مشاهده فیلم

فیلم کوتاه فوق چند روز پیش، از شبکه استانی فارس پخش شده است. برشی از زندگی ملا ابراهیم نجم آبادی (مدرس نامدار البرزی حکمت صدرایی در روزگار قاجار)، موضوع این فیلم است. نمی دانم چرا رسانه های دیداری و شنیداری استان همچنان به معرفی روشمند تاریخ و فرهنگ البرز بی توجه هستند. البرزپژوهان هم فریاد می زنند اما گوش شنوایی نیست که نیست. مرحبا به حمیت و همت شیرازی های فرهنگ دوست که این فیلم را پخش کردند تا شاید ما را از خواب گران بیدار کنند . و اما ملا ابراهیم نجم آبادی متولد روستای نجم آباد از توابع استان البرز است. فتحعلی شاه (دومین پادشاه سلسله قاجاریه) در شهر قزوین او را دید و پس از گفت و گویی کوتاه با این حکیم البرزی، به وزیرش دستور داد تا مسجد و مدرسه ای را برای او در زادگاهش بسازد. امروزه از آن مدرسه علمیه، اثری در میان نیست اما مسجد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. سقف همین این مسجد قدیمی مدتی پیش به جهت عدم نظارت و ترمیم بهنگام فروریخت. به نظر می رسد فقط سقف این مسجد فرونریخته بلکه هویت و حمیت فرهنگی ما هم فروریخته است...

حسین عسکری - 15 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

_______________________________

مطالب مرتبط

تخریب مسجد قدیمی نجم آباد به روایت خبرگزاری های ایسنا و ایرنا
بار دیگر ریزش سقف مسجد قاجاری نجم آباد در استان البرز
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 3
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 2
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 1
گزارشی از دیدار و گفت و گو با مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز

گزارشگر: محمد آسیابانی

11  اردیبهشت 1399 ساعت 8:30  - کد مطلب: 290009

میرزا رضا کرمانی وقتی با هدف ترور از استانبول به تهران برگشت به منزل شیخ هادی رفت و یک تومان از او خرجی گرفت. میرزا رضا در وقت استنطاق خود نیز چند بار نام شیخ را به عظمت بیان کرد. به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، میرزا رضا کرمانی به تاریخ 11اردیبهشت 1275با ترور ناصرالدین شاه قاجار که آماده برپایی جشن‌های مربوط به نیم قرن سلطنت خود می‌شد، دست به حرکتی عظیم زد و راه را برای دستیابی ایرانیان به مشروطه هموار ساخت. میرزا رضا شخصیت رنج کشیده‌ای بود، اما یک اتفاق مسیر زندگی او را تغییر داد. به شهادت منابع تاریخی تاجر وطن پرست دوران ناصری یعنی حاج محمدحسن امین الضرب، پس از آنکه میرزا در شغل دستفروشی خود از هستی ساقط شد، او را به استخدام درآورد و به خدمت میهمان خود یعنی آقا سیدجمال الدین اسدآبادی گمارد و میرزا رضا از همانجا با افکار نو و راه نجات میهن آشنا شد و بعدها به خدمت او در استانبول هم شتافت و از آنجا برنامه ترور را ریخت. میرزا از طریق ارتباط با سیدجمال الدین اسدآبادی با آزاده مرد آن دوران، فقیه قرآنی شیخ هادی نجم آبادی نیز مرتبط شد و از دانش این معلم مشروطه بهره گرفت. ارتباط میرزا با شیخ به حدی زیاد بود که در صورت استنطاق او نیز بازجو از این ارتباط پرسید و همچنین در تاریخ ثبت و ضبط است که تنها کسی که جرات داشت تا پس از اعدام میرزا رضا مراسم ترحیم برای او بگیرد، شیخ هادی نجم آبادی بود. شیخ هادی از نخستین علمای معاصر که ضرورت توجه به کرامت انسان را گوشزد کرد و مجالس درس او کنار خانه‌اش مشهور است.

به مناسبت سالروز این ترور با حسین عسکری درباره نقش شیخ هادی در این جریان به گفت‌وگو نشستیم. عسکری مدرک دکتری مدیریت راهبردی دانش دارد و مدرس دانشگاه، عضو هیات موسس موسسه رخسار قرآن و موسسه فرهنگی و هنری شمیم جوان البرز و نویسنده حدود صد مدخل در دایره المعارف تشیع است. «کتابشناسی ساوجبلاغ»، «نقد دل»، «بیداری دشت کهن»، «علمای مجاهد استان البرز»، «دشتی به وسعت تاریخ»، «کهن دشت» و «روستای ایستا» از کتاب‌های منتشر شده عسکری است. او همچنین کتاب «روستازادگان دانشمند» را نیز در دست انتشار دارد که معرفی 83نفر از بزرگان و نام آوران روستای نجم آباد است. عسکری یکی از معدود پژوهشگرانی است که به صورت تخصصی بر اندیشه شیخ هادی نجم آبادی کار کرده است.

- شیخ هادی نجم آبادی را معلم مشروطه خوانده‌اند. در منابع داریم پس از آنکه میرزا رضا از استانبول با قصد ترور به تهران آمد، به منزل شیخ هادی نیز رفت و قاعدتاً با او مشورت هم کرده است. نظر شیخ درباره ترور چه بود؟

- پیش از هر چیز بگویم که آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی، درگذشته به سال 1320 هجری قمری، روحانی نواندیش، آزادی خواه و قرآن پژوه عقل گرای روزگار قاجار بود که می‌توان او را یکی از زمینه سازان فکری جنبش مشروطه خواهی ایرانیان دانست. فراموش نکنیم که ترور ناصرالدین شاه قاجار به دست میرزا رضا کرمانی، از پیش درآمدهای جنبش مشروطه خواهی است. شیخ هادی تنها کسی بود که به سال 1314ق پس از اعدام میرزا رضا کرمانی، در منزل خودش برای او مراسم چهلم گرفت. براساس متن بازجویی از میرزا رضا، زمانی که وی برای کشتن شاه قاجار آماده می‌شد، مشورت با شیخ را از یاد نبرد. البته شیخ او را نه نهی کرد و نه تأیید.

