ترجمه فارسی شرح بر مقدمه دفتر ششم مثنوی معنوی

مترجم: تقی بن محمد منشی ساوجبلاغی

ماخذ کتاب: فهرست نسخ خطی کتابخانه کاخ گلستان، جلد 4، در صفحات: 285 تا 289 / کد دستیابی کتاب: شماره دفتر 517 / نام کتابخانه: کتابخانه گلستان شهر: تهران / نام مترجم: تقی بن محمد منشی ساوجبلاغی، اوایل قرن چهاردهم هجری قمری/ کاتب:ندارد (نسخه ناتمام و در پایان ناقص است)/ شماره ردیف: 104/  اسم کتاب: ترجمه فارسی شرح بر مقدمه دفتر ششم مثنوی معنوی/ قطع: نیم ورقی به ابعاد 5/21 × 3/333 سانتیمتر/ کاغذ فرنگی متن و حاشیه شده متن نخودی رنگ حواشی/ بخور رنگ با نقش چاپی شیر و خورشید/ خط نستعلیق - کتابت خفی بسیار عالی و نمکین.

توضیحات: این رساله مختصر و ناتمام ترجمه شرح مقدمه و چند بیت از دفتر ششم مثنوی معنوی مولانا جلال الدین علیه الرحمه می باشد که مترجم آن را از زبان ترکی به فارسی برگردانده و بنام امین السلطان اتابک وزیر اعظم به ترجمه اتابکیه اقدسیه موسوم ساخته است. به نظر می رسد که کاتب این نسخه شخص مترجم بوده است. پشت صفحه اول سجع مهر کتابخانه دولت علیه ایران 1329. این کتاب تحویلی از آقا سید رضاخان بوده است. صفحات مجدول مضاعف و کمند اندازی زرین بند آبی است. بین السطور تمامی صفحات طلااندازی دندان موشی است. در پیشانی صفحه اول یک سرلوح منقش و مزین به گل و برگ های الوان است. عناوین به سرخی رقم رفته است. تعداد صفحات دارای 15 صفحه و هر صفحه 29 سطر کتابت دارد.

 آغاز مقدمه بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین. الحمد لله الذی جعل القسم السادس من کتاب المثنوی المعنوی الالهی الربانی مظهر العجائب.... اما بعد حمد الله العزیز الغفار و الصلوه والسلام علی نبیه محمد المختار این مجلد ششم را نیز بر آن اعتبارات سابقه قیاسی کن زیرا این مجلد نیز بدان اعتبارات مذکوره بر سایر اخوات خود فضیلتی و درجاتی دارد که این نیز من حیث المرتبه چون جهت فوقانیست بنجوم علوم و عرفان مزین گشته و بمصابیح معارف و ایقان منور شده لازم آمد که تحریر شرح این مجلد را نیز رغبتی و همتی نمائی و سعی و جهدی کنی تا طالبان علم مثنوی و شاربان رحیق معنوی هر بار که ازین شرح شریف استفاده کنند ترا بدعای خیر یاد دارند وحب حب تو اندر زمین سینه بکارند بدانکه آن زبده اولیای عالی صفات و آن خلاصه اصفیای رفیع الدرجات مفتاح مغالق ابواب مثنوی و مصباح ظلمات شکوک و شهاب معنوی بدیباچه این دفتر چنین ابتدا کند و بفرماید مجلد ششم از دفترهای مثنوی و مبینات معنوی. مبینات جمع مبینه و بنیه برهان و حجت را گویند یعنی از مبینات معنویه و دفاتر مثنویه ششم جلد است که مصباح ظلام و هم و شبهت و خیالات شک و ریبت باشد که برای تاریکی و ظلام و هم و شبهت و شک و ریبت مصاحبت مصباح بچراغ منیر گویند ...... الی آخر.

 آغاز دفتر ای حیات دل حسام الدین بسی میل میجوشد بقسم سادسی اسم شریف حضرت حسام الدین حسن در دیباچه جلد اول و اوایل جلد ثانی تحقیق و بیانی نوشته شده که چگونه باین لقب شریف ملقب شده اند و هم فقیر بن - الفقیر تقی بن محمد منشی ساوجبلاغی مترجم این شرح از ترکی بفارسی در ترجمه شرح اول جلد این کتاب که بنام نامی حضرت اشرف مستطاب اجل اسعد افخم امین السلطان وزیر اقدس اعظم دامت شوکته العالی بترجمه اتابکیه اقدسیه موسوم آمد اختلاف عقاید اهل طریقت و عرفان را تشریح نموده که بیشتر از این طایفه در مذاکره حسام الدین گویند مراد حضرت مولای متقیان امیر مومنان سیف الله علی ابن ابیطالب صلوه الله و سلامه علیه باشد اینجا بتکرار تشریح نمیرود و در این مورد فقط بترجمه می پردازد و از فریفتن آنچه را به بیغرضی و انصاف باشد ........ بخطاب ای حیات دل حسام الدین بسی جوشش میل را اشعار داشته اند که بنظم و تالیف قسم سادس و دفتر ششم فرط محبت و جوشش و خروش قلبی را اخبار و آگاه مینمایند و در اینکه میل من جوشد بقسم سادسی نفرموده میل میجوشد گفته اند نکته این است که فی الحقیقه این جوشش و کثرت میل را از طرف وجود مجازی خود ندانسته اشعار نموده اند که بلکه از طرف حضرت حق مقلب القلوب و الابصار و محول الاحوال و الافکار است که قلب مایل بشیئی نمیشود مگر آنکه حق سبحانه و تعالی مایل دارد و از درون دل بوجود هیچ چیز میل و محبت نیندازد الا آنکه خداوند مقلب القلوب آن قلب را مهیج و محرک باشد ......... الی آخر.

منبع: http://www.aghabozorg.ir