حسین عسکری، «نقش استان البرز در تعالی هنر خوشنویسی ایران»، به سفارش صدا و سیمای مرکز البرز، اردیبهشت 1397، 153 صفحه.

چکیده: خوشنویسی به عنوان مهم ترین نمونه تجلّی روح اسلامی و ایرانی، از برجسته ترین مظاهر هنرهای تجسمی یا بصری به شمار می رود؛ به طوری که برخی هنرپژوهان آن را هنر اصلی در جهان اسلام دانسته اند. این پژوهش با روش تحقیق اسنادی در پی بازشناسی سهم و نقش استان البرز در رشد و تعالی هنر خوشنویسی ایران است. ارایه فهرستی تقریباً جامع از خوشنویسان البرزی از آغاز تا دوره معاصر، تعیین اثرگذاری خوشنویسان البرزی در راه اندازی انجمن خوشنویسان ایران، بیان تأثیر عوامل فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و اقلیمی بر رشد هنر خوشنویسی در استان البرز، ارایه مستنداتی در دیرپایی فرهنگ کتابت در میراث فرهنگی نه هزار ساله استان البرز از جمله اهداف اصلی و فرعی این پژوهش است. داده های مورد نیاز این پژوهش با مراجعه روشمند و آگاهانه به اسناد و منابع مکتوب و بعضاً داده های شفاهی فراهم شده است. مشارکت مؤثر خوشنویسان البرزی در تعالی هنر خوشنویسی ایرانی با ابداع و معرفی سه سبک خوشنویسی فراگیر یعنی «تلفیقی امیرخانی»، «برغانی» و «کمالِ شکسته نستعلیق» در دو قلم نستعلیق و شکسته در دوره زمانی سیصد ساله یعنی از سده دوازدهم هجری قمری تا دوره معاصر از نتایج اصلی این پژوهش است. بر همین مبنا اتصاف استان البرز به یکی از قطب های مهم هنر خوشنویسی ایران، ادعایی غیر روشمند و غیر پژوهشی نیست. 

واژگان کلیدی: هنر خوشنویسی، استان البرز، سبک تلفیقی امیرخانی، سبک برغانی، سبک کمالِ شکسته نستعلیق.

دژ مادها، گوهر ناشناخته البرز

کد خبر: 82984561 | تاریخ خبر: 07/05/1397 - 8:54  

کرج - ایرنا - البرز سی و یکمین استان کشور، تاریخ و تمدن متنوع و 9 هزار ساله ای را در خود دارد که به دلیل ناشناخته ماندن، با چندان اقبالی از سوی گردشگران و دوستداران این نوع اماکن مواجه نشده و ضروری است برنامه ای مدون برای معرفی ظرفیت های بالای موجود در آن تهیه شود. استان البرز علاوه بر اینکه دارای تنوع اقلیمی کم نظیر از آب و هوای کوهستانی گرفته تا بیابان و کویر را در اختیار دارد، از وجود بناهای کم نظیر تاریخی بهره مند که نشان از زندگی هزاران ساله انسان ها در این نقطه از ایران دارد. این استان برغم وسعت کم اما رنگین کمانی ازجاذبه های تاریخی، طبیعی و گردشگری منحصر به فرد را در خود جای داده است.

البرز را به عنوان بخشی از شناسنامه تمدن ایران باستان در جهان می شناسند، با این توصیف و با این وجود، منطقه ای که کهن خشت آن در سازمان ملل متحد نگهداری می شود، جاذبه هایش از نگاه جمعیت میلیونی گردشگران پنهان مانده است. تپه ازبکی یا دژ مادها تنها یکی از محوطه ‌های باستانی ارزشمند تاریخی فلات ایران واقع در شهرستان نظرآباد از شهرستان ‌های استان البرز قرار دارد. این تپه تاریخی با قدمت 9 هزار ساله به عنوان قدیمی ترین بنای خشتی جهان مطرح است. بسیاری از کشورها که امروز توانسته اند جایگاهی در صنعت گردشگری جهان برای خود دست و پا کنند یا فاقد سابقه تمدنی نظیر ایران و به ویژه استان البرز هستند و یا اینکه سابقه آثار تمدنی آنها به 500 سال هم نمی رسد. امروز با فشارها و تحریم های دشمن و احتمال کاهش درآمدهای نفتی، می توان از داشته های فراوان این سرزمین به ویژه ظرفیت های بالای موجود برای جذب گردشگر نهایت بهره برای درآمدزایی و ایجاد اشتغال برد، این وظیفه ما است بیش از هر زمان دیگری این سابقه تمدنی، تاریخی و فرهنگی را به جهان معرفی کنیم.

