خیابان ساوجبلاغ در قزوین

علی یاری

«خیابان مولوی» قبل از تاسیس، یک رودخانه بود که در جوار بازار قزوین قرار داشت و محل استراحت کاروانیان محسوب می‌شد. با خشک شدن این رودخانه پس از گذشت سال‌ها در محل آن و از محله «دیمج» تا «گوی میدان» خیابانی کشیده شد به عنوان خیابان مولوی که به دلیل محل قرارگیری اش و نزدیکی به بازار، محل بنای تعداد زیادی مسجد، مدرسه، بنا و آب انبار و حمام بوده است. این خیابان از آن دست خیابان‌هایی است که امکان یک گشت و گذار تاریخی را در زمان کوتاهی برای شما فراهم می‌آورد و برای گردشگرانی که فرصت کمی برای گشت و گذار در شهر دارند، جای مناسبی است. هرچند در این خیابان بناهای متعددی قرار دارد، اما فقط تعداد کمی از آنها امروزه مرمت شده اند و مورد بازدید قرارمی گیرند.

- گرمابه حاج ملا تقی برغانی: از حمام‌های تاریخی قزوین است که همچنان چراغش روشن است و آقایان همه روزه می‌توانند از این حمام استفاده کند. این حمام مورد استفاده تعداد زیادی از کسبه است و همچنان رونق دارد. گردشگران خارجی که برای بازدید می‌آیند معمولاً دوست دارند حمام کردن در این مکان را تجربه کنند  .

- مسجد شهید ثالث: از مساجد مهم دوران قاجاریه در قزوین است که در محله دیمج و در نزدیکی مسجد و مدرسه صالحیه قرار دارد. این مسجد که در جوار بازار قرار دارد یکی از مراکز گردهمایی بازاریان و اهالی برای انجام امور دینی مختلف بوده است و خطیبان آن همواره منبرهای پر مستمعی داشته اند. به همین لحاظ این مسجد اهمیت سیاسی و اجتماعی خاصی داشته است. در سال 1384 این مسجد در فهرست آثار ملی ثبت و مرمت آن از سال 1391 آغاز شد. بازدید از این مسجد تاریخی برای عموم آزاد است.

- بن بست صالح: درست از ورودی بن بست صالح واقع در خیابان مولوی و محله دیمج، انگار پایتان را در محله ای دست نخورده از 100 سال پیش می‌گذارید. دورتادور بناهای تاریخی و خانه‌های کاهگلی را می‌بینید که به همان شکل قدیمی خود حفظ شده اند و به شما این حس را القا می‌کنند که در زمان سفر کرده اید. این بن بست توجه تعداد زیادی از گردشگران را به خود جلب می‌کند و خیلی‌ها در این مکان به یادگار عکس می‌گیرند اما با این همه، این بن بست از چشم مسئولان دور مانده است و هیچ جا نامی از آن نیامده است و در ورودی آن تلی از زباله می‌بینیم که چهره و وجهه محله را خراب کرده است.

- مسجدمدرسه صالحیه: از بزرگ‌ترین مراکز علمی شیعی در قرن سیزدهم هجری است که در سال 1248 توسط «ملامحمدصالح برغانی» در 3 طبقه بنا شد. شکل معماری بنا گودال باغچه است یعنی نسبت به سطح معبر خیابان پایین تر قرار دارد. مسجد هم از مساجد شبستانی با ستون‌های بزرگ است که گنبدی ندارد. این مسجد و مدرسه در تربیت علمای بزرگی مثل میرزای شیرازی نقش بسزایی داشته است و تنها مسجد و مدرسه سه طبقه ایران است. مرمت این بنا در سال 1388 آغاز شد و همچنان ادامه دارد و پس از مرمت هم در اختیار حوزه علمیه قرار خواهد گرفت و به عنوان مدرسه علمیه از آن استفاده خواهد شد.