بازخوانی زندگینامه شهید البرزی پانزدهم خرداد

13 خرداد 1399، 12:30 کد خبرنگار: 2239 کد خبر: 83808331

کرج - خبرگزاری ایرنا: حسین عسکری البرزپژوه و نویسنده کتاب «علمای مجاهد استان البرز» به مناسبت فرا رسیدن قیام 15 خرداد در گفت و گو با ایرنا به بازخوانی بخشی از این حرکت ارزشمند ملت ایران پرداخت و از شهید حجت الاسلام همت علی ادیبی طالقانی به عنوان سند افتخار مردم استان البرز در این قیام نام برد. وی بیان داشت: این شهید والامقام از هم شاگردان حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در مدرسه علوی یا مدرسه آیت الله گلپایگانی قم بود، رییس جمهوری خاطراتی شنیدنی از دوران طلبگی و نحوه شهادت شهید بیان داشته است.

15 خرداد 1342 قیامی خودجوش و مردمی در تهران، قم و برخی شهرهای دیگر در اعتراض به دستگیری امام خمینی بود. این قیام با اعتراض به تصویب نامه انجمن های ایالتی و ولایتی در پاییز 1341 و تحریم همه پرسی اصول شش گانه انقلاب سفید یا انقلاب شاه و مردم در زمستان همان سال آغاز شد. در 2 فروردین 1342 - که با سالروز شهادت امام جعفر صادق علیه السلام مقارن بود - به پیشنهاد امام خمینی و با همراهی دیگر مراجع تقلید، عید آن سال عزا اعلام شد و برگزاری جشن نوروز تحریم گردید. تهاجم نیروهای امنیتی حکومت پهلوی به آیین سوگواری شهادت امام جعفر صادق علیه السلام در مدرسه فیضیه قم و سخنرانی های متعدد محمد رضا شاه پهلوی علیه روحانیت، روند آن قیام را تشدید کرد تا این که سخنرانی صریح امام خمینی در 13 خرداد 1342 در مدرسه فیضیه موجب شد که او در سحرگاه 15 خرداد 1342 در منزل خود در قم دستگیر شده و به تهران منتقل شود. با انتشار این خبر، بلافاصله بازار تهران تعطیل شد و مردم همان روز در قم و تهران و دیگر شهرها به خیابان ها ریختند و قیام 15 خرداد شکل گرفت. این قیام خودجوش که برخاسته از احساس وظیفه دینی و شور ایمانی بود و هیچ تشکیلاتی آن را سازماندهی نکرده بود تا بعدازظهر همان روز ادامه یافت اما نیروهای نظامی و امنیتی به شدّت آن را سرکوب کردند، هیئت دولت به ریاست امیر اسدالله علم در آن روز تشکیل جلسه داد و به اتفاق آرا در تهران و شیراز برای شش هفته مقررات حکومت نظامی برقرار کرد. در ادامه آن قیام، بیش از 50 تن از مراجع و علمای طراز اول شهرهای مختلف کشور در اعتراض به دستگیری امام خمینی و به منظور رایزنی های لازم برای آزادی و پیشگیری از اعدام ایشان، به تهران مهاجرت کردند و با توقّف به نسبت طولانی در پایتخت، پس از اطمینان از رفع خطر اعدام، به شهرهای خود بازگشتند. امام خمینی در 15 فروردین 1343 از حصر آزاد شد و به قم بازگشت و در نخستین اعلامیه خود از مصیبت پانزده خرداد یاد کرد و گفت که تا ملّت عمر دارد غمگین در مصیبت 15 خرداد است. بررسی همه جانبه رخدادهای انقلاب اسلامی ایران نشان می دهد که پیروزی مردم بر حکومت پهلوی در سال 1357، در حقیقت مدیون قیام 15 خرداد بوده است.     

حجت الاسلام والمسلمین همت علی ادیبی طالقانی تنها شهید استان البرز در قیام 15 خرداد 1342 است. این شهید والامقام در سال 1318 در روستای ناریان از توابع شهرستان طالقان زاده شد. در زادگاهش قرآن کریم را نزد پدرش فراگرفت. در 16 سالگی به تهران رفت و در یک نانوایی مشغول به کار شد. در جوانی با هدف فراگیری دانش حوزوی، رهسپار حوزه قم شد. 2 سال به اتفاق دوستش حاج سید عبادالله میرغیاثی در مدرسه جهانگیر خان، مقدمات علوم اسلامی را فراگرفت. پس از آن در مدرسه علوی که زیر نظر آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی و با مدیریت آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی و آیت الله شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی اداره می شد، ادامه تحصیل داد.

این شهید والامقام در قیام 15 خرداد 1342 در حالی که قرآن به دست داشت  با تیراندازی مستقیم نظامیان حکومت پهلوی در شهر قم به شهادت رسید. پیکر او و دیگر شهدای این قیام با کامیون به تهران منتقل شد و در آرامستان قدیمی مسگرآباد واقع در شرق تهران در یک گور دسته جمعی به خاک سپرده شد. بعدها آن آرامستان از سوی حکومت پهلوی به پارک تبدیل شد  که  پس از پیروزی انقلاب اسلامی، «بوستان فداییان اسلام» نام گرفت. در آن سال ها، با تلاش شیخ علی رزاقی از روحانیون روستای ناریان طالقان، بخشی از لباس های آن شهید از حکومت پهلوی پس گرفته شد. شاهدان عینی می گویند اثر 6 گلوله بر پیراهن آن شهید وجود داشت. حُسن خلق، شب زنده داری، ساده زیستی، عدم استفاده از وجوهات شرعی، تعصب دینی، آشنایی با جریان های سیاسی و مذهبی و اصرار بر انجام دقیق و مستمر امور عبادی و مذهبی از ویژگی های اخلاقی این شهید برشمرده شده است.

