آیت‌الله سید ابوالحسن گِلیَردی طالقانی (م1310ش) مجتهد و مبارز سیاسی دوره‌ های‌ قاجار و پهلوی و پدر آیت‌الله سید محمود طالقانی است. در سال 1278ق در روستای گلیرد از توابع شهرستان طالقان زاده شد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در منطقه طالقان و شهرهای قزوین و تهران، راهی اصفهان شد و از شاگردی شیخ محمدحسین نجفی اصفهانی (برادرِ آقا نجفی) بهره مند گردید. او در ادامه علم‌آموزی راهی عراق شد و ده سال در سامرا نزد میرزا محمدحسن شیرازی (م1312ق) صاحب حکم تحریم تنباکو و هفت سال هم در کربلا در محضر آقا سید اسماعیل صدر (م1338ق) شاگردی کرد. شیخ آقا بزرگ تهرانی (م1348ش) او را در شمار سرآمدان بشریت آورده و در وصفش نوشته است: «من العلما الاجلّاء الاتقیاء».
آیت الله گلیردی طالقانی ازروحانیون طرفدارجنبش مشروطه خواهی ایرانیان بود. او پس ازبه توپ بستن مجلس شورای ملّی به وسیله محمّدعلی شاه قاجار (م1304ش)ششمین پادشاه ازسلسله قاجار وسرکوب مشروطه خواهان دردوره استبدادصغیر (1287- 1288ش) به جهت حفظ جان،همراه خانواده اش، قصد طالقان کرد. چون زمستان سختی بود و راهها ناامن، از طریق مناطق شهریار و ساوجبلاغ به روستای نظرآباد آمد. پس از مدتی به کوهستان های طالقان پناه برد و از آنجا با مشروطه خواهان ارتباط برقرار کرد.

سید ابوالحسن که در دوران تحصیل در عراق، ساعت‌سازی را آموخته بود، پس از بازگشت به تهران ضمن تدریس علوم اسلامی در مدرسه مروی، این شغل را پیشه خود ساخت و درآمد اصلی‌اش از این طریق به دست می‌آمد. در اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی (م1323ش) مسیونرها و مبلغان فرقه بهاییت به تکاپو افتاده بودند و در گسترش عقیده خویش و متزلزل ساختن مسلمانان می‌کوشیدند. این وضع بر سید ابوالحسن گران آمد و به یاری حاج عباسقلی بازرگان تبریزی (پدر مهندس مهدی بازرگان)، حسن اسفندیاری (محتشم السلطنه) و میرزا ابوالحسن خان فروغی (م1338ش) و پشتیبانی آیت‌الله سیّد ابوالحسن موسوی اصفهانی (م1325ش) و آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (م1315ش)، «موسسه بحث و مناظره دینی» را حوالی سال 1302ش برای تبلیغ اسلام و گفتگوهای انتقادی با مخالفان اسلام و تشیع سامان داد. در این موسسه شمار فراوانی از مسیحیان و یهودیان و پیروان دیگر آیین‌ها شرکت می‌کردند و در حضور مردم به مناظره می‌پرداختند. برآیند این جلسات، گرایش جمعی از پیروان دیگر ادیان و فِرق به اسلام و تشیّع بود. فعالیت اثرگذار این محفل دینی با مخالفت‌های عبدالحسین تیمورتاش (م1312ش) وزیر دربار رضاشاه، تعطیل و پنهانی شد و انتشار مجله «بلاغ» ارگان آن موسسه در همان شماره نخست (اردیبهشت 1307ش) متوقف گردید. به نظر می‌رسد آیت‌الله سید محمود طالقانی (م1358ش) با تاثیرپذیری از جلسات این موسسه، به فکر مقدمه‌نویسی بر انجیل برنابا افتاد.
سید ابوالحسن، دستی هم در سیاست داشت و در منزل او جلسات سیاسی با شرکت آیت‌الله سید‌ حسن مدرس (شهادت 1316ش) برقرار بود. او بارها شهید مدرس را در خانه و باغ خود مخفی کرد. باغ او در طالقان و یا منزلش در تهران، پذیرای مدرس بود که با مراجعه ماموران حکومتی، او آنها را سرگرم می‌کرد تا مدرس فرصت فرار پیدا کند. پس از تبعید مدرس به وسیله رضا شاه، او به همراه فرزندش سید محمود، مدتی را مخفیانه در روستاهای ونک و طرشت تهران گذراند. البته در آن ایام، تماس او با مدرس قطع نشد؛ به طوری که پیام هایش را بر روی کاغذ سیگار نوشته و از طریق برخی ژاندارمها به دست مدرس می‌رساند.