- نقش شیخ هادی در به ثمر رسیدن جنبش مشروطه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ پناه دادن میرزا رضا پس از بازگشت از استانبول در همین راستا ارزیابی می‌شود؟     

- پیروزی جنبش مشروطه خواهی ایرانیان با صدور فرمان مشروطیت از سوی مظفرالدین شاه قاجار به سال 1324ق یعنی چهار سال پس از مرگ شیخ هادی، رخ داد. از این رو، گرچه شیخ نقش مستقیمی در برپایی جنبش مشروطیت، همچون دو رهبر اصلی آن یعنی سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی نداشته است، اما نمی‌توان تأثیرات فکری این روحانی نواندیش را در به تکاپو واداشتن مردم ایران برای آزادی خواهی و وقوع پیش درآمدهای مشروطیت نادیده گرفت. براساس اسنادی غیرقابل انکار، او با سید جمال الدین اسدآبادی بیدارگر شرق و از پدید آورندگان نهضت های اصلاحی در جهان اسلام، در ارتباط بود. به طوری که پس از پایه گذاری «انجمن پان اسلام» به وسیله سید در استانبول و تشکیل انجمنی به همین نام در تهران به وسیله دوستان و یاران سید، شیخ هادی نیز در زمره ایشان و از اعضای فعال آن انجمن بود. او در جریان انقلاب‌های جهانی قرار داشت و اخبار این رویدادها چه از طریق روزنامه‌های فارسی زبان چاپ خارج از کشور و چه به وسیله دوستان و شاگردان فرنگ رفته به وی می‌رسید. ترور ناصرالدین شاه قاجار به دست میرزا رضا کرمانی در بقعه حضرت عبدالعظیم واقع در شهر ری، در روز جمعه 17 ذی‌القعده 1313ق اتفاق افتاد و طی آن به سلطنت پنجاه ساله توأم با استبداد چهارمین پادشاه سلسله قاجاریه پایان داده شد. شیخ که همواره در تلاش برای سقوط استبداد و نجات مسلمانان بود، میرزا رضا را که با هدف ترور شاه به تهران آمده بود، پناه داد.

- میرزا رضا در روند استنطاق توصیفات فوق العاده‌ای از شیخ هادی دارد و از او با عنوان آدم ساز یاد می‌کند. درباره این استنطاق بگویید. چرا بعدها بازجویان متعرض شیخ هادی نشدند؟ هرچند که همه می‌دانستند که درب منزل شیخ به روی همه باز است و هرکسی می‌تواند به منزلش پناه ببرد و البته شیخ در میان شخصیت‌های ذی نفوذ نیز طرفدارانی داشت.

- میرزا رضا در بازجویی‌ها در پاسخ به پرسشی درباره ارتباطش با شیخ می‌گوید: «آقای حاجی شیخ هادی را از سایر مردم انسان‌تر می‌دانم، با او می‌شود دو کلمه صحبت کرد... مشرب آقای حاجی شیخ هادی معلوم است که چه قِسم صحبت می‌کند. او روز که کنار خیابان روی خاک‌ها نشسته است، متصل مشغول آدم‌سازی است و تا به حال اقلاً بیست هزار آدم درست کرده است و پرده از چشمشان برداشته است و همه بیدار شده و مطلب را فهمیده‌اند.» بدین سبب بود که به هنگام زندگی مخفیانه میرزا رضا در حرم حضرت عبدالعظیم پس از بازگشت از استانبول، دو شب میهمان شیخ هادی بوده و یک تومان هم از او به عنوان خرجی دریافت کرده بود. براساس اسناد تاریخی، اگرچه میرزا رضا درباره ترور شاه، گفت‌وگوی چندانی با شیخ هادی نداشته اما او را هم‌عقیده خود می‌دانسته، چنان که میرزا در پاسخ به پرسش بازجوها مبنی بر این‌که شما از کجا در تمام این شهر، شیخ را انتخاب کردید و به منزل او آمدید، مگر سابقه و آشنایی اختصاصی با او داشتید؟ چنین گفته بود: «اگر سابقه و اختصاصی نداشتم که از من مهمانداری نمی‌کرد؛ حاجی شیخ هادی که به احدی اعتنایی ندارد تمام مردم را در کوچه روی خاک پذیرایی می‌کند.» در قسمت دیگری از بازجویی پرسیده ‌شده بود: «مگر حاجی شیخ هادی با شما هم‌عقیده و هم‌خیال است؟» پاسخ میرزا این بود: «اگر هم‌عقیده و هم‌خیال نبود به منزلش نمی‌رفتم.» مظفرالدین شاه پس از به سلطنت رسیدن، دستور به دار آویختن میرزا را صادر کرد و حکم، صبح روز دوم ربیع‌الاول 1314ق در میدان مشق تهران به اجرا درآمد. اگرچه کم نبودند کسانی که از کار میرزا در کشتن شاه خشنود بودند اما تنها کسی که در بزرگداشت یاد میرزا، مجالسی هرچند مختصر در چهلم و سالگرد اعدام او برپا کرد، شیخ هادی بود.

- حاضران در مراسم ترحیم چهره‌های ذی نفوذ و از دولتمردان بودند. این نشان دهنده نفرت از استبداد ناصری است.

