ایستا: دیار مردمان گوشه‌ نشین 

محمد باریکانی 

در وصف رمز و رازهای این روستا هیچ اطلاع دقیقی در طالقان وجود ندارد. برخی پژوهشگران ساکنان این روستا را منتظران یا اهل توقف خوانده‌اند و از روستای‌شان با نام ایستا، فانوس‌‌آباد و ترک‌آباد هم نام برده‌اند. می‌گویند آنها پیروان میرزا صادق‌مجتهد تبریزی از عالمان عصر مشروطه هستند.این روستا که ورود به آن ممنوع است و ساکنان آن تنها پذیرای معدودی علما هستند و روابط‌شان حتی با سایر بخش‌های طالقان نیز قطع یا محدود است، هیچ گونه نشانی از نمودهای تمدن امروزی ندارد. اهالی روستا در حاشیه شاهرود اقدام به ایجاد مزارع منظم برای کشت محصولات کشاورزی مورد نیاز خود کرده‌اند. آنها خانه‌های‌شان را کاهگلی و با نظم عجیب استوار کرده‌اند. از آب لوله‌کشی و برق استفاده نمی‌کنند. حتی روی آسفالت هم راه نمی‌روند تا مبادا اعتقادات‌شان خدشه‌دار شود. اهالی ایستا زندگی آرام خودشان را دارند. با هیچ‌کس کار ندارند و حتی از مراودات با بیرون از روستا نیز پرهیز می‌کنند. آموزش‌های‌شان مکتبخانه‌ای و صرفا به آموزش قرآن، متون دینی و خوشنویسی محدود می‌شود.

مهم‌ترین نوشته در وصف روستای ایستا را شاید بتوان متعلق به حسین عسکری دانست که پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان است. آن طور که حسین عسکری نوشته است؛ از اواخر دهه 60 شمسی، یک مجموعه مسکونی عجیب در شرق شهر طالقان شکل گرفت که مربوط است به پیروان تجددگریز میرزا صادق مجتهد تبریزی (متوفی 1311خورشیدی) که از امکانات مدرن و جدید استفاده نمی‌‌کنند. آنها همچنان بر تقلید از میرزا صادق تبریزی باقی مانده‌‌اند و به سبک زندگی یک‌قرن پیش ایرانیان زندگی می‌‌کنند. این محل به ترک آباد و فانوس آباد هم مشهور است. تا چند سال پیش اهالی شهرک طالقان آنها را اسماعیلی مذهب می‌‌پنداشتند و گمان می‌کردند پیروان حسن صباح و اسماعیلیان هستند. آن‌ها با الهام از آرای فقهی میرزا صادق مجتهد تبریزی، روستای سنتی خود را در طالقان ایجاد کردند و شیعه اثنی عشری هستند. اهالی روستای ایستا شناسنامه ندارند، از امکانات رفاهی جدید مانند آب لوله‌کشی، گاز، برق، تلفن، مطبوعات، رادیو ، تلویزیون، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، رایانه و... استفاده نمی‌کنند. از کالسکه تک اسب برای رفتن به مزارع‌شان استفاده می‌کنند و زندگی مختص به خودشان را دارند. گفته می‌شود جوانان‌شان که قصد ازدواج در خارج از روستا را داشته باشند باید برای همیشه از روستا بروند. در قاموس اهالی ایستا آن طور که برخی نوشته‌ها تاکید کرده‌اند، عروسی و عزا وجود ندارد و تنها سیروسلوک و انتظار برای ظهور امام‌زمان (عج) در زندگی آنها معنا دارد. میرزاصادق مجتهد تبریزی از فقیهان عصر مشروطه بود که به شدت با مشروطه مخالفت کرد و بر طرد مطلق مدرنیته و تجدد اصرار داشت. روستای ایستا ظاهرا با مهاجرت هواداران میرزا صادق از تبریز به طالقان شکل گرفت.
بنابراین ورود به روستای ایستا ممکن نیست و اگر بخواهید به این روستا سفر کنید باید اجازه اهالی برای ورود به روستای‌شان را داشته باشید. در غیر این صورت می‌توانید منظره زیبای ایستا را از بالا تماشا کنید و از نظم مهندسی موجود در این روستا و حتی چیدمان زمین‌های کشاورزی در فاصله‌ای اندک با خانه‌ها لذت ببرید.

منبع: روزنامه همشهری، سال 24، ش 6871، ضمیمه 6 و 7، ش 227، پنج شنبه 31 تیر 1395.

متن کامل مقاله در وب سایت روزنامه همشهری