بازخوانی خاطرات رییس جمهوری از شهید ادیبی طالقانی 

دکتر حسن روحانی رییس جمهوری که با شهید ادیبی در مدرسه علوی یا مدرسه آیت الله گلپایگانی دوست و همدرس بود، در کتاب خاطراتش درباره او می گوید: «هم کلاسی دیگری به نام آقای ادیب طالقانی داشتیم که در قیام 15 خرداد قم به شهادت رسید... وقتی سخنرانی امام تمام شد، حدود نیم ساعت به غروب مانده بود. امام از همان دری که وارد مدرسه شده بود، به صحن عتیق حرم حضرت فاطمه معصومه (س) بازگشت و از آنجا عازم منزل شد. جمعیت حاضر در مدرسه فیضیه نیز شاید حدود نیم ساعت طول کشید تا از مدرسه خارج شدند... از آنجا که فکر می کردیم آن شب امام را دستگیر خواهند کرد، با عده ای از دوستان از جمله آقای هبت الله طالقانی (نام دیگر شهید ادیبی) بعد از نماز مغرب و عشاء، به منزل امام رفتیم و چون دیدیم خبر خاصی نیست، برگشتیم. صبح روز یازدهم محرم با آقای ادیب و چند نفر از طلبه های مدرسه به منزل امام رفتیم. وضع مثل روزهای قبل، عادی و مجلس روضه هم برقرار بود... شب دوازدهم محرم یعنی شب 15 خرداد ما در مدرسه خودمان (مدرسه آقای گلپایگانی) بودیم. بعد از نماز صبح، من مشغول خواندن قرآن بودم که یکی از طلبه ها در حیاط مدرسه فریاد بلندی زد و گفت: «طلبه ها»! آن قدر صدا بلند بود که همه سراسیمه از حجره ها بیرون پریدند. بعد گفت: «آقای خمینی را دیشب دستگیر کردند.»... من فوراً با آقای ادیب و چند نفر دیگر از طلبه ها از مدرسه بیرون آمدیم به سوی صحن حرکت کردیم. آقای ادیب یک چوب دستی داشت که آن را در آستین پالتوی خود جای داده بود (لباس آقای ادیب نیز مثل لباس من در آن زمان پالتو و کلاه بود). وقتی به صحن حضرت معصومه (س) رسیدیم، آفتاب طلوع کرده بود. جمعیت حاضر در صحن، مضطرب و عصبانی بودند، اما جنب و جوشی به چشم نمی خورد، بنابراین سمت منزل امام حرکت کردیم. در خیابان ارم [آیت الله] حاج آقا مصطفی [خمینی] و حجت الاسلام ورامینی را دیدیم که با جمعیت کثیری به سوی صحن می آیند، ما هم به آنها ملحق و همه وارد صحن بزرگ حضرت معصومه (س) شدیم. حاج آقا مصطفی، تحت الحَنَک انداخته بود که معنی آن اعلام عزا بود... شعار اصلی آن روز «یا مرگ یا خمینی» بود... جمعیت فریاد می زدند که به ما اجازه بدهید تا بیرون برویم. در این هنگام حاج آقا مصطفی از بالای منبر با دست اشاره کرد که بروید بیرون. با اشاره دست حاج آقا مصطفی، یک مرتبه مردم از درب جنوبی صحن بزرگ با هیجان فراوان خارج شدند و به سمت پل آهنچی و در واقع به سمت خیابان تهران به حرکت درآمدند. ما هم با جمعیت از صحن خارج و وارد خیابان موزه شدیم. شعار جمعیت همان شعار «یا مرگ یا خمینی» بود... هنگام خروج از صحن با آقای ادیبی طالقانی بودم، ولی بعد، در خیابان تهران به علت کثرت جمعیت و شلوغی او را گم کردم و از هم جدا شدیم... وقتی وارد مدرسه شدم، دیدم از طلبه هایی که صبح با هم بیرون رفته بودیم، عده ای برگشته اند و نگران من بودند. کم کم به ظهر نزدیک می شدیم، در حالی که چند نفر از طلبه ها از جمله آقای ادیبی طالقانی هنوز بازنگشته بودند... من آقای طالقانی را تا نزدیک چهارراه راه آهن دیده بودم، اما در آنجا از هم جدا شدیم. پس از گذشت یک ساعت از ظهر، تقریباً همه طلبه ها به جز آقای ادیبی طالقانی به مدرسه برگشته بودند. احتمال قوی این بود که ایشان یا شهید و یا شدیداً مجروح شده است. بعداً فهمیدیم که ایشان در خیابان تهران شهید شده است و مأموران نیز اجساد همه شهدا را جمع آوری کرده و به تهران برده اند در قبرستان مسگرآباد دفن کرده اند. آقای ادیبی طالقانی... طلبه ای فاضل و درس خوان و جوان و باشهامت و شجاعی بود. حجره او نزدیک حجره من بود و هم حجره ای او حجت الاسلام [سید یحیی]میرتبار (رییس فعلی حوزه علمیه امام علی (ع) شهرستان کلاردشت) بود. تقریباً از اواسط سال 1341، در شب های پنجشنبه و جمعه باهم می نشستیم و راجع به مذاهب مختلف بحث می کردیم. مثلاً یک بار ایشان به عنوان یک مادّی از ایده خودش دفاع می کرد و من به عنوان یک مسلمان و یک بار من به عنوان یک مسیحی و او به عنوان یک مسلمان باهم بحث میکردیم. حتی به خاطر دارم که ماه ها با هم بحث شیعه و سنّی می کردیم. برای این بحث، کتاب های «شب های پیشاور» سلطان الواعظین و کتاب «المراجعات» شرف الدین را می خواندیم. آقای ادیبی طالقانی بسیار باغیرت و دارای عزّت نفس بود. برای اداره زندگی اش سه ماه تابستان در یک نانوایی سنگکی در تهران کار می کرد و با درآمد سه ماه تابستان، نه ماه درس می خواند. او به من می گفت: من از سهم امام استفاده نکرده ام و هیچ وقت هم استفاده نخواهم کرد. من کار می کنم و با دسترنج خودم زندگی ام را اداره می کنم. او بسیار شرافتمند و پاک بود و از لحاظ سنی چند سال از من بزرگ تر بود. در زمان شهادت نوزده یا بیست سال بیشتر نداشت. پس از آمدن همه طلبه ها [و آغاز سال تحصیلی در اواسط شهریور 1342]، مراسم ختمی در مدرسه برای شهید ادیبی طالقانی برگزار شد و همه اساتید و طلبه ها در آن شرکت کردند. جای خالی شهید ادیب برای همه بسیار حزن انگیز بود. چون فردی متواضع، متدین و دوست داشتنی بود. در آن جلسه، نحوه شهادت ایشان را برای طلبه ها توضیح دادم، چون خیلی ها نمی دانستند و در ایام 15 خرداد در قم نبودند. شهید ادیب از خانواده ای فقیر بود. برخی افراد خانواده او، از جمله پدرش [مرحوم محمد ادیبی] در این مجلس شرکت کرده بودند. برخی از اقوامش هم از روستایشان آمده بودند، مجلس بسیار باشکوهی و در عین حال تأثرانگیزی بود.»        
شهرستان یکصد هزار نفری طالقان در 90 کیلومتری شمال غربی کرج مرکز استان البرز قرار دارد. این شهرستان زادگاه تعدادی  از مفاخر کشور از جمله آیت الله سیدمحمود طالقانی، سرلشکر شهید ولی الله فلاحی و مرحوم جلال آل احمد  است.

این مطلب در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

[...از شیخ پرسیدم دچار قبض هم می شوند. گفتند خیر. این مرحله را پشت سر نهاده اند. فکر خوب و قول خوب و فعل خوب، انبساط آور است و نشاط انگیز و شکرش انبساط آورتر. فکر بد و قول بد و فعل بد، هم قبض را دامن می زند هم سنگین است و ملال آور و ذکر عفو و استغفار از آن واجب. استغفار هفتاد مرتبه در سه گاه نماز. در پس پشت این نکته ها و گفته های ساده شیخ احساس می کردم چه حکمت و فرزانگی و فرهمندی عمیق و تجربه زندگی انسانی نهان است که هشت دهه زندگی را با فکر و قول و فعل نیک به تعبیر اشو زرتشت به سر کرده است و چه نیک رستگاری را در اتفاق و اتحاد فکر و قول و فعل نیک زیسته و یافته و دریافته است...]

متن کامل یادداشت فوق

 یادداشت های اخیر استاد حکمت اله ملاصالحی

یادداشت استاد حکمت اله ملاصالحی درباره فرزندکشی سنگدلانه پدرانه
پاسخ استاد حکمت اله ملاصالحی به پرسش یکی از اعضای «گروه تخصصی حکمت و فلسفه» 

هشتگرد یا هشترود؟

امروز برای یافتن معنای واژه ای رجوع کردم به جلد پانزدهم لغت نامه بزرگ دهخدا. در صفحه 23865 آن چشمم به مدخل «ینگی امام» افتاد. ینگی امام از جمله روستاهای تاریخی شهرستان ساوجبلاغ است که به تناوب از دوره صفوی تا قاجار نامش در اسناد و منابع مکتوب داخلی و خارجی آمده است. استاد علی اکبر دهخدا، مدخل ینگی امام را با استفاده از دو منبع «یادداشت مولف» و کتاب «فرهنگ جغرافیایی ایران» اثر سرتیپ حسینعلی رزم آرا رییس دایره جغرافیایی ارتش پهلوی نوشته است. ینگی امام به اشتباه روستایی میان سیف آباد (شهر گلسار فعلی) و هشترود توصیف شده است! به نظر می رسد ویراستاران محترم، واژه هشتگرد در یادداشت های استاد دهخدا را به اشتباه هشترود خوانده اند. هشترود شهرستانی در آذربایجان شرقی است. نسخه مورد رجوع، چاپ دوم از دوره جدید است که در سال 1377به وسیله موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران منتشر شده است. شاید این اشتباه در چاپ های جدید اصلاح شده باشد و‌گرنه اصلاح این خطا به جهت حیثیت علمی و استنادپذیری فراگیر این کتاب مرجع و همچنین نام بلند استاد دهخدا، ضروری است...