- میرزا محمد ناظم الاسلام کرمانی (درگذشت 1337ق) نویسنده کتاب تاریخ بیداری ایرانیان و از شاگردان شیخ هادی، در این‌باره نوشته است: «در دوازدهم ربیع‌الثانی 1314ق که چهل روز بعد از قتل میرزا رضا بود؛ در نزدیکی خانه حاجی شیخ هادی نجم‌آبادی، آقا میرزا حسن کرمانی با آقا شیخ محمدعلی دزفولی... و بعضی از اجزاء مرحوم حاجی شیخ هادی، چهلم میرزا را گرفتند... طعام حاضرین این مجلس، بادنجان بریان کرده و نان و نمک بود. فقط در این نقطه بود که طلب مغفرت برای میرزا رضا کردند... سال میرزا رضا را مرحوم حاج شیخ هادی نجم آبادی گرفت که از امین‌الدوله دعوت کرد و در ساعت پنج از شب گذشته مجلسی که حاضران آن سه نفر بودند: شخص حاج شیخ هادی و امین‌الدوله و یکی از محارم حاج شیخ هادی... طعام آن مجلس را خود حاج شیخ هادی مهیا نمود که طبخ حضوری کرده بود و آن عبارت بود از یک چارک برنج گرده و یک سیر روغن و دو سیر شیره و سه عدد نان. پس از صرف غذا، حاضرین طلب رحمت و مغفرت نمودند برای مرحوم میرزا رضا کرمانی. از نتایج این مجلس بود اقدام امین الدوله به افتتاح مدرسه رشدیه و ترویج معارف و تکثیر مدارس و مکاتب.» میرزا علی خان امین الدوله (درگذشت 1322ق) دولتمرد عصر ناصری و صدراعظم مظفرالدین شاه قاجار میرزا و میرزا حسن رشدیه مشهور به پیر معارف (درگذشت 1323ش) پیشگام در ایجاد مدارس جدید در ایران، هر دو از شاگردان و علاقه‌مندان به شیخ هادی بودند.

- در منابع تاریخی سخنی از شیخ هادی درباره اعدام میرزا رضا درج شده است؟        

- میرزا محسن خان نجم آبادی فرزند شیخ محمدتقی مجتهد و نوه شیخ هادی، از مبارزان جنبش مشروطیت و نهضت جنگل است. او به سال 1336درگذشت. میرزا محسن درباره تأثیر شیخ هادی در شکل گیری اندیشه‌اش نوشته است: «دوران کودکی من مصادف بود با آخرین سال‌های حیات مرحوم شیخ هادی نجم آبادی جد بزرگوارم. اخلاق و رفتار وی را همه می‌دانستند و می‌شناختند. افکار آزادی او با وضع روز تطبیق نمی‌کرد، به همین جهت وی همیشه از حکومت مطلقه اظهار نفرت می‌کرد و در خیال حکومتی به طرز جمهوری بود. این افکار در ما هم اثر کرد و بر روی همین سنخیت با آزادی خواهان و روشنفکران و کسانی که از وضع روز، ناراضی بودند آشنا شدم.» میرزا محسن نجم آبادی به خاطر می‌آورد که پدر بزرگش در سحرگاه دوم ربیع الاول 1314ق او را از خواب بیدار کرده و می‌گوید: «محسن، پاشو برو تماشا کن، می‌خواهند یک وطن پرست - یعنی میرزا رضا کرمانی - را اعدام کنند.»

دریافت صفحه با کد QR

گزارش فوق در وب سایت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)

__________________________________

حسین عسکری، «فقیه البرزی و ترور شاه قاجار»، روزنامه پیام آشنا، ش 1599، 13 اردیبهشت 1399، ص 8

مقاله فوق 

__________________________________

فقیه البرزی و ترور شاه قاجار

در نهایت صداقت و شفافیت از محوطه ازبکی تا مسجد نجم آباد

امروز سوم اردیبهشت 1399 اتفاق مهمی در میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی شهرستان نظرآباد بود. مدیرکل جدید این اداره کل آقای محمدی و معاون میراث فرهنگی ایشان آقای دهقان مهرجردی با فعالان فرهنگی و اجتماعی شهرستان دیدار کردند. در این دیدار، گروهی از فعالان فرهنگی و اجتماعی به ارایه پیشنهادها و انتقادات خود پرداختند. در این جلسه در نهایت صداقت و شفافیت، آن چه که از گذشته تا حال بر سر میراث فرهنگی این دیار آمده با آقای محمدی در میان نهاده شد. در پایان نشست، آقای مدیرکل، نکات و وعده های ذیل را مطرح کردند:

1. برای ثبت جهانی محوطه باستانی ازبکی ضرورت دارد درباره تملک اراضی هشتاد هکتاری آن اقدام شود. باید ابتدا خواسته مالک آن ملک را برآورده کرد سپس برای ثبت جهانی آن اقدام کرد. معاون اداره کل میراث فرهنگی به سرعت، هیاتی از مرتبطان اداری و فعالان فرهنگی در این باره تشکیل دهند و کار را با دقت و سرعت به انجام برسانند.

2. برنامه بعدی، راه اندازی موزه باستان شناسی در محوطه باستانی ازبکی است. اشیای کشف شده در این محوطه که اکنون در موزه ملی ایران نگه داری می شود به این موزه آورده شود.

3. با توجه به اهمیت مردم شناسانه این شهرستان، ضرورت موزه مردم شناسی، ما را واداشت تا همین روزهای پیش، قرارداد لازم را جهت آماده سازی آسیاب مهدی آباد برای افتتاح چنین موزه ای منعقد کنیم. آقای مهندس صادقلو فرماندار محترم پذیرفتند تا با استفاده از ظرفیت ارزش افزوده، در این امر مهم به کمک ما بیایند.

4. در دیدار با شهردار محترم و عزیزان شورای شهر در جریان راه اندازی موزه صنعت در محل کارخانجات نساجی مقدم قرار گرفتیم. از همین شنبه پرونده راه اندازی این موزه را تشکیل می دهیم. دوستان دو نقطه از کارخانه را برای موزه صنعت آماده کرده اند.

5. با توجه به اهمیت تداوم روحیه ضد استعماری در مردم، توجه به کودتای آمریکایی - انگلیسی بیست و هشت مرداد 32 بسیار مهم است. معاون اداره کل میراث فرهنگی پس از مذاکره با هیات امنای قلعه احمدآباد مصدق، موافقت اولیه آنان را کسب کرده است. همین امسال راه اندازی آن موزه را انجام می دهیم.

