آیت‌الله سید احمد میرخانی: فقیه موسس دانشگاه 

وقتی نام «رودهن» را می‌شنویم، ناخودآگاه «دانشگاه» به ذهن متبادر می‌شود. زمانی این شهر، روستایی در سر راه تهران و مازندران بود اما اکنون شهری دانشگاهی در شهرستان دماوند از توابع استان تهران است. این واحد دانشگاهی شناخته شده، با 20هزار دانشجو در 132رشته و گرایش از مقطع کاردانی تا دکتری یکی از مهمترین و بزرگترین واحدهای دانشگاهی منطقه 8در شرق تهران است. در وب‌سایت آن دانشگاه آمده است: «دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در [14آبان] سال 1362با همت و پشتیبانی حضرت آیت‌الله [سید احمد] میرخانی تأسیس شده است.» همین عبارت کوتاه به اضافه یک عکس، همه اطلاعات وبسایت آن دانشگاه درباره بنیان‌گذارش است. برایم خیلی جالب بود که یک مجتهد، پایه‌گذار شعبه‌‌هایی از دانشگاه آزاد شده است. همین کنجکاوی و تعجب باعث شد که درباره آیت‌الله میرخانی بیشتر تحقیق کنم. حاصل آن مدخلی شد در دایره‌المعارف تشیّع (ج‎ ‎‏15، ص 571).‏ ادامه مطلب...

دوشنبه 19 بهمن 1394، آیین تقدیر از دست‌اندرکاران مذاکرات هسته ‌ای. دکتر حسن روحانی رییس‌ جمهور به دکتر علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی نشان ملی درجه یک لیاقت اعطا کرد.

 نسب ساوجبلاغی دانشمند هسته ای  

چهار رساله در باره حضرت ابوطالب و قصیده لامیه

این گفتار، شامل دو ترجمه منظوم فارسی از قصیده لامیه حضرت ابوطالب (پدر گرامی امام علی علیه السلام) است که استاد غلامرضا دبیران (1296 - 1365ش) از مشاهیر شهرستان ساوجبلاغ آن را سروده است. در مقدمه این دو قصیده یادداشت هایی از سید علی بهبهانی و محمود شهابی در باره مقامات ابوطالب و دو ترجمه یاد شده آمده است. نگارنده در مقدمه، توضیحاتی در باره ابوطالب و قصیده لامیه او آورده و شرح حال و آثار غلامرضا دبیران را بررسی می کند. این مقاله به کوشش استاد علی اکبر صفری از پژوهشگران فاضل و کوشای شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد در فصلنامه تخصصی مطالعات قرآن و حدیث سفینه (شماره 48) منتشر شده است.

دریافت مقاله

آلیاژهای منیزیم و تحقیق تحسین برانگیز دکتر محسن اسماعیلی

آکادمی سلطنتی علوم مهندسی سوئد، جایزه خود را به یک محقق  نظرآبادی از توابع استان البرز برای تحقیق بر آلیاژهای منیزیم اعطا کرد.به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر محسن اسماعیلی، دانشمند ایرانی موفق به دریافت معتبرترین جایزه علمی سوئد یعنی آکادمی سلطنتی علوم مهندسی این کشور به خاطر دستاورد چشمگیر خود در رشته علم مواد و مهندسی شد. تحقیق دکتر اسماعیلی بر روی ریزساختار و خواص آلیاژهای سبک فلزی از قبیل منیزیوم و آلیاژهای آلومینیوم و همچنین کامپوزیت های ماتریکس فلزی (MMCs) که در حوزه های مختلف مهندسی مورد استفاده قرار می گیرند، است. وی گفت: «این مواد برای جامعه پایدار آینده، بسیار مهم است.»

