دلایل باستان شناختی تغییر نام
ذکرالله زنجانی
کارشناس ارشد باستان شناسی و عضو هئیت کاوش در محوطه ازبکی
درباره تغییر نام هر شهر یا شهرستان، مقوله های مختلفی از جمله مسائل تاریخی، مذهبی، جغرافیایی و… تأثیرگذار هستند. در این نوشتار سعی شده است بیشتر مسائل مذکور با چشمی تیزبین و با استفاده از چشم اندازهای موجود در سطح شهرستان که جلودار بوده و می توانند تأثیری شگرف و اثربخشی داشته باشن
د بحث گردد. اگر ساکنان خواسته باشند آماری بدست بیاورند، اصالت و قومیت می تواند همسو با انگیزه های دیگر مؤثر واقع گردد. از آنجایی که غربی ترین شهرستان استان تهران با وسعتی مناسب به شکل هندسی می باشد و با توجه به اینکه دشت صاف و سرسبز این منطقه محوطه ها و مکان های باستانیّ، ابنیه تاریخی و فرهنگی بسیار جذاب و زیبایی را در خود جای داده است و قدمت محوطه های تاریخی این ناحیه با تنوع عالی با استناد به داده های فرهنگی و حفریات باستان شناسی به هزاره های دور، حدودا" هشت هزار سال قبل اشاره می کند و بررسی های انجام شده در این پهندشت، نشان از این دارد که انسان های ساکن در این منطقه با نقاط مختلف جهان باستان ارتباط داشته اند.
این شهرستان تازه تأسیس بیش از 50 اثر تاریخی و باستانی را در خود جای داده است: محوطه باستانی ازبکی با تپه های گوموش، مارال، جیران، تپه باستانی گازر
سنگ، تینال تپه، تپه های قزل حصار، خرم آباد... و آثاری چون قلعه های تاریخی، یخچال ها، امام زادگان شریف، آسیاب ها، حمام های قدیمی که از نظر تاریخی، از آنها اطلاعات دقیقی در دست نیست، بجز اطلاعاتی که مربوط به حفاری های باستان شناختی در محوطه ازبکی و بررسی های باستان شناسی نگارنده و همچنین کارشناسان میراث فرهنگی در دست می باشد. از داده های فرهنگی باارزش می توان به شهر و قلعه تاریخی مربوط به حدودا" سه هزار سال پیش که آثار معماری ارزشمندی را از گذشتگان به یادگار داریم و یکی از قدیمی ترین خشت های دست ساز بشر که در حال حاضر در موزه بین المللی سازمان ملل متحد نگهداری می شود اشاره نمود. از آثار دیگر می توان به قطعات شکسته لوحه های آغاز عیلامی، معبد رنگین، ملات ساروج (ساروج ملاتی است که از ترکیب موادی چون آهک،شیر، تخم مرغ، خاکستر و… تشکیل می شود) اشاره کرد. بر طبق بررسی های بعمل آمده و با توجه به سفالینه های تاریخی در شکل، رنگ و تزئینات مختلف از محوطه های تاریخی از دشت نظرآباد که حد واسط بین دشت قزوین و ری می باشد و همچنین نتیجه حفریات باستانی، ارتباط ساکنان با مناطق همجوار و دوردست را به اثبات می رساند.
همچنانکه نقوش حیوانی و گیاهی بر روی سفالینه های این شهرستان، موجودیت و سرسبزی این شهرستان را در دوران باستان هویدا می نماید. این شهرستان با داشتن مکان ها و محوطه های تاریخی و نیز داده های فرهنگی بسیار زیبا و دیدنی و همچنین چشم انداز طبیعی، توانایی آن را دارد که در لیست شهرهای باستانی و نامی کشور قرار بگیرد. آیا به نظر نمی رسد که نام شهرستان و حتّی شهر، نامی زیبا، جذاب و برگرفته از اسامی تاریخی، فرهنگی و باستانی باشد؟ با توجه به گذشته و تاریخ کهن این شهرستان می توان موجبات جذب توریست و جهانگردان را در این منطقه فراهم آورد که همّت والای مسئولان را می طلبد. امید آن می رود که در سطح شهرستان نظرآباد پارک موزه ای احداث شود و دگرباره حفاری های باستان شناختی رونق گرفته و از همه مهمتر اسمی با مسما انتخاب شود که برای آیندگان به یادگار بماند.
