نگاهی به جاذبه های زمین شناختی هیو

سعید معدنی پور

دارنده درجه دکتری در رشته زمین شناسی

روستای ما «هیو» با موقعیت جغرافیایی 38|50 شرقی و 03|36 شمالی و ارتفاع متوسط 1650 متر در بخش مرکزی البرز و در دامنه جنوبی  طالقان و در غربی ترین منطقه استان تهران قرار دارد. «غار هیو» در بخش شمال غربی هیو و در دره تفریحی واسوار واقع شده است. این غار در لایه هایی از سنگ های آهکی با سن تقریبا دویست و شصت و پنج میلیون سال موسوم به آهک های روته واقع شده است. البته این به معنای سن تشکیل غار نبوده و شواهد، حاکی از جوان بودن فوق العاده خود غار است. 

دهانه غار با قطر حدود 60 سانتیمتر و شیب زیاد متاسفانه و شاید به نوعی خوشبختانه، ورود به آن را مشکل ساخته است. بدنه اصلی غار شامل گالری بزرگی است که ارتفاع آن در قسمت هایی به بیش از 23 متر می رسد. در این بخش استالاک تیتها و استالاگ میتهایی وجود دارد که بخش اعظمی از آنها متاسفانه به دلیل ناآگاهی از ارزش علمی و زیبایی شناختی، تخریب شده است. عدم وجود ستونهای کامل (استالاک تیتها و استالاگ میتها به هم  وصل شده) نشان از جوان بودن و یا وجود گالری های عمقی تر دارد. 

 اصولا" تشکیل غارها مراحلی دارد که اولین مرحله آن وجود سنگ اولیه ای با توان غارزایی است که مطلوب ترین آنها سنگ آهک است. در  درجه بعد این سنگ ها می بایستی از درز و شکاف مطلوب جهت هدایت آب برخوردار باشند. مهم ترین عامل در تشکیل  غارهایی از این نوع، وجود آب هایی با توان انحلال بالا است. در نهایت، کل این  فرآیند در زمانی طولانی، که درمواردی تا دهها میلیون سال به طول می انجامد، حفرات زیرزمینی موسوم به غار را ایجاد می کند. در مواردی مثل غار «کارلباد» در آمریکا، طول حفره به بیش از 50 کیلومتر و دالان هایی با طول 1200 متر،  عرض 1900 متر و ارتفاع 100 متر ایجاد می کند.

در مورد غار هیو باید گفت که آب های سطحیبه ویژه در فصول پرباران از منابع اصلی تامین کننده هستند که بخش زیادی از این آبها پس از ذخیره  در دالان ها توسط یک شکستگی بزرگ به چشمه ای در غرب منطقه تفریحی چمبورک منتقل می شود. این چشمه در فصل بهار فوق العاده پرآب است ولی به طور ناگهانی در اوایل تابستان خشک می شود که دلیل  آن تخلیه کامل آب موجود در گالری های عمقی غار است. این نوع از آب ها که به «آب های کارستی» معروف هستند به دلیل گوارایی از دیرباز مورد توجه ایرانیان بوده است و حتی بعضی از شهرها مثل آبیک به دلیل وجود این نوع آب نامگذاری شده اند. ولی مشکل اصلی  آنها  وجود درصد بالایی از املاح کربناتی است که تا حدودی از کیفیت آنها می کاهد. متاسفانه بخش زیادی از آب مصرفی روستای هیو نیز از این گونه است.

  به نقل از وبلاگ نشریه هیوای هیو به نشانی:  http://alihiva.blogfa.com/