منیزیم علاوه بر واکنش پذیرترین فلز، سبک ترین سازه فلزی نیز محسوب می شود. در حقیقت مقاومت فرسایش (خوردگی) ضعیف آلیاژهای منیزیوم یک مانع بزرگ برای بهره گیری از این فلز در صنعت حمل و نقل است. این محقق ایرانی با ارایه یک روش کاملاً نوین موجب تحول عظیمی در صنعت حمل و نقل شده است. وی در این روش با سازگار کردن ریزساختار آلیاژها باعث تقویت چشمگیر خواص خوردگی این فلز شده به طوری که کاهش وزن وسایل نقلیه را به دنبال خواهد داشت. همچنین این محقق ایرانی گفت: «در صنعت حمل و نقل از قبیل خودروسازی، هواپیما و حمل و نقل ریلی هر یک کیلوگرم نقش بسیار مهمی را ایفا می کند که با بهره گیری از آلیاژهای منیزیم توسعه یافته می توان وزن وسایل حمل و نقل امروزی را که از آلیاژ آلومنیوم ساخته  می شوند تا 30 درصد کاهش داد.» این دستاورد می تواند گام بزرگی در کاهش مصرف سوخت و تولید گازهای  CO2باشد. نتیجه تحقیق این دانشمند ایرانی حاکی از مقاومت خوردگی چهار برابری آلیاژ منیزیوم توسعه یافته نسبت به نوع متداول آن است. دکتر اسماعیلی همچنین تأکید کرد که با کنترل ریزساختار آلیاژ می توان آلیاژهای منیزیومی ساخت که دچار خوردگی آهسته تر و از قدرت بیشتری نسبت به گذشته برخوردار باشند.

نویسنده «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» صمیمانه این موفقیت بزرگ علمی را به دکتر اسماعیلی و اهالی علم دوست شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد تبریک عرض می کند.

اشاره: مقاله زیر نوشته «سید احمد سجادی» در فصلنامه ضد فلسفه و عرفان «نورالصادق» چاپ اصفهان (ش 25 و 26) به مدیریت «شیخ علی صافی اصفهانی» است. نویسنده درصدد اثبات آن است که آیت الله شیخ محمدتقی بَرَغانی مشهور به شهید ثالث از مشاهیر شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز در جبهه اهل تفکیک (ضد فلسفه و عرفان) قرار دارد. سجادی در آغاز مقاله اش نوشته است: «مقاله حاضر که سابقاً گزیده مختصری از آن در جلد 12 دایره المعارف تشیع، ذیل «فلسفه» به چاپ رسیده، درصدد ارایه فهرست و نموداری اجمالی از تاریخچه مخالفت و انتقاد عالمانه بزرگان مکتب شیعه، از فلسفه و فلاسفه و اوهام و خیالات و پندارهای بی اساس فلسفیان است.»

وب سایت فصلنامه تفکیکی نورالصادق در معرفی خود نوشته است: «در راستای نشر معارف حقه قرآن و عترت و تبیین عرفان واقعی که از وحی گرفته شده و جداسازی آن از عرفان های کاذب و مبارزه با انحرافات دینی و اعتقادی از قبیل وهابیت، تصوف و نقد مبانی فلاسفه و عرفای التقاطی و سایر فرق باطله ای که از نورالصادق قرآن و عترت جدا شده اند با قلبی آکنده از نور صادق پا به عرصه فضای مجازی گذاشته است. نورالصادق با انتقاد از تفکرات انحرافی فلاسفه و عرفای التقاطی و به چالش کشیدن اصول و مبانی باطل آنها که برخاسته از مکتب انحرافی صوفیه است با استناد به منابع اصلی اهل تصوف تقابل و تباین کلی این تفکرات را با معارف راستین قرآن و عترت به اثبات می رساند...»

بازنشر این مقاله در «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» به منزله تایید همه ادعاهای آن نیست از جمله تهمت بابیگری به شیخ محمّدعلی برغانی مشهور به ملاعلی برغانی (م 1269ق) برادرِ شهید ثالث. آثار برجای مانده از ملاعلی نشان می ­دهد که وی مشربی عرفانی و اخلاقی داشته و در عقاید نیز راهی میان شیخیه و متشرّعه را برگزیده بود. ملا حسین قلی همدانی مشهورترین شاگرد وی در عرفان و اخلاق است. برخی نویسندگان همانند میرزا محمّد تنکابنی نویسنده کتاب «قصص ­العلما» بدون ارایه دلیل و شاید با خَلط میان شیخیه و بابیه، شیخ محمّدعلی برغانی را «بابی» معرفی کرده­ اند. این در حالی است که وصیت ­نامه وی که در سال 1264ق نوشته شده به طور کامل منطبق با اعتقادات و احکام فقهی مذهب تشیّع است. او ضمن برشمردن اسامی چهارده معصوم علیهم­ السلام و تاکید بر حقانیت ایشان، در آغاز وصیت ­نامه نوشته است: «اولاً بدانند که وصیت می ­کنم آنچه را که آل ­محمّد صلی ­الله علیه­و آله فرمود که به آن وصیت نمایم، پس می ­گویم...» البته بنده، شیخ محمّدعلی برغانی را بیشتر یک عالم شیعه اخباری می دانم تا شیخی مسلک؛ چون او با شاگردی نزد میرزا محمّد اخباری در شهر کاظمین، همانند دیگر عالمان اخباری، حجیّت عقل را در تمیز دادن قواعد احکام شریعت قبول نداشت و اجتهاد را بدعت در دین می ­دانست. او در کتاب خود لسان العارفین (چاپ شده به سال 1306ق در بمبئی) پس از استناد به حدیث ثقلین می ­گوید که علمِ قرآن نزد آل­ محمّد است و مردم برای هدایت، جز تمسّک به اخبار آل­ محمّد (ص) راه دیگری ندارند. وی سپس اختلافات مشائیون و اشراقیون را دلیل بر عدم لزومِ اعتماد بر آنها می ­داند. دوست فرهیخته ­ام علی اکبر صفری پژوهشگر موسسه کتابشناسی شیعه در نقد برخی سخنان سست میرزا محمّد تنکابنی در کتاب های کرامات العلما و قصص العلما، مقاله ­ای با عنوان نگاهی به کرامت الاولیا و تصحیح آن در مجله آیینه پژوهش به چاپ رسانده و اتفاقاً ادعای ناروای بابی بودن شیخ محمّدعلی برغانی را هم نقد کرده است. 

