مطالبات اصلی فعالان فرهنگی در پیوند با محوطه باستانی ازبکی در پس مجادلات اخیر

بنده به همراه گروهی از فعالان فرهنگی استان البرز با نگارش یادداشت‌هایی دلسوزانه، درباره آثار و پیامدهای سوء برگزاری «نوروزگاه در محوطه باستانی ازبکی»، بدون تدوین و اجرای پیوست‌های فرهنگی و حفظ آثار، هشدار دادم.مخاطبم در یادداشت های سه گانه منتشر شده در «صفحه اینستاگرام و کانال تلگرامی البرزپژوهی»، مدیریت میراث فرهنگی در استان البرز و شهرستان نظرآباد بود اما به ناگاه آقای «مهدی جعفری» که با قراردادی مالی با شورای شهر و شهرداری نظرآباد و نظارت میراث فرهنگی، امسال عهده دار برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی شده، سلسله مطالبی را در فضای مجازی و رسانه های مربوط به خود و دوستانش منتشر کرد که هم بار اخلاقی داشت هم بار حقوقی. بنده به جهت نشان دادن عقبه فکری برگزارکنندگان نوروزگاه مورد اشاره، به نشر یکی از آن مطالب مبادرت کردم. با انتشار آن مطلب، به ناگاه با موج حمایتی فعالان فرهنگی و اجتماعی مواجه شدم. به جهت ادب و رعایت امانت، بخشی از آنها را به قدر توانایی جسمی، فنی و رسانه ای خود منتشر کردم. البته برادر بزرگترم آقای علی عسکری با لطف تمام، همه آن پیام ها را در صفحه اینستاگرامی پر مخاطب «نظرآباد را باید دید» بازتاب داد. با توجه به روزهای خوش نوروز 1401 خورشیدی و ایام منتهی به ماه مبارک رمضان، به گمانم رواست که فعلاً به این مجادلات رسانه‌ای پایان داده شود. البته باید مراقب بود که «مطالبات اصلی فعالان فرهنگی» در میانه این «مجادلات رسانه ای» گم نشود. و اما عناوین این مطالبات مهم و به حق عبارتند از:

1. آغاز مطالعه و تدوین «طرح جامع فرهنگی - گردشگری محوطه باستانی ازبکی» با حمایت های جدی و فراگیر شهرستانی، استانی و ملی؛

2. آغاز عملیات نجات و مرمت فوری آثار محوطه باستانی ازبکی که متاسفانه در سال‌های اخیر، خواسته یا ناخواسته بر اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی آسیب دیده است؛

3. توقف برگزاری «نوروزگاه» به این شکل و بدون لحاظ مسائل فرهنگی و حفظ آثار تاریخی در محوطه باستانی ازبکی در سال‌های آتی؛

4. تغییر فوری مدیریت فعلی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان با لحاظ ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی البرز.

 در پایان به جهت گسترش وفاق و تاکید بر فرهنگ مدارا، گفت و گو و اخلاق در فعالیت‌های فرهنگی و رسانه ای، بنده هیچ گونه شکوه ای از نظر اخلاقی و حقوقی، از سخنان و رفتارهای اخیر مجری نوروزگاه امسال محوطه باستانی ازبکی ندارم. بار دیگر از استادان، البرزپژوهان، سمن های حوزه میراث فرهنگی، دوستان، همشهریان و هم استانی های عزیزم که با ارسال پیام های مکتوب و شفاهی و نگارش یادداشت، ضمن حمایت از «اهمیت محوطه 9 هزار ساله ازبکی» (به‌ مثابه نماد تاریخی استان البرز)، بنده را هم مورد نوازش قرار دادند، خاکسارانه سپاسگزارم. گمان می کنم اگر این گفت و گوی انتقادی در همین مقطع زمانی به پایان برسد، دارای برکات فراوان خاص خودش خواهد بود...

وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم

که در طریقت ما کافریست رنجیدن

حسین عسکری

خادم کوچک فرهنگ و تاریخ استان البرز

7 فروردین 1401

_______________________

بیانیه سازمان بسیج رسانه شهرستان نظرآباد درباره نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی

سازمان بسیج رسانه شهرستان نظرآباد در 8فروردین 1401پیرامون مباحث پیش آمده در روند برگزاری مراسم نوروزگاه امسال در محوطه باستانی ازبکی (از آثار تاریخی 9000ساله شهرستان نظرآباد استان البرز) که به رسانه ها هم کشیده شد، بیانیه ای به شرح زیر منتشر کرد:

در جهان رسانه ای شده امروز که به معنای واقعی، زیست در جامعه شبکه ای را تجربه می کنیم، آنچه قربانی نخست این مختصات است، «اخلاق» به عنوان گوهر گمشده جهان در بسیاری از ساحت هاست. اخلاق به عنوان یکی از مهمترین اصول انسانی و الهی، اگر در حوزه رسانه نادیده انگاشته شود، تبعات فراگیر و غیرقابل جبران به همراه خواهد داشت. در دایره المعارف بین المللی ارتباطات، اخلاق رسانه ای زیر مجموعه ای از اخلاق عملی یا حرفه ای دانسته شده که از ترکیب توصیف و تئوری تشکیل شده است. در این دایره المعارف آمده است: اخلاق رسانه ای شاخه ای جدید ولی مهم از اخلاق حرفه ای است. در قضاوت های معنوی سطوح تصمیم گیرنده در رسانه ها، اخلاق رسانه ای از جایگاه ویژه ای برخوردار است. البته حفظ اهمیت اصول و تئوری اخلاقی رسانه ای به طور منطقی دو روی یک سکه اند. با نگاهی تاریخی و پژوهشی به قرن ها پیش و زمانی که نه رسانه معنای امروزش را داشت و نه نظریه پردازانی وجود داشتند، اخلاق رسانه در قرآن کریم، سخنان پیامبر اسلام (ص) و ائمه (ع) به چشم می خورند. امام علی (ع) در نهج البلاغه به موارد متعددی که ما این روزها به عنوان اخلاق رسانه ای خلأ آن را حس می کنیم، اشاره کرده اند. در حوزه های رفتارهای اخلاقی صاحبان رسانه، مخاطبان و زمامداران و… اینکه حریم خصوصی افراد دارای اهمیت است و هرگونه ورود رسانه ای به آن تحت هر عنوانی یعنی نقض آن و…. نکاتی است که در فرمایشات مولا علی (ع) در نهج البلاغه مورد توجه قرار گرفته و چه حیف که ما به عنوان مدعیان شیعه علی ابن ابیطالب بودن، اصول مورد تاکید در کلام ایشان را برای مقاصد و مصالح اقتصادی، سیاسی و… نادیده می گیریم. بایدها و نبایدهایی که این روزها در بحبوحه فضای بی انتهای مجازی و…. به کلی نادیده گرفته می شوند. به عنوان مثال رعایت اصول دینی، اخلاقی و مذهبی، نظم عمومی، سلامت و آرامش روانی جامعه، احترام به حیثیت و حریم خصوصی افراد، خودداری از ترویج شایعات و خبرهای غیرموثق، تهمت، عدم ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه و… همگی علاوه بر بایدهای اخلاقی، بایدهای قانونی نیز هستند. در این راستا مولفه هایی همچون مسئولیت‌پذیری، شجاعت، صراحت و شرافت، حق‌گرایی، صداقت و شفافیت، رعایت حرمت،‌ امانت‌داری در انتشار محتوا، ترویج اخلاق و… را نیز نباید از نظر دور داشت. اما در پاره ای موارد ممکن است باید قانونی وجود نداشته باشد اما رسانه با بایدهای اخلاقی مواجه باشد و اینجاست که معنای اخلاق رسانه ای، به طور واقعی نمایانگر می شود. امام علی (ع) در جملاتی به خصوصیات کلام مناسب و همین طور مسوولیت پذیری در قبال آن اشاره کرده اند. ایشان فرمودند: «نیکوترین کلام، کلامی است که استوار، محکم و پاکیزه باشد.» یا «تا زمانی که گفتاری را بر زبان نرانده‌ای، آن کلام و گفتار در اختیار توست، ولی زمانی که آن را اظهار داشتی از آن پس ضامن عواقب و پیامدهای آن خواهی بود.» یا «بهترین گفتار کلامی است که عمل و رفتار فرد ثابتش کند.» این نگاه نشانگر اهمیت کلام و مواجه مسوولانه در قبال آن است. و بسیار احادیث و روایت در این مورد که قطعا اصحاب رسانه در مورد آن می توانند مطالعه داشته باشند.

