اینجا خیلی گسترده تراز آنجاست

=بخش چهارم=

- «ازبکی» یعنی چه؟      
- نمی دانم. من اصلا" از این کلمه خوشم نمی آید.                  
- درباره آثار خشتی تپه ازبکی توضیح دهید؟   
- آثار خشتی ایران، اول بار در کاشان دیده شده در دوره دوم سیلک (سیلک2) که دست سازند و بدون قالب در ابعاد 8 X10 و  8 X 12 ساخته شده اند. قبل از خشت، چینه بوده است. ما در «یان تپه» خشت هایی پیدا کرده ایم که دست سازند و مقدم بر سیلک هم هستند. البته به احتمال قریب به یقین در سیلک هم بوده اما به دلیل کم بودن محوطه حفاری یا نیافته اند یا خراب شده اند اما چون محوطه حفاری ما وسیع بوده و ترانشه (گمانه) ما 10 X 10 متر بوده ، اینها را یافته ایم که برای اولین بار در خاورمیانه وقتی می گوییم خاورمیانه یعنی کل دنیا ساخته شده است چون بشر برای اولین بار در اینجا ساکن شده از جاهای دیگر پیشرفته تر است. این نوع خشت ها از قدیمی ترین خشت های دنیا شاید قدیمی ترین خشتی است که بشر در دنیا به آنها شکل داده است. 
- تپه های باستانی  منطقه ساوجبلاغ در یک امتدادند. آیا این تپه ها با هم رابطه ای هم دارند؟
- این تپه ها در امتداد کویر از دامغان شروع شده تا چشمه علی بعد به طرف شهریار بعد هم ساوجبلاغ و تپه محمودیه و گازرسنگ و به طرف قزوین ادامه می یابد .
- کار حفاری تپه ازبکی چقدر زمان می برد؟    
- این دیگر به برنامه سازمان میراث فرهنگی بستگی دارد که احتمالا" به همین جا کار را ختم کنند. ما مجبوریم فقط دیوار هر چهار قلعه را حفاری کنیم و دیوارها را با شیشه بپوشانیم تا هم دیوارها حفاظت شوند هم از بیرون حدود اصلی دیوارها معلوم شود.     

- تاکنون چند درصد کار انجام شده است؟       
- به اندازه اثری که از نوک یک مداد تیز روی یک کاغذ  A-4 باقی می ماند.              
- درباره اعضای گروه کاوش و اشیاء کشف شده توضیح دهید؟    
- من و آقای پور درخشنده (معاون من) و آقای شیروانی (مهندس نقشه بردار) و 12 نفر دیگر لیسانس و فوق لیسانس (3 زن و 9 مرد) که بعضی از آنها هم استاد دانشگاه هستند. مهم ترین کشفیات غیر فلزی ما 50 تدفین اسلامی است که به جهت تدفین سطحی پوشیده شده اند. چند تای آنها را به تهران منتقل کردیم. من چقدر دلم می خواست یک موزه در همین تپه ساخته می شد تا این یافته ها را در همین جا نگهداریم و دو اسکلت در این ترانشه پیدا کرده ایم که مربوط به قبل از اسلام است و کشفیات فلزی هم فقط دو سر پیکان است.          
-  انعکاس این تپه در منابع باستان شناسی بین المللی چگونه است؟       
- چون حفاری این تپه به تازگی صورت گرفته انعکاس بین المللی تا حال نداشته البته آنها به خاطر وجود اسماعیل آباد و خوروین، ساوجبلاغ را می شناسند و من وقتی سازمان میراث فرهنگی اطلاعات این تپه را چاپ کرد مطالبم را با اجازه از آن سازمان به انگلیسی چاپ خواهم کرد.          
- ضمن سپاس، به عنوان آخرین پرسش از آثار و کاوش های دیگرتان برای ما صحبت کنید؟       
- هفت هشت جلد کتاب چاپ کردم و حدود شصت هفتاد مقاله در آمریکا و آلمان و انگلستان و فرانسه چاپ کرده ام که ده دوازده تای آنها به زبان انگلیسی است. در ایران هم در دایره المعارف و مجله نشر دانش و ... فعالیت داشته ام.