او همچنین از معترضان جدّی اجرای سیاست کشف حجاب اجباری زنان به وسیله رضا شاه بود. مرحوم گلیردی طالقانی پس از عمری مجاهده در 6 دی 1310ش و در 72 سالگی درگذشت. در روز مرگ او بازار تهران تعطیل شد. با آن که به دستور رضا شاه، آیین تشییع در آن زمان ممنوع اعلام شده بود اما جمع فراوانی از مردم در تشییع پیکر او شرکت کردند و در نهایت، پیکرش به آرامستان وادی السلام نجف اشرف منتقل گردید. از او چهار اثر مکتوب برجای مانده است: السیاسه الحسینیه؛ کیمیای هستی؛ محاکمه حجاب (چاپ شده در کتاب رسایل حجابیه تألیف دکتر رسول جعفریان)؛ مقاله اثنی عشریه.

یکی از دختران سید ابوالحسن با شیخ مهدی حَکمی معروف به پایین‌شهری قمی (م1320ش) ازدواج کرد. حاصل این ازدواج، علی‌اکبر حکمی‌زاده نویسنده کتاب «اسرار هزار ساله» است که در دوره پهلوی بحثهای دامنه‌داری را برانگیخت. امام خمینی در 19 شهریور 1358 در پیام تسلیت خود به مناسبت درگذشت آیت‌الله طالقانی، درباره پدر او نوشته است: «رحمت خداوند بر پدر بزرگوار او که در رأس پرهیزگاران بود.» آیت‌الله طالقانی درباره مبارزات پدرش می‌گوید: «پدرم از علمای سرشناس و مجاهد بود، هر روز صبح که از خانه بیرون می‌رفت ما اطفال خردسال و مادر بیچاره‌مان تا مراجعتش در هراس و اضطراب به سر می‌بردیم. آن روزهای خردسالی را با این مناظر و خوف و هراس و فشار و ناراحتی به سر بردم.»
منابع: آقابزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 12، ص 271؛ج 18، ص 202؛ ج20، ص 137؛ ج 21، ص 394؛ همان نویسنده، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، طبقات اعلام الشیعه، ج 1، ص 33؛ همان نویسنده، هدیه الرّازی الی الامام المجدّد الشیرازی، ص 100؛ سید محمدتقی میرابوالقاسمی، تاریخ و جغرافیای طالقان، ص 102؛ محمّد اسفندیاری، پیک آفتاب، ص 27، 29؛ سیّد محمّدحسین میرابوالقاسمی، طالقانی فریادی در سکوت، ج 1، ص 56؛ همان نویسنده، طالقانی ‌و دگرگونی تاریخ، ص30 ، 44؛ دایره‌المعارف تشیّع، ج 14، ص 363؛ رسول جعفریان، جریانها و سازمانهای مذهبی - سیاسی ایران، ص 46، 278، 411، 897؛ فصلنامه پیام بهارستان، ش 4، ص 17؛ حمید بصیرت‌منش، علما و رژیم رضا شاه، ص 349؛ سیّد روح‌الله‌ خمینی، صحیفه امام، ج 9، ص 486؛ سید جواد میرسلیمی، آیه رحمت، ص 17؛ حشمت‌الله عزیزی، زندگی و مبارزات آیت‌الله طالقانی، ص 20.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ

- منبع نخستین این مقاله: حسین عسکری، «مجتهد ساعت ساز»، روزنامه اطلاعات، سال 92، ش 27016، ضمیمه فرهنگی، ش 357، چهارشنبه 9 خرداد 1397، ص 6.

