیت زمینی با روش نمونه‌گیری و با پیمایش‌های میدانی تهیه شد. پس از طبقه بندی، نقشه پوشش سطح زمین با طبقه‌ها اراضی لخت، شوره زارها، اراضی مرتعی و کشاورزی تهیه شد. صحت کلی، ضریب کاپا برای طبقه بندی کننده متوازی السطوح به ترتیب 85.8% و 84%، برای کمینه فاصله، 81.3% و 79% برای کمینه فاصله ماهالانوبیز 91% و 90% و برای بیشترین احتمال 93% و 92% بدست آمده شد. بهره‌گیری از مدل رقومی ارتفاع (DEM)، بیشترین کارایی و شاخص بهترین ترکیب باندی (OIF) کمترین کارایی در تهیه نقشه پوشش سطح زمین تشخیص داده شد. شاخص‌های گیاهی نیز تفاوت معنی‌داری برای دستیابی نتایج قابل توجه برای تهیه نقشه‌های پوشش سطح زمین ندارند.

کلیدواژگان: داده ‌های ماهواره IRS، سنجندهLiss-III ، شاخص ‌ها، طبقه‌بندی، ماهواره P6Resorce، نقشه پوشش سطح زمین. 

چکیده انگلیسی +دانلود متن کامل مقاله...