پرونده ثبت تپه ازبکی در حال تهیه و برنامه ایجاد پایگاه پژوهشی آن در دست اقدام است. محوطه ازبکی با قدمتی 9 هزار ساله یکی از محوطه های ارزشمند کشور و به عنوان سایت معتبر باستان شناسی است. محوطه ازبکی یکی از محوطه های تاریخی، فرهنگی شهرستان نظرآباد که توسط دکتر مجید زاده در 6 فصل کاوش شده که محوطه شامل یان تپه، جیران تپه، مارال تپه و غیره است که براساس کاوش ها تپه هفت هزار ساله ما می باشد که خشت آن به سازمان ملل هدیه شده است. محوطه باستانی ازبکی شامل تپه اصلی و تپه اقماری است که از نظرتاریخی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.این مجموعه کتاب تاریخ ایران است چرا که از 9 هزار سال پیش اولین معابد بشر و روستاهای پیش از تاریخ و دوره مادها را در آن داریم، تپه تاریخی ازبکی از ابتدای سال 96 بار دیگر بر روی گردشگران در شهرستان نظرآباد استان البرز گشوده شد اما گام های مناسبی برای معرفی این اثر ارزشمند به علاقمندان در ایران و جهان برداشته نشده است.بر اساس اعلام مسئولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز میزان بازدید گردشگران و مسافران نوروزی از محوطه باستانی 9 هزار ساله ازبکی بی سابقه و کم نظیر بود.

براساس پژوهش های انجام شده، صنعت گردشگری در برخی کشورها، به منبع کسب درآمد ملّی تبدیل شده، به طوری که گروهی از پژوهشگران بر این باورند که صنعت گردشگری سومین پدیده اقتصاد پویا، پررونق و روبه توسعه در جهان است اما کشور ما با وجود سابقه ذکر شده و ظرفیت های موجود جایگاه مناسبی در صنعت گردشگری جهان ندارد. در استان البرز از مناطقی نظیر شهرستانک، دیزین، عظیمیه، آسارا، گرمدره، پارک طبیعت و حیات وحش ایران، باغستان، اشتهارد، کوهسار، چهارباغ، ایران توسعه، فرودگاه پیام، برغان و سنج، سیبان دره، طالقان، آسمان سو طالقان، یاس زیدشت طالقان، فرودگاه آزادی نظرآباد به عنوان مناطق خاص برای توسعه گردشگری استان نام برد.

حسین عسکری پژوهشگر البرزی در این باره به خبرنگار ایرنا، گفت:‌ مناطق نمونه گردشگری در کنار جاذبه های تاریخی، فرهنگی و تمدنی می توانند تاثیر بسزایی در جذب گردشگران و علاقمندان به تاریخ و اماکن تاریخی داشته باشند.علاوه بر دژ مادها البرز دارای جذابیت های بسیار در حوزه طبیعی و تاریخی شامل مناطق بکر کوهستانی و مراتع چشم نواز است. بقعه امامزادگان، قلعه ها، آبشارها، آثار تاریخی، خانه های قدیمی، حیات وحش و روستاهای سنّتی از ظرفیت های موجود برای توسعه گردشگری در این استان است.

محراب رجبی رییس انجمن البرز شناسی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: آثار و شواهد موجود در استان البرز نشان از تاریخ کهن و تمدن دیرین آن دارد که در صورت معرفی آن می توان بهره های بسیاری از آن برد. وی خاطرنشان کرد: علاوه بر جذب گردشگران علاقمند به آثار تاریخی و تمدنی طبیعت کم نظیر البرز در رشته های کوه های البرز فرصت مغتنمی است که با ایجاد ارتباط متقابل با طبیعت و زیست بوم و انسان ها، طبیعت گردی را در آن گسترش داد.

