بازخوانی خاطرات یک خبرنگار خارجی از خانه دکتر مصدق

خبرگزاری مهر: پژوهشگر و نویسنده البرزی به بازخوانی خاطرات بازدید «استیون کینزر» خبرنگار ارشد روزنامه نیویورک تایمز از خانه «دکترمحمد مصدق» پرداخت. امروز بیست و هشتم مرداد یکهزار و سیصد و نود و پنج است و درست 67 سال از کودتای 28 مردادماه 1332 می گذرد، دکتر محمد مصدق پس از پایان محاکمه در دادگاه نظامی رژیم شاهنشاهی پهلوی به روستای احمدآباد واقع در شهرستان نظرآباد تبعید شد و تا پایان عمر در یک خانه باغ در این محل زندگی کرد و بنا بر وصیت خود در همین خانه نیز مدفون شد خانه و در حقیقت آرامگاه ابدی دکتر مصدق در روستای احمدآباد و در باغی به مساحت تقریبی نیم هکتار قرار دارد و هر ساله بسیاری از گردشگران و تاریخ دوستان از این مکان دیدن می کنند  .

دکتر حسین عسکری پژوهشگر حوزه البرزشناسی در خصوص وجود درب آهنی اثری از منزل تاراج شده دکتر مصدق در 28 مرداد 1332، گفت: روز 28 مرداد 1332 یادآور کودتای سیاهی است که شیرینی ملّی شدن صنعت نفت را در کام ملّت ایران تلخ کرد. این کودتا با طرح و حمایت مالی و اجرایی سازمان مخفی اطلاعات انگلیس و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) علیه دولت دکتر محمّد مصدق به انجام رسید. در آمریکا از آن به عنوان عملیات آژاکس (Operation Ajax) یاد می شود. عسکری در ادامه گفت: طرح این کودتای نظامی را باید در اصل، یک طرح انگلیسی دانست. انگلیس که پس از کوتاه شدن دست خود از صنعت نفت ایران، منابع بسیاری را در منطقه و به ویژه ایران از دست داده بود، با قطع امید از رسیدن به توافق، وارد مطالعه طرح یک کودتای نظامی شد.

این پژوهشگر حوزه البرزشناسی تصریح کرد: در ابتدا آمریکا مخالف بود اما پیروزی «آیزنهاور» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث تغییرات عمده ‌ای در سیاست خارجی آمریکا شد. کرمیت روزولت رییس اداره خاور نزدیک سازمان سیا به فرماندهی عملیات انتخاب شد و آمریکا و انگلیس، ستاد مشترکی را در ایستگاه اطلاعاتی انگلیس در قبرس تشکیل دادند و عملیات کودتا را طرح‌ ریزی کردند. عسکری درباره نتایج و آثار سوء کودتای 28 مرداد گفت: اگرچه اجرای نقشه کودتا در 25 مرداد شکست خورد و محمّدرضا شاه پهلوی از ایران فرار کرد اما در 28 مرداد 1332 کودتا عملی شد و سرلشکر فضل ‌الله زاهدی مجری طرح کودتا به جای مصدق نخست وزیر شد و بدین ترتیب با قبضه شدن قدرت در دست استبداد داخلی و استعمار خارجی یکی از ننگین ‌ترین دوره ‌های استبداد در تاریخ معاصر ایران رقم خود و باعث حاکمیّت 25 سال دیکتاتوری محمدرضا شاه پهلوی شد. وی افزود: این واقعه تاریخی درس ‌ها و عبرت‌ های فراوانی برای ملّت ایران به همراه داشت و به عنوان یکی از تلخ‌ ترین روزها در تاریخ ایران ثبت شده است.

عسکری تصریح کرد: مقام معظم رهبری در رمضان سال 1393 در دیدار با دانشجویان در این باره فرموده اند: «غربی ‌ها و دست ‌اندرکاران تمدن کنونی غرب، کودتای 28 مرداد را راه انداختند و یک دولت ملّی را - که با همه‌ عیوبی که داشت بالاخره برخاسته از آرای مردم بود - ساقط کردند و نابود کردند؛ همان ها نهضت ملّی نفت را به انحراف کشاندند و مجدداً سلطه‌ بر منابع طبیعی و مادیِ ما را به دست گرفتند؛ همان ها در یک مدّت طولانی، دیکتاتوریِ محمّدرضا را بر این کشور تثبیت کردند و از آن با همه‌ وجود حمایت کردند.» این پژوهشگر و نویسنده البرزی درباره وجود اثری از کودتای 28 مرداد در استان البرز گفت: استیون کینزر خبرنگار ارشد روزنامه نیویورک تایمز و نویسنده سه کتاب تاریخی، در سال 1381 از روستای احمدآباد از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز دیدار کرده و در آستانه پنجاهمین سالگرد کودتای 28 مرداد کتابی را با عنوان «همه مردان شاه؛ از کودتای 28 مرداد 1332 تا 11 سپتامبر 2001»، در آمریکا به چاپ رسانده و آن را به مردم ایران تقدیم کرده است. وی افزود: این خبرنگار آمریکایی توصیفی دقیق و در عین حال شاعرانه از خانه و آرامگاه مصدق ارائه کرده و در این روستا با افرادی آشنا می شود که مصدق را از نزدیک می شناخته اند.

عسکری گفت: کینزر در این سفر با اجازه سرایدار در حیاط مشجّر قلعه گام می نهد. در آنجا دری آهنین توجّه او را به خود جلب می کند؛ این تنها شئ یادگار منزل تاراج شده دکتر مصدق در 28 مرداد 1332 است. این پژوهشگر و نویسنده البرزی گفت: کینزر لحظه ای در کنار در به تأمل می ایستد: «چه تاریخی بر این دروازه گذشته! سفیران آمریکا و انگلیس و فرستاده های ویژه ای چون اورل هریمن برای تشویق مصدق بر تعدیل مواضع خود از آن عبور کرده اند. روز دیگر رجاله ها با فریاد مرگ بر مصدق بر آن کوفته اند؛ در همان زمان جیپی به سرنشینی شعبان بی مخ این دروازه را در هم کوبیده، در حالی که مصدق از دیوار پشتی می گریخته است. فرورفتگی قسمت تحتانی این دروازه نیز احتمالاً یادگار آن تصادف است.»

 متن خبر در وب سایت خبرگزاری مهر