زندگی مرموز زنان روستای ایستا 

فاطمه رضاپور 

شاید سبک‌ های زندگی مختلف و بعضاً ناشناخته یکی از مهم‌ترین جاذبه‌ های گردشگری فرهنگی محسوب شود. خصوصاً اگر در مورد سبک زندگی سنتی زنان یک منطقه باشد. روستای «ایستا» که در شرق طالقان قرار دارد، به دور از همه مظاهر زندگی مدرن است. مردم این روستا از هیچ امکانات زندگی مدرن استفاده نمی‌ کنند. زنان و مردان این روستا به همان شکل زندگی سنتی خود زندگی می‌ کنند. بدون آب لوله‌کشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین‌ آلات، وسایل ارتباطی و...  زنان‌شان همان تنور‌های سنتی را برای پختن نان استفاده می‌کنند، هیزم جمع می‌کنند و لباس‌های قدیمی می‌پوشند. خودکفا هستند و تمام نیاز‌های جامعه‌شان را خود زنان و دختران این روستا به دستان خود تهیه می‌کند. اهالی روستای ایستا شناسنامه ندارند. کودکان آن روستا به سبک سنتی و مکتبخانه‌ ای درس می‌‌ خوانند که اکثراً توسط خود زنان این روستا اداره می‌شود.

در مورد این روستا شایعاتی وجود دارد از جمله این که اهالی این روستا گروهی از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی، فقیه مشهور دوره مشروطه که با الهام از نظرات وی در مخالفت با زندگی مدرن به سبک زندگی سنتی روی آورده‌اند. التبه این افراد همان زمان به طالقان مهاجرت کردند و این روستا را ساختند. گویا میرزا صادق مجتهد تبریزی از فقهایی بود که تا پایان عمر بر عدم جواز استفاده از ابزار تکنولوژیک و امور جدید و مدرن تاکید داشت. در نتیجه اهالی روستای ایستا واقع در شرق طالقان اوقات شرعی نماز را با شاخصه‌های خود و بدون استفاده از ساعت مشخص می‌کنند. آغاز و پایان ماه مبارک رمضان را همین‌گونه تعیین می‌کنند. زنان این منطقه خود امورات را به صورت سنتی اداره می‌کنند. ساعت مچی و دیواری در محل زندگی آنان وجود ندارد. سیمان و آهن در معماری خانه‌های آنان استفاده نشده است. از هر نوع مظاهر مدرنیته و تکنولوژی دوری می‌کنند و این عزلت‌گزینی و انتخاب زندگی سنتی موجب شده است که زندگی زنان و دختران این روستا هم رازآمیز شود. همین راز‌آلودگی می‌تواند جذابیت خاصی برای گردشگران فرهنگی ایجاد کند. کسانی که به تکنولوژی و استفاده از لوازم جدید هیچ علاقه ‏ای ندارند، حتی به مدرسه نمی‌روند و کنکور نمی‌دهند از همان روش‌های قدیمی مکتبخانه برای آموزش استفاده می‌کنند.

نمونه خارجی

اما بیایید به هزاران کیلومتر دورتر برویم. به غرب و به ایالات متحده و به یکی از ایالت‌های آنجا، پنسیلوانیا. شما برای پیک‌نیک به بیرون می‏ روید که ناگهان با منظره‏ای روبه‌رو می‏ شوید که در هیچ کجای دنیا نمی ‏توانید آن را ببینید. انگار با یک ماشین زمان، به گذشته ‏ها بازگشته ‏اید. آدمیانی که همچون 400 سال گذشته لباس پوشیده ‏اند. محاسن بلندی دارند و سبیل‌هایشان را تراشیده‏ اند. با درشکه و اسب به این سو و آن سو می‏ روند. در روستایشان، نه نشانی از تلفن و برق است و نه دیسکو و بار. هیچ اثری از تکنولوژی و لوازم جدید در آنجا مشاهده نمی‏ شود. مطمئن باشید که شما به میان آمیش‏ ها رفته‏ اید. فرقه ‏ای مسیحی که امروزه تعداد بسیار کمی از آنان در دنیا زندگی می ‏کنند. پیروان کشیشی سوئیسی به نام ژاکوب آمان که در میان سال‌های 1644 تا 1720 میلادی می ‏زیست و عقاید خاص خود را داشت که امروزه در میان آمیش ‏ها رواج دارد. پیروان این مکتب، اکثراً در قرن 18 به آمریکا رفتند و در بعضی از ایالت‌های آنجا، سکنی گزیدند. تعداد آمیش‏ ها در پنسیلوانیا، اوهایو و ایندیانا، از سایر ایالت‌ها بیشتر است. آمیش ‏ها سبک زندگی متفاوتی دارند. نه از تکنولوژی استفاده می‏ کنند و نه اعتقادی به درگیری و جنگ و گریز دارند. اگر کسی به آنان حمله کند، از خودشان دفاع نمی‏ کننند و کاملاً عیسی‌وار، طرف دیگر صورتشان را جلو می‏ گیرند. این فرقه مسیحی، به کلیسا اعتقادی ندارند و مراسم مذهبی‏شان را در خانه ‏های خود انجام می‏ دهند. البته بعضی از گرایش ‏های آمیش‏، فقط در بعضی موارد از تکنولوژی استفاده می‏ کنند. مثلا برقی که استفاده می‏ کنند، نباید از دولت گرفته شود و اگر با استفاده از ژنراتور باشد، اشکالی ندارد یا تلفن اگر خارج و دور از خانه باشد، می‏ توان از آن استفاده کرد. هرچند که گرایش‏ های متعصب آمیش، حتی به همین مساله هم راضی نمی‏ شوند.

نکته ‏ای که در این مقایسه به دست می ‏آید، این است که در دو منطقه از دنیا که دو نژاد، دو دین و دو سبک زندگی کاملاً متفاوت وجود دارد، گاهی اوقات شباهت‌های بسیار زیادی به چشم می‏ خورد که نشان می‏ دهد فرهنگ انسانی و دینی، گاهی اوقات بسیار به‌هم شبیه می‏ شود. یکی در نزدیکی طالقان و دیگری در لنکستر کانتی ایالت پنسیلوانیا. همین می‌تواند یک جاذبه گردشگری جذاب باشد. با توجه به این‌که در روستای ایستا اکثر مسئولیت‌ها نیز بر دوش زنان آن روستاست زنان بیشتر امورات را بر عهده دارند؛ از تهیه غذا به روش‌های سنتی گرفته تا دوختن لباس با اندک وسایل تا آموزش و نگهداری کودکان. این خودش یک سبک زندگی جالب توجه است که مردمان خسته از زندگی مدرن می‌توانند آن را تجربه کنند و قطعاً برای آنان جالب توجه هم خواهد بود.  

منبع: روزنامه جام جم، شماره 4411، پنج شنبه 28 آبان 1394، ضمیمه چمدان (ویژه نامه سفر و گردشگری)، ش 215، ص 11.