حمیدالدین ناصر خسرو قبادیانی از شاعران و نویسندگان اسماعیلی مذهب در خراسان و طبرستان بود. برخی او را بنیانگذار فرقه «ناصریه» نیز می دانند.(1)  بر اساس شواهد تاریخی متعلق به قرن پنجم هجری قمری، ناصر خسرو در سفری که باعث تغییرات اعتقادی اش گردید، از منطقه ساوجبلاغ نیز عبور کرده است.(2) دسته ای از مورخان معتقدند که او در آغاز  سفر، اسماعیلی بوده است. با پذیرش این نظر باید گفت که وی دیری در خراسان مراحل تحقیق و تشکیک را گذرانیده است تا «مستجیبی» مستعد و آماده تلقّی گفتار صاحب دعوت و لایق تفویض مقام شود. پس بدون تردید این سفر را هم به قصد تکمیل این مراحل و دریافت مقام «حجّتی» انجام داده است. (3)

    ناصر خسرو پس از گذر از روستای «قوهه» ساوجبلاغ در سفرنامه اش اینگونه می نویسد: « پنجم محرم سنه ثمان و ثلاثین و اربعمائه (438ق) دهم مرداد ماه سنه خمس عشر و اربعمائه (415) از تاریخ فرس به جانب قزوین روانه شدم و به دیه قوهه رسیدم. قحط بود و در آنجا یک من نان جو به دو درهم می دادند.» (4) «یاقوت حموی» در کتاب  معجم البلدان می نویسد:« قوهه تلفظ عامیانه قوهذ است.» لذا قوهه مذکور در سفرنامه ناصر خسرو را با تردید کمتری می توان بر این روستای تابع ساوجبلاغ تطبیق کرد. خلاصه اینکه یاقوت می گوید:« قوهه نزدیک مقسم آب نهرهایی بوده است که به نواحی ری می رفته اند.» و وجود رودخانه کرج و آبیاری شدن آبادی ها و نواحی واقع در جنوب غربی ری قدیم از این رود، این حدس را بیشتر تأیید می کند.(5)

   «قوهه» روستایی است در بخش «چهارباغ» که در جنوب شرقی شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است. در 500 متری این روستا بقعه امامزاده برهان الدین از نوادگان حضرت امام موسی کاظم (ع) قرار دارد که بسیار مورد احترام اهالی می باشد. تاریخ بنای این امامزاده مربوط به سال های پس از قرن پنجم هجری قمری می باشد.(6) از سوی دیگر طبق شواهد تاریخی، جاده ارتباطی ری قدیم و قزوین پیش از صفویه از کنار این روستا می گذشته است. درجنوب غربی قوهه نیز تپه ای با ارتفاع 16 متر وجود دارد که باستان شناسان در سطح آن قطعاتی از سفال های پیش از تاریخ، تاریخی و دوران اسلامی را یافته اند.(7)  

  vپا نوشت ها: 1- دکتر محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص435. اسماعیلیه از فرق تشیّع به شمار می رود که در آن به امامت اسماعیل فرزند امام  جعفر صادق (ع) نیز معتقد هستند./ 2- ناصر خسرو در این سفر که هفت سال طول کشید؛ عراق، بلاد شام، عربستان، مصر و ایران را سیاحت کرد./ 3- «حجّت» و «مستجیب» از مراتب هفتگانه مذهب اسماعیلیه به شمار می رود./ 4- سفرنامه حکیم ناصر خسرو قبادیانی، با حواشی و تعلیقات دکتر محمد دبیر سیاقی، ص 5 / 5- همان، از یادداشت های دکتر دبیر سیاقی، ص179 /6- تصویر ساوجبلاغ، مقاله «سپیداران علوی دیارمان»، بخش چهارم، ش57/ 7- ابوالقاسم حاتمی، آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظرآباد، ص 102.