مقاله فوق در وب سایت روزنامه اطلاعات

با موضوع: طبیعت در میزان دین

پنج شنبه 10 خرداد 1397 (15 ماه مبارک رمضان)، ساعت 17

استان البرز، شهر نظرآباد، بلوار سیدجمال الدین، فرهنگسرای هنر

با تلالو دانایی:

استاد دکتر منوچهر صدوقی سها (تفسیر سینوی آیاتی از سوره اعلی)

استاد دکتر انشاالله رحمتی (حکمت طبیعت)

استاد دکتر حسین قدمی (نور در قرآن)

استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی (قرآن و محیط زیست)

با تقدیر از:

استاد علیرضا تک دهقان کاتب قرآن کریم به خط نسخ هندی

استاد امیر اصغری کاتب قرآن کریم به خط نستعلیق

برگزار کنندگان:

موسسه رخسار قرآن

اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نظرآباد

احسان علیخانی در سومین قسمت از برنامه ماه عسل با کاشف نظرآبادی داروی سرطان به گفت و گو نشست. به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران، احسان علیخانی در سومین قسمت ماه عسل ضمن تشکر از بینندگان برای تماشای ماه عسل، از صداقت، دلسوزی مرحوم حجت اسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی یاد کرد   . در ادامه برنامه ماه عسل، مهندس قاسم تک دهقان حضور پیدا کرد که احسان علیخانی با او به گفت و گو نشست. تک دهقان گفت: در روستای صالحیه از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان  البرز به دنیا آمدم، چهار برادر و شش خواهر هستیم و از طریق کشاورزی زندگی خود را گذرانده ایم. علیخانی در خصوص ماندن در روستا از او سوال کرد که او گفت: هرگز دوست ندارم روستا را ترک کنم. تک دهقان ادامه داد: من این روزها آرزویی ندارم چرا که به آرزو هایم رسیده ام، من بیشتر برای بشریت و انسانیت آرزو دارم. وی افزود: در آبیک درس خواندم در ادامه دانشگاه تبریز فارغ التحصیل شدم بعد به سربازی رفتم و ازدواج کردم و بعد مهندسی داروسازی خواندم.

مهمان برنامه درباره علاقه به شیمی و اختراعات خود بیان کرد: از دبیرستان به رشته شیمی علاقه مند بودم و تنها در درس شیمی هم موفق بودم. همچنین 12 ثبت اختراع دارم که هیچ کدام از آنها به مرحله تولید نرسیده است. تک دهقان گفت: در ایران از پنج هزار ثبت هیچکدام تولید نمی شود و دلیل عقب مادگی ما همین است که اندیشه قیمت ندارد کسی که لودر دارد شاید ده میلیون در روز کار کند اما کسی که دانشمند است این اتفاق برایش نمی افتد. علیخانی گفت: خود را دانشمند می دانی؟ او گفت: بله فراتر از دانشمند و به زودی به همه ثابت خواهیم کرد. در بخش دیگر خانواده تک دهقان در برنامه حضور پیدا کردند. علیخانی از ادعا و ثبت اختراعات تک دهقان از همسر او سوال کرد که او گفت: من کارهای او را دیدم به حرف هایش ایمان دارم خیلی مشتاق است کار خود را ادامه بدهد و به مردم کشور خدمت کند. تک دهقان ادامه داد: به نظر من علمی که به ثروت، کار و قدرت کشور به کار نیاید هیچ ارزشی ندارد، از طرفی نوشتن مقالات علم نیست .من براساس عملیات هایی که انجام داده ام می گویم که داروی سرطان راکشف کرده ام و اطمینان دارم.

در ادامه برنامه دکتر مطلق متخصص سرطان و دکتر زرگران عضو هیات علمی گروه دارو‌های سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص طب سنتی در برنامه حاضر شدند. دکتر زرگران در خصوص ثبت و ساخت قانونی یک دارو توضیح داد: از چند منظر می توان به این قضیه نگاه کرد اولین بحث این است که پروسه ثبت یک دارو یک مراحل مشخص و قانونی دارد هر کسی اگر ادعایی دارد باید در این حوزه توان انجام کار داشته باشد، برای ساخت یک دارو باید یک تیم متشکل از چند متخصص روی آن کار کنند و باید یک تیم متخصص دیگر فرمول و کار او را بررسی کنند تا دارو اثبات شود. وی ادامه داد: ادعایی که ما انجام می دهیم یک بحث است و شکل درست این است که کسی که در این حوزه کار می کند به یک ادعایی دست پیدا کند.از طرفی ما در علم همیشه شک داریم و در حال آزمون و خطا هستیم. علیخانی از دکتر زرگران در خصوص کسانی که ادعایی برای کشف دارویی دارند سوال کرد و او گفت: تیمی که می تواند کار او را راستی آزمایی کند مثل دانشگاه یا شرکت دارویی و مرکز تحقیقاتی باید وارد قرارداد محرمانه شوند در سازمان غذا و دارو از سه طریق می توان دارو ها را ثبت کرد .در ادامه تک دهقان گفت: حرف‌های دکتر زرگران به درد حرف می‌خورد و در عمل اینگونه نیست، چرا که وزیر بهداشت به من نامه داد و من به یکی از موسسات تهران رفتم و آنها به جای دیگری معرفی کردند و به نحوی خلل ایجاد می‌ کنند. علیخانی از تک دهقان درباره اینکه باچه استدلالی دارو را به بیمار سرطانی می دهید سوال کرد و او پاسخ داد: دارویی که کارهای آن انجام شده وفرم دارویی داشته باشد.