10 خرداد 1399 

نظر علیرضا آقاجان (فعال فرهنگی) درباره سهو رخ داده در لغتنامه دهخدا ذیل مدخل ینگی امام

سلام و عرض ادب. توضیح علامه دهخدا دو بخش است؛ بخش اول یادداشت خود ایشان است و بخش دوم از صفحه 243 جلد اول «فرهنگ جغرافیایی ایران» نقل شده است. همانطور که در عکس مشخص است درباره هشترود یا هشتگرد مطلبی در فرهنگ جغرافیایی ایران نیامده است پس باید دید که این سهو چگونه در یادداشت مرحوم دهخدا رخ داده است. آیا سندی وجود دارد که از هشتگرد در گذشته های دور به صورت هشترود نام برده باشد؟ گو اینکه در چاپ سال 1342 لغتنامه این سهو همچنان دیده می شود. پس به احتمال قوی، سهو مورد اشاره، در قلم استاد رخ داده است. البته همچنان جای بررسی های بیشتر وجود دارد... 

- البرزپژوهی: استاد دهخدا، در لغتنامه اش هشتگرد را به صورت «هشتجرد» آورده است. در متن و تعلیقات کتاب های النقض و الفهرست متعلق به قرن ششم هجری قمری هم، هشتگرد به دو صورت «هشتجرد» و «هشتورد» آمده است. به نظر می رسد ویراستاران لغتنامه، هشتگرد یا هشتجرد شاید هشتورد نوشته شده در یادداشت استاد دهخدا را هشترود ضبط کرده اند. در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران هم به صورت هشتجرد آمده است. البته با توجه به چاپ سال 1342 لغتنامه، به نظر می رسد استاد دهخدا در مدخل ینگی امام، نام هشتگرد را خود به اشتباه ضبط کرده است. هم اکنون ضروری ترین اقدام موسسه لغتنامه دهخدا وابسته به دانشگاه تهران، اصلاح این اشتباه مسلم جغرافیایی است. ممنون از آقای علیرضا آقاجان.

_____________________

پایان نگارش کتاب روستازادگان دانشمند

شکر خدا امروز اول خرداد 1399 نگارش کتاب «روستازادگان دانشمندم» را به پایان رساندم و فایل آن را جهت ویراستاری فرستادم خدمت دوست عزیزم آقای اسماعیل آل احمد. این کتاب درباره زندگی، زمانه و آرمان های 85 تن از مشاهیر برخاسته از روستای تاریخی نجم آباد از توابع استان البرز است که از شهرت ملی و بین المللی برخوردارند. چهار فصل دارد: فصل اول) درنگی در روستای نجم آباد؛ فصل دوم) نام آوران خاندان نجم آبادی؛ فصل سوم) نام آوران خاندان ساوجبلاغی (شامل خانواده های اعتمادی، دبیران و سحبان)؛ فصل چهارم) دیگر چهره ها. کتاب مزین به مقدمه شادروان استاد دکتر سیف الدین نجم آبادی و استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی است. باز هم شکر...

اول خرداد 1399

_____________________

بانک ملی یعنی این...

عکس فوق به تازگی در صفحه اینستاگرام «نظرآباد را باید دید» منتشر شده است. ادمین این صفحه پر مخاطب، برادرم علی عسگری است. این عکس هم در سال 1352 در بانک ملی ایران شعبه نظرآباد ثبت شده است. ترکیب حاضران در عکس، تناسب موزونی با نام بانک پیدا کرده است؛ ملی...

- ایستاه از راست آقایان:1. لطفعلی فرهنگی کارمند بانک؛ 2. قدرت الله فرید فرهنگی و مدیر دبیرستان نظرآباد؛ 3. محمد تقی کشت پور؛ 4. شعبانی معاون زرین قلم؛ 5. اسلامی رییس پست و تلگراف نظرآباد؛ 6. پورمند رییس بانک؛ 7. ضیایی کارمند بانک؛ 8. زرین قلم نماینده تام الاختیار میرزا عبداالله مقدم در آبادانی نظرآباد و رییس سازمان عمران شهر؛ 9. حاج بیرامعلی کشت پور مدیر شرکت فلاحتی نظرآباد؛ 10. حسن بهروزی کارمند بانک.

- نشسته از راست آقایان: 1. عبدالحسین سیفی سرکارگر ساختمانی کارخانجات نساجی مقدم؛ 2. علی معدنی کارمند بانک؛ 3. اکبر معدنی کارمند بانک؛ 4. عبدالله رنجبرزاده معروف به عبدالله برقی؛ 5. سید احمد میرآقا دایر کننده نخستین نانوایی تافتونی در نظرآباد.

20 اردیبهشت 1399

 _____________________

رزمنده جنگ دوم ایران و روس و صاحب سیصد عنوان اثر مکتوب

تصویر فوق آغاز جلد دهم تفسیری از قرآن کریم موسوم به «بحرالعرفان و کنز الایمان» نوشته شیخ محمد صالح برغانی (درگذشت 1271ق) عالم البرزی روزگار قاجار است. نگارش حدود سیصد عنوان اثر چاپ شده و دست نویس در زمینه معارف اسلامی، تاسیس مدرسه صالحیه در شهر قزوین، حضور در جنگ دوم ایران و روس به عنوان رزمنده و راه اندازی کتابخانه خاندان برغانی در شهر کربلا از جمله اقدامات مرحوم شیخ محمدصالح است. دکتر علی اکبر صالحی دانشمند هسته ای ایران از نوادگان او است. درباره زندگی و آثار او در کتاب «علمای مجاهد استان البرز» بیشتر نوشته ام.

26 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

دیشب کتاب «حقوق معلولان از نظر قرآن کریم: آرای تفسیری سید محمود طالقانی» را ورق می زدم و همزمان از خبر 20:30 بازتاب های قتل رومینا را می شنیدم.  از درگذشت آیت الله طالقانی (فقیه نواندیش و مجاهد البرزی) 41 سال می گذرد اما از تکاپوهای اجتهادی او می توان در سال 1397، حقوق معلولان را احصا کرد. این یعنی نواندیشی و اجتهاد پویا که فقه و فقاهت را روزآمد و کارآمد می کند؛ شریعت را به عرفان، اخلاق و حکمت قرآنی پیوند می زند و همه تنگناهای بشر امروز را به رسمیت می شناسد و راهکارهای دینی برای زیست فردی و اجتماعی او ارایه می کند. این روزها که اخبار قتل دردناک رومینای نوجوان با داس جهالت پدرش، همه ایرانیان را خشمگین و آزرده خاطر کرده، چقدر جای فقیهان پویا خالی است که با نهیب آگاهی بخش و تفسیری روشمند، فهم غلط از ناموس پرستی، ولایت پدر و... را کنار زنند و کمک کنند به رشد و تعالی فرهنگ عمومی و ارتقای زیست اخلاقی و معنوی ایرانیان. به گمانم می توان از آرای آیت الله طالقانی در سال 1399، حقوق کودکان و نوجوانان را هم استخراج کرد. فقه پویا این ظرفیت را دارد...