6. درباره مرمت مسجد تاریخی نجم آباد هم اداره کل میراث فرهنگی در آبان سال 98 طرح خدمات بنا را تهیه کرده و از معاونت میراث فرهنگی وزارت، درخواست بودجه اضطراری کردند و کارشناسان مستقیم را تعیین کرده اند. تا این مرحله هم طی شود فعلا مهندس صادقلو با اختصاص بودجه از ارزش افزوده، برای مرمت مسجد موافقت کردند.

7. من از شما می خواهم همان حساسیتی را که درباره میراث فرهنگی دارید درباره صنایع دستی هم داشته باشید. ما با شهرداری محترم به توافق رسیدیم که محلی برای ارایه تولیدات صنایع دستی پیش بینی کنیم.

8. من دارم برنامه میان و بلندمدت می نویسم. تا زمانی که در این سمت هستم خودم پیگیر آن باشم و بعد هم برنامه را به مسوول بعدی بدهم.

آثار تاریخی نظرآباد ساماندهی می شود 

کرج - خبرگزاری ایرنا: سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز اعلام کرد که ساماندهی آثار تاریخی شهرستان نظرآباد در دستور کار قرار گرفته است. بنا به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز، فریدون محمدی در حاشیه نشست با جمعی از اعضای انجمن ها و فعالان عرصه میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد افزود: با توجه به برخی حوادث (تخریب بخشی از مسجد تاریخی نجم آباد بر اثر بارش ها) در شهرستان نظرآباد و حساس شدن دوستداران میراث فرهنگی، جمعیت دوستداران و انجمن‌های میراث فرهنگی این شهرستان درخواست دیدار و پاسخگویی مسوولان به برخی از مسایل موجود را داشتند که خوشبختانه توانستیم با آنها به نقطه نظرات مشترکی برسیم. وی  بیان داشت: در دیدارهایی که با فرماندار و شهردار نظرآباد داشتیم موضوعات مهمی مورد بررسی  قرار گرفت و به نتایج خوبی دست پیدا کردیم و نوید خوبی به دوستداران این عرصه دادیم .محمدی گفت: مرمت مسجد تاریخی نجم‌آباد، بازگشایی خانه موزه مصدق، ساماندهی محوطه تاریخی ازبکی و سایت موزه شدن آن و تجهیز آسیاب مهدی آباد به عنوان موزه از مواردی است که در دستور قرار دارد. سرپرست اداره کل میراث فرهنگی البرز افزود: از دیگر تصمیمات این نشست با مسوولان شهرستان نظرآباد نصب المان های تاریخی این شهرستان و راه اندازی مجموعه گردشگری و صنایع دستی در منطقه است. وی بیان داشت: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان از تشکیل انجمن هایی عرصه میراث فرهنگی حمایت خواهد کرد زیرا این تشکل ها بازوی اصلی این اداره کل در حفاظت از آثار تاریخی استان هستند. شهرستان 160 هزارنفری نظرآباد واقع در غرب کرج مرکز استان البرز یکی از مناطق تاریخی کشور بوده که آثار 9 هزار ساله این شهرستان در مقر سازمان ملل متحد نگهداری می شود.

خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

 _________________________

خودشیفتگی مدیر ناکارآمد این بار با استشهاد نابجا به کلام وحی

در روز 3 اردیبهشت 1399 پانزده تن از فعالان فرهنگی و اجتماعی شهرستان نظرآباد در نهایت صمیمیت، شفافیت و صداقت، وضعیت نابسامان میراث فرهنگی دیرپای این کهن دشت را با آقای محمدی مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز در میان گذاشتند. با تدبیر آقای مدیرکل، مدیر دفتر نمایندگی میراث فرهنگی نظرآباد در جلسه حضور نداشت. متاسفانه ایشان که عدم نظارت و ناکارآمدی اش، به میراث فرهنگی شهرستان از جمله محوطه ساسانی تینال تپه، مسجد تاریخی نجم آباد و دیگر آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران آسیب های جدی و جبران ناپدیری زده، با خودشیفتگی و خودبسندگی آزار دهنده، این بار از کلام قدسی وحی سوء استفاده کرده و در واکنش به دیدار و گفت و گوی فعالان فرهنگی با مدیرکل محترم، آیه شریفه فوق را استوری کرده است. آقای ناکارآمد! استشهاد نابجا و غیر اخلاقی شما به کلام وحی را باور کنیم یا ویرانی مسجد تاریخی نجم آباد به جهت سوء مدیریت را. کمی به خود آیید که اخلاق و ادب مقدم بر قدرت است...

حسین عسکری - 4 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

بازتاب دیدار و گفت و گو با مدیرکل میراث فرهگی استان البرز در هفته نامه شهروند ما

مطالب مرتبط

_________________________

تخریب مسجد قدیمی نجم آباد به روایت خبرگزاری های ایسنا و ایرنا
بار دیگر ریزش سقف مسجد قاجاری نجم آباد در استان البرز
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 3
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 2
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 1

پیوندهای هنری البرز با سعدی شیرازی

دوشنبه اول اردیبهشت 1399 /  09:28 -  کد خبر: 99020100101، خبرنگار: 50022  

خبرگزاری ایسنا / البرز: یک البرزپژوه با بیان اینکه یکم اردیبهشت ماه به عنوان روز بزرگداشت سعدی نامگذاری شده است، گفت: سعدی بزرگ در فرهنگ و هنر استان البرز حضوری اثرگذار دارد که در این مجال، به  فرازهایی از این پیوندهای فرهنگی و هنری اشاره می‌شود. دکتر حسین عسکری در گفت و گو با ایسنا گفت: اول اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ مصلح الدین عبدالله شیرازی مشهور به سعدی شاعر و نویسنده پارسی‌ گوی نامدار ایرانی در سده هفتم هجری قمری است. بر همین مبنا، از سال 1381 در تقویم ایران، اول اردیبهشت (روز آغاز نگارش کتاب گلستان) به جهت تجلیل از این شاعر نامدار به‌ عنوان روز سعدی نامگذاری شده است. سعدی بزرگ در فرهنگ و هنر استان البرز حضوری اثرگذار دارد که در این مجال، به  فرازهایی از این پیوندهای فرهنگی و هنری اشاره می‌شود.