شهید ثالث از مخالفان و منتقدان فلسفه در شیعه

29 آذر1323 سالگشت مرگ میرزا حسن رشدیه  

 «میرزا حسن رشدیه» پیشگام آموزش نوین در ایران است، او که با فعالیت های بنیادین خویش توانست در نظام آموزشی کشور، تحولی نهادین پدید آورد، آموزه های پیشین را با دگرگونی های اساسی همراه سازد و فرهنگ جامعه را به سمت توسعه هدایت کند. رشدیه از جمله شاگردان شیخ هادی نجم آبادی است. پیش از تشکیل دارالفنون، مدرسه در ایران در واقع معادل حوزه علمیه کنونی بود. مرکزی در زیرمجموعه مسجد که به آموزش درس هایی در زمینه احکام و شریعت می پرداخت. به مرور زمان مدرسه ها از مکان های مذهبی جدا شدند و محتوای آموزشی آن ها متنوع تر و متفاوت تر شد.  امر آموزش در ایران پیشینه ای طولانی دارد که نخست در رشته های خاص صورت می گرفت. شاید همین موضوع سبب شد تا سرجان مالکوم سفیر انگلیس در دربار فتحعلی شاه قاجار در کتاب خود بنویسد: «در دیگر علوم، اهالی حالیه ایران، مثل مردم قدیم این ملک اند. از ریاضی کم سررشته دارند و نجوم را هم بیشتر به جهت تعیین اوقات و احکام رایجه تحصیل می کنند... در این اواخر مختصری از قواعد کاپرنیکس با شرح نیوتان در فارسی ترجمه شده است بلکه سبب ترقی مردم در این باب شود و چند نفری هم تحصیل کرده اند. لکن محتمل نیست که این گونه انوار دانش به زودی ظلمت زدای ابر جهالتی که هم از سده های دراز محیط به آفاق مملکت بوده، شود... تا به حال بنابر تغییرات ملکی و انقلابات دولتی، دریای دانش در ایران علی الاتصال در جزر و مد بوده و مادامی که مردم این ملک در تحت حکومت بی ثابت و بالغلبه اند، بر همین نهج خواهد بود.» ادامه مطلب...

مردی که به شدت وفادار به کشورش و در عین حال فردی منطقی است

نشریه معتبر «نیچر» دکتر علی اکبر صالحی را به عنوان یکی از ده چهره تاثیرگذار در سال 2015 معرفی کرد. این نشریه نام صالحی را به عنوان دیپلمات هسته ای در فهرست یاد شده قرار داده است. کریستینا سیگرز فعال آب و هوایی، جنجیو هوانگ زیست شناس، آلن استرن دانشمند ستاره شناس ، ژنان بائو مهندس شیمی، جوان اشملز فعال زنان، دیوید ریش اندیشمند، میخائیل ارمتز فیزیکدان، کریستینا اسمولک زیست شناس و برایان نوسک روانشناس، اعضای دیگر فهرست نیچر هستند.