تک دهقان ادامه داد: دادن دارو قبل از مراحل ثبت آن جرم است البته دارویی که فرم داروی عطاری و گیاهی دارد می توان به شکل دمنوش در اختیار مردم گذاشت چرا که به عنوان یک انسان به انسان دیگری کمک کنید.در بخش دیگر دکتر مطلق متخصص سرطان و رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت گفت : باید از تاریخچه و گذشته پزشکی حرکت کرد و به آن روز رسید چرا که فرآیند کشف یک دارو به زمان طولانی نیاز دارد.دکتر مطلق گفت: در طی چند دهه گذشته سرطان تا حدودی درمان شده است.

بخشی دیگر از گفت و گوهای برنامه ماه عسل درباره مهندس تک دهقان

مهندس قاسم تک دهقان مخترعی کوشا از شهرستان نظرآباد

کارشناسان برنامه ماه عسل

پوستر فیلم مستند «فصل هرس» درباره مهندس قاسم تک دهقان

حسین عسکری: ظهر روز یک شنبه 16 اردیبهشت 1397 فرزند ارشد استاد محمّدحسن حجّتی متخلّص به پریشان (1320 - 1397ش) نویسنده و شاعر البرزی تلفنی تماس گرفت و خبر داد که استاد پریشان به مقام آرامش ابدی نایل شده است. قرار است آیین تشییع و خاکسپاری پیکر آن مرحوم  پیش از ظهر دوشنبه 17 اردیبهشت در آرامستان شهر نظرآباد برگزار شود. وقتی خبر را به اطلاع آقای اسماعیل آل احمد (ویراستار کتاب «تا جمکران اشک» آخرین اثر استاد) رساندم، سوگمندانه سرودند:

در کوچه باغ وصل تو آن روح بی قرار

هفتاد و هفت سال پر از انتظار زیست

او سر زپای عشق تو تا مرگ برنداشت

پاداش این درخت پریشان، بهار نیست؟!  

مدیریت سیزده ساله کتابخانه موسسه اسلامی مسجد جامع نارمک تهران، مسئولیت کتابخانه مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عضو شورای نویسندگان مجله های پیام انقلاب و امید انقلاب، همکاری با نشریات دینی چاپ قم، عضو هئیت موسس انجمن ادبی فرّخی یزدی شهرستان کرج در سال 1361، فعالیّت در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور در جبهه های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از مهّم ترین فعالیّت های فرهنگی و اجتماعی شادروان حجتی به شمار می رود. از نوجوانی سرودن شعر را آغاز کرد. اشعارش بیشتر در مناقب امامان شیعه به ویژه امام مهدی (عج) است. مرحوم پریشان در سال 1363 به دیدار استاد سیّد محمّد حسین شهریار می رود. شهریار در آن دیدار، از وی با عنوان «دوست عزیز و شاعر آزاده» نام می برد و سه بیت از غزل مشهور «تجلیل» را به وی تقدیم می کند.

نه عنوان کتاب از استاد پریشان منتشر شده است: حکایت سرخ (زندگانی شهید محمّد ابراهیم همّت)؛ یار غایب از نظر (مجموعه شعر چاپ شده به وسیله مسجد جمکران)؛ ساعتی در جنوب شهر (مجموعه داستان)؛ سیم های خاردار (مجموعه داستان)؛ قصه یک بز شجاع (شعر کودک)؛ قصه آقاجمال (مجموعه شعر کودک و نوجوان)؛ عاشورای شیعه (مجموعه متن ادبی)؛ گوهر خاندان امامت یا زندگانی سیّده نفیسه با همکاری آیت الله شیخ عزیزالله عطاردی قوچانی؛ تا جمکران اشک (مجموعه اشعار انتظار).

