تهمت بابی گری و بهایی گری به شهید ثالث در پاکستان!

در امرداد 1387 مقاله ای به قلم استاد «طاهر عباس اعوان» به دبیرخانه کنگره شیخ محمّدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث (متولّد 1180ق برغان ساوجبلاغ - شهادت 1263ق قزوین) رسید. در سفارش این مقاله، آقای علی اکبر صفری نویسنده و پژوهشگر ساوجبلاغی نقش عمده ای داشت. نویسنده مقاله، از روحانیون شیعه پاکستان و دانش آموخته سطح چهار مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی است که هم اکنون مقیم شهر قم است. وی بنیانگذار «مرکز احیاء آثار برّصغیر» است. این مرکز در خرداد 1389 به کوشش گروهی از طلاب و فضلای اردو زبان به ویژه استاد طاهر عباس اعوان به منظور پژوهش و نشر آثار مکتوب شیعیان هند و پاکستان در شهر قم بنیان نهاده شد. هم اکنون حدود سی طلبه از کشورهای پاکستان، هند، افغانستان، انگلستان و... در آن مشغول به فعالیّت هستند. انتشار کتاب «تذکره علمای کشمیر»، چاپ سه شماره از نشریه «میراث برّصغیر» به زبان های عربی و اردو، برگزاری همایش بین المللی تجلیل از مقام علمی دو تن از علمای شیعه هندوستان، راه اندازی کتابخانه الکترونیکی مرکز احیای آثار برّصغیر، شناسایی 1620 اثر شیعی از شبه قاره (هند، پاکستان، کشمیر و بنگلادش)، رونمایی از 56 جلد کتاب در ردّ کتاب ضدّ شیعی «تحفه اثنی عشریه»، از جمله فعالیّت های ارزشمند مرکز احیاء آثار برّصغیر است.

به خاطر دارم که از سوی دبیرخانه کنگره با استاد طاهر عباس اعوان، تلفنی تماس گرفتم که مقاله خود را در روز نخست کنگره ارایه کند اما ایشان به جهت برنامه سفر و اشتغالات علمی، نتوانستند در کنگره حضور یابند. مقاله ایشان دارای نکاتی نو و خواندنی درباره مواجهه شهید ثالث با شیخیه و اثر امروزین آن در کشور پاکستان است. به جهت اهمیّت موضوع، علیرغم گذشت هفت سال از نگارش مقاله، چکیده آن را برای نخستین بار در فضای مجازی منتشر می کنم. از جناب استاد تقاضا دارم که متن کامل مقاله را، خود منتشر سازند تا بخشی از وجه فرامرزی شهید ثالث در روزگار ما، برای علاقه مندان و پژوهشگران روشن شود.   

چکیده مقاله

نقدی بر آرای فرقه شیخیه پاکستان درباره شهید ثالث

در حدود پنجاه پیش فردی به نام کاظم علی رسا (از اهالی کراچی) به دستور عبدالرضا خان ابراهیمی کرمانی (م 1358ش) رییس فرقه شیخیه، مأمور تبلیغ اعتقادات شیخیه در کشور پاکستان می شود. او در ابتدای کار، در هفته نامه رضاکار (چاپ کراچی) طی چاپ مطلبی اعلام می کند که آثار رهبران شیخیه همانند شیخ احمد احسایی و سیّدکاظم رشتی به کتابخانه ابراهیمه شهر کراچی رسیده است. در آن زمان مرحوم شیخ الشریعت (نماینده آیت الله بروجردی در پاکستان) طی نامه ای به مدیرمسئول نشریه مذکور، به چاپ آن آگهی انحرافی اعتراض می کند و همچنین مقاله ای به قلم سیّد محمّدحسین زیدی در نقد مبانی اعتقادی شیخیه در آن نشریه به چاپ می رسد. در آن مقاله به واقعه تکفیر شیخ احسایی به وسیله شهید راه فضیلت آیت الله شیخ محمّدتقی برغانی اشاره کامل شده بود.

کاظم علی رسا نیز در پاسخ به مقاله «زیدی»، ضمن دفاع از فرقه شیخیه اتهامات ناروایی را متوجّه شهید ثالث می کند و با ابراز تردید در میزان دانش و اجتهاد او، شهید ثالث را به دروغ از پیروان فرقه های بابیه و بهاییت معرفی می کند! با اعتراض شدید و فراگیر علمای شیعه پاکستان، موضوع چاپ آن رساله به دادگاه عالیه پاکستان کشیده می شود. پس از محکومیت کاظم علی رسا، او ضمن ابراز پیشیمانی تصریح می کند که مأمور ترویج تفکّر شیخیه در پاکستان بوده است و اتهامات او نسبت به شهید ثالث از نظر تاریخی بی پایه و دروغ است. در این مقاله سعی گردیده که اتهامات نویسندگان شیخی مذهب پاکستان نسبت به ساحت شهید ثالث، مورد نقّادی گیرد تا ریشه های عناد آنان نسبت به مرحوم ملا محمّدتقی برغانی بیشتر آشکار شود.