منطقه ای با هفت هزار سال قدمت

یک هفته کار و تلاش در شهر پر از ترافیک و دود گرفته ای مثل تهران بهانه خوبی است برای پناه بردن به طبیعت بکر و دست نخورده که توان از دست رفته را به انسان برگرداند. یکی از این مناطق بکر و سرسبز منطقه گردشگری ساوجبلاغ است. شهرستان ساوجبلاغ با وسعتی معادل دو هزار و 800 کیلومترمربع در45 کیلومتری شمال غرب تهران قرار گرفته است. این شهرستان در فصول مختلف (در زمستان و پاییز کمتر) پذیرای گردشگران از نقاط مختلف کشور به ویژه سایر شهرستان های استان تهران است.

ولی الله دهقانی سانیچ، رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ساوجبلاغ درباره قدمت تاریخی این منطقه می گوید: «منطقه توریستی و تاریخی ساوجبلاغ دارای قدمتی بیش از هفت هزار سال است.» تپه های خوروین با سه هزار سال قدمت و تپه های باستانی گرجیان و اسماعیل آباد با 7 هزار سال قدمت در این منطقه وجود دارد که مورد کاوش های باستان شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته و آثار به دست آمده از آنها در موزه ایران باستان موجود است.

وی با اشاره به انتخاب شهرستان ساوجبلاغ در سال 1386 به عنوان اولین منطقه نمونه گردشگری در کشور ادامه می دهد: «این منطقه به دلیل شرایط مطلوب آب و هوایی و طبیعت زیبا و دسترسی آسان هر ساله گردشگران فراوانی را به خود جذب می کند. منطقه ساوجبلاغ دارای آب و هوای کوهستانی و معتدل است. علاوه بر فصل تابستان که سرسبزی و درخشندگی باغ های منطقه باعث جذب توریست های فراوان می شود شروع فصل زمستان و بارش برف در منطقه توریست های علاقه مند به این نوع آب و هوا را نیز به کوهستان های منطقه می کشاند.»

دهقانی دسترسی آسان به منطقه را یکی دیگر از دلایل جذب توریست های فراوان به منطقه عنوان کرده و می گوید: «وجود اتوبان و فرودگاه پیام که با شهرستان ساوجبلاغ و کرج مشترک است باعث شده توریست ها به راحتی وارد منطقه شوند.» وی همچنین از ساخت ایستگاه مترو در این منطقه در آینده نزدیک خبر می دهد.

به طورکلی می توان این منطقه را به سه ناحیه کوهستانی، کوهپایه ای و دشتی تقسیم بندی کرد که از شمال به کوه های البرز و از جنوب به کوه های زاگرس، از غرب به استان قزوین و از شرق به شهرستان کرج ختم می شود. با توجه به آب و هوای معتدل کوهستانی و پوشش متنوع گیاهی در منطقه شغل عمده مردم شهرستان کشاورزی است و کشت گندم و جو و چغندر قند و بنشن (غلات) و تره بار (صیفی جات) از دیرباز در منطقه رایج بوده است. قرار گرفتن باغ ها در کنار رودخانه های پرآب شامل رودخانه های برغان، طالقان، ورده و... مخصوصاً در بخش جنوبی منطقه ساوجبلاغ مناظر بکر و چشم اندازهای چشم نوازی را به وجود می آوردند. آلوی برغان و گردو به عنوان دونوع از محصولات شاخص کشاورزی این منطقه است که به گفته دهقانی آلوی برغان در سطح کشور معروف و از کیفیت مطلوبی برخوردار است و پیشنهاد برگزاری جشنواره ای به همین نام (آلوی برغان) هم ارایه شده است که می تواند راه خوبی برای توسعه توریسم منطقه باشد.

 تعزیه ریشه در فرهنگ و تاریخ مردم برغان دارد و حسینیه برغان به عنوان یکی از قدیمی ترین حسینیه های کشور است که در زمان صفویه و برای برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) ساخته شده و بنای آن خشتی است. درباره آمار ورود گردشگران به مناطق مختلف ساوجبلاغ نیز به گفته دهقانی آمار دقیقی در دست نیست اما آماری که از بررسی ترافیک در این منطقه به دست آمده حاکی از آن است که امسال در روزهای پنجشنبه و جمعه و از ماه اردیبهشت تا مرداد صدهزار گردشگر فقط وارد منطقه طالقان شده اند.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ساوجبلاغ درباره فعالیت هایی که تاکنون از سوی میراث فرهنگی شهرستان برای توسعه توریسم منطقه انجام شده است می گوید: «منطقه ساوجبلاغ دارای پتانسیل های زیادی برای جذب گردشگر است. وجود باغ های میوه با انواع درختان و رودخانه هایی که از میان این باغ ها می گذرد همه شرایط مطلوب را برای جذب گردشگر در این منطقه و در نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی مردم و درآمدزایی برای ساکنان منطقه به وجود آورده است. اما نکته مهم آن است که هنوز زیرساخت های لازم برای توسعه توریسم در منطقه صورت نگرفته است و برای به وجود آمدن این زیرساخت ها نیازمند مشارکت بخش خصوصی هستیم.»

تاکنون تبلیغات زیادی برای معرفی منطقه ساوجبلاغ به سرمایه گذاران انجام شده است که به گفته دهقانی علاقه سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در توریسم منطقه طالقان بیشتر از سایر مناطق بوده است که البته این تعداد نیز از 25 نفر تجاوز نمی کند. وی همچنین به ساخت هتل های صدف و داریوش در منطقه طالقان و با شرکت بخش خصوصی اشاره می کند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ساوجبلاغ با اشاره به این که از  27روستای هدف گردشگری در استان تهران 9 روستا در منطقه ساوجبلاغ قرار گرفته است می افزاید: «شهرستان ساوجبلاغ بالاترین هدف گردشگری را در کشور دارا است. به این معنی که اگر قرار باشد توسعه توریسم روستایی در کشور انجام شود این منطقه در اولویت است. گفتنی است روستاهای سیبان دره، سنج، چندار و ورده به عنوان سایر مسیرهای گردشگری این شهرستان است.» امامزاده ورده به نام امامزاده عبدالقهار یکی از جذابیت های این منطقه محسوب می شود و روستای چندار نیز به عنوان روستای صددرصد توریستی شناخته شده است.

منطقه ساوجبلاغ علاوه بر برخورداری از طبیعت زیبا مهد پرورش بسیاری از بزرگان کشور نیز بوده و یکی از این شخصیت های تاریخی آیت الله طالقانی است. از سایر شخصت های مهم منطقه می توان به استاد  سید حسین میرخانی (خوشنویس معاصر)، جلال آل احمد (نویسنده)، دکتر محمود نجم آبادی (استاد دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران)، استاد پرویز کلانتری (نقاش و نویسنده معاصر)، غلامحسین درویش خان (از موسیقیدانان برجسته ایران)، استاد غلامحسین امیرخانی (رییس انجمن خوشنویسان ایران) و دکتر حشمت (مرد شماره 2 نهضت جنگل و همرزم میرزا کوچک خان) اشاره کرد.

منبع: روزنامه ایران، شماره 4379، 14 آذر 1388، صفحه 6.