استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد 

روز سه شنبه بیستم شهریور 1380 در آستانه آغاز چهارمین فصل کاوش، برای نخستین بار در تاریخ باستان شناسی ایران، گروه کاوش محوطه باستانی ازبکی واقع در استان البرزمورد استقبال اهالی فرهنگ دوست شهر نظرآباد قرار گرفت. این آیین را انجمن مطالعاتی حکمت (نخستین سمن جوانان شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد) با همکاری شورای شهر و شهرداری در ورودی شهر نظرآباد برگزار کرد. اهمیت برگزاری این آیین فرهنگی بی نظیر تا اندازه ای بود که در بیشتر نشریات سراسری، صدا و سیما، وب سایت های خبری اینترنتی و نشریات بین المللی ایرانیان بازتاب گسترده ای یافت. در این مراسم، استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران و سرپرست گروه کاوش باستان شناختی محوطه ازبکی) گفت: «این استقبال و جشن مردمی در دنیای باستان شناسی جهان بی سابقه است و این مراسم بیان کننده علاقه مردم این شهر به فرهنگ، ملیّت و ایرانی بودن است.» زیور موسوی خویی (خبرنگار روزنامه ایران) نیز در همان ایام ضمن چاپ مقاله ای با عنوان «تپه ازبکی، یادمانی از تمدن کهن» در این باره نوشت: «دیدار از یادمان های 9 هزارساله، کشف نخستین شهر مادی و نیز مردمی که برای نخستین بار در تاریخ ایران در استقبالی پرشور به پیشواز هیأت باستان شناسی رفته بودند تنها هدفی بود که ما را در یک صبح سرد پاییزی به سوی مقصدی به نام محوطه ازبکی کشاند.» 

شکوه و اهمیت این اقدام فرهنگی به قدری بود که دکتر مجیدزاده بار دیگر در آذر 1380 در برنامه تلویزیونی زنده پرتو (شبکه چهارم سیما) از جوانان شهر نظرآباد به جهت همکاری با گروه باستان شناسی و برگزاری آیین استقبال از این گروه تشکر کرده و مراسم برگزار شده را اقدامی بی نظیر در طول تاریخ فعالیت های باستان شناسی ایران ارزیابی کرد. ایشان همچنین در پیش گفتار کتاب دو جلدی «کاوش های محوطه باستانی ازبکی» (چاپ سال 1389)، درباره استقبال از گروه کاوش محوطه ازبکی نوشته است: «تشکر ویژه برای آذین بندی شهر نظرآباد، استقبال و خوش آمدگویی رسمی به هیأت کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی... در برابر ساختمان شهرداری و شورای شهر نظرآباد در آغاز چهارمین فصل کاوش و پس از انتشار خبر انتقال نمونه‌ای از کهن‌ترین خشت‌های به دست آمده و از کاوش‌های محوطه ازبکی به سازمان ملل و قرار گرفتن آن در موزه آن سازمان، در روزنامه‌های کشور و سپاسگزاری برای استقبال پرشور هزاران تن از اهالی دوست داشتنی شهرهای نظرآباد و سیدجمال الدین که با در دست داشتن پرچم‌های سه رنگ ایران از اتوبوس حامل هیأت همانند سردارانی که پیروزمندانه از جنگی میهنی به خانه بازمی گردند را از یاد نمی برم. نظیر چنین استقبالی تاکنون در هیچ نقطه‌ای از جهان در تاریخ باستان شناسی نه دیده و نه شنیده شده است.» 

به جهت ارزش فرهنگی این استقبال تاریخی، در روز سوم شهریور 1398 با همکاری آقای اسماعیل آل احمد نویسنده و البرزپژوه، «طرح پیشنهادی انتخاب 20 شهریور به عنوان روز فرهنگی شهرستان نظرآباد» را به دکتر محمدرضا فلاح نژاد فرماندار شهرستان نظرآباد فرستادیم تا در شورای فرهنگ عمومی شهرستان، بررسی و تصویب شود. این طرح هشت صفحه ای، شامل این عناوین است: مقدمه؛ تعریف هویت ملّی و اهمیت آن؛ شاخصه های هویت ملّی؛ چرایی روز فرهنگی؛ عناصر انتخاب روز فرهنگی؛ پیشنهاد روز فرهنگی نظرآباد؛ تناسب استانی؛ بازتاب های وسیع؛ منابع؛ مستندات.