همه ساله میلیون نفر از مردم ایران برای عزیمت به  14 استان کشور از البرز می گذرند و سهم این استان از این جمعیت عظیم تنها ترافیک و مشکلات دیگر ناشی از آن است، با اینکه می توان با برنامه ریزی تعداد قابل توجهی از مسافران در ایام نوروز و تابستان را به آثار کم نظیر تاریخی و تمدنی البرز جذب کرد.البته گردشگران بیشتر تنها جاده کرج - چالوس و برخی جاذبه های آن را می شناسند و از کنار دیگر مجموعه های تاریخی و طبیعی البرز به سادگی می گذرند که این ناشی از ناشناخته ماندن آنها است.

1535 انتهای پیام /*

 متن گزارش فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا

جملاتی از استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی

به خط  استاد علیرضا تک دهقان (کاتب قرآن کریم به خط نسخ هندی)

گفت و گویم با ایرنا درباره خوشنویس البرزی قرآن به خط نسخ هندی 

به خط استاد امیر اصغری (کاتب قرآن کریم و دیوان حافظ به خط نستعلیق)

سخنانم در مراسم گشایش نمایشگاه خوشنویسی استاد اصغری 

پاسخ استاد حکمت الله ملا‌صالحی به یک پرسش درباره زندگی 

خوشنویس البرزی موفق به کتابت قرآن کریم به خط نسخ هندی شد

کد خبر: 82937410 | تاریخ خبر: 19/03/1397 - 10:0   

کرج - ایرنا - نویسنده و پژوهشگر البرزی گفت یکی از خوشنویسان این استان موفق به کتابت قرآن کریم به خط  نسخ هندی شد. حسین عسکری روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: اثر استاد «علیرضا تک دهقان» نیمه نخست ماه مبارک رمضان امسال در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در تهران رونمایی شد. وی بیان داشت: خوشنویس البرزی این قرآن را در 604 صفحه به همت دارالکتابه مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران به چاپ رسانده که هدیه ارزشمند ایران به مسلمانان کشورهای شبه قاره هند و شرق آسیا است. عسکری با بیان اینکه کتابت قرآن به خط نسخ هندی پر اِعراب است، اظهار داشت: برای نخستین بار این مصحف شریف به شکل ختم صفحه به آیه، کتابت شده و در مقایسه با نسخه های پیشین، از این جهت بی نظیر است. وی گفت: آرایه ها و تذهیب این قرآن کریم هم به سبک و سیاق هنری مردمان شبه قاره هند انجام شده و از این جهت، با سلیقه مسلمانان این مناطق سازگار است. عسکری بیان داشت: در نوبت اول، این قرآن در شمارگان 10 هزار نسخه در بیروت به چاپ رسید و برای استقبال، در فاصله کوتاهی تجدید چاپ شده است.

وی با اشاره به اینکه استاد علیرضا تک دهقان متولد سال 1336 روستای صالحیه از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است، افزود: این هنرمند از سال 1357 خوشنویسی را نزد استادان غلامرضا خلج و رضا منوری آغاز کرد تا اینکه در سال 1371 موفق به دریافت درجه ممتازی از انجمن خوشنویسان ایران شد. وی بیان کرد: تک دهقان دو سال مسئولیت انجمن خوشنویسان شهرستان آبیک استان قزوین را عهده دار بوده است. وی اظهار داشت: این استاد خوشنویس افزون بر خط نسخ از ثلث نویسان شناخته شده کشور است و هم اکنون با در نظر گرفتن دو مقوله زیبایی هنری و سهولت خوانایی در حال پی ریزی خط نسخ منحصر به فردی است که تمایزهایی با نسخ های ایرانی (نیریزی)، عثمانی (یاقوتی یا تُرکی)، بغدادی (عربی)، نسخ قدیم (حجازی) و نسخ هندی دارد. این پژوهشگر گفت: تک دهقان تاکنون 9 جزء از قرآن کریم را به خط نسخ ابداعی خود کتابت کرده است. وی افزود: کتابت یک جزء از قرآن کریم به خط نسخ ایرانی برای حرم حضرت ابوالفضل (ع) در سال 1393، گزیده مفاتیح الجنان در 260 صفحه، دعای کمیل، نگارش کتیبه های مسجد فخرایران شهرستان نظرآباد، بقعه امامزاده ابوالحسن مسکین آباد نظرآباد و نمازخانه اداره بهزیستی شهرستان آبیک و چندین پوستر احادیث از دیگر آثار استاد تک دهقان است.

