احسان علیخانی در سومین قسمت از برنامه ماه عسل با کاشف نظرآبادی داروی سرطان به گفت و گو نشست. به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران، احسان علیخانی در سومین قسمت ماه عسل ضمن تشکر از بینندگان برای تماشای ماه عسل، از صداقت، دلسوزی مرحوم حجت اسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی یاد کرد   . در ادامه برنامه ماه عسل، مهندس قاسم تک دهقان حضور پیدا کرد که احسان علیخانی با او به گفت و گو نشست. تک دهقان گفت: در روستای صالحیه از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان  البرز به دنیا آمدم، چهار برادر و شش خواهر هستیم و از طریق کشاورزی زندگی خود را گذرانده ایم. علیخانی در خصوص ماندن در روستا از او سوال کرد که او گفت: هرگز دوست ندارم روستا را ترک کنم. تک دهقان ادامه داد: من این روزها آرزویی ندارم چرا که به آرزو هایم رسیده ام، من بیشتر برای بشریت و انسانیت آرزو دارم. وی افزود: در آبیک درس خواندم در ادامه دانشگاه تبریز فارغ التحصیل شدم بعد به سربازی رفتم و ازدواج کردم و بعد مهندسی داروسازی خواندم.

مهمان برنامه درباره علاقه به شیمی و اختراعات خود بیان کرد: از دبیرستان به رشته شیمی علاقه مند بودم و تنها در درس شیمی هم موفق بودم. همچنین 12 ثبت اختراع دارم که هیچ کدام از آنها به مرحله تولید نرسیده است. تک دهقان گفت: در ایران از پنج هزار ثبت هیچکدام تولید نمی شود و دلیل عقب مادگی ما همین است که اندیشه قیمت ندارد کسی که لودر دارد شاید ده میلیون در روز کار کند اما کسی که دانشمند است این اتفاق برایش نمی افتد. علیخانی گفت: خود را دانشمند می دانی؟ او گفت: بله فراتر از دانشمند و به زودی به همه ثابت خواهیم کرد. در بخش دیگر خانواده تک دهقان در برنامه حضور پیدا کردند. علیخانی از ادعا و ثبت اختراعات تک دهقان از همسر او سوال کرد که او گفت: من کارهای او را دیدم به حرف هایش ایمان دارم خیلی مشتاق است کار خود را ادامه بدهد و به مردم کشور خدمت کند. تک دهقان ادامه داد: به نظر من علمی که به ثروت، کار و قدرت کشور به کار نیاید هیچ ارزشی ندارد، از طرفی نوشتن مقالات علم نیست .من براساس عملیات هایی که انجام داده ام می گویم که داروی سرطان راکشف کرده ام و اطمینان دارم.

در ادامه برنامه دکتر مطلق متخصص سرطان و دکتر زرگران عضو هیات علمی گروه دارو‌های سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص طب سنتی در برنامه حاضر شدند. دکتر زرگران در خصوص ثبت و ساخت قانونی یک دارو توضیح داد: از چند منظر می توان به این قضیه نگاه کرد اولین بحث این است که پروسه ثبت یک دارو یک مراحل مشخص و قانونی دارد هر کسی اگر ادعایی دارد باید در این حوزه توان انجام کار داشته باشد، برای ساخت یک دارو باید یک تیم متشکل از چند متخصص روی آن کار کنند و باید یک تیم متخصص دیگر فرمول و کار او را بررسی کنند تا دارو اثبات شود. وی ادامه داد: ادعایی که ما انجام می دهیم یک بحث است و شکل درست این است که کسی که در این حوزه کار می کند به یک ادعایی دست پیدا کند.از طرفی ما در علم همیشه شک داریم و در حال آزمون و خطا هستیم. علیخانی از دکتر زرگران در خصوص کسانی که ادعایی برای کشف دارویی دارند سوال کرد و او گفت: تیمی که می تواند کار او را راستی آزمایی کند مثل دانشگاه یا شرکت دارویی و مرکز تحقیقاتی باید وارد قرارداد محرمانه شوند در سازمان غذا و دارو از سه طریق می توان دارو ها را ثبت کرد .در ادامه تک دهقان گفت: حرف‌های دکتر زرگران به درد حرف می‌خورد و در عمل اینگونه نیست، چرا که وزیر بهداشت به من نامه داد و من به یکی از موسسات تهران رفتم و آنها به جای دیگری معرفی کردند و به نحوی خلل ایجاد می‌ کنند. علیخانی از تک دهقان درباره اینکه باچه استدلالی دارو را به بیمار سرطانی می دهید سوال کرد و او پاسخ داد: دارویی که کارهای آن انجام شده وفرم دارویی داشته باشد.