در طرح پیشنهادی روز فرهنگی نظرآباد، عناصری همانند فراگیری، وحدت بخشی، قدمت، عدم تلاقی با مناسبت های ملّی و مذهبی مهم، توجه به فصول سال و زمان برگزاری و تقویت ارزش ها و سنن اسلامی - ایرانی رعایت شده است. در صورت تصویب این مناسبت، شهرستان نظرآباد پس از استان البرز (20 مهر) و شهر کرج (21 فروردین) دارای روز فرهنگی خواهد شد. بی تردید تصویب این روز و به تبع آن تعیین هفته فرهنگی، باعث تقویت هویت بومی و رونق فعالیت های فرهنگی و هنری خواهد شد. گفتنی است محوطه باستانی ازبکی به ویژه دژ مادی، در چهل و هشتمین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان (برگزار شده در اول تیر 1398) به عنوان نماد تاریخی و فرهنگی البرز برگزیده شد. این محوطه باستانی شامل ده تپه و دارای آثاری نفیس متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح تا دوره ایلخانیان است. 

منابع: یوسف مجیدزاده، کاوش های محوطه باستانی ازبکی، جلد اول: هنر و معماری، تهران: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، 1389؛ حسین عسکری، دشتی به وسعت تاریخ، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1386؛ روزنامه اطلاعات بین المللی، ش 1772، 27 شهریور 1380؛ روزنامه ایران، ش 2003، 2 دی 1380؛ روزنامه جوان، ش 725، 26 شهریور 1380؛ روزنامه همشهری، ش 2575، 7 آذر 1380؛ ش 2576، 8 آذر 1380؛ هفته نامه کیهان هوایی، ش 1442، 26 شهریور 1380.

- نشر نخست این یادداشت در: حسین عسکری، «استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد»، روزنامه پیام آشنا، ش 1460، شنبه 23 شهریور 1398، ص 8. 

یادداشت فوق در وب سایت خبرگزاری ایسنا

طرح پیشنهادی انتخاب روز فرهنگی شهرستان نظرآباد

از فیلم های برجا مانده از آیین استقبال تاریخی مردم نظرآباد

سنت فراموش شده «کرت امام حسین علیه السلام» را احیا کنید

در اواخر مهر 1390 به ابتکار «موسسه رخسار قرآن»، نامه سرگشاده زیر خطاب به امامان جمعه و روسای شوراهای فرهنگ عمومی شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد مبنی بر پیشنهاد احیای سنت فراموش شده «کرت امام حسین و حضرت ابوالفضل علیهما السلام» تنظیم گردید. تاکنون این نامه را 26 فعال مذهبی و فرهنگی امضا کرده اند. وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» برای نخستین بار متن آن نامه و اسامی امضا کنندگانش را منتشر می سازد. علاقه مندان می توانند از طریق بخش نظرات این وبلاگ، آن را امضا کنند.

* * * * *

باسمه تعالی

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای ناطقی امام جمعه محترم و ریاست شورای فرهنگ عمومی شهرستان ساوجبلاغ

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای وثوقی امام جمعه محترم و ریاست شورای فرهنگ عمومی شهرستان نظرآباد

سلام علیکم

امضاء کنندگان این نامه با آگاهی از میزان عشق و ارادت شما به حضرت خون خدا ـ سید شهیدان ـ و پرچمدار وفاداری - سقای تشنگان - از آن مقام ارجمند تقاضا داریم از همه ظرفیت‌های شورای تحت مدیریت خویش برای احیای آیین نازنین «کرت امام حسین و حضرت ابوالفضل علیهما السلام» بین مردم این شهرستان‌های محب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ نهایت استفاده را ببرید.