و لذا با توجه به موارد ذکر شده لازم است طرفین منازعه پیش آمده ضمن حفظ حرمت پیشکسوتان و دلسوزان و پژوهشگران تاریخ مخصوصاً آثار تاریخی شهرستان ما، اقدام به ایجاد فضای دوستی، محبت و مهرورزی در این ایام نوروز که در واقع باید کدورت و ناراحتی های پیش آمده را کنار گذاشت و با کمک به همدیگر در برگزاری هر چه بهتر این مراسم البته با مراقبت و ملاحظات حفظ آثار و ابنیه تاریخی صورت گرفته و استفاده از اساتید صاحب فن و پیشکسوت، کوشید. همچنین قطعاً ضعف مدیریت نیز باعث پیش آمدن چنین موضوعاتی گشته است که باید از مدیران دلسوز و انقلابی در راس چنین اداراتی استفاده شود تا سوء مدیریت باعث به وجود آمدن مشکلات و معضلات نشود.

سازمان بسیج رسانه شهرستان نظرآباد

8 فروردین 1401

_______________________

محوطه باستانی ازبکی در کانون توجه استادان باستان شناسی

دکتر سیامک سرلک: به دو دلیل متأثر شدم...

دکتر حکمت اله ملاصالحی: دقت، مراقبت و حساسیتتان، کاملاً ستودنی، قابل درک و تقدیر است.

در پی انتشار فیلمی از آخرین وضعیت «دژ مادی» محوطه باستانی ازبکی استان البرز در رسانه ها و فضای مجازی، آقای دکتر سیامک سرلک باستان شناس شناخته شده کشورمان که در کاوش های محوطه ازبکی حضوری موثر داشت، ضمن بازنشر این فیلم در گروه واتساپی «باستان شناسی و حکمت ایرانی» در 8فروردین 1401ذیل آن، خطاب به استادان و پژوهشگران عضو آن گروه نوشتند: «با عرض سلام. این کلیپ در مورد بازدید گردشگران نوروزی از محوطه ازبکی است که در فضای مجازی منتشر شده است. به دو دلیل متأثر شدم. یکی به دلیل اینکه بازدید کنندگان دانسته یا ندانسته و به خاطر عدم حضور و برنامه ریزی و مدیریت میراث فرهنگی استان با حرکت بر روی بقایای معماری، روند تخریب را سرعت می بخشند. و دوم اینکه این حقیر این افتخار را داشت که زیر نظر مدیریت استاد گرامی آقای دکتر یوسف مجیدزاده، سال ها در این محوطه کاوش نماید و این صحنه های تلخ، یادآور خاطرات من در کاوش های این محوطه و تلاش همکارانم است. سال ها تلاش گروهی همکاران ما در فصول سرد و گرم سال و در شرایط سخت کار میدانی به این شکل رها شده و مهجور مانده است.» آقای دکتر سرلک دانش‌آموخته رشته باستان‌ شناسی دانشگاه تهران در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری باستان‌شناسی از دانشگاه هنر اصفهان و رییس اسبق پژوهشکده باستان‌شناسی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. در کارنامه ایشان بیش از 60فصل کاوش باستان ‌شناسی در نقاط مختلف کشور، نگارش دو کتاب تخصصی و انتشار بالغ بر 30مقاله علمی در سطوح داخلی و خارجی دیده می شود. آقای دکتر حکمت اله ملاصالحی استاد فرزانه دانشگاه تهران و عضو هیأت امنای بنیاد ایران شناسی در رسانه مورد اشاره، در واکنش به یادداشت کوتاه دکتر سرلک مرقوم کردند: «یک باستان شناس کارآزموده چونان یک پزشک حاذق و با تجربه حتی ریزترین آسیب ها و اختلال ها را در سلامت بیمارش ردیابی و رصد می کند و می یابد و می بیند. دقت، مراقبت و حساسیتتان، آقای دکتر سرلک عزیز! سیامک جان کاملاً ستودنی، قابل درک و تقدیر است.»  در ادامه آقای دکتر سرلک خطاب به استاد ملاصالحی نوشتند: «سلام و عرض ارادت خدمت استاد عزیز جناب آقای دکتر ملاصالحی، ممنونم از لطف نظر، محبت و حمایت همیشگی شما. در پناه خداوند بزرگ شاد و تندرست باشید.»

_______________________

زنگ‌ خطر خطاهای تاریخی دیگر به‌ گوش می‌رسد

تازه ترین یادداشت استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی

...شناخت واقعی میان «تو» و «دیگری» هنگامی ممکن و متحقق می‌شود که توانسته باشی وارد آوردگاه گفت‌وگوی گرم و دادن و ستاندن‌های جدی بشوی. لازمه چنین گفت‌وگوی گرم و واقعی و داد و ستد جدی بهره‌مندی از خودآگاهی تاریخیست. دستکم در دوره جدید حکمت و خرد و منطق مسئله چنین اقتضا می‌کند. این که بدانی و ببینی و بشناسی و بفهمی در کجای تاریخ ایستاده‌ای؛ بر کدام سنت و میراث فکری و مدنی و معنوی تکیه زده‌ای؛ چه نسبتی با عصری که در آن زندگی می‌کنی داری و تا چه میزان هوشمند و هشیار توانسته‌ای رخدادها و تحولات جامعه و جهان روزگاری که در آن بسر می‌بری با دقت و مراقبت ردگیری و رصد و تدبیر کنی؛ دانستن و دانش و دانایی‌شان مستلزم بهره‌مندی از خودآگاهی تاریخیست که نداریم. اگر می‌داشتیم چهره فرهنگ و زندگی ما این چنین نازیبا، آشوبناک و دلگیر و ملال آور نبود و این چنین جنون آمیز دست به تجاوز و تخریب و تاراج مواریث فرهنگی خویش از زبان فارسی گرفته تا بناها و بافت‌ها و مآثر تاریخی و محوطه‌های باستانی نمی‌زدیم. چه بسا اگر هشدارهای پی به پی نهادها و سازمان‌های جهانی صیانت از مواریث فرهنگی و مآثر تاریخی نبود آنچه را هم به‌جای مانده تخریب می‌کردیم و بتاراج می‌دادیم و در بازار مکاره سود و سودا به دیگری می‌فروختیم. می‌خواهید بدانید جامعه‌ها تا چه میزان روزگار زوال و بی خبری و غفلت تاریخی را از سر می‌گذرانند ببینید تا چه میزان با نظم با زیبایی با پاکیزگی با قانون با داد و دادگری و دادوری با آزادی با عشق با همبستگی اجتماعی و نوع دوستی بیگانه‌اند. سر ستیز و قهردارند. و اینها همه زنگ‌های خطریست که به‌گوش می‌رسد..

 متن کامل یادداشت استاد

_______________________

محوطه باستانی ازبکی و افسوس استاد دکتر مهرداد ملک زاده

آقای دکتر مهرداد ملک زاده عضو انجمن علمی باستان‌شناسی ایران و از پژوهشگران شناخته شده در حوزه باستان شناسی هزار اول پیش از میلاد مسیح و دوره ماد است. کاوش در «گورستان مادی کلاک کرج» و ارائه دیدگاه «سرزمین پریان در خاک مادستان» از فعالیت های ارزشمند البرزپژوهانه استاد به شمار می رود. استاد ملک زاده در 10فروردین 1401پس از مشاهده فیلم تخریب های «دژ مادی محوطه باستانی ازبکی» استان البرز، در گروه واتساپی «باستان شناسی و حکمت ایرانی» مرقوم کردند: «سلام. فصل هفتم کار میدانی در محوطه ازبکی را من افتخار داشتم که سرپرستی کنم. کتابش هم در دست انتشار است. و البته با کارشکنی باستان‌ شناسان استانی و همکاران بومی، حق و حقوق مادی و معنوی من در آنجا پایمال شد. افسوس، باستان‌شناسی مان در بد موقعیتی قرار دارد.»

 _______________________

گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 1

گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 2

گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 4