خوشنویس البرزی کتیبه های آرامگاه سعدی

عسکری افزود: آرامگاه سعدی معروف به سعدیه در شمال شرقی شهر شیراز و کنار باغ دلگشا قرار دارد که محل گردهم آمدن دوستداران عرفان، فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی است. در داخل این آرامگاه ، هفت کتیبه از بوستان و گلستان به خط استاد ابراهیم بوذری هنرمند البرزی وجود دارد. استاد بوذری خوشنویس، ادیب، تعزیه پژوه، خواننده و کارشناس ردیف‌های آوازی موسیقی سنتی ایرانی در سال 1275 در روستای کرود از توابع شهرستان طالقان واقع در استان البرز زاده شده و در بهمن 1365 درگذشت. او که از شاگردان میرزا محمدحسین سیفی قزوینی مشهور به عمادالکُتاب به شمار می‌رود، در تاسیس انجمن خوشنویسان ایران نقش داشت.

آثار سعدی به خط شکسته خوشنویس البرزی

وی در ادامه توضیح داد: کلیات سعدی (کتابت شده در سال‌های 1181 و  1182 قمری) و بوستان سعدی (کتابت شده در سال 1183قمری) از جمله آثار استاد درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس نامدار البرزی و صاحب «سبک کمال شکسته نستعلیق» است. درویش عبدالمجید در سال 1150 قمری در روستای مهران از توابع شهرستان طالقان زاده شده و در 15 محرم 1185 قمری در 35سالگی درگذشته است. همه هنرشناسان، اتفاق نظر دارند که خط شکسته نستعلیق را درویش عبدالمجید به اوج کمال رسانده است. این هنرمندِ سخندان با اینکه در جوانی درگذشته، بازار همه شکسته نویسان پیش از خود را با خط شکسته خود درهم شکسته است. همانگونه که کمال خط نستعلیق به دست میرعماد صورت گرفت. خط شکسته را درویش عبدالمجید به اوج کمال رساند. پیکر او در آرامستان تخت فولاد اصفهان  مجاور تکیه میرفندرسکی به خاک سپرده شده است.

گلستان سعدی به خط صاحب سبک برغانی

این البرزپژوه خاطرنشان کرد: استاد سید مرتضی حسینی برغانی (درگذشت 1308) مشهور به سید مرتضی برغانی یا میرخانی، خوشنویس نامدار اواخر دوره قاجار و از شاگردان ممتاز میرزا محمد رضا کلهر است. او از طریق فرزندانش استاد سید حسین میرخانی و استاد سید حسن میرخانی مشهور به سراج الکتّاب بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران، شیوه نستعلیق نویسی استاد کلهر را تا روزگار ما ادامه داده است و از این نظر، حلقه اتصال خوشنویسان معاصر به خوشنویسان دوره قاجار است. پانزده سال در هندوستان اقامت داشت و در آنجا و ایران آثاری همانند گلستان سعدی را خوشنویسی کرد.

آثار سعدی به خط سراج الکتّاب البرزی

عسکری ادامه داد: استاد سید حسن میرخانی خوشنویس شناخته شده البرزی، آثار بسیاری از بزرگان شعر و ادب و عرفان را کتابت کرده است از آن جمله کلیات سعدی، پندنامه سعدی و گزیده اشعار سعدی. استاد میرخانی فرزند استاد سید مرتضی حسینی برغانی، خوشنویس معاصر و از بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران است. تعلیمات آغازین را از پدر هنرمندش که شاگرد میرزا محمد رضا کلهر بود، فراگرفت و خیلی زود در خط نستعلیق ممتاز گردید تا آنجا که به سراج الکتّاب مشهور شد. او علاوه بر خوشنویسی در شاعری هم دستی داشت و در اشعارش تخلّص به «بنده» می‌کرد. اشعارش با نام دیوان بنده به چاپ رسیده است.

تضمین گلچین سعدی به خط صاحب سبک تلفیقی

وی افزود: یکی از آثار استاد غلامحسین امیرخانی صاحب سبک تلفیقی در خط نستعلیق، خوشنویسی «تضمین گلچین سعدی» اثر حیدر تهرانی متخلص به معجزه است. استاد امیرخانی در سال 1318 در روستای تکیه ناوه از توابع شهرستان طالقان واقع در استان البرز زاده شد اما روستای شهراسر شهرستان طالقان را برای اقامت ییلاقی خود برگزید. این هنرمند نامدار البرزی در سال 1343 مدرس انجمن خوشنویسان ایران شد و در سال 1353 مقام استادی این رشته را دریافت کرد. از سال 1358 عضویت شورای عالی انجمن و عمدتاً ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران را در اغلب ادوار عهده دار است.

گلستان سعدی به خط مدرس البرزی انجمن خوشنویسان ایران

عسکری اظهار کرد: گلستان سعدی از جمله آثار استاد سید احمد میرخانی (متولد 1318) پیشکسوت و مدرس البرزی انجمن خوشنویسان ایران است. او متولد روستای تالیان از توابع شهرستان ساوجبلاغ و همچنین کاتب قرآن کریم به خط نسخ و نستعلیق است. خوشنویسی کلیات مفاتیح الجنان و دیوان حافظ از دیگر آثار او است.

گلستان سعدی با خط، مقدمه و ناشر البرزی

در اسفند 1389 «گلستان سعدی» براساس نسخه دکتر محمدعلی فروغی و با خط استاد امیر اصغری فوق ممتاز و عضو البرزی انجمن خوشنویسان ایران منتشر شده است. ناشر البرزی این مجموعه هنری 2000نسخه‌ای، انتشارات رهام اندیشه است. مقدمه اسماعیل آل احمد (نویسنده و پژوهشگر البرزی) و گل و مرغ رامین مرآتی (هنرمند البرزی) از زیبایی‌های این کتاب است. خوشنویسی و انتشار دیوان حافظ با مقدمه دکتر حکمت اله ملاصالحی، رباعیات خیام، گزیده‌ای از اشعار شهریار و گزیده‌ای از قصیده های پروین اعتصامی از جمله آثار استاد اصغری است. قرآن نستعلیق این خوشنویس البرزی هنوز به چاپ نرسیده است.