حسین عسکری - 8 خرداد 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

[... دوره جدید، روزگار بی شبی انسان است. روز، شب را به تسخیر خود درآورده است. بر آن سروری می کند. انسان عالم جدید، شب را با مشغله های روز بسر می کند. روزخوابی می کند و شب را با شب گذرانی های روزناک بسر می کند. تن باره های عالم مدرن شب باره های خفتگان روز هستند. شب بارگی انسان عالم مدرن کجا و انفاس سحری و سحرخیزان اهل اشراق و عرفان و ایمان روزگاران پیشین کجا! فناوری های عالم مدرن، کشف الکتریسیته، اختراع انواع موتورها و ماشین های پرسرعت، هم مرز میان شب و روز هم زمان و مکان را شکسته و کم رنگ کرده اند. درآمدن و بدر شدن لیل و نهار، حس خاصی را در جان انسان برنمی انگیزند. دیگر نه شب چونان روزگاران پیشین، شب است و نه روز چونان روز در سنّت های معنوی و مینوی. شب، خاموشی و سکوت و سکینتش را به غوغا و همهمه و هیاهو و مشغله های روز وانهاده است. چنان به حریمش تعرض شده است و چنان مشغله های روز به حریمش شبی خون زده اند که چونان هزارتوی دیدالی یا کاخ لایبیرنت شاه مینوس اسطوره ای دیگر هیچ مفر و گریزگاهی برای رهایی از آن نیست. در کیهان شناسی عالم مدرن نیز دیگر نه جایی برای آسمان و آسمانیان نه افلاک و افلاکیان نه عالم غیب و قدس و قدسیان بجای مانده است و نه می توان با اختران چونان چراغ های ملکوتی فروزان شب سخن گفت. سیاره زمین هم در کیهان شناسی عالم مدرن غباری یش در میان صدها و صدها و صدها میلیارد غبار کیهانی دیگر بیش نیست...]  

متن کامل یادداشت استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی

معلم شهری، جامعه شناس روستایی

روز دوشنبه پانزدهم اردیبهشت 1399 دکتر هادی دیالمه در 87 سالگی در شهر کرج درگذشت و پیکرش در آرامستان روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ به خاک سپرده شد. با نام او از اواخردهه هفتاد خورشیدی آشنا هستم. در آن سال ها، به جهت نگارش کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» گذرم به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران افتاد تا پایان نامه دوره لیسانس او را ببینم. پایان نامه ای خواندنی با عنوان «مونوگرافی دهکده نظرآباد» که در سال 1343 زیر نظر دکتر احسان نراقی (مدیر موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران) تدوین شده است. چون اجازه ندادند از پایان نامه تصویری تهیه کنم، بیشتر از نیم روز در کتابخانه ماندم تا بخش های عمده ای از آن را وارد دفترم کنم. دکتر دیالمه در شهریور 1336 با ابلاغ رییس اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) شهرستان کرج، مدیر دبستان دولتی روستای نظرآباد شد. دانش آموزان دختر و پسر آن مدرسه، هفتاد نفر بودند. در آن سال ها، میرزا عبدالله مقدم مدرن ترین کارخانجات نساجی ایران را در نظرآباد راه اندازی کرده بود. این کارخانجات و به دنبال آن دیگر اقدامات فرهنگی، اجتماعی و عمرانی مقدم واکنش های متفاوتی را در بین اهالی و نخبگان برانگیخته بود. دیالمه در ردیف مخالفان مقدم بود. رگه هایی از دیدگاه ضد سرمایه داری او در پایان نامه اش بازتاب پیدا کرده است. به نظر می رسد این سرمایه دار ستیزی او از پایگاه مذهب و سنّت باشد نه تفکرات اشتراکی که کالای رایج آن روزگار بود. او با هوشمندی، نظراتش را از زبان کدخدا صفت الله خرمن بیز (درگذشت 1356) در قالب گفت و گوهای پژوهشی منتشر کرده؛ به طور نمونه درباره هدف تأسیس شرکت فلاحتی مقدم نوشته است: «مقدم این شرکت را در آستانه اصلاحات ارضی جهت ساماندهی به وضعیت اراضی کشاورزی روستای نظرآباد تأسیس کرد... وقتی این قریه را خریداری و اقدام به فعالیت‌های کشاورزی کرد؛ چند سال پیش که بویی از مسأله تقسیم اراضی به مشامش رسید، شروع به احداث باغ‌های مختلف و بخشش آن به فرزندان و بستگان نزدیک خود کرد به طوری‌که در حال حاضر شرکت فلاحتی مقدم را تشکیل داده و هر کدام دارای سهام مختلفی هستند و طبق قانون اصلاحات ارضی، زمین‌های این قریه قابل تقسیم نیست زیرا سهم هر یک کمتر از میزان قابل تقسیم است.»

او ضمن اعتراض به مهاجرت های وسیع آن سال ها به نظرآباد نوشته است: «بدیهی است وجود عده‌ای کارمند از طبقات مختلف و تعدادی مهندس و طراح اروپایی و همچنین کارگران اصفهانی و بالاخره کشتکاران قمی و یزدی و افراد بومی دِه در یک محیط کوچک، معجون عجیبی به وجود آورده است و از این‌جا است که تحولات اجتماعی دامنه‌داری شروع شده و روستاییان محل و اطراف را تحت تأثیر قرار داده است و بدینوسیله موجب تغییر کلیه شؤون زندگی‌شان شده است و حتی آداب و رسوم و معتقدات قبلی و به دنبال آن تعصبات مذهبی تقلیل یافته است.» در جایی دیگر از پایان نامه از زبان کدخدا صفت الله آورده است: «وقتی مقدم دِه را خریداری کرد؛ رعایا را به حضور خواند و گفت: نظر به این‌که شما نمی‌توانید بذر از خود بکارید، بذر را من می‌دهم و نتیجه را نصف می‌کنیم؛ البته از هرگونه کمکی به شما دریغ نخواهم کرد. چون مالک، شخص متمولی است؛ مقداری پول به عنوان مساعده بین رعایا توزیع کرد و چندی نگذشت که بار دیگر رعایا را گرد هم جمع کرده و گفت: چون می‌خواهم زمین‌های شوره‌زار جنوب ده ‌آباد شود، بهتر است در آن ناحیه مشغول به کار شوید؛ البته با مصرف کودهای لازم، نتیجه بهتری خواهیم گرفت. به این طریق، زمین‌های حاصل‌خیز و مرغوب ده را از چنگ ما گرفت و سپس به دیوارکشی و احداث باغ‌های مختلف پرداخت و دیری نپایید که نیمی دیگر از زمین‌های بارور را به ساختمان کارخانه نساجی اختصاص داد و رفته رفته آب را بر روی باغچه و تاکستان رعایا بست و مردم را مجبور به واگذاری اراضی کرد و به این طریق درختان کهن را که با عرق جبین پدران ما آبیاری شده بود، خشک و ریشه‌کن کرد و باز هم آسوده نشد و چشم طمع به خانه‌های مسکونی ما دارد و ضمناً چون از نگهداری گاو و گوسفند ممانعت می‌کند و از طرفی دیگر مرتع و یونجه‌زاری برای چریدن موجود نیست به ناچار همه چیز را از دست داده و چاره‌ای نداریم جز این‌که زن و فرزند خود را در مقابل مزدی ناچیز به کارخانه بفرستیم تا شاید بدینوسیله احتیاجات خود را تأمین کنیم.» دیالمه در ادامه این گفت‌وگو می‌نویسد: «چون سخن به این‌جا رسید، کدخدا صفت‌الله آه سردی کشید و گفت: افسوس که نتیجه رنج صدساله پدران خود را مفت و مسلّم از دست دادیم.»