خبر درگذشت استاد پریشان در خبرگزاری ایرنا

 اشعار شادروان حجتی پریشان در دانشنامه‌ی شعر عاشورایی

دیدار با استاد پریشان در شهر نظرآباد، پنج شنبه 7 امرداد 1395

سرشناسه: ع‍س‍ک‍ری‌، ح‍س‍ی‍ن‌، ‏1353 -‏

‏عنوان و نام پدیدآور: انقلاب اسلامی در ساوجبلاغ و نظرآباد/ حسین عسکری.

‏مشخصات نشر: تهران: شرکت انتشارات سوره مهر، 1397.

‏مشخصات ظاهری: ‏424 ص.

‏شابک: ‏978-600-03-2241-0

‏وضعیت فهرست نویسی:  فیپا

‏موضوع: ساوجبلاغ -- تاریخ

‏موضوع: Savojbolagh (Iran) -- History

‏موضوع: نظرآباد

‏موضوع: Nazarabad (Iran)

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- ساوجبلاغ

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Savojbolagh

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- نظر‌آباد

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Nazarabad

‏شناسه افزوده:  شرکت انتشارات سوره مهر

‏رده بندی کنگره:  ‏DSR2095 /الف6‏ع51397

‏رده بندی دیویی: ‏955/1253043

‏شماره کتابشناسی ملی: 5148427

 فیپای کتاب در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 

تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر برای البرز ضروری است

کد خبر: 82888648 | تاریخ خبر: 28/01/1397 - 10:59 

کرج - ایرنا - یک پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و هنری البرز، تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر را برای این استان پرجمعیت ضروری دانست. دکتر حسین عسکری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در خصوص ویژگی های فرهنگی و تاریخی قابل توجه استان البرز، افزود: یافته های باستان شناختی متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح، کشف هفت پناهگاه صخره ای روستای سرهه ساوجبلاغ که قدمت سکونت بشری در استان البرز را به دوره پارینه سنگی میانه و جدید رسانده، فهرست بلند میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و نام آوران و مفاخر پرشمار و اثرگذار که از شهرت ملی و فراملی برخوردار هستند از جمله ویژگی های تاریخی فرهنگی البرز است.

وی، خاندان های علمی و فرهنگی اثرگذار در سه قرن اخیر همانند خاندان های طالقانی (سادات و غیر سادات)، برغانی، نجم آبادی، فشندی، صالحی، شهیدی، علوی شهیدی، میرخانی و دبیران، حضور در رویدادها و برهه های مختلف تاریخی از قرون اولیه اسلامی تاکنون همانند حضور علمای دینی و مردم در جنگ دوّم ایران و روس در دوره قاجاریه از دیگر برجستگی های فرهنگی تاریخی این استان برشمرد.

این البرز پژوه گفت: مواجهه علمای البرزی همانند آیت الله شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث با فرقه های وهابیّت، شیخیه و بابیت در قرن سیزدهم هجری قمری و حضور علمایی همانند آیت الله شیخ هادی نجم آبادی در پیش درآمدهای جنبش مشروطیت و نهضت تحریم تنباکو را نمونه های دیگری از ظرفیت های تاریخی و فرهنگی استان البرز دانست.

عسکری گفت: حضور دکتر ابراهیم حشمت طالقانی و حدود 10 تن از مبارزان البرزی در نهضت جنگل، حضور حماسی و اثرگذار مردم در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، حضور مؤثر در عرصه های هنری با دارا بودن سه سبک خوشنویسی تلفیقی امیرخانی، برغانی (میرخانی) و کمالِ شکسته نستعلیق، وجود 365 مجلس تعزیه در منطقه طالقان و دست کم وجود چهار شاگرد البرزی در مکتب هنری کمال الملک از ویژگی های استان البرز است.

این البرز پژوه خواستار حمایت استاندار البرز از تدوین و نگارش دانشنامه فرهنگ و هنر البرز با محوریت حوزه هنری استان شد. وی بر بهره مندی از تجربیات کمّی و کیفی حوزه هنری استان گیلان که در این زمینه موفق عمل کرده، ضروری دانست .

