از روستاهای سنتی و طبیعی مصر تا روستای ایستای طالقان

استاد فرزانه جناب دکتر سید حسین نصر - چهره نامدار جریان فکری و فرهنگی حکمت خالده - در کتاب تازه منتشر شده «اسلام، علم، مسلمانان و فناوری» بار دیگر درباره بحران های ناشی از علم مدرن، دلسوزانه هشدار داده است. این کتاب حاصل گفت و گوی دکتر مظفر اقبال با استاد نصر است که به وسیله سید امیرحسین اصغری ترجمه شده و در سال 1390 انتشارات اطلاعات، آن را به زیور طبع آراسته است. نقد علم مدرن، طرح علم اصیل اسلامی، بحران های زیست محیطی، تباین میان دیدگاه های هستی شناختی اسلامی و غربی و... از جمله محورهای اصلی این گفت و گوی خواندنی است. دکتر نصر در صفحه 133 کتاب مورد اشاره، روستاهای طبیعی و سنتی موجود در مصر را شاهد سخن خود می آورد و بر این نظر است که «باید گروه های کوچک عملیاتی داشته باشیم که بدون داشتن آگاهی های عمیق و فلسفی آماده حفاظت از محیط زیست باشند.» ایشان در این باره می گوید: «به طور مثال در جاهای خاصی از مصر که روستاهای طبیعی سنتی ساخته اند، چنین گروه هایی وجود دارند. گرچه متاسفانه اغلب اینها برای توریست ها هستند. با این وجود، این خود شروعی است. وقتی امسال به مصر رفتم، فرصت دیدار از آن واحه ها را که براساس فناوری و کشاورزی سنتی ساخته شده نیافتم. اما به من گفتند که در این روستاها، همه چیز از نظر محیطی سازگار است و امور بر مبنای روش سنتی بنا شده اند. نمی خواهم بگویم که چنان روشی در همه مصر قابل پیاده سازی است اما چنین مناطقی می توانند نمونه های بسیار مهمی برای توسعه راه های منطقی زیست باشند. فکر می کنم سال گذشته پرنس چارلز از یکی از این روستاها دیدار داشته است. او یکی از پشتیبانان بزرگ مسایل محیطی است و عناصر عمیق تر بحث را می فهمد. اما طنز قضیه اینجاست که آن روستاهای مصر، بیشتر برای گردشگران خارجی بنا شده اند و نه مردمان مصر.»

با توجه به اینکه متاسفانه دکتر نصر بیش از 30 سال است که از زادگاهش دور است، گمان کنم از وجود «روستای ایستای طالقان» مطلع نیست. در همین راستا خدمت استاد گرانقدر عرض می شود که گروهی از شیعیان دوازده امامی تبریزی منتقد مدرنیته، با الهام از آرای فقهی و اصولی آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (متوفای 1311 ش) از اواخر دهه شصت خورشیدی، روستایی به طور کامل سنتی و طبیعی در منطقه طالقان واقع در غرب شهر کرج برپا کرده اند. آنها به شدت دغدغه حفظ محیط زیست دارند و بر این نظرند که علم مدرن، کره زمین را به تباهی کشانده است. آنها در درون زیست سنتی خود، کشاورزی و دامپروری به دور از فناوری های مدرن را سامان داده اند. «اهل توقف طالقان» از طب مدرن استفاده نمی کنند و با طب سنتی آشنایی کامل دارند. کسی در روستای ایستا، سکته نمی کند و سرطان نمی گیرد (جهت آگاهی بیشتر در این باره رجوع کنید به: حسین عسکری، روستای ایستا، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389).