متن گفت و گوی فوق در وب سایت خبرگزاری ایسنا

حسین عسکری، «پیوندهای هنری البرز با سعدی شیرازی»، روزنامه پیام آشنا، ش 1592، 2 اردیبهشت 1399، ص 4

 دانلود مقاله فوق 

نوشته فوق در وب سایت هزار و یک شهر

گلستان سعدی به خط شکسته نستعلیق استاد درویش عبدالمجید طالقانی

شعری از سعدی شیرازی به خط استاد غلامحسین امیرخانی

کلیات سعدی به خط استاد سید حسن میرخانی (سراج الکتاب)

حکایتی از گلستان سعدی به خط استاد سید حسین میرخانی

تضمین گلچین سعدی اثر حیدر تهرانی (معجزه) به خط استاد غلامحسین امیرخانی

گلستان سعدی با مقدمه اسماعیل آل احمد و به خط استاد امیر اصغری

درباره این گلستان

شخصیت بی نظیر حضرت سعدی با زندگی ایرانیان از کودکی تا کهنسالی عجین است. یکی از نشانه های این انس و الفت، رواج بیش از 400 ضرب المثل در زبان فارسی از سخنان این فرمانروای مسلم ملک سخن است. یکی از لحظات زندگی ام که در آن «جامه جانم به خوناب جگر، شسته» نشده است دوستی و هم حجرگی با استاد امیر اصغری است. خوش بخت بوده ام که در بسیاری از موارد، پیش از چاپ اثری از ایشان در جریان آن بوده ام. گلستان را که کتابت کردند به من امر کردند که مقدمه ای بر آن بنویس و من با کمال تواضع از ایشان عذرخواستم که باید آدمی سرشناس و استاد، پیدا کنی. استاد با همان طنازی همیشگی رو به من فرمودند: بنویس. فامیلی ات - آل احمد - غلط انداز است. هردو خندیدیم و من، جسارت کردم و بر گلستان کتابت ایشان، چند سطری از سعدی بی بدیل نوشتم. مطلب درون گیومه برگرفته از این بیت استاد هوشنگ ابتهاج است: 

بس که شستیم به خوناب جگر جامه جان

نه از او تار بجا ماند و نه پود ای ساقی

اسماعیل آل احمد (نویسنده و البرزپژوه)

اول اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

__________________________________

گزارش روزنامه خبر جنوب (شماره 10480) درباره خوشنویس البرزی کتیبه های آرامگاه سعدی

در قسمت های چهارم و پنجم «سرای هنر» ویژه برنامه تلویزیونی هفته هنر انقلاب اسلامی که در روزهای های چهارشنبه و پنج شنبه 27 و 28 فروردین 1399 ساعت 22:20 از سیمای البرز پخش می شود به معرفی دو شخصیت - کتاب البرزی دیگر پرداخته ام. این برنامه پنج قسمتی، تولید حوزه هنری استان البرز با همکاری واحد آفرینش های هنری بسیج است. 

  بخش اول

بخش دوم

_____________________________

بخش اول 

بخش دوم 

قرار است ویژه برنامه بهاران به مناسبت تقارن جشن نوروز و اعیاد شعبانیه، از هشتم تا دهم فروردین 1399 ساعت 22 از شبکه تلویزیونی البرز پخش شود. در این برنامه درباره جنبه های معنوی و شیعی نوروز و آیین های نوروزی در استان البرز نکاتی را عرض کرده ام. آقای اسماعیل آل احمد هم نخستین صحیفه سجادیه منظوم اثر خطی میرزا تقی ساوجبلاغی مشهور به دبیراعلم (از نویسندگان دوره قاجار) را معرفی کرده است. این ویژه برنامه سه قسمتی، به همت آقای محمود یوسفی و همکارانش تولید شده و بازپخش آن صبح روز بعد ساعت  9 است.

حسین عسکری - هفتم فروردین 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

اندیشه‌ی سیاسیِ شیخ هادی نجم‌آبادی 

سید علی فاطمی (پژوهشگر) با نگارش مقاله زیر، اندیشه سیاسی آیت الله شیخ هادی نجم آبادی فقیه نواندیش البرزی در روزگار قاجار را مورد بررسی قرار داد. این مقاله نخستین بار در جلد نهم کتاب «اندیشه سیاسی متفکران مسلمان» منتشر شده است. کتاب پیش گفته، زیر نظر دکتر علی اکبر علیخانی (دانشیار دانشگاه تهران) و در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تالیف و منتشر شده است. برای بررسی اندیشه سیاسی آیت الله نجم آبادی از دو منبع زیر هم استفاده شده است:

1. عسکری، حسین، «شیخ هادی نجم‌آبادی یکی از پیشگامان مشروطه‌خواهی»، در: دکتر ناصر تکمیل همایون، مشروطه‌خواهی ایرانیان، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، جلد 2، چاپ اول، 1384.

2. عسکری، حسین، «نجم‌آبادی، ستاره‌ای در طوفان»، کیهان اندیشه، شماره 74، مهر و آبان 1376.

متن کامل مقاله

بنام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

زمان پیوسته است و کهنه و نو نمی شود و کهنه و نو نمی پذیرد. جان که نو شد جهان، نو می شود. جان را که نو کنیم جهان نو می شود. جان را به زیور و زیبایی حال های خوش بیاراییم و با حال های خوش عید کنیم. و چه عیدی و آیینی و رسمی خوش و نیکو تر از جان خوش و حال خوش داشتن و به خویشان و دوستان و دیگران عیدانه دادن. سال 1399 هجری خورشیدی بر کام میراثبانان آیین های خجسته و خوش نوروزی گوارا و شیرین باد! درود و رحمت خدا بر انسان های فداکار و نیکخواه و نیکخو که در شرایطی سخت و سهمگین و نامتعارف و خطرخیز سالی که با شیوع ویروس مهلک کرونا پایان گرفت؛ گام در آوردگاه آزمونی بزرگ و نبردی ستُرگ نهادند و در صیانت از بهبود حال و جان بیمارانی که با مرگ دست و پنجه می فشردند؛ جان باختند و به شهادت رسیدند و اینک در میان ما نیستند. درود و رحمت خدا بر همه جانباختگان و شهیدان جامعه شریف و فداکار پزشکان و پرستاران میهن و همه انسان های نیکخواه و نیکخو و نیک اندیش و نیک کرداری که شانه به شانه سربازان و سنگربانان سلامت انسان ها، جان خود را ایثار صیانت از سلامت و جان بیماران خود کردند.