پیش از چاپ کتاب و پس از آن نتوانستم ردی از دکتر دیالمه بگیرم. می خواستم با مصاحبه پژوهشی، دانسته هایم را درباره نظرآباد قدیم تکمیل و تصحیح کنم. از فرهنگیان پیشکسوت منطقه هم سخنان متناقضی درباره او می شنیدم؛ یکی می گفت مهاجرت کرده و دیگری از مرگ و بیماری سخت او خبر می داد! به هر حال این بی خبری ادامه داشت تا روز 14 اردیبهشت 1399 که از طریق یادداشت کوتاه آقای زکریا مهرور (البرزپژوه) در کانال تلگرامی «برغان روستای کهن» مطلع شدم که او در قید حیات است. تلفنی با آقای مهرور هماهنگ کردم تا به دیدارش برویم اما متأسفانه به فاصله کمتر از 24 ساعت، آقای مهرور از مرگ دکتر دیالمه خبر داد. افسوس که فرصت ثبت خاطرات شفاهی این فرهنگی پیشکسوت درباره رویدادهای فرهنگی و اجتماعی دهه چهل و پنجاه خورشیدی استان البرز را از دست دادم.

دکتر هادی دیالمه متولد سال 1312 خورشیدی است. در 24 سالگی با عنوان معلم به منطقه ساوجبلاغ آمد. او در سال 1349ش مدتی رییس آموزش و پرورش شوش در استان خوزستان بود. در روستای برغان با خانم حلیمه رفیعی ازدواج کرد. حلیمه خانم پیش از آن ازدواج کرده و دو فرزند پسر داشت که پس از مرگ پدرشان در سال 1347ش، زیر سایه مهر پدری هادی دیالمه بزرگ شدند. یکی از آن پسرها، «علی بابازاده مقدم» است که در روز 22 بهمن 1357 در خیابان شهربانی سابق کرج به هنگام یورش مأموران حکومت پهلوی به تظاهرات کنندگان به شهادت رسید. شهید بابازاده مقدم متولد 10 آبان 1335 در ساوجبلاغ است که به اتهام فرار از سربازی و فعالیت های سیاسی، به یک سال و نیم زندان محکوم شد. پیکر این شهید انقلاب اسلامی در آرامستان امامزاده محمد کرج به خاک سپرده شده است. با این اوصاف، دکتر دیالمه پدرِ شهید و علاوه بر آن عموی شهید دکتر عبدالحمید دیالمه است؛ شهید معروف انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیر 1360 که اثرات حضور او همچنان در رویدادهای سیاسی پس انقلاب هم دیده می شود (رجوع کنید به کتاب حزب دیالمه، نوشته رحیم مخدومی، 1393). شادروان هادی دیالمه، دکتری جامعه شناسی داشت. تلاش در استخدام آموزگاران دبستان ابوریحان روستای برغان و ریاست اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) منطقه ساوجبلاغ از دیگر فعالیت های اجتماعی او است. در سال های پایانی عمر، بیشتر با هنر موسیقی مأنوس بود. چهار فرزند از او به یادگار مانده است: احمد بابازاده مقدم (تعمیرکار سردخانه های صنعتی)؛ محمد دیالمه (مدرس موسیقی)؛ میترا دیالمه (مدرس زبان انگلیسی)؛ مریم دیالمه (مامای بیمارستان امام خمینی کرج).

منابع: هادی دیالمه، مونوگرافی دهکده نظرآباد، ص 2، 12، 20؛ یادداشت زکریا مهرور در کانال تلگرامی برغان روستای کهن؛ حسین عسکری، دشتی به وسعت تاریخ، ص 216، 224؛ فرهنگ اعلام شهدا، ج 33 (استان البرز)، ص 60.

- نشر نخست این یادداشت در: حسین عسکری، «معلم شهری، جامعه شناس روستایی»، روزنامه پیام آشنا، سال 6، ش 1604، شنبه 20 اردیبهشت 1399، ص 8.

یادداشت فوق در روزنامه پیام آشنا

بازدید محسنی رییس آموزش و پرورش شهرستان کرج، هادی دیالمه رییس آموزش و پرورش منطقه ساوجبلاغ و میرزا عبدالله مقدم از کلاس درس احمد بکتاش در مدرسه شیروانی نظرآباد، 1346

کارخانجات نساجی مقدم در شهر نظرآباد

میرزا عبدالله مقدم بنیانگذار کارخانجات نساجی مقدم

صفت الله خرمن بیز (سمت چپ) کدخدای نظرآباد در دهه چهل خورشیدی

دکتر عبدالحمید دیالمه شهید انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیر 1360

علی بابازاده مقدم از شهدای انقلاب اسلامی در استان البرز

حکم امام جمعه ساوجبلاغ 38 ساله شد

مرحوم شیخ عباس صبایی (1319 - 1386ش) نخستین امام جمعه منطقه ساوجبلاغ پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. او با پیشنهاد آیت الله شهید غلامرضا سلطانی (نماینده مردم کرج و ساوجبلاغ در مجلس شورای اسلامی) و موافقت امام خمینی (ره) از 19 اردیبهشت 1361 تا 1374 امام جمعه ساوجبلاغ بود. مهمترین فعالیت او در شهرستان ساوجبلاغ، تاسیس حوزه علمیه امام جعفر صادق علیه السلام در سال 1362 است. این مدرسه، از پشتیبانی مراجع تقلید شیعه به ویژه آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی برخوردار بود. مرحوم صبایی به استقلال مالی حوزه اعتقاد داشت و در این راه مستغلاتی برای حوزه علمیه هشتگرد فراهم کرد. در کتاب «بیداری دشت کهن» درباره فعالیت های مذهبی و سیاسی او بیشتر نوشته ام. 

حسین عسکری - 19 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

مبارزات نخستین امام جمعه ساوجبلاغ 

____________________________

طی حکمی از سوی فرماندار ساوحبلاغ

حسین عسکری به عضویت انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان ساوجبلاغ منصوب شد

حمیدرضا ورزشی فرماندار ساوجبلاغ، حسین عسکری را به عنوان عضو حقیقی انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان ساوجبلاغ برای مدت چهار سال منصوب کرد. انجمن کتابخانه های عمومی در هر شهرستان متشکل از فرماندار به عنوان رییس انجمن و شهردار مرکز، رییس شورای اسلامی شهرستان، روسای ادارات آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی و کتابخانه های عمومی، وظیفه هدایت و رهبری و تعیین چهارچوب فعالیت های کتابخانه های عمومی شهرستان را عهده دار است. حسین عسکری البرز پژوه و دکترای مدیریت راهبردی دانش، نویسنده هفت عنوان کتاب با محوریت تاریخ و فرهنگ استان البرز است. او از فعالان فرهنگی و اجتماعی استان و‌ نویسنده کتاب های بیداری دشت کهن، کتابشناسی ساوجبلاغ، روستای ایستا، کهن دشت، نقد دل، علمای مجاهد استان البرز و دشتی به وسعت تاریخ و صد مدخل در دایره المعارف تشیّع است.