نیچر در معرفی دکتر صالحی نوشته است: «وی رئیس برنامه هسته ای ایران است که به انعقاد قراردادی در زمینه صلح آمیز ماندن این برنامه کمک کرد.»  در ادامه مطلب نیچر آمده است: «ایران در 14 ژوئیه 2015 توافقی هسته ای را با شش قدرت جهان امضا کرد که اگر با موفقیت به اجرا درآید، می تواند سال ها تنش بر سر ادعاهای تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته ای را برطرف کند و به این کشور امکان دهد که به نقش آفرین کلیدی در عرصه جهانی دانش بدل شود. صالحی برای تصمیم گیری و تنظیم ابعاد فنی توافق همکاری تنگاتنگی با ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا و همتای آمریکایی اش در مذاکرات به عمل آورد.»  نیچر در معرفی دکتر صالحی، به سوابق تحصیل وی در دانشگاه آمریکایی بیروت و انستیتوی فناوری ماساچوست (MIT) و سپس بازگشت به وطن پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تصدی مناصب دانشگاهی و دولتی بلندپایه پرداخت و افزود: «صالحی چهره بین المللی برنامه هسته ای ایران است، مردی که به شدت وفادار به کشورش و در عین حال فردی منطقی است، به طوری که مذاکره کنندگان توانستند در دوران بحران به وی رو آورند. گفته می شود صالحی فردی عمیقاً معنوی و مورد اعتماد آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران است.»

ادب و نسب دکتر علی اکبر صالحی

 لعن آن فقیه و مجتهد بزرگ!؟  

جمشید غلامی ‌نهاد (متولد 1346ش) دارای تحصیلات حوزوی در مدارس علمیه حاج ‌ابوالفتح، مروی و حاج ملا محمدجعفر تهران (مدرسه آیت‌الله مجتهدی) طی یادداشتی در وبلاگ خود درباره یکی از آرای فقهی علامه شیخ محمّدصالح برغانی (م1271ق) بنیانگذار ساوجبلاغی مدرسه صالحیه قزوین و نویسنده سیصد عنوان کتاب، رساله و حاشیه در شاخه ­های مختلف علوم اسلامی نوشته است: «...و اما سخن از فرهنگی بود که فرهنگ سوز است. فرهنگِ دروغ، تزویر، افترا، فحّاشی، سفسطه و کینه جویی که فرهنگِ خردورزی، پندار، گفتار، کردار نیک و تخلّق به اخلاق حسنه را نشانه گرفته و قصد هدم آن را دارد. روزی در ایام نوجوانی، در چاپخانه کتاب "موسوعه البرغانی"، (غنیمه المعاد فی شرح الارشاد) را که اثری وزین و فقهی از مرحوم ملامحمدصالح برغانی است، پیش از چاپ مقابله می کردم. مرحوم برغانی که از اعاظم فقهای شیعه در قرن 13 قمری است حلق لحیه (تراشیدن ریش) و موسیقی را در این اثر جایز و حلال دانسته است (نک: موسوعه البرغانی، مقدمه و تحقیق عبدالحسین شهیدی صالحی، چ تهران، 335/2) وقتی این فتوای شاذ را برای شیخی نه چندان باسواد که بر بالای سرم ایستاده بود، خواندم، به لعن آن فقیه و مجتهد بزرگ زبان گشود و دستمزدی را که بابت مقابله آن کتاب می گرفتم حرام دانست!»

در این حالی است که حضرت آیت­ الله خامنه ­ای رهبر معظّم انقلاب در 25 آذر 1382 در دیدار علما و طلاب قزوین درباره شهید ثالث و برادرش فرمودند: «علمای بزرگ فراوانی از این شهر برخاسته ­اند؛ شهید ثالث مرحوم محمّدتقی برغانی و برادر او ملا محمّدصالح برغانی؛ فقهای مبارز، نه فقهای گوشه­ گیر، نه آدم ­های منزوی؛ مردانِ دین که به سرنوشت مردم می ­اندیشیدند؛ برای آنها مبارزه می ­کردند و جان خود را هم در این راه فدا می ­کردند... همین دو برادر بزرگواری که من امروز از آنها اسم آوردم جزء برجستگانند. آنها فقیه بودند. عده­ای از روی خباثت و عناد نگذاشتند نام علمایی که در کار علمی خود انگیزه سیاسی هم داشتند، مطرح شود؛ این دو برادر از این قبیل بودند. اینها به پادشاه وقت گفته بودند حکومت تو باید تابع نظر ولی فقیه باشد... چند سال پیش چند جلد کتاب فقهی از مرحوم ملا محمّدصالح درآمد به نام موسوعه البرغانی؛ نمی دانم ادامه آن را چاپ نکردند، یا چاپ کردند اما برای ما نفرستادند. کتاب خیلی خوبی است.»