«کرت» قطعه زمینی است که زارعان، کناره های آن را بلند کرده در میان آن زراعت می‌کنند. در گذشته‌ها رسم بوده که کشاورزان علاقه‌مند به فرهنگ عاشورا، زمین‌های کشاورزی خود را کرت‌بندی ـ قسمت بندی -می‌کردند و یک کرت ـ قطعه ـ را به نام امام حسین یا حضرت ابوالفضل ـ علیهما السلام ـ می‌کاشتند و پس از برداشت محصول، عواید آن را صرف مراسم سوگواری حسینی در محله یا شهر خود می‌کردند. از چنین رسمی در شهر قم، گزارش‌هایی در برخی منابع مردم شناختی و فرهنگ عامه وجود دارد. اصطلاح «کرت بندی» در همه کشور رایج است (دایره المعارف تشیع، جلد چهاردهم، مدخل کرت امام حسین علیه السلام، نوشته حسین عسگری).

از آنجا که هر دو ظرفیت «کشاورزی» و «محبت به اهل بیت علیهم السلام» در این دو شهرستان فرهنگی وجود دارد، بسیار بجا و مناسب است که در آستانه ایام محرم، زمینه‌های لازم برای ترویج این آیین نازنین در این دو شهرستان فراهم شود به ویژه که این دو شهرستان، قطب کشاورزی استان البرز هستند. استفاده از توان تبلیغی سلسله جلیله روحانیت در ایام تبلیغی محرم، به احیای این «سنت فراموش شده» کمک شایانی خواهد کرد.

والله ولی التوفیق. جمعی از فعالان مذهبی و فرهنگی شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد. مهر 1390.

دکتر حکمت الله ملاصالحی (استاد دانشگاه تهران و عضو بنیاد حکمت اسلامی صدرا)، اسماعیل آل احمد (روحانی و مدیر موسسه رخسار قرآن)، محمدحسن حجتی متخلص به پریشان (شاعر و نویسنده)، مهراب حیدری (مسئول انجمن ادبی شهرستان ساوجبلاغ)، حسن صیاد (دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی و فعال فرهنگی سایبری)، زهرا آزاد رنجبر (فرهنگی و دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت)، سیروس علوی نیا (دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ تشیع)، حسین عسگری (نویسنده وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی)، علی جبارزاده (روحانی و کارشناس ارشد مهدویت)، داوود غلامی (کارشناس ارشد طراحی شهری از دانشگاه تهران)، ابوطالب باقری (مسئول کانون بسیج هنرمندان ساوجبلاغ)، سید مهدی هاشمی (مسئول روابط عمومی سپاه ساوجبلاغ)، محمد عباسی (کارشناس معارف اسلامی و دبیر قرآن)، محمدرضا ملک پور متخلص به ناظر شرفخانه ای (شاعر و نویسنده)، حسین محمدعلی پور (دانش آموخته حوزه علمیه امام جعفر صادق علیه السلام هشتگرد)، مصطفی رشیدی (طلبه حوزه علمیه امام جعفر صادق علیه السلام هشتگرد)، محمود نجفی (کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی و مدرس دانشگاه)، دکتر رضا مسکنی (پزشک)، سرهنگ پاسدار مجید ناصردهقان (مسئول قسمت فرهنگی و اجتماعی سپاه ساوجبلاغ)، ابوطالب پیشگاه پور (فرهنگی و کارشناس هنر و باستان شناسی)، دکتر محمد مشتاقی (روان شناس بالینی مقیم شهر هامبورگ آلمان)، علیرضا نقدی (کارشناس مدیریت)، ابراهیم رضازاده (فرهنگی و کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی)، نصیر علیزاده (ذاکر اهل بیت و مسئول هیئت مذهبی باب الحوائج نظرآباد)، مجید اکبری ( عضو کمیسیون فرهنگی بخش چهارباغ ساوجبلاغ)، مجتبی تقوایی (دانشجوی فناوری اطلاعات).