*** مروری بر خط نسخ و کاربرد آن بر خوشنویسی قرآن

عسکری بیان داشت: نسخ از خطوط معروف در کشورهای اسلامی است که بیشتر در تحریر قرآن کریم کاربرد دارد. وی افزود: بیشتر پژوهشگران، ابوعلی محمد بن علی بن حسین بن مقله بیضاوی شیرازی معروف به ابن مقله (درگذشت 328ق) را تنها واضع خط ثلث بلکه واضع خط نسخ هم دانسته و معتقد هستند که نسخ را ابن مقله از خط ثلث استخراج کرده و نسخ تابع آن است. این نویسنده با بیان اینکه برخی بر این نظر هستند که نیاز به خوانایی خط، موجب پیدایش خط نسخ شده، گفت: دو شیوه اصلی خط نسخ عبارتند از شیوه یاقوت مستعصمی که شباهتی به خط ریحان دارد و شیوه میرزا احمد نیریزی خوشنویس قرن دوازدهم هجری قمری که مایه هایی از خط نستعلیق در آن دیده می شود و در ایران متداول بوده است. وی افزود: قلم نسخ نیریزی، اوج تکامل شیوهای است که آن را نسخ ایرانی می خوانند، این شیوه نه تنها از نسخ متداول در دیگر سرزمین های اسلامی متمایز است، بلکه با شیوه نسخ نویسی پیش از پیدایش این شیوه در ایران نیز تفاوت دارد، قلم او در پدید آمدن خط ابتکاری ایرانیان یعنی نستعلیق تأثیری کارساز داشته است. عسکری اضافه کرد: از ویژگی های زیبایی شناسانه خط نسخ می توان به خوانایی، ساختار هندسی مناسب، تقسیم متعادل فضای مثبت و منفی و قابلیت سازگاری با انواع ترکیب بندی ها اشاره کرد. وی خاطرنشان کرد: وجه تسمیه نسخ در عصر متأخر یعنی دوره کمالش مربوط به «نسخی» است که این خط به همراه داشته و تقریباً همه خطوط را تحت الشعاع خود قرار می دهد به طوری که موجب شد کتاب های ادعیه و قرآن مجید بیشتر به آن نوشته شود. وی ادامه داد: خط نسخ ایرانی از قرن پنجم هجری قمری، دگرگونی هایی یافت و در نتیجه این دگرگونی ها، خط تعلیق پدید آمد.

محمدحسین طالقانی، قربانعلی طالقانی فرزند جعفر، محمدعلی طالقانی فرزند سلیمان، محمدصائب طالقانی، محمداشرف طالقانی فرزند سیف الله، استاد سید حسن میرخانی مشهور به سراج الکتّاب از جمله هنرمندان البرزی خط نسخ هستند که در فاصله زمانی قرن یازدهم هجری قمری تا روزگار ما به فعالیت هنری مشغول بودند. 6156/ 6155 انتهای پیام /*

خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا

صفحه آغازین مصحف شریف به خط استاد علیرضا تک دهقان

قرآن کریم به خط نسخ هندی استاد تک دهقان

استاد تک دهقان در حال کتابت صفحه ای از قرآن کریم به خط نسخ ابداعی خویش

صفحه ای از مصحف شریف به خط نسخ استاد تک دهقان

استاد تک دهقان در سن جوانی

گفت و گویم با استاد علیرضا تک دهقان در روستای صالحیه، 6 اردیبهشت 1397

روستای صالحیه از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز، 6 اردیبهشت 1397. از چپ به راست: بنده، استاد علیرضا تک دهقان (کاتب قرآن کریم به خط نسخ هندی)، حجت الاسلام اسماعیل آل احمد (مدیر موسسه رخسار قرآن)، یدالله تک روستا (دهیار روستای صالحیه)، علی تک روستا (از فعالان فرهنگی روستای صالحیه)، محمد صدرا عسگری (فرزندم)، استاد حسن تک دهقان (فوق ممتاز خوشنویسی و متولد روستای صالحیه).

