بررسی شواهد ریخت زمین ساختی و گسلش جوان در گستره شهر جدید هشتگرد

سعیده علیمردان، شهریار سلیمانی آزاد، منوچهر قرشی، محمّدرضا قاسمی، بهنام اویسی، احمد حاتمی، «بررسی شواهد ریخت زمین ساختی و گسلش جوان در گستره شهر جدید هشتگرد، شمال باختر تهران»، فصلنامه علوم زمین، سال 24، ش 94، زمستان 1393، صص 227 - 234

چکیده: به دلیل رشد جمعیت شهرنشین کشور در چند دهه اخیر و لزوم تمرکز زدایی از شهرهای دارای امکانات محدود و نیز افزایش حاشیه نشینی در اطراف کلان شهرها تدوین یک طرح نوین برای ایجاد شهرهای جدید در اطراف این گونه شهرها مورد توجّه قرار گرفته است. یکی از مهم ترین معیارها برای ایجاد این گونه مراکز جمعیتی جدید را می توان بررسی توان لرزه خیزی آنها برشمرد. شهر جدید هشتگرد در دامنه های  جنوبی البرز مرکزی (واقع در 65 کیلومتری شمال باختر تهران) و بر روی نهشته های فرایش یافته پلایوکواترنری در حال بنا شدن است. مؤلّفه شاقولی جنبش های زمین ساختی در این گستره سبب شکل گیری اختلاف ارتفاعی به میزان حدود 300 متر در میان بلندی های هشتگرد و دشت جنوبی آن شده است. با توجّه به قرارگیری این شهر بر روی نهشته های آبرفتی یاد شده و نبود شناخت از گسله‌ های جنبا در این گستره، برآن شدیم تا با بررسی تصاویر ماهواره ای، عکس های هوایی، مدل رقومی زمین و برداشت های میدانی ریخت‌زمین ساختی به مطالعه زمین ساخت جنبا و گسلش جوان این منطقه رو به رشد بپردازیم. در پژوهش حاضر، پهنه های گسلی جنبا با روند شمال باختر - جنوب خاور شناسایی شده است که در وضعیت جنبش‌ شناختی حاکم بر این گستره، دارای جنبش های کج لغز (راندگی به همراه مولفه راستالغز چپ ‌بر) هستند. راستای تنش شمال - شمال خاور نسبت به روند ساختاری یاد شده مایل بوده و از این رو یک رژیم ترافشارشی را آشکار می‌سازد. شناسایی گسله های جوان یادشده می واند از اهمیت ویژه ای در مطالعات برآورد خطر زمین لرزه برای این شهر جدید برخوردار باشد. 

کلیدواژه‌ها: زمین ساخت جنبا، ریخت ­زمین ­ساخت، ترافشارش، البرز مرکزی، شهر جدید هشتگرد.

 دانلود متن کامل مقاله