تجددگریزی؛ از طالقان تا پنسیلوانیا

وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی: گزارش زیر با عنوان «اینجا آخر دنیاست» در 22 اسفند 1389 در وب سایت «روات حدیث» (پایگاه مسقل خبری - تحلیلی حوزه دین) منتشر شده است. نویسنده ناشناس آن بدون ذکر ماخذ و در فضایی احساسی، «اهل توقف طالقان» را با پیروان فرقه مسیحی «آمیش» در ایالات متحده آمریکا مقایسه کرده است. تصویر استفاده شده در گزارش چهره کودکان فرقه آمیش را نشان می دهد. متن گزارش را در ادامه مطلب بخوانید:

* * * * *

اینجا آخر دنیاست

فکر کنید که به تعطیلات مى‏روید و مى‏خواهید چند روزى را در طبیعت بگذرانید. به همین خاطر به مناطق خوش و آب و هوا مى‏روید. در همین گشت و گذار، ناگهان با یک منظره روبرو مى‏شوید. به یک روستا وارد مى‏شوید که کاملاً با محیطى که تا به حال در آن زندگى کرده‏اید، زمین تا آسمان تفاوت دارد. انگار با یک ماشینِ زمان، به گذشته‏ها بازگشته‏اید.

نه خبرى از تلفن و اینترنت و پرداختِ قبوض به شکلِ الکترونیک است و نه خبرى از تیرِ چراغ برق و لوله کشى گاز. نه خبرى از خانه‏هایى سیمانى و تیرآهن است و نه حتى دوچرخه و موتور و ماشینى در آنجا دیده مى‏شود. لباس هاىِ روستاییان همچون گذشته‏هاى دور است. براى کشاورزى و دامدارى هم نه از تراکتور استفاده مى‏کنند و نه هیچ وسیله دیگرى. بلکه همچون گذشته‏ها از لوازمِ سنتى، استفاده مى‏کنند.

ما در یک فیلمِ سینمایى نیستیم. ما در یکى از روستاهاى ایران به نام «ایستا» در حوالى شهرستان طالقان مى‏باشیم. روستایى که همچون سال هاى دور، رسوم و سنت هاى خودش را حفظ کرده است. ماجرا به زمانِ مشروطه و مجتهدى به نام میرزا صادق مجتهد تبریزى بر مى‏گردد و نحوه زندگىِ مقلدانش که هنوز هم به همان طریق زندگى مى‏کنند.

کسانى که به تکنولوژى و استفاده از لوازمِ جدید هیچ علاقه‏اى ندارند. چیزى به نام روز ولنتاین و جشن تولد و ازدواج و عروسى و مدرسه و دبیرستان و کنکور و…. وجود ندارد. فقط به همان رسمِ قدیم، مکتب براى آموزشِ قرآن و شرعیات وجود دارد. زنان و دختران حق ورود به نزدِ مهمان و دیگران را ندارند و در خانه مى‏ماند. خلاصه اینکه اگر دوست دارید متوجه شوید که در دورانِ گذشته، چطور زندگى مى‏کردند، بهآن روستا مراجعه کنید.

اما بیایید به هزاران کیلومتر دورتر برویم. به غرب و به ایالات متحده و به یکى از ایالتهاىِ آنجا، پنسیلوانیا. شما براى پیک نیک به بیرون مى‏روید که ناگهان با منظره‏اى روبرو مى‏شوید که هر هیچ کجاى دنیا، نمى‏توانید آن را ببینید. انگار با یک ماشین زمان، به گذشته‏ها بازگشته‏اید. آدمیانى که همچون چهارصد سالِ گذشته لباس پوشیده‏اند. محاسنِ بلندى دارند و سیبل هایشان را تراشیده‏اند. با درشکه و اسب به این سو و آن سو مى‏روند. در روستایشان، نه نشانى از تلفن و برق است و نه دیسکو و بار. هیچ اثرى از تکنولوژى و لوازمِ جدید در آنجا مشاهده نمى‏شود. مطمئن باشید که شما به میانِ آمیش‏ها رفته‏اید. فرقه‏اى مسیحى که امروزه تعدادِ بسیار کمى از آنان در دنیا زندگى مى‏کنند. پیروان کیشیشى سوئیسى به نامِ ژاکوب آمان که در میانِ سال هاى 1644 تا 1720 میلادى مى‏زیست و عقایدى خاص خود داشت که امروزه در میانِ آمیش‏ها رواج داد. پیروانِ این مکتب، اکثرا در قرنِ 18 به آمریکا رفتند و در بعضى از ایالت هاى آنجا، سکنى گزیدند. تعدادِ آمیش‏ها در پنسیلوانیا، اوهایو و ایندیانا، از سایرِ ایالت ها بیشتر است.

آمیش‏ها سبکِ زندگى متفاوتى دارند. نه از تکنولوژى استفاده مى‏کنند و نه اعتقادى به درگیرى و جنگ و گریز دارند. اگر کسى به آنان حمله کند، از خودشان دفاع نمى‏کننند و کاملاً عیسى وار، طرفِ دیگرِ صورتشان را جلو مى‏گیرند. این فرقه مسیحى، به کلیسا اعتقادى ندارد و مراسمِ مذهبى‏شان را در خانه‏هاى خود انجام مى‏دهند. البته بعضى از گرایش‏هاى آمیش‏ها، فقط در صورتى از تکنولوژى استفاده مى‏کنند. اول اینکه مثلاً برقى که استفاده مى‏کنند، نباید از دولت گرفته شود و اگر با استفاده از ژنراتور باشد، اشکالى ندارد. دوم اینکه مثلاً تلفن اگر خارج و دور از خانه باشد، مى‏توان از آن استفاده کرد. هر چند که گرایش‏هاى متعصب آمیش، حتى به همین مسئله هم راضى نمى‏شوند.

نکته‏اى که در این مقایسه به دست مى‏آید، این است که در دو منطقه از دنیا که دو نژاد، دو دین و دو سبکِ زندگىِ کاملاً متفاوت وجود دارد، گاهى اوقات شباهتهاى بسیار زیادى به چشم مى‏خورد که نشان مى‏دهد فرهنگِ انسانى و دینى، گاهى اوقات بسیار به هم شبیه مى‏شود. یکى در نزدیکىِ طالقان و دیگرى در لنکستر کانتى ایالت پنسیلوانیا.