دکتر حسین عسکری از البرزپژوهان دارای آثار مکتوب است که از جمله آثار وی می توان به نگارش صد مدخل در دایره المعارف تشیّع، همکاری با دانشنامه نماز جمعه و دایره المعارف مشاهیر علمای شیعه، نگارش مقاله در کیهان اندیشه، ماهنامه بین المللی زائر، ماهنامه اخبار شیعیان، روزنامه های ایران، اطلاعات، شرق و راه اندازی وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» اشاره کرد. از دیگر آثار این پژوهشگر، کتاب «تاریخ انقلاب در ساوجبلاغ و نظرآباد» است که در روزهای اخیر با حضور استاندار و جعی از هنرمندان استان رونمایی شد.

_______________________________

 متن خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

در غروب دیرینه و دیرپا و تاثیرگذار و جهانی ترین سنت های دینی و فروپاشی ستون های سُتُرگ و استوار نظام های اعتقادی و غیبت آسمانیان و حیات معنوی انسان عابد معبد عالم غیب و قدس و زمانه سروری و سالاری بشر دنیوی و زمینی و مسافر بی قرار موزه های عالم مدرن آیا هنوز فرصتی، روزنه امیدی، شعله ایمانی گرم و زنده در زیرلایه های نهان و آشیانه های درون روح پوشیده از خاکستر های ضخیم و زمخت و سنگین و نفسگیر جنگل های مقدس ارزش ها و باورهای به آتش کشیده شده و سوخته به جای مانده است که بتوان اصیل و گوهرین و راستین، زنده و گرم و مومنانه بعثت را به حضور فراخواند و در ضمیر خویش تداعی کرد و در روشنگاه حضوری زنده و ذکر و تذکاری گرم چونان یک ذاکر و زائر عاشق آن را جشن گرفت و زیست؟ چه کسی می داند؟

زیر سقف مدرسه های فراخ تجربه و تقدیر تاریخ آدمی در ارض هبوط آموخته ایم؛ وقتی بسیاران، آسمان و آسمانیان را از یاد برده اند، وقتی دوره ها سر و تن به خواب عمیق و سنگین سپرده و فرو برده اند، وقتی بسیاران، پیمان شکسته اند و سلسله عهد گسسته اند؛ آن اندک ها که بر پیمان خویش وفادار و بیدار و هشیار مانده اند و پرچم آن روح، ایمان و حقیقت از یاد رفته و ارزش های بر باد رفته را چونان صلیب بر شانه کشیده اند؛ فردای تاریخ، فردای آنها بوده است و پرچم ایمان و ارزش های اینان بر فراز تاریخ در اهتزاز درآمده است. 

سهم آب و گل کوزه تن هر یک از ما در ارض هبوط در این عالم یک تولد و یک مرگ بیش نیست لیکن ولادت هایی هست از جنس دیگر و رستاخیزهایی از نوع دیگر، ولادت و رستاخیز از آشیانه های بکر روح، از ذات سرمدی، از رحم مریم باکره چونان کلمه الله موید به روح القدس یا طلوع و تابیدن خورشید وحی در سینه امی نبوی. این رستاخیزها و ولادت های روحانی و نورانی هرجا و هرگاه که اتفاق افتاده است و چونان خورشید از افق اعلا سر بر کشیده است، طرح عصر و عهدی نو در تاریخ درانداخته شده است و در روشنگاه آن عالم و آدمی نو بر صحنه آمده است.

بعثت، یک رویداد متعارف و معمولی تاریخی در میان سیلابی از اتفاقات و تحولات دیگر تاریخی نیست. بعثت، قیامت یا رستاخیز حضور و ظهور انسان روحانی و نورانی انسان از ذات سرمدی و کلمه الله موید به روح القدس در جان اوست. ولادت ثانوی انسان روحانی و نورانی و رحمانیست که در گوهر آن، مرگ و زوال راه ندارد.

تعابیر نغز و مغز و دلنشین عارف و شاعر روشن ضمیر خراسانی ما را در مثنوی ببینید:

پس محمد صد قیامت بود نقد

زانکه حل شد در فنای حل و عقد

زاده ثانیست احمد در جهان

صد قیامت بود او اندر عیان

پس قیامت شو قیامت را ببین

دیدن هر چیز را شرط است این

(مثنوی دفتر اول، ص 947).