حکمت اله ملاصالحی، دانشگاه تهران: 1/1/1399 هجری خورشیدی

این روزها قدم نهادن ویروس منحوس کرونا توانست مانند یک حادثه و فکت سیاسی جناح ها و دیدگاه ها را در مقابل یکدیگر قرار بدهد و معرکه ای عجیب و غیر قابل تصور را خصوصاً در میان دو دیدگاه علم و تخصص و از سوی دیگر دست کم عقاید امامیه برانگیزد. این گونه جنجال ها که در سطح عمومی و فضاهای مجازی و گروه های اجتماعی واکنش ها برانگیخت آن قدر توان داشت که سطوح بالای سیاسی و جناح های حزبی را درگیر کند و از همه مهمتر گفتگو و جدل حوزویان و اهل تخصص خصوصاً در این که آیا تجمع در اماکن مذهبی مجاز است یا نه؟! به درگیری کشاند  . این گونه بحث ها و جدل های علمی - عقیدتی در عین حال که دیدگاه های طرفین مناظره را نشان می دهد بازگو کننده نوعی واماندگی و نداشتن پاسخ درست در برابر برخی حوادث و وقایع گذرانده ولی بسیار اثرگذار از سوی نهادهای دینی و حوزوی است!

اسلام دینی است که متفکران دینی بارها و بارها بر عقلایی بودن و معقول بودن و همراهی آن با زمان و عدم مخالفت آن خصوصاً با علم تأکید ورزیده و در این باره چندین دهه مقالات، رسالات، کتاب ها و سخنرانی ها ساخته و پرداخته شده است. در این میان نقش مرحوم مطهری در تئوریزه کردن و همه آنها را با مقدمات عقلی و عقلایی بیان کردن بسیار مهم و اساسی است؛ او کسی است که امام او را پاره خود خوانده و از نظر امام اکثر آثار او خواندنی است و معیار درستی دارد! اما در این یک ماه و اندی که کشور ما مبتلا به ویروس کرونا شد به طور شگفت انگیزی از مراکز و اشخاص دینی درباره عدم تجمع در مکان های زیارتی مطالبی در عالم واقعیت و فضاهای مجازی به رسید که نشان می داد این افراد عامدانه و عالمانه با یک واقعیت کاملاً منطقی و معقول توانایی کنار آمدن و پذیرش آن را نداشت با تعبیراتی که عقلاً و منطقاً هیچ جایگاهی ندارد و در دنیای علم و منطق و عقل و واقعیت تیر در تاریکی است! با آن مواجه شده اند.

ما بار دیگر صف آرایی سلفی گری و پای فشردن بر احادیثی که واقعاً بدون تفسیر عقلی و منطقی هیچ جایگاهی در حیطه معرفت ندارد را شاهد بودیم. از این میان زیارت و تجمع در مشاهد مشرفه بنا بر اعتقاد امامیه یک فعل استحبابی است ولی حفظ جان از خطر و تهدید امری واجب و کاملاً عقلایی و معقول است به عبارتی در تخالف میان یک امر مستحب غیر الزامی و یک امر واجب هم عقلی و هم شرعی تقدم با امر الزامی و قطعی و عقلی است و این از اولیات آموزه های اصولی در حوزه های علمیه است! اما و صد اما که در این معرکه بسیاری جانب امر بدیهی لازم الاجرا را رها کرده و با موقعیت دینی و شرعی که داشتند احتیاط را که شرط عقل است از میدان رانده و نفس حضور در این اماکن را شفا می دانستند! و اگر می پرسیدیم که مگر خصوصیت و ویژگی اعتقادی به برخی اماکن می تواند در آمدن و نیامدن ویروس دراین مکان ها دخالت داشته باشد؟! پاسخ در خوری جز همان سلفی گری بر آمده از عقل گریزی و نوعی رویکرد عامدانه به جهل را نمی دیدیم این ویژگی خصوصاً در نوع برخی گروه ها همچون مداحان و خودخواندگان طب اسلامی و سنّتی و حوزویان فرودست و برخی حوزوی و بیشتر صاحب منصبان دینی ساکت و بی تفاوت کاملاً دیده شد. ویروس کرونا فصل جدیدی از تضارب معرفتی بین علم و دین را پدید آورد که گرچه با آمدنش وحشتی برانگیخت اما توانست بر زوایای تاریک اعتقاد و معرفت دینی و جریان های سلفی و حدیث گرایی و گاه غلوآمیز نوری بتاباند و معرکه ای جدید در برابر دیدگان ما و قضاوت کنندگان برپا کند.