- به نقل از: تصویر ساوجبلاغ (پایگاه خبری فرمانداری ساوجبلاغ) savojbolaq @

مشاهده فیلم

فیلم کوتاه فوق چند روز پیش، از شبکه استانی فارس پخش شده است. برشی از زندگی ملا ابراهیم نجم آبادی (مدرس نامدار البرزی حکمت صدرایی در روزگار قاجار)، موضوع این فیلم است. نمی دانم چرا رسانه های دیداری و شنیداری استان همچنان به معرفی روشمند تاریخ و فرهنگ البرز بی توجه هستند. البرزپژوهان هم فریاد می زنند اما گوش شنوایی نیست که نیست. مرحبا به حمیت و همت شیرازی های فرهنگ دوست که این فیلم را پخش کردند تا شاید ما را از خواب گران بیدار کنند . و اما ملا ابراهیم نجم آبادی متولد روستای نجم آباد از توابع استان البرز است. فتحعلی شاه (دومین پادشاه سلسله قاجاریه) در شهر قزوین او را دید و پس از گفت و گویی کوتاه با این حکیم البرزی، به وزیرش دستور داد تا مسجد و مدرسه ای را برای او در زادگاهش بسازد. امروزه از آن مدرسه علمیه، اثری در میان نیست اما مسجد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. سقف همین این مسجد قدیمی مدتی پیش به جهت عدم نظارت و ترمیم بهنگام فروریخت. به نظر می رسد فقط سقف این مسجد فرونریخته بلکه هویت و حمیت فرهنگی ما هم فروریخته است...

حسین عسکری - 15 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

_______________________________

مطالب مرتبط

تخریب مسجد قدیمی نجم آباد به روایت خبرگزاری های ایسنا و ایرنا
بار دیگر ریزش سقف مسجد قاجاری نجم آباد در استان البرز
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 3
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 2
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 1
گزارشی از دیدار و گفت و گو با مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز

گزارشگر: محمد آسیابانی

11  اردیبهشت 1399 ساعت 8:30  - کد مطلب: 290009

میرزا رضا کرمانی وقتی با هدف ترور از استانبول به تهران برگشت به منزل شیخ هادی رفت و یک تومان از او خرجی گرفت. میرزا رضا در وقت استنطاق خود نیز چند بار نام شیخ را به عظمت بیان کرد. به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، میرزا رضا کرمانی به تاریخ 11اردیبهشت 1275با ترور ناصرالدین شاه قاجار که آماده برپایی جشن‌های مربوط به نیم قرن سلطنت خود می‌شد، دست به حرکتی عظیم زد و راه را برای دستیابی ایرانیان به مشروطه هموار ساخت. میرزا رضا شخصیت رنج کشیده‌ای بود، اما یک اتفاق مسیر زندگی او را تغییر داد. به شهادت منابع تاریخی تاجر وطن پرست دوران ناصری یعنی حاج محمدحسن امین الضرب، پس از آنکه میرزا در شغل دستفروشی خود از هستی ساقط شد، او را به استخدام درآورد و به خدمت میهمان خود یعنی آقا سیدجمال الدین اسدآبادی گمارد و میرزا رضا از همانجا با افکار نو و راه نجات میهن آشنا شد و بعدها به خدمت او در استانبول هم شتافت و از آنجا برنامه ترور را ریخت. میرزا از طریق ارتباط با سیدجمال الدین اسدآبادی با آزاده مرد آن دوران، فقیه قرآنی شیخ هادی نجم آبادی نیز مرتبط شد و از دانش این معلم مشروطه بهره گرفت. ارتباط میرزا با شیخ به حدی زیاد بود که در صورت استنطاق او نیز بازجو از این ارتباط پرسید و همچنین در تاریخ ثبت و ضبط است که تنها کسی که جرات داشت تا پس از اعدام میرزا رضا مراسم ترحیم برای او بگیرد، شیخ هادی نجم آبادی بود. شیخ هادی از نخستین علمای معاصر که ضرورت توجه به کرامت انسان را گوشزد کرد و مجالس درس او کنار خانه‌اش مشهور است.

به مناسبت سالروز این ترور با حسین عسکری درباره نقش شیخ هادی در این جریان به گفت‌وگو نشستیم. عسکری مدرک دکتری مدیریت راهبردی دانش دارد و مدرس دانشگاه، عضو هیات موسس موسسه رخسار قرآن و موسسه فرهنگی و هنری شمیم جوان البرز و نویسنده حدود صد مدخل در دایره المعارف تشیع است. «کتابشناسی ساوجبلاغ»، «نقد دل»، «بیداری دشت کهن»، «علمای مجاهد استان البرز»، «دشتی به وسعت تاریخ»، «کهن دشت» و «روستای ایستا» از کتاب‌های منتشر شده عسکری است. او همچنین کتاب «روستازادگان دانشمند» را نیز در دست انتشار دارد که معرفی 83نفر از بزرگان و نام آوران روستای نجم آباد است. عسکری یکی از معدود پژوهشگرانی است که به صورت تخصصی بر اندیشه شیخ هادی نجم آبادی کار کرده است.

- شیخ هادی نجم آبادی را معلم مشروطه خوانده‌اند. در منابع داریم پس از آنکه میرزا رضا از استانبول با قصد ترور به تهران آمد، به منزل شیخ هادی نیز رفت و قاعدتاً با او مشورت هم کرده است. نظر شیخ درباره ترور چه بود؟

- پیش از هر چیز بگویم که آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی، درگذشته به سال 1320 هجری قمری، روحانی نواندیش، آزادی خواه و قرآن پژوه عقل گرای روزگار قاجار بود که می‌توان او را یکی از زمینه سازان فکری جنبش مشروطه خواهی ایرانیان دانست. فراموش نکنیم که ترور ناصرالدین شاه قاجار به دست میرزا رضا کرمانی، از پیش درآمدهای جنبش مشروطه خواهی است. شیخ هادی تنها کسی بود که به سال 1314ق پس از اعدام میرزا رضا کرمانی، در منزل خودش برای او مراسم چهلم گرفت. براساس متن بازجویی از میرزا رضا، زمانی که وی برای کشتن شاه قاجار آماده می‌شد، مشورت با شیخ را از یاد نبرد. البته شیخ او را نه نهی کرد و نه تأیید.

- نقش شیخ هادی در به ثمر رسیدن جنبش مشروطه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ پناه دادن میرزا رضا پس از بازگشت از استانبول در همین راستا ارزیابی می‌شود؟     

- پیروزی جنبش مشروطه خواهی ایرانیان با صدور فرمان مشروطیت از سوی مظفرالدین شاه قاجار به سال 1324ق یعنی چهار سال پس از مرگ شیخ هادی، رخ داد. از این رو، گرچه شیخ نقش مستقیمی در برپایی جنبش مشروطیت، همچون دو رهبر اصلی آن یعنی سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی نداشته است، اما نمی‌توان تأثیرات فکری این روحانی نواندیش را در به تکاپو واداشتن مردم ایران برای آزادی خواهی و وقوع پیش درآمدهای مشروطیت نادیده گرفت. براساس اسنادی غیرقابل انکار، او با سید جمال الدین اسدآبادی بیدارگر شرق و از پدید آورندگان نهضت های اصلاحی در جهان اسلام، در ارتباط بود. به طوری که پس از پایه گذاری «انجمن پان اسلام» به وسیله سید در استانبول و تشکیل انجمنی به همین نام در تهران به وسیله دوستان و یاران سید، شیخ هادی نیز در زمره ایشان و از اعضای فعال آن انجمن بود. او در جریان انقلاب‌های جهانی قرار داشت و اخبار این رویدادها چه از طریق روزنامه‌های فارسی زبان چاپ خارج از کشور و چه به وسیله دوستان و شاگردان فرنگ رفته به وی می‌رسید. ترور ناصرالدین شاه قاجار به دست میرزا رضا کرمانی در بقعه حضرت عبدالعظیم واقع در شهر ری، در روز جمعه 17 ذی‌القعده 1313ق اتفاق افتاد و طی آن به سلطنت پنجاه ساله توأم با استبداد چهارمین پادشاه سلسله قاجاریه پایان داده شد. شیخ که همواره در تلاش برای سقوط استبداد و نجات مسلمانان بود، میرزا رضا را که با هدف ترور شاه به تهران آمده بود، پناه داد.