دشت نظرآباد یکی از مهمترین حوزه های فرهنگی در مرکز فلات ایران به شمار می آید. شکل گیری و گسترش و تحول فرهنگ های پیش از تاریخی در این منطقه تابع الگوهای مشترکی با سایر حوزه های فرهنگی مرکز فلات ایران است. انسان تنها موجود با شعوری است که قادر است به مطالعه در احوال خود بپردازد و در پی شناخت فرهنگ و مراحل آغازین زندگی خویش برآید. درست است که محوطه های پیش از تاریخی چون سیلک کاشان، چشمه علی ری و حصار دامغان در مرکز فلات ایران به دلیل مطالعات باستان شناختی که حدود هشتاد سال پیش در آنها انجام گرفته از شهرت جهانی برخوردار هستند، اما مطالعات دهه های اخیر نشان داده که محوطه عظیم پیش از تاریخی ازبکی در دشت نظرآباد نه تنها گسترده ترین که مهمترین آنها بوده است.

محوطه ازبکی با طول جغرافیایی 34/50 درجه و عرض جغرافیایی 58/35 درجه در شهرستان نظرآباد و در 85 کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده است. ارتفاع زمین های این روستا از سطح دریا 1188 متر است. محوطه باستانی ازبکی در سال 1348 خورشیدی مورد شناسایی قرار گرفته و در سال 1352 به شماره 955 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی از سال 1377 تا 1384 خورشیدی ادامه یافت و در سال های 96، 93، 1391 خواناسازی، مرمت و ساماندهی به منظور حفاظت بیشتر در محوطه انجام شد. از مهمترین یافته ها در محوطه باستانی ازبکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

- خشت های دست ساز نه هزار ساله در یان و جیران تپه، جالبترین اثر معماری بدست آمده کف های ساروجی در یان و جیران تپه در هزاره هفتم پیش از میلادکه در در آن دوره به استفاده از خاک سیمان پی برده اند.

- از مهمترین یافته های باستان شناختی در یان و جیران تپه بناهای یادمانی می باشد که به لحاظ پلان معماری کاملا مشابه با بنای یادمانی تپه زاغه در دوره ای همزمان در دشت قزوین می باشد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی ظرف سفالی است که از بنای یادمانی یان تپه بدست آمده است که طرح و نقش روی این ظرف بسیار شاخص می باشد که طبق نظر دکتر مجیدزاده به فلسفه حیات شهرت یافته است، نقش یک انسان، بز، گیاه و یوزپلنگ می باشد که چرخه طبیعت و حیات را نشان می دهد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی مارال تپه میباشد که با توجه به داده های باستان شناختی بسیار حائز اهمیت است زیرا در این تپه آثاری چون لوح آغاز عیلامی بدست آمده که نشان دهنده ارتباطات فرهنگی بوده و همچنین در لایه های پائین تر دو دوره فرهنگ سفال آلویی بدست آمده است که در جای خود بسیار اهمیت دارد بحث برانگیز می باشد.

- دوشان تپه به لحاظ معماری شاخص عصر آهن بسیار حائز اهمیت بوده است.با توجه به شواهد معماری از قبیل وسعت فضاهای معماری، ضخامت دیوارها، وجود تالارهای ستوندار، نبود تاسیساتی مانند انباری، محلی برای پخت و پز، سیلو برای نگهداری غله و شاید از همه مستدل تر عدم تدفین در زیر کف فضاهای معماری در این ساخت و سازها در مجموع اشاره در کاربرد عمومی و اداری آنها دارد.

- شاخص ترین بنا در محوطه باستانی ازبکی دژ مادی می باشد. دژ ازبکی اثر معماری تقریبا سالمی است که نه تنها یکی از مدارک نادر تاکنون شناخته شده از دوران مادها در ایران است بلکه به یقین ویژگی های اصیل تری از معماری نخستین فرمانروایان آریایی در ایران را به دست می دهد و در واقع رنگ و بوی مادی بیشتری دارد.و همچنین با توجه به کاوش سه ترانشه در اطراف دژ و داده های باستان شناسی، شهر مادی نیز بدست آمده است که در نوع خود بی نظیر است.

در اواخر سال 1396 مجموعه هفت پناهگاه‌ صخره ‌ای روستای سُرهه از توابع شهرستان ساوجبلاغ متعلق به دوره پارینه‌ سنگی میانه و جدید در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. با ثبت این پناهگاه‌ها، قدمت زیست انسانی در استان البرز به  50 هزار سال پیش رسید. حمید حریریان دانش‌ آموخته کارشناسی ارشد باستان‌ شناسی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان البرز، پرونده ثبتی‌ این آثار را انجام داده است.