تصاویر: علی  عسکری

روزنامه اعتدال (اولین روزنامه قرآنی ایران و جهان)، ش 3480، 20 خرداد 1397، ص 5

دشت نظرآباد یکی از مهمترین حوزه های فرهنگی در مرکز فلات ایران به شمار می آید. شکل گیری و گسترش و تحول فرهنگ های پیش از تاریخی در این منطقه تابع الگوهای مشترکی با سایر حوزه های فرهنگی مرکز فلات ایران است. انسان تنها موجود با شعوری است که قادر است به مطالعه در احوال خود بپردازد و در پی شناخت فرهنگ و مراحل آغازین زندگی خویش برآید. درست است که محوطه های پیش از تاریخی چون سیلک کاشان، چشمه علی ری و حصار دامغان در مرکز فلات ایران به دلیل مطالعات باستان شناختی که حدود هشتاد سال پیش در آنها انجام گرفته از شهرت جهانی برخوردار هستند، اما مطالعات دهه های اخیر نشان داده که محوطه عظیم پیش از تاریخی ازبکی در دشت نظرآباد نه تنها گسترده ترین که مهمترین آنها بوده است.

محوطه ازبکی با طول جغرافیایی 34/50 درجه و عرض جغرافیایی 58/35 درجه در شهرستان نظرآباد و در 85 کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده است. ارتفاع زمین های این روستا از سطح دریا 1188 متر است. محوطه باستانی ازبکی در سال 1348 خورشیدی مورد شناسایی قرار گرفته و در سال 1352 به شماره 955 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی از سال 1377 تا 1384 خورشیدی ادامه یافت و در سال های 96، 93، 1391 خواناسازی، مرمت و ساماندهی به منظور حفاظت بیشتر در محوطه انجام شد. از مهمترین یافته ها در محوطه باستانی ازبکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

- خشت های دست ساز نه هزار ساله در یان و جیران تپه، جالبترین اثر معماری بدست آمده کف های ساروجی در یان و جیران تپه در هزاره هفتم پیش از میلادکه در در آن دوره به استفاده از خاک سیمان پی برده اند.

- از مهمترین یافته های باستان شناختی در یان و جیران تپه بناهای یادمانی می باشد که به لحاظ پلان معماری کاملا مشابه با بنای یادمانی تپه زاغه در دوره ای همزمان در دشت قزوین می باشد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی ظرف سفالی است که از بنای یادمانی یان تپه بدست آمده است که طرح و نقش روی این ظرف بسیار شاخص می باشد که طبق نظر دکتر مجیدزاده به فلسفه حیات شهرت یافته است، نقش یک انسان، بز، گیاه و یوزپلنگ می باشد که چرخه طبیعت و حیات را نشان می دهد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی مارال تپه میباشد که با توجه به داده های باستان شناختی بسیار حائز اهمیت است زیرا در این تپه آثاری چون لوح آغاز عیلامی بدست آمده که نشان دهنده ارتباطات فرهنگی بوده و همچنین در لایه های پائین تر دو دوره فرهنگ سفال آلویی بدست آمده است که در جای خود بسیار اهمیت دارد بحث برانگیز می باشد.

- دوشان تپه به لحاظ معماری شاخص عصر آهن بسیار حائز اهمیت بوده است.با توجه به شواهد معماری از قبیل وسعت فضاهای معماری، ضخامت دیوارها، وجود تالارهای ستوندار، نبود تاسیساتی مانند انباری، محلی برای پخت و پز، سیلو برای نگهداری غله و شاید از همه مستدل تر عدم تدفین در زیر کف فضاهای معماری در این ساخت و سازها در مجموع اشاره در کاربرد عمومی و اداری آنها دارد.

