کاریکاتورها در ذهن من راه می روند!

استاد «داوود شهیدی» کاریکاتوریست، نویسنده، طنزنویس و معمار ایرانی است که از خاندان برغانی مقیم شهر قزوین برخاسته است. «برغان» روستایی تاریخی در شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان البرز است. وی متولد فروردین 1330 تهران و دانش آموخته معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و معماری شهری از دانشگاه بوستون است و همچنین مدتی هم در دانشگاه شیراز به تحصیل الکترونیک پرداخت.  شهیدی از جوانی و از سال 1344 فعالیت هنری خود را در زمینه کاریکاتور و طنز سیاه شروع کرد و دو سال بعد با چاپ آثارش در مجلات آبنوس، جهان نو، خوشه، اطلاعات و تماشا به شهرت رسید. مسافرت آمریکای وی وقفه‌ای در حضورش در صحنه کاریکاتور ایران بود. وی بعد از بازگشت نیز همواره با نشریاتی چون کیهان کاریکاتور همکاری داشت همکاری ای که دامنه آن در چند سال اخیر به گل آقا، گلستانه و... نیز گسترش یافته ‌است.  شهیدی در کنار نام‌هایی چون اردشیر محصص و کامبیز درمبخش از پیشگامان کاریکاتور ایران است و در سال‌های پس از انقلاب که کاریکاتور ایران بیشتر به حوزه طنز محدود می‌شد از معدود کسانی بود که در ایران به دید هنری به کاریکاتور می‌پرداخت.

فضای طنز سیاه شهیدی تا چند سال اخیر فضایی سیاه با هاشورهای وهم آور بود ولی در چند سال اخیر با گرایش به روشی انتزاعی تر از رنگ نیز به صورت عنصری فرعی استفاده می‌کند. وی در طرح‌های جدیدش دست به کارهای تجربی و خارج از چارچوب متعارف خودش و کاریکاتور می‌زند. از جمله گرایش‌های جدید شهیدی کارهای کودکان وی است که با حضور شخصیت خیالی آبی کوچولو، پپرخانوم و پروفسور دال شین (شاید مخفف نام داوود شهیدی) به آموزش کاریکاتور به کودکان می‌پردازند. همچنین از آخرین نمایشگاه‌های شهیدی می‌توان به نمایشگاه کاریکاتورهای دوران تینیجری و نمایشگاه پانسمان اشاره کرد.

* * * *

استاد شهیدی طی یادداشتی در وب سایت شخصی خود به نشانی www.DavoodShahidi.com این گونه خود را معرفی می کند: «من، مثل هر کس دیگر در برابر یک آینه کوچک غبار آلود متولد شده ام که زندگی کردنم را در آن دیده ام و می نویسم. تصویر اول. این که چگونه هنرمند شدم به تاریخ آسفالت شدن کوچه مان مربوط می شود که باید از شهرداری منطقه شرح دقیقش را پرسید. یک پسر بچه سرگردان که روی این آسفالت خط می کشد و آنها را همراه با داستان های اعجاب آور برای همسالانش تعریف می کند.

تصویر دوم نوجوانی است. در نوجوانی مثل هر نوجوان دیگر قد کشیدم، صدایم مردانه شد و این چه ربطی دارد به هنر کاریکاتور... ولی کاریکاتور هم کشیدم. این کاریکاتورها اما روی آسفالت کاغذ بودند که خوشبختانه غبار نمی کند که روی آینه عمر را بپوشاند و کدر کند. تصویر بعدی جوانی اول است. یک عاشق پیشه که معماری می خواند. در زمینه طنز سیاه طرح چاپ می کند و نمایشگاه می گذارد. مشهور می شود. در آتش انقلاب ذوب می شود. تصویر دیگر جوانی دوم است. یک فوق لیسانس مهندس، یک کارشناس با صلاحیت به همراه یک هنرمند منجمد در آمریکا باری سال ها و بازگشت به ایران. تصویر آخر کودکی دوم است. یک دیدوبازدید و ازدواج قراردادی بی عشق که تبدیل شد به زندگی زناشویی سرشار از عشق با مریم. تولد دوباره یک نقطه که رشد می کند و تبدیل می شود به یک مرد کامل. اینجاست که کاریکاتورها در ذهن من راه می روند و پرگویی می کنند که حالا می شود آنها را عرصه های طنز سیاه، نامید. بازتابی از کودکی اول من، من کاریکاتورهایم را می نویسم... English