سید با شیخ برغانی همدرس بود

سیّدجمال الدین اسدآبادی طلایه دار نهضت بیداری و احیاگر شریعت بود و جهان اسلام تولّد دوباره خویش را مدیون او است. او از خیل مرزبانان اسلام بود و در امتداد خط عالمانی چون کلینی و طوسی و حلّی حرکت کرد. با بهره گیری از دست مایه های حوزوی و اساتیدی چون شیخ انصاری و ملاحسین قلی همدانی توانست عطر دین را در جای جای دنیای غبار گرفه بیفشاند. سیدجمال الدین خود را فرزند حوزه می دانست و در سرتاسر زندگی پرتلاطم خویش زی حوزویان را ترک نکرد. دریغا که تیغ ستم پیشگان قاجار روز روشن را به شب دیجور تبدیل کرد و یاران سیّد در بیغوله های رژیم استبداد در غربت تمام سر به گیوتین مرگ نهادند. در این روزگار دهشت و هراس یاران، آشنایان و اقوام رشته های پیوند و الفت را بریدند و به گونه ای رفتار کردند که گویی هیچ گاه مصاحبت و معاشرتی با سیّد نداشته اند و نام او نشنیده اند و سیمای او را ندیده اند.

سید در سال 1264ق برای ادامه تحصیل به حوزه قزوین رفت. قزوین در آن روزگار از مراکز مهم علمی و فرهنگی کشور بود. در این حوزه علاوه بر توجه به مسایل علمی و فرهنگی فلسفی و کلامی به سیاست و مسایل اجتماعی نیز توجه می شد. حوزه در برابر ظلم و ستم دستگاه قاجار حساس بود و به مقابله برمی خاست. به امر سیّد محمّدباقر قزوینی مردم قزوین مجدالدوله خالوی ناصرالدین شاه حاکم قزوین را که به مردم ستم می کرد به خواری و رسوایی از شهر بیرون راندند. در عرصه تفکر پاسدار جدّی تفکر ناب اسلامی بود. محمدتقی برغانی از جمله عالمانی بود که علیه تفکر خرافی و ضد انسانی بابیت قد برافراشت و به دست همین گروه منحرف به شهادت رسید. این حرکت چه در بعد سیاسی اجتماعی و چه در بعد فکری حوزه را شاداب و زنده نگه می داشت و طلبه مستعد توشه لازم را بر می گرفت.

روح لطیف و کنجکاو سیّد از مبارزه عالمان علیه الحاد و ستمگری های قاجاریان تاثیر پذیرفت و در طول زندگی از مبارزه علیه بابیان و ستمگران غافل نماند. سیّدجمال الدین با تلاش شبانه روزی از محضر اساتید مدرسه صالحیه و مدرسه پنجعلی قزوین توشه ها برگرفت. پدر آگاه و هوشیارش نیز در آن ایّام به آموزش فرزند کمک می کرد. سیّد با مولی شیخ محمّدعلی فرزند محمد صالح برغانی همدرس بود و بین آن دو رفاقت و دوستی پایداری برقرار گردید. شیخ محمّدعلی ارتباط خود را با سیّدجمال الدین همچنان ادامه داد و به روزگاری که سیّد در هند به فعالیت مشغول بود به او ملحق گردید. [برغان از روستاهای آباد شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز است.]

به نقل از: مجله حوزه، آذر و دی - بهمن و اسفند 1372، ش 59 و 60.

دکتر علی اکبر صالحی از نوادگان شیخ محمّدصالح برغانی

دکتر علی ‌اکبر صالحی (زاده 4 فروردین 1328 در کربلا)، دانشمند هسته‌ ای، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران و سیاستمدار ایرانی است که ریشه در روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز دارد. وی از نوادگان شیخ محمّدصالح برغانی (فقیه نامدار و بنیانگذار مدرسه صالحیه قزوین در روزگار قاجار) است. جدّ بزرگ او پس از شکست سپاه ایران از روس، به فتحعلی شاه قاجار تذکر فقهی داد. دکتر صالحی از سال 1389تا 1392 وزیر امور خارجه ایران بود. او استاد دانشگاه صنعتی شریف است و دو دوره رییس این دانشگاه بوده ‌است. از سال 1998 تا 2003 نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. وی بین سال ‌های 2005 تا 2009 معاونت دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی را برعهده داشت، سپس از سال 1388 تا 1389 رییس سازمان انرژی اتمی ایران شد. دکتر حسن روحانی در روز 25 امرداد ماه 1392  وی را به ریاست سازمان انرژی اتمی برگزید.

سخنان دکتر صالحی در نشست بررسی برجام در مجلس، 19 مهر 1394