- شاخص ترین بنا در محوطه باستانی ازبکی دژ مادی می باشد. دژ ازبکی اثر معماری تقریبا سالمی است که نه تنها یکی از مدارک نادر تاکنون شناخته شده از دوران مادها در ایران است بلکه به یقین ویژگی های اصیل تری از معماری نخستین فرمانروایان آریایی در ایران را به دست می دهد و در واقع رنگ و بوی مادی بیشتری دارد.و همچنین با توجه به کاوش سه ترانشه در اطراف دژ و داده های باستان شناسی، شهر مادی نیز بدست آمده است که در نوع خود بی نظیر است.

اثری که در نخستین اکسپوی نقاشی دانشجویان ده سال اخیر ایران پذیرفته شد

خوشبختانه مطلع شدم که اثر آقای ابوطالب قادری هنرمند کوشا و خلاق نظرآبادی در نخستین اکسپوی نقاشی دانشجویان ده سال اخیر دانشگاه های کشور پذیرفته شده است. قرار است در آیین گشایش این نمایشگاه که 27 بهمن 1396 از ساعت 16 تا 20 در گالری ملت تهران برگزار می شود، این اثر هم در معرض دید هنردوستان قرار گیرد. این نمایشگاه از 27 بهمن تا 11 اسفند 1396 در تهران، خیابان ولیعصر، بزرگراه نیایش، روبروی بزرگراه کردستان، گالری پردیس ملت دایر است. از آقای قادری ممنونم که اجازه دادند چشمان مخاطبان گرامی «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» چند روز زودتر این اثر را تماشا کنند. برای این دوست گرامی که به حق از سرمایه های فرهنگی و هنری استان البرز به شمار می روند، آرزوی سلامتی و پیروزی دارم.

نگاهی به کارنامه هنری ابوطالب قادری

 صفحه اینستاگرام 

کتاب «فرش ایرانی تصویری از باغ بهشت» تازه ترین اثر استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی است که با همکاری خانم دکتر ودیعه ملاصالحی در 100 صفحه و به  دو زبان یونانی و انگلیسی در شهر آتن منتشر شده است. انتشارات پوریا این کتاب را در سال 2017 میلادی به همراه چکیده فارسی به چاپ رسانده است. مباحث کتاب درباره زیبایی شناسی، ترکیب بندی های هماهنگ و لطیف و ظریف و خوش تافت و بافت و سمفونی چشم نواز فرش ایرانی است. هنری که ریشه در یک سنّت دینی و حیات عمیقاً معنوی و خاطره ازلی و متعالی و روحانی ایرانیان دارد. بهشت هسته آرمانی و ملکوتی و متعالی حس ایرانی از زندگی است؛ حسی به غایت نجیب و گوهرین و غنی و پرمایه از نشاط درونی و حیات باطنی و معنوی.  

فهرست مطالب وبلاگ اسرار حکمت

از فخر ایران تا افسانه سلطان و شبان

یوسف دانش صدیق مدیر فیلم برداری سینما و تلویزیون ایران است که در آثاری همچون سریال تلویزیونی «افسانه سلطان و شبان»، سریال تلویزیونی «گزارش محرمانه اوکتاویو والدوز»، نمایش تلویزیونی (تله‌تئاتر) عروسک‌ها و سریال تلویزیونی «حکایت مسافر گمنام» هنرنمایی کرده است. ایشان متولد شهرک فخرایران از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است. می گویند منزل ایشان در ردیف منازل بانک و روبروی مغازه کفاشی اسدالله رشوند بود. یوسف دانش صدیق در دهه پنجاه خورشیدی برای فراگیری فنون فیلمبرداری، مدتی را در خارج از کشور گذراند. هم اکنون بازنشسته سازمان صدا و سیما است اما همچنان به فعالیت خود در فیلمبرداری تولیدات تلویزیونی و بازی های فوتبال ایران ادامه می دهد.

موفقیت هنری علی مینوی راد هنرمند نظرآبادی