یدالله دهستانی

نماینده ای که بیست سال حرفی از ساوجبلاغ نزد !

سابقا" نامش «یدالله نظامى» بود. از اهالى ساوجبلاغ و متولد سال 1262 خورشیدی است. در کودکى مختصر سوادى آموخت در حد خواندن و نوشتن و به کار کشاورزى مشغول شد. پدرش عبدالوهاب کشاورز بود و چند هکتار زمین زیر کشت داشت. پدر و پسر دست به دست هم دادند و به تدریج کشاورزى آنها توسعه پیدا کرد و سرى توى سرها درآوردند. در شهریار، «یدالله» کدخدا شد و موقعیتى پیدا کرد و جزء مالکان کوچک منطقه گردید.

در جریان تغییر سلطنت و انقراض قاجاریه، فعالیت داشت و به نفع سردار سپه دسته راه انداخت. این کارها موجب معروفیت او شد و در دوره‏ پنجم وکیل مجلس شد و در مجموع ده دوره وکیل مجلس بود آن هم وکیلى بى‏سروصدا و مطیع. درباره‏ هیچ موضوعى سخن نگفت، هیچ وقت نطق قبل از دستور نکرد، فقط بى‏سروصدا به حفظ مقام و افزایش ثروت خود کوشید تا از مالکان عمده کرج و ساوجبلاغ شد. چندین آبادى خریدارى کرد. در مسایل کشاورزى و عمران و آبادى دهات به رضاشاه مشورت مى‏داد. چند ملک مرغوب در کرج براى خانواده‏ پهلوى خریدارى کرد.

بیست سال وکالت مجلس و نزدیکى به رضاشاه، او را ثروتمند کرد و صاحب قدرت در منطقه شد اما در دوره‏ پانزدهم رقیب سرسختى پیدا کرد و آن «بهاءالدین کهبد» بود. دو رقیب به جان هم افتادند. کهبد با حربه‏ى پول توانست پیش ببرد ولى دهستانى اهل خرج کردن نبود. چون ده دوره مجانى وکیل شده بود، وکالت ساوجبلاغ را حق قانونى خود مى‏دانست. بعد از انتخابات، کهبد تلاش فراوان براى ابطال انتخابات به عمل آورد، بالاخره موفق شد اعتبارنامه‏ى رقیب را در مجلس رد کند، ولى بار دوم باز «کهبد» پیروز شد و به مجلس رفت. دهستانى یک دوره هم سناتور شد ولى براى ادامه‏ سناتورى عمر او وفا نکرد. مرگش در 1336 خورشیدی اتفاق افتاد. میرزاده عشقی - از شاعران نامدار معاصر ایران - طی هزلی، به شدت ناتوانی یدالله دهستانی را زیر سوال برده که متن آن قابل درج در این وبلاگ نیست. جهت مطالعه آن شعر به دیوان او رجوع کنید.

منبع: شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج 2، نوشته باقر عاقلی، با اندکی اصلاح.