آقای دکتر یوسف پاکدامن (دانش آموخته رشته جامعه شناسی دانشگاه تبریز) رساله دکتری اش را اختصاص داده به مواجهه مردم تبریز با جهان مدرن. در زمستان 1401 مقاله ای با عنوان «مردم تبریز چگونه با جهان مدرن مواجه می شوند؟» را از این رساله استخراج کرده و در شماره  69 فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات منتشر کرده است. نویسنده در این مقاله علمی - پژوهشی با استناد به کتاب «روستای ایستا» بنده و پایان نامه کارشناسی ارشد خانم رقیه قاسمی درباره «زندگی و اندیشه های سیاسی و اجتماعی میرزا صادق مجتهد تبریزی» به شرح زندگی اهالی روستای ایستای طالقان هم پرداخته است. مطالعه این مقاله خواندنی را به مخاطبان گرامی کانال تلگرامی البرزپژوهی توصیه می کنم.

حسین عسکری

26 خرداد 1402

____________________________

مردم تبریز چگونه با جهان مدرن مواجه شدند؟

دکتر فاروق امین مظفری

دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

دکتر محمد عباس زاده

استاد گروه علوم اجتماعی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

دکتر ناصر صدقی

دانشیار گروه تاریخ دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

دکتر یوسف پاکدامن

دکتری جامعه شناسی دانشگاه تبریز (نویسنده مسئول)

چکیده

جامعه ایران از حدود 150 سال پیش به این سو وارد مرحله‌ای جدید از ساختار اجتماعی شد که به طور طبیعی باعث خلق کنش‌های موافق و مخالف در مواجهه با پدیده‌های نوظهور آن گشت. در این مقاله تلاش شده است به میانجی روایات مردمی، به فهمی از چیستی و چگونگی مواجهه مردمی با این پدیده‌ها دست بیابیم. برای این مطالعه، شهر تبریز به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای درگیر با جهان مدرن، انتخاب شد. ما در این مقاله، مبنای تجدد را پرسش عباس میرزا تعیین کردیم. این پرسش ما را به نیمه اول قرن نوزدهم برده و تا فراگیر شدن جهان مدرن، تا نیمه دوم قرن بیستم روایت‌های مختلف را دنبال کردیم. شیوه تحلیل داده‌های این مقاله، تحلیل تماتیک می باشد. تم‌های استخراجی در پنج موضوع «مقاومت در برابر جهان مدرن»، «ترس از دست دادن ایمان»، «ناسازگاری پدیده‌های نوین با ارگانیسم فرهنگی جامعه»، «استقبال از جهان مدرن» و «بی‌اعتمادی به دولت» دسته‌بندی شدند. این تحقیق نشان می‌دهد تا برآمدن نظم جدید در شهر تبریز، منازعه بالایی بین جهان‌بینی قدیم و جدید و الگوهای قدیم و جدید رخ داده است. یافته‌های این رساله حاکی از آن است که وضعیت جدید به آسانی حاصل نشده است و ابرگفتمان جهان سنتی که بر تمام لایه‌های زبانی و لایه‌های تفکری و لایه‌های وجودی زندگی جمعی و شخصی و اعتقادی افراد سایه افکنده است، تا تثبیت هر پدیده و نهاد مدرنی، از هیچ کوششی فروگذار نبوده و شکل‌گیری جهان جدید، با مقاومت، ستیز و کشمکش فراوانی همراه بوده است.

کلیدواژه‌ها: جهان مدرن، تجربه زیسته،تبریز، مردم، روایت.

دانلود مقاله