- میرزا رضا در روند استنطاق توصیفات فوق العاده‌ای از شیخ هادی دارد و از او با عنوان آدم ساز یاد می‌کند. درباره این استنطاق بگویید. چرا بعدها بازجویان متعرض شیخ هادی نشدند؟ هرچند که همه می‌دانستند که درب منزل شیخ به روی همه باز است و هرکسی می‌تواند به منزلش پناه ببرد و البته شیخ در میان شخصیت‌های ذی نفوذ نیز طرفدارانی داشت.

- میرزا رضا در بازجویی‌ها در پاسخ به پرسشی درباره ارتباطش با شیخ می‌گوید: «آقای حاجی شیخ هادی را از سایر مردم انسان‌تر می‌دانم، با او می‌شود دو کلمه صحبت کرد... مشرب آقای حاجی شیخ هادی معلوم است که چه قِسم صحبت می‌کند. او روز که کنار خیابان روی خاک‌ها نشسته است، متصل مشغول آدم‌سازی است و تا به حال اقلاً بیست هزار آدم درست کرده است و پرده از چشمشان برداشته است و همه بیدار شده و مطلب را فهمیده‌اند.» بدین سبب بود که به هنگام زندگی مخفیانه میرزا رضا در حرم حضرت عبدالعظیم پس از بازگشت از استانبول، دو شب میهمان شیخ هادی بوده و یک تومان هم از او به عنوان خرجی دریافت کرده بود. براساس اسناد تاریخی، اگرچه میرزا رضا درباره ترور شاه، گفت‌وگوی چندانی با شیخ هادی نداشته اما او را هم‌عقیده خود می‌دانسته، چنان که میرزا در پاسخ به پرسش بازجوها مبنی بر این‌که شما از کجا در تمام این شهر، شیخ را انتخاب کردید و به منزل او آمدید، مگر سابقه و آشنایی اختصاصی با او داشتید؟ چنین گفته بود: «اگر سابقه و اختصاصی نداشتم که از من مهمانداری نمی‌کرد؛ حاجی شیخ هادی که به احدی اعتنایی ندارد تمام مردم را در کوچه روی خاک پذیرایی می‌کند.» در قسمت دیگری از بازجویی پرسیده ‌شده بود: «مگر حاجی شیخ هادی با شما هم‌عقیده و هم‌خیال است؟» پاسخ میرزا این بود: «اگر هم‌عقیده و هم‌خیال نبود به منزلش نمی‌رفتم.» مظفرالدین شاه پس از به سلطنت رسیدن، دستور به دار آویختن میرزا را صادر کرد و حکم، صبح روز دوم ربیع‌الاول 1314ق در میدان مشق تهران به اجرا درآمد. اگرچه کم نبودند کسانی که از کار میرزا در کشتن شاه خشنود بودند اما تنها کسی که در بزرگداشت یاد میرزا، مجالسی هرچند مختصر در چهلم و سالگرد اعدام او برپا کرد، شیخ هادی بود.

- حاضران در مراسم ترحیم چهره‌های ذی نفوذ و از دولتمردان بودند. این نشان دهنده نفرت از استبداد ناصری است.

- میرزا محمد ناظم الاسلام کرمانی (درگذشت 1337ق) نویسنده کتاب تاریخ بیداری ایرانیان و از شاگردان شیخ هادی، در این‌باره نوشته است: «در دوازدهم ربیع‌الثانی 1314ق که چهل روز بعد از قتل میرزا رضا بود؛ در نزدیکی خانه حاجی شیخ هادی نجم‌آبادی، آقا میرزا حسن کرمانی با آقا شیخ محمدعلی دزفولی... و بعضی از اجزاء مرحوم حاجی شیخ هادی، چهلم میرزا را گرفتند... طعام حاضرین این مجلس، بادنجان بریان کرده و نان و نمک بود. فقط در این نقطه بود که طلب مغفرت برای میرزا رضا کردند... سال میرزا رضا را مرحوم حاج شیخ هادی نجم آبادی گرفت که از امین‌الدوله دعوت کرد و در ساعت پنج از شب گذشته مجلسی که حاضران آن سه نفر بودند: شخص حاج شیخ هادی و امین‌الدوله و یکی از محارم حاج شیخ هادی... طعام آن مجلس را خود حاج شیخ هادی مهیا نمود که طبخ حضوری کرده بود و آن عبارت بود از یک چارک برنج گرده و یک سیر روغن و دو سیر شیره و سه عدد نان. پس از صرف غذا، حاضرین طلب رحمت و مغفرت نمودند برای مرحوم میرزا رضا کرمانی. از نتایج این مجلس بود اقدام امین الدوله به افتتاح مدرسه رشدیه و ترویج معارف و تکثیر مدارس و مکاتب.» میرزا علی خان امین الدوله (درگذشت 1322ق) دولتمرد عصر ناصری و صدراعظم مظفرالدین شاه قاجار میرزا و میرزا حسن رشدیه مشهور به پیر معارف (درگذشت 1323ش) پیشگام در ایجاد مدارس جدید در ایران، هر دو از شاگردان و علاقه‌مندان به شیخ هادی بودند.

- در منابع تاریخی سخنی از شیخ هادی درباره اعدام میرزا رضا درج شده است؟        

- میرزا محسن خان نجم آبادی فرزند شیخ محمدتقی مجتهد و نوه شیخ هادی، از مبارزان جنبش مشروطیت و نهضت جنگل است. او به سال 1336درگذشت. میرزا محسن درباره تأثیر شیخ هادی در شکل گیری اندیشه‌اش نوشته است: «دوران کودکی من مصادف بود با آخرین سال‌های حیات مرحوم شیخ هادی نجم آبادی جد بزرگوارم. اخلاق و رفتار وی را همه می‌دانستند و می‌شناختند. افکار آزادی او با وضع روز تطبیق نمی‌کرد، به همین جهت وی همیشه از حکومت مطلقه اظهار نفرت می‌کرد و در خیال حکومتی به طرز جمهوری بود. این افکار در ما هم اثر کرد و بر روی همین سنخیت با آزادی خواهان و روشنفکران و کسانی که از وضع روز، ناراضی بودند آشنا شدم.» میرزا محسن نجم آبادی به خاطر می‌آورد که پدر بزرگش در سحرگاه دوم ربیع الاول 1314ق او را از خواب بیدار کرده و می‌گوید: «محسن، پاشو برو تماشا کن، می‌خواهند یک وطن پرست - یعنی میرزا رضا کرمانی - را اعدام کنند.»