تصویری دیگر از پناهگاه های صخره ای سرهه در شهرستان ساوجبلاغ

عکس ها از: جعفر کوهزاده

مهندس علیرضا گروسی

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

امروزه توسعه جوامع شهری و روستایی با توجه به نرخ رشد جمعیت شهرنشین و مهاجرت روستاییان به شهرها و همچنین کمبود منابع و امکانات منوط به ارائه برنامه های کارشناسی شده و بر مبنای علمی می باشد. در واقع معضلات شهری در حوزه های مختلف اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی به دغدغه مدیران و تصمیم گیرندگان شهری تبدیل شده است. از سوی دیگر عدم توجه به کشاورزی و نبود فعالیت های اقتصادی مناسب سبب مهاجرت روستاییان و تخلیه روستاها شده است.

در این میان شهر نظرآباد شهری با مهاجرت بالا در دهه های اخیر، رشد غیر منظم و غیرمنطقی و البته برهم زدن تعادل های جغرافیایی یک وضعیت بغرنج و نامطلوب را تجربه می کند. مفهوم توسعه شهری در نظرآباد یک آرزوی دوردست شده است و آینده نگاری و آینده پژوهشی در مدیریت شهر در همه ابعاد جایگاه درست و شایسته ای ندارد. روستاهای شهرستان نظرآباد نیز حال و روز خوشی را ندارند. لذا در حوزه های اقتصادی، اجتماعی _فرهنگی، زیست محیطی و محیطی شهر و شهرستان نظرآباد با مشکلات اساسی روبرو هست.

تکنیک ها و مدل های برنامه ریزی با توجه به وضعیت موجود به تدوین سناریوهای توسعه آتی شهری می انجامد. حال راهکار توسعه شهر و شهرستان نظرآباد با توجه به وضعیت کلی آن چیست؟

گردشگری راهکاری جدید و نوین برای توسعه شهر و شهرستان نظرآباد است اما این راهکار نیاز به برنامه ریزی اساسی و توجه جدی مسوولین دارد. ظرفیت های موجود در نظرآباد برای گردشگری آماده است اما دو بخش مهم در حوزه گردشگری هنوز در نظرآباد محیا نیست که عبارتند از زیرساخت ها و تبلیغات. حال اگر در این دو مورد نیز برنامه ریزی شود و مدیران شهری و شهرستاتی به این مهم توجه کنند، می توان برای نظرآباد آینده ای روشن متصور شد و دهه های گذشته نظرآباد را که یک تجربه بد و منفی بوده به فراموشی سپرد.

اصلی ترین جاذبه نظرآباد محوطه باستانی ازبکی می باشد اما تعریف این محوطه در چرخه گردشگری تعریف و تدوین علمی می طلبد و این بحث باید دقیق کارشناسی شود. فرودگاه آموزش پرواز آزادی، تالاب فصلی صالحیه، کویر نجم آباد، کوه های رنگی، روستاهای اصیل مثل نجم آباد و قلعه آذری، باغ های مقدم، کارخانجات قدیمی مثل فاستونی مقدم و نساجی فخرایران و ... نیز جز پتانسیل های گردشگری شهرستان نظرآباد می باشد.

در کل گردشگری را باید مبنای توسعه در شهر و شهرستان نظرآباد قرار داد اما این مساله فقط با منطق علمی و برنامه ریزی به سرانجام می رسد. این برنامه ریزی باید بر پارادایم توسعه پایدار و سناریوهای آینده نگاری متکی باشد و رویکرد ترکیبی و همه جانبه به مسایل دخیل در حوزه گردشگری مثل مدیریت، تبلیغات، زیرساخت سازی، فرهنگ سازی، اقتصاد محلی و درون زا، نگرش های زیست محیطی و... را می طلبد. استفاده از متخصصان و صاحب نظران در حوزه گردشگری شرط اصلی برای تحقق رویای گردشگری در نظرآباد می باشد.

«موسسه مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی» در اواخر سال  1396 به همت گروهی از جوانان علاقه مند به حوزه میراث فرهنگی به ویژه محوطه باستانی ازبکی تشکیل شده است. مهندس علیرضا گروسی دبیر این موسسه مردم نهاد است.