امیر اصغری؛ خوشنویس وفادار به سنت های مکتب کلهر

روز 25 خرداد 1390 - یک روز مانده به 13 رجب، سالروز میلاد امام علی علیه السلام - مراسم گشایش نمایشگاه خوشنویسی استاد امیر اصغری در فرهنگسرای هنر شهر نظرآباد برگزار شد. نمایشگاهی که میزبان آثار خوشنویسی آقای اصغری از اشعار استاد سید محمدحسین شهریار بود. در آن مراسم آقای حمیدرضا نادری - رییس انجمن خوشنویسان شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد - و بنده سخن گفتیم و آقای فریدون مغانلو هم اشعاری درباره میلاد امام علی علیه السلام قرائت کرد. عنوان سخنرانی بنده در آن مراسم، «سهم شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد در تعالی هنر خوشنویسی ایران» بود که بخشی از آن را در ادامه مطلب بخوانید:

* * * * *

در آغاز عرایضم میلاد مولود کعبه حضرت امام علی علیه السلام - حقیقتی بر گونه اساطیر- را شادباش عرض می کنم و تقارن گشایش نمایشگاه خوشنویسی دوست هنرمندم جناب آقای امیر اصغری با این روز فرخنده را به فال نیک می گیرم. بنده نگاهی به آقای اصغری و آثارش دارم که آن را در یک جمله عرض می کنم و در این فرصت کوتاه، آن را توضیح می دهم. جمله مورد نظر این است: «آقای اصغری هنرمند کوشای مکتب خوشنویسی استاد کلهر است که به تمام سنت های آن مکتب وفادار است.»

همانگونه که می دانید استاد میرزا محمدرضا کلهر (متوفای 1310 قمری) از خوشنویسان نامدار دوره ناصری است که شیوه خوشنویسی اش تاکنون ادامه داشته و امروز شاهد آن هستیم که پس از 122 سال از درگذشت آن مرحوم، یکی از هنرمندان کوشای شهرستان نظرآباد، شیوه هنری و سلوک اخلاقی آن مرحوم را همچنان ادامه می دهد. به دیگر سخن، نسبت نامه هنری آقای اصغری به مرحوم کلهر می رسد و بدون در نظر گرفتن فاصله زمانی، ایشان خوشنویسی لایق از برای مکتب کلهر است.

مرحوم کلهر دو شاگرد بی واسطه در منطقه ساوجبلاغ تاریخی دارد. منظور از «ساوجبلاغ تاریخی و فرهنگی» همان محدوده فعلی دو شهرستان ساوجبلاغ و نظرآباد است. به نظر بنده مرزهای فرهنگی، اصیل تر و ماندگارتر از مرزهای سیاسی است و ما باید در مقوله فرهنگ، مرزهای فرهنگی را در نظر داشته باشیم. مرحوم کلهر یک شاگرد مستقیم در بخش کوهستانی منطقه ساوجبلاغ دارد به نام سید مرتضی حسینی برغانی (متوفای 1308 خورشیدی) و شاگرد دیگری در منطقه دشت ساوجبلاغ دارد به نام میرزا مرتضی نجم آبادی (متوفای 1326 خورشیدی). مرحوم میرزا مرتضی، داماد آقا شیخ هادی نجم آبادی است. استاد کلهر در سال های پایانی عمر که از عهده امور کتابت بر نمی آمد، کارهای نوشتنی اش را به میرزا مرتضی می داد. به همین جهت او کتاب های فراوانی را با خط زیبای خود نوشته که از آن جمله «دیوان هاتف اصفهانی» است.

و اما استاد سید مرتضی حسینی برغانی هم از شاگردان ممتاز مرحوم کلهر است. او از طریق فرزندانش استاد سید حسین میرخانی (متوفای 1361 خورشیدی) و استاد سید حسن میرخانی (متوفای 1369 خورشیدی) شیوه نستعلیق نویسی استاد کلهر را تا روزگار ما ادامه داده است و از این نظر ایشان حلقه اتصال خوشنویسان روزگار ما به خوشنویسان دوره قاجار است. در سال 1330 خورشیدی، انجمن خوشنویسان ایران به وسیله برادران میرخانی تاسیس شد تا سنت کلهر از طریق شاگردان آن انجمن تا روزگار ما ادامه یابد. یکی از شاگردان برادران میرخانی، استاد غلامحسین امیرخانی است و استاد فلسفی شاگرد استاد امیرخانی است و آقای اصغری هم شاگرد استاد فلسفی. به همین جهت است که می گویم نسب نامه هنری آقای اصغری به مرحوم کلهر می رسد. مهم ترین نکته در کارنامه هنری آقای اصغری آن است که ایشان این نسب نامه و وفاداری همه جانبه به سنت های مکتب کلهر را توامان دارد و به آن ارزش ها و شیوه ها به شدت پایبند است. در این مجال به برخی از آن ویژگی ها اشاره می کنم:

1. مهم ترین اثر استاد سید حسین میرخانی، قرآن هایی است که با خط نستعلیق از خود به یادگار گذاشته است. او این دو قرآن را در سال های 1323 و 1339 خورشیدی به چاپ رساند. نگارش قرآن دوم، برای بار دوم در سال 1386 خورشیدی با چاپ نفیس به کوشش آستان قدس رضوی در مشهد مقدس منتشر شد. قرآن های خوشنوشته استاد میرخانی - که در تاریخ خوشنویسی جهان اسلام کم نظیر است - تحسین دانشگاه الازهر مصر را هم برانگیخت. آقای اصغری هم چند سالی است که با اقتدا به استاد میرخانی، نگارش نستعلیق قرآن کریم را آغاز کرده و تا حد فراوانی در این زمینه کامیاب بوده است. امیدوارم که این اثر معنوی و هنری ایشان هم به زودی به زیور طبع آراسته شود.

2. همه خوشنویسان برجسته مکتب کلهر، ویژگی های اخلاقی ویژه ای دارند، از جمله صفت «خاکساری» و «تواضع» و «حالات معنوی». این اخلاق حسنه را هم می توان به وضوح در آقای اصغری دید. اتفاقا" این حسن خلق آقای اصغری نخستین چیزی است که مخاطبان و شاگردان ایشان لمس می کنند و به خاطر دارند.

3. استاد سید حسن میرخانی، آثار بسیاری از بزرگان شعر و ادب و عرفان ایران عزیز را کتابت کرده است؛ همانند آثار سعدی، مولانا، حافظ، نظامی و... آقای اصغری هم چندباره دیوان حافظ لسان الغیب را کتابت کرده و تا آنجایی که بنده اطلاع دارم این دیوان تاکنون به وسیله هشت ناشر تهرانی به چاپ رسیده است. ایشان همچنین «گلستان سعدی» و «رباعیات خیام» را به زیبایی کتابت کرده و به چاپ رسانده است. به ویژه نگارش دوم دیوان حافظ ایشان که با مقدمه حکیمانه استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی چاپ شده، بسیار ارزشمند و چشم نواز است.

4. خوشنویسان مکتب کلهر - به ویژه اخوان میرخانی- روحیه بالای شاگرد پروری داشتند. تاسیس انجمن خوشنویسان به وسیله ایشان، نشان دهنده این حسنه ماندگار است. آقای اصغری هم اصرار دارد که دقایق و ظرافت خط خود را با جود فراوان به شاگردانش آموزش دهد. به این روحیه ستودنی او بسیاری از شاگردانش گواهی می دهند.

 جهت آشنایی با زندگی و آثار زنده یاد کلهر نگاه کنید به:

http://www.taljangani.com/Pages/view.aspx?PostID=154