سلام. من منظور استاد یعقوبی را متوجه نمی شوم یعنی چی؟ چرا گفتند حوزویان؟ و همه را جمع بستند؟ چرا نگفتند گروهی از مذهبیون متعصب که در همه ادوار بودند؟

* * *

با سلام. من تمامی حوزویان را مدافع جریان عقل گریزی ندانسته ام بلکه اگر شما دوست عزیز به متن نوشته دقت کنید بنده این تفکر را یک جریان افراط گرایی شبیه به سلفی گری و تعصب بر احادیثی دانسته ام که باید در سند و متن آنها بیشتر و بیشتر دقت شود. منظور بنده وجود جریانی است که واقعاً می تواند چهره اسلام، معارف شیعی درست و از همه مهمتر جمهوری اسلامی را به نسل معاصر و به جهانیان مشوه و جاهلانه نشان بدهد. قرآن بارها بر تعقل و پیروی از عقل تأکید کرده و همانطور که شما دوست طلبه می دانید و در مباحث اصولی خوانده اید در جایی که امور قطعی و عقلی میدان دار است امور ظنی و پیروی از طرق غیرعلمی جایگاهی ندارد! گویا این جریان ها که در میان برخی از آنان حوزویان نیز حضور دارند از اولیات دروس حوزوی نیز روی برتافته اند. همانطور که ملاحظه می کنید بنده در قسمتی از نوشته و نیز در پاسخ این انتقاد از خود متون حوزوی در مباحث اصولی «مبحث مهم اجتماع امر و نهی و تفاوت های این موضوع با باب تعارض و تزاحم» (لطفاً به ج 2 اصول فقه مظفر مراجعه کنید) شاهد آورده ام. بنابراین متون حوزوی خصوصاً مباحث اصول فقه در این باره جای هیچ گونه شک و تردیدی باقی نگذاشته! و مطلب مهمتر این که در پی این مباحث همواره بزرگان اصولی از دوره شیخ طوسی تاکنون و دوره های و اعصار امامان براین موضوع تأکید شده که اگر مکلف در میان امر ظنی محتمل و از سوی دیگر امری قطعی و نامحتمل و کاملاً عقلایی قرار گیرد در ترجیح و اخذ امر ظنی و وانهادن قطعیات مجاز و معذور نیست!

مطلب دیگر این که واقعیت های عالم طبیعت و نرمالیز بودن تمامی امور و حوادث طبیعی از جمله اموری است که در کتاب مقدس ما و گفتار پیشوایان دینی مورد تأکید است و دراین باره در متون دینی ما مطالب فراوانی وجود دارد این که؛ خداوند دوست دارد همه امور بر مجاری طبیعی و نرم خود تحقق پیدا کند سنگ و شمشیر و تیر و نیزه، کار و اثر طبیعی خود را می کند و در تن و بدن انبیا و اولیا و امامان کارگر می افتد، آفات و حوادث طبیعی مانند زلزله و آتش و طاعون و سیل و... بین مسجد و کنشت و بتخانه فرقی نمی گذارد و اثر وضعی خود را می نهد! مضاف بر این نگاه کوتاهی به تاریخ و حوادث طبیعی در امروز و دیروز نشان می دهد که حوادث و آفات بین مردمان با ایمان و بی ایمان و بین مکان مقدس و غیر مقدس فرقی ننهاده و نمی نهد؛ حادثه طبیعی ای مانند زلزله که سرزمین ما را بارها بر پشت خود لرزانده همه بناها را اعم کوخ و کاخ و مسجد و کلیسا و کنشت و میخانه و خرابات و... باهم ویران و نابود کرده!

در اوایل دولت قاجاری ما در تاریخ شاهد حمله و به توپ بستن روسها به مشهد مقدس و خود بارگاه رضوی بوده ایم و نیز در تقریباً دو قرن گذشته لشکر وهابیان از عربستان به کربلا هجوم آورده بسیاری از مردم و علمای طراز اول را قتل عام کرده پا را از این هم فراتر نهاده با اسبهای خود وارد حایر حسینی گشته حتی صندوق چوبین آن را شکسته با آن آتش برافروختند و قهوه فراوان دم کرده نوش جان کردند!!... و سنگ پیشانی و دندانهای پیامبر و تیغ بی دریغ فرق علی بن ابیطالب و حلقوم حسین و سًم جفا امام حسن و دیگر امامان (ع) را از پای درآورد و آنها را به درجه شهادت رسانید! قم مقدسه از نظر ما شیعیان و براساس روایات مکانی مقدس است خصوصاً وجود بارگاه کریمه اهل بیت (ع) بر ارزش واعتبار این مقام افزوده اما تمامی این امور نمی تواند جلوی تأثیر امور طبیعی مانند بیماریها و خصوصاً در این مدت یک ماه اندی اثر ویروس کرونا را از بین ببرد. لطفاً تاریخ نجف را بخوانید و ببینید که در آن سرزمین و مقام مقدس بارها طاعون دهشتناک چه کرده و جان هزاران هزار شیعه مومن را گرفته تا جایی که گاه کسی نبود تا اجساد این مومنان همجوار با ساحت مقدس علوی (ع) را به خاک بسپارد!

قدری بهره مندی از عقل و نگاه به تاریخ و مباحث خداشناسی و اصولی می تواند به ما در رفع و دفع این گونه شبهات کمک کند. در این مدت با این که ویروس کرونا از قم به کشور ما پا نهاد و در همان ابتدا جان چندین نفر را گرفت و با توصیه مسئولان و افراد متخصص پیشنهاد قرنطینه آن جا و خصوصاً بستن حرم مطرح شد با مخالفت تعدادی از چهره های حوزوی روبرو شد که واقعاً مایه تعجب بود و تنها با این اصطلاح از جانب آنان روبرو شدیم که این مکان «دارالشفا» است. البته که این مکانها محل توجه و عنایات خداوند و اولیا است اما اصطلاح «دارالشفا» که در سابقه هیچ کدام از این مکانها در تاریخ و روایات چیزی نمی یابیم به معنای این نیست که در چنین حادثهکاملاً طبیعی جانب امر قطعی را رها کرده به کلمه دارالشفا اکتفا کرده و خود را در مهلکه افکنده در برابر عقل و منطق و فراتر از همه خداوند پاسخی نداسته باشیم! آری دعا و تضرع و ندبه و زاری در پیشگاه خدا و مکانهای مقدس امید ما را به نجات از آفات و حوادث ناگوار بیشتر کرده توجه ما را به قادر مطلق که سررشته همه امور به دست اوست می افزاید و چه بسا با مقرون شدن علل و عوامل میمون و خوشایند آن هم براساس قوانین نرمال و طبیعی از پیچ و خم و تنگنای این وقایع بگریزیم و از نعمات و الطاف الاهی بهره بیشتری ببریم.

با تشکر، ارادتمند شما... یعقوبی، 25 اسفند 1398

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology