نقد کتاب درسالن تئاتر
انتقاد «نمایش درختها»
به کتاب «دشتی به وسعت تاریخ»
توضیح: تقریبا همه کارشناسان و اهل فرهنگ شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد، نمایش «درخت ها» به نویسندگی و کارگردانی مهرداد کورش نیا را یک اثر هنری واکنشی به بخشی از مطالب کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» نوشته حسین عسگری می دانند. به همین جهت یکی از جوانان اهل قلم شهرستان نظرآباد به این مناقشه جالب فرهنگی و اجتماعی، توجه کرده که نوشته کوتاه ذیل حاصل همین نگاه تیزبینانه است. نویسنده این وب نوشت مطلب مورد اشاره را بدون هیچ دخل و تصرفی جهت داوری خوانندگان درج می نماید و از نظرهای مختلف نیز در این باره استقبال می کند. به درخواست نویسنده، مطلب زیر بدون ذکر نام درج شده است.
در بهار 1386 کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» به قلم حسین عسگری منتشر شد. مؤلف جوان در این کتاب 600صفحه ای سعی کرده است که به دور از هر گونه تعصّب های رایج قومی و محلّی، زوایای مختلف فرهنگی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی نظرآباد - غربی ترین
شهرستان استان تهران- را مورد دقت پژوهشی قرار دهد. بیست صفحه از این کتاب به بررسی روند تاریخی توسعه شهر نظرآباد اختصاص یافته است. شاید بتوان همین صفحات اندک را یکی از بخش های پر بحث و مناقشه برانگیز کتاب برشمرد. مؤلف تلاش کرده با دست یازیدن به منابع مکتوب و اسناد موجود، روند توسعه و آبادانی شهر نظرآباد از سال 1332 خورشیدی و سهم میرزا عبدالله مقدم (1281-1361خورشیدی) را مورد ارزیابی بی طرفانه قرار دهد. وی پس از بیان دیدگاه های موافق و مخالف اقدام توسعه زای مقدم، در صفحه 257 کتاب مورد اشاره نوشته است:« توسعه روستای نظرآباد از سال 1332خورشیدی پس از خریداری به وسیله عبدالله مقدم آغاز می شود. با تلاش های مقدم و همکاری اهالی با او کارخانجات نساجی، دفتر پست و تلگراف، باشگاه ورزشی، سینما، خانه انصاف، شرکت فلاحتی، فروشگاه، مدرسه، انجمن رفاه و عمران، بانک، درمانگاه، کارخانه های رب سازی و پوشند تأسیس و راه اندازی شد. از دیگر اقدام های عمرانی و اجتماعی مقدم، بازسازی مسجد جامع، واگذاری اراضی به کشاورزان، راه اندازی آسیاب، ساماندهی وضعیت باغ ها و زراعت، احیای قنات ها و حفر چاه های عمیق، احیای اراضی شوره زار جنوب نظرآباد، ساخت خانه معلم و چهل دستگاه ساختمان، برق و آب رسانی، تغییر راه ورودی نظرآباد و کمک به دامپروران ساکن در شهر است. توسعه و ورود نظرآباد به وضعیت مدرن و صنعتی و خروج از بافت سنّتی، واکنش های متفاوتی در میان اهالی و ناظران بیرونی ایجاد کرد. امروزه با فاصله زمانی از آن تغییرات بنیادین مقدم پس از سال 1332، بهتر و آسان تر می توان در این باره قضاوت کرد. به گمان نگارنده، آبادانی نظرآباد و توسعه آن از یک روستای معمولی و حمل نام آن به گستره جغرافیایی شهرستانی در غرب استان تهران، مدیون مردی زیرک و پرتلاش است که عبدالله مقدم نام دارد.»
برخی از اهالی بومی شهر نظرآباد که به خاطر قطع چند درخت کهن، اقدامات توسعه زای مقدم را زیر سوال می برند، پس از چاپ این کتاب اعتراض خود را در 
قالب موضع گیری شفاهی و مکتوب بیان کردند. آنها هیچ گونه سندی را از وجود آن درختان کهن ارایه نمی کنند و فقط به گفته های شفاهی خود تاکید می ورزند. از جمله این ابراز نظرها، نوشته مهرداد کوروش نیا -از هنرمندان تئاتر شهرستان های نظرآباد و ساوجبلاغ- در نشریه پیام زمان (آبان 1386،ص11) است. وی در بخشی از آن مقاله نوشته است:« نظرآباد درخت های توت هزار ساله داشته که همین آقای مقدم تمام میراث فرهنگی و باستانی نظرآباد را به عمد از بین برد. به عنوان مثال تمامی بافت قدیم روستا را از بین برد، حتی کمک نکرد برای نگه داشتن بخشی از آن برای میراث این روستا. او تمام درخت های کهن نظرآباد را از بین برد و بخشی را با بولدزر D10 آمریکایی از زمین بیرون کشید، درخت هایی که هزار سال قدمت داشت. نقد به مقدم از اینجا شروع می شود که فرهنگ و میراث و داشته های قبل از سال 1332 را عامدانه ار بین برد و برای توسعه نظرآباد آن هم زیر سایه نام و عنوان خود به خیلی چیزها بی اعتنایی کرد.»
انتقاد شفاهی کوروش نیا به مقدم به همین جا ختم نشد. او در ماه های اخیر با استفاده از هنر اثرگذار نمایش، دگرباره با مورد توجه قرار دادن سوژه قطع درختان کهنسال، اقدامات مقدم در نظرآباد را به چالش کشیده است. «درخت ها» عنوان نمایشی به نویسندگی و کارگردانی مهرداد کوروش نیا است که د
ر سومین روز از جشنواره بین المللی تئاتر فجر در تماشاخانه سنگلج تهران به صحنه رفت. داستان نمایش درباره قطع درختان کهنسال و جاده سازی است که در دو دهه 40 (به وسیله مقدم) و دهه 80 (به وسیله شهرداری) به طور موازی اتفاق می افتد و به بهانه آن موضوع رانت خواری و زمین خواری برای توسعه و تخریب میراث فرهنگی و ملی کشور توسط سرمایه داران در جهت مطامعشان مطرح می شود. کوروش نیا داستان نمایش درخت ها را که نقدی هنری بر بخشی از کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» است را اینگونه در روزنامه بانی فیلم (شماره 1385، پنج شنبه 3بهمن) تشریح می کند: «بهرام علی پدر خانواده نمایش که نقش آن را داریوش مودبیان ایفاء می کند، مباشر یکی از خانها و مالکان دهه40 بوده که اکنون در خارج از شهر و در روستایی خوش آب و هوا برای خود باغی دست و پا کرده و برای مطامع خود ساکنان آن روستا را آلوده به هوس و معضلات امروزی جامعه می کند تا بتواند املاکشان را از چنگشان درآورد و درخت ها را برای جاده سازی قطع کند و پس از مدتی موجب می شود تا آنها با از دست دادن هویت و دارایی خود به شهر مهاجرت کنند و ...»
به نظر می رسد که مناقشه دو دوست قدیمی و صمیمی یعنی مهرداد کوروش نیا و حسین عسگری در قالب تولید کتاب و تئاتر یکی از نقاط قوت فضای فرهنگی شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد است و تعاطی روشمند آن دو می تواند به رشد و توسعه فرهنگی و اجتماعی این دو شهرستان کمک شایانی نماید. بی تردید تعصّب، دشمن اندیشه سوز این مناقشه است. دامی که هر دوی این بزرگوار باید از آن به شدت برحذر باشند.
