«یونان پیش از متفکران» به روایت استاد ملاصالحی

فرصتی به دست آمد که در روز سوم اسفند 1390 برای شنیدن سخنرانی علمی استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی - از مفاخر فرهنگی شهرستان های ساوجبلاغ و طالقان - به بنیاد حکمت اسلامی صدرا رفتم. عنوان آن نشست علمی «سیر تفکر فلسفی در ایران و یونان باستان» بود که در قالب چهاردهمین همایش تاریخ فلسفه برگزار شد. وب سایت بنیاد حکمت اسلامی صدرا آن همایش را به شرح زیر گزارش کرده است:

«چهاردهمین گردهمایی علمی - فلسفی طرح تدوین تاریخ فلسفه تحت عنوان «سیر تفکر فلسفی در ایران و یونان باستان» در سالن صدرالمتألهین بنیاد حکمت اسلامی صدرا و به همت گروه تاریخ فلسفه و با حضور استادان و پژوهشگران برجسته این حوزه و رئیس انجمن تاریخ فلسفه و بنیاد حکمت اسلامی صدرا، حضرت آیت الله سید محمد خامنه ای برگزار گردید.پس از قرائت آیاتی چند از کلام الله مجید آقای دکتر حسین کلباسی با اعلام برنامه سخنرانی ها و معرفی سخنرانان، گزارشی از کارهای علمی انجام شده به همت مرکز تدوین تاریخ فلسفه و برنامه های آتی این مرکز ارایه کرد. دکتر حسین کلباسی عضو هیأت رئیسه انجمن علمی تاریخ فلسفه اظهار کرد که بیش از نیم دهه است که مرکز تدوین تاریخ فلسفه به منظور در انداختن طرحی نو در تدوین تاریخ فلسفه و حکمت تشکیل شده است و هدف از آن نشان دادن سهم مشرق زمین به ویژه سهم تفکر ایرانی در تاریخ تفکر و تمدن جهانی است. وی در پایان اظهار داشت هدف از این نشست ها، تعاطی و داد و ستد فکری صاحب نظران و گشودن افق های تازه و فضای گفت و گوی علمی در این حوزه است.در این گردهمایی تخصصی سه تن از پژوهشگران حوزه فلسفه ایران و یونان باستان به سخنرانی پرداختند که به ترتیب عبارت بودند از: دکتر حکمت الله ملاصالحی؛ دکتر سعید بینا مطلق؛ دکتر احمد پاکتچی.

نخستین سخنران این گردهمایی دکتر حکمت الله ملاصالحی، استاد دانشگاه های تهران و آتن، به ایراد سخنرانی تحت عنوان «یونان پیش از متفکران» پرداخت. دکتر ملاصالحی پس از مقدمه ای به بیان تفاوت اسطوره و وحی یا اسطوره و لوگوس اشاره و اظهار کرد: «اسطوره سرشت آیینی دارد و با آیین ها در هم تنیده است. اسطوره شاعرانه است و خصلت شعری دارد. شعر با اسطوره هم سرشت است. همچنین اسطوره سرشت روایی دارد و روایت حوادث گذشته است. خیال و واقعیت در اسطوره به هم برمی خورند و مرزهای واقعیت و خیال نامشخص اند. همچنین در تفکر اسطوره ای مرزهای «وجود» و «موجود» نامشخص اند.»دکتر ملاصالحی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: «سرآغاز تفکر فلسفی در یونان آناکسیماندر است که می گوید: «بی نهایت یگانه است نه آغاز و نه انجامی دارد». دراینجا لوگوس وجود را از موجود جدا می کند.» در پایان استاد دانشگاه تهران گفت: «در تاریخ وحیانی و عقلانی وجود از موجود جدا می شود و اینکه اسطوره زدایی در ایران، الهی و و حیانی است و در یونان عقلانی و مبتنی بر لوگوس.» دکتر ملاصالحی در جمع بندی نهایی سخنی را از دموکریتوس به زبان یونانی نقل کرد که نمودار اندیشه های فیلسوفان پیشاسقراطی است: پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک.

پس از برگزاری سخنرانی ها، مباحث مذکور به نقد و مباحثه گذاشته شد و صاحب نظران و متخصصان دیگر نیز به اظهار نظر علمی پرداختند. رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا نیز در پایان بحث و گفت و گوی استادان و حاضران، ضمن جمع بندی سخنان استادان و متخصصان و بیان نقاط ضعف و قوت آنها و بیان رهنمودهایی در این زمینه، فضای نقد و گفت و گو در حوزه پژوهش های ایران و یونان باستان را مایه نشاط و پیشرفت فکری و علمی برشمردند. این گردهمایی در ساعت 7 بعدازظهر و پس از پرسش و پاسخ میهمانان مدعو و سخنرانان به کار خود پایان داد.