دریافت صفحه با کد QR

گزارش فوق در وب سایت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)

__________________________________

حسین عسکری، «فقیه البرزی و ترور شاه قاجار»، روزنامه پیام آشنا، ش 1599، 13 اردیبهشت 1399، ص 8

مقاله فوق 

__________________________________

فقیه البرزی و ترور شاه قاجار

در نهایت صداقت و شفافیت از محوطه ازبکی تا مسجد نجم آباد

امروز سوم اردیبهشت 1399 اتفاق مهمی در میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی شهرستان نظرآباد بود. مدیرکل جدید این اداره کل آقای محمدی و معاون میراث فرهنگی ایشان آقای دهقان مهرجردی با فعالان فرهنگی و اجتماعی شهرستان دیدار کردند. در این دیدار، گروهی از فعالان فرهنگی و اجتماعی به ارایه پیشنهادها و انتقادات خود پرداختند. در این جلسه در نهایت صداقت و شفافیت، آن چه که از گذشته تا حال بر سر میراث فرهنگی این دیار آمده با آقای محمدی در میان نهاده شد. در پایان نشست، آقای مدیرکل، نکات و وعده های ذیل را مطرح کردند:

1. برای ثبت جهانی محوطه باستانی ازبکی ضرورت دارد درباره تملک اراضی هشتاد هکتاری آن اقدام شود. باید ابتدا خواسته مالک آن ملک را برآورده کرد سپس برای ثبت جهانی آن اقدام کرد. معاون اداره کل میراث فرهنگی به سرعت، هیاتی از مرتبطان اداری و فعالان فرهنگی در این باره تشکیل دهند و کار را با دقت و سرعت به انجام برسانند.

2. برنامه بعدی، راه اندازی موزه باستان شناسی در محوطه باستانی ازبکی است. اشیای کشف شده در این محوطه که اکنون در موزه ملی ایران نگه داری می شود به این موزه آورده شود.

3. با توجه به اهمیت مردم شناسانه این شهرستان، ضرورت موزه مردم شناسی، ما را واداشت تا همین روزهای پیش، قرارداد لازم را جهت آماده سازی آسیاب مهدی آباد برای افتتاح چنین موزه ای منعقد کنیم. آقای مهندس صادقلو فرماندار محترم پذیرفتند تا با استفاده از ظرفیت ارزش افزوده، در این امر مهم به کمک ما بیایند.

4. در دیدار با شهردار محترم و عزیزان شورای شهر در جریان راه اندازی موزه صنعت در محل کارخانجات نساجی مقدم قرار گرفتیم. از همین شنبه پرونده راه اندازی این موزه را تشکیل می دهیم. دوستان دو نقطه از کارخانه را برای موزه صنعت آماده کرده اند.

5. با توجه به اهمیت تداوم روحیه ضد استعماری در مردم، توجه به کودتای آمریکایی - انگلیسی بیست و هشت مرداد 32 بسیار مهم است. معاون اداره کل میراث فرهنگی پس از مذاکره با هیات امنای قلعه احمدآباد مصدق، موافقت اولیه آنان را کسب کرده است. همین امسال راه اندازی آن موزه را انجام می دهیم.

6. درباره مرمت مسجد تاریخی نجم آباد هم اداره کل میراث فرهنگی در آبان سال 98 طرح خدمات بنا را تهیه کرده و از معاونت میراث فرهنگی وزارت، درخواست بودجه اضطراری کردند و کارشناسان مستقیم را تعیین کرده اند. تا این مرحله هم طی شود فعلا مهندس صادقلو با اختصاص بودجه از ارزش افزوده، برای مرمت مسجد موافقت کردند.

7. من از شما می خواهم همان حساسیتی را که درباره میراث فرهنگی دارید درباره صنایع دستی هم داشته باشید. ما با شهرداری محترم به توافق رسیدیم که محلی برای ارایه تولیدات صنایع دستی پیش بینی کنیم.

8. من دارم برنامه میان و بلندمدت می نویسم. تا زمانی که در این سمت هستم خودم پیگیر آن باشم و بعد هم برنامه را به مسوول بعدی بدهم.

آثار تاریخی نظرآباد ساماندهی می شود 

کرج - خبرگزاری ایرنا: سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز اعلام کرد که ساماندهی آثار تاریخی شهرستان نظرآباد در دستور کار قرار گرفته است. بنا به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز، فریدون محمدی در حاشیه نشست با جمعی از اعضای انجمن ها و فعالان عرصه میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد افزود: با توجه به برخی حوادث (تخریب بخشی از مسجد تاریخی نجم آباد بر اثر بارش ها) در شهرستان نظرآباد و حساس شدن دوستداران میراث فرهنگی، جمعیت دوستداران و انجمن‌های میراث فرهنگی این شهرستان درخواست دیدار و پاسخگویی مسوولان به برخی از مسایل موجود را داشتند که خوشبختانه توانستیم با آنها به نقطه نظرات مشترکی برسیم. وی  بیان داشت: در دیدارهایی که با فرماندار و شهردار نظرآباد داشتیم موضوعات مهمی مورد بررسی  قرار گرفت و به نتایج خوبی دست پیدا کردیم و نوید خوبی به دوستداران این عرصه دادیم .محمدی گفت: مرمت مسجد تاریخی نجم‌آباد، بازگشایی خانه موزه مصدق، ساماندهی محوطه تاریخی ازبکی و سایت موزه شدن آن و تجهیز آسیاب مهدی آباد به عنوان موزه از مواردی است که در دستور قرار دارد. سرپرست اداره کل میراث فرهنگی البرز افزود: از دیگر تصمیمات این نشست با مسوولان شهرستان نظرآباد نصب المان های تاریخی این شهرستان و راه اندازی مجموعه گردشگری و صنایع دستی در منطقه است. وی بیان داشت: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان از تشکیل انجمن هایی عرصه میراث فرهنگی حمایت خواهد کرد زیرا این تشکل ها بازوی اصلی این اداره کل در حفاظت از آثار تاریخی استان هستند. شهرستان 160 هزارنفری نظرآباد واقع در غرب کرج مرکز استان البرز یکی از مناطق تاریخی کشور بوده که آثار 9 هزار ساله این شهرستان در مقر سازمان ملل متحد نگهداری می شود.

خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

 _________________________

خودشیفتگی مدیر ناکارآمد این بار با استشهاد نابجا به کلام وحی

در روز 3 اردیبهشت 1399 پانزده تن از فعالان فرهنگی و اجتماعی شهرستان نظرآباد در نهایت صمیمیت، شفافیت و صداقت، وضعیت نابسامان میراث فرهنگی دیرپای این کهن دشت را با آقای محمدی مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز در میان گذاشتند. با تدبیر آقای مدیرکل، مدیر دفتر نمایندگی میراث فرهنگی نظرآباد در جلسه حضور نداشت. متاسفانه ایشان که عدم نظارت و ناکارآمدی اش، به میراث فرهنگی شهرستان از جمله محوطه ساسانی تینال تپه، مسجد تاریخی نجم آباد و دیگر آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران آسیب های جدی و جبران ناپدیری زده، با خودشیفتگی و خودبسندگی آزار دهنده، این بار از کلام قدسی وحی سوء استفاده کرده و در واکنش به دیدار و گفت و گوی فعالان فرهنگی با مدیرکل محترم، آیه شریفه فوق را استوری کرده است. آقای ناکارآمد! استشهاد نابجا و غیر اخلاقی شما به کلام وحی را باور کنیم یا ویرانی مسجد تاریخی نجم آباد به جهت سوء مدیریت را. کمی به خود آیید که اخلاق و ادب مقدم بر قدرت است...

حسین عسکری - 4 اردیبهشت 1399

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

بازتاب دیدار و گفت و گو با مدیرکل میراث فرهگی استان البرز در هفته نامه شهروند ما

مطالب مرتبط

_________________________

تخریب مسجد قدیمی نجم آباد به روایت خبرگزاری های ایسنا و ایرنا
بار دیگر ریزش سقف مسجد قاجاری نجم آباد در استان البرز
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 3
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 2
ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 1