تک دهقان ادامه داد: دادن دارو قبل از مراحل ثبت آن جرم است البته دارویی که فرم داروی عطاری و گیاهی دارد می توان به شکل دمنوش در اختیار مردم گذاشت چرا که به عنوان یک انسان به انسان دیگری کمک کنید.در بخش دیگر دکتر مطلق متخصص سرطان و رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت گفت : باید از تاریخچه و گذشته پزشکی حرکت کرد و به آن روز رسید چرا که فرآیند کشف یک دارو به زمان طولانی نیاز دارد.دکتر مطلق گفت: در طی چند دهه گذشته سرطان تا حدودی درمان شده است.

بخشی دیگر از گفت و گوهای برنامه ماه عسل درباره مهندس تک دهقان

مهندس قاسم تک دهقان مخترعی کوشا از شهرستان نظرآباد

کارشناسان برنامه ماه عسل

پوستر فیلم مستند «فصل هرس» درباره مهندس قاسم تک دهقان

حسین عسکری: ظهر روز یک شنبه 16 اردیبهشت 1397 فرزند ارشد استاد محمّدحسن حجّتی متخلّص به پریشان (1320 - 1397ش) نویسنده و شاعر البرزی تلفنی تماس گرفت و خبر داد که استاد پریشان به مقام آرامش ابدی نایل شده است. قرار است آیین تشییع و خاکسپاری پیکر آن مرحوم  پیش از ظهر دوشنبه 17 اردیبهشت در آرامستان شهر نظرآباد برگزار شود. وقتی خبر را به اطلاع آقای اسماعیل آل احمد (ویراستار کتاب «تا جمکران اشک» آخرین اثر استاد) رساندم، سوگمندانه سرودند:

در کوچه باغ وصل تو آن روح بی قرار

هفتاد و هفت سال پر از انتظار زیست

او سر زپای عشق تو تا مرگ برنداشت

پاداش این درخت پریشان، بهار نیست؟!  

مدیریت سیزده ساله کتابخانه موسسه اسلامی مسجد جامع نارمک تهران، مسئولیت کتابخانه مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عضو شورای نویسندگان مجله های پیام انقلاب و امید انقلاب، همکاری با نشریات دینی چاپ قم، عضو هئیت موسس انجمن ادبی فرّخی یزدی شهرستان کرج در سال 1361، فعالیّت در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور در جبهه های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از مهّم ترین فعالیّت های فرهنگی و اجتماعی شادروان حجتی به شمار می رود. از نوجوانی سرودن شعر را آغاز کرد. اشعارش بیشتر در مناقب امامان شیعه به ویژه امام مهدی (عج) است. مرحوم پریشان در سال 1363 به دیدار استاد سیّد محمّد حسین شهریار می رود. شهریار در آن دیدار، از وی با عنوان «دوست عزیز و شاعر آزاده» نام می برد و سه بیت از غزل مشهور «تجلیل» را به وی تقدیم می کند.

نه عنوان کتاب از استاد پریشان منتشر شده است: حکایت سرخ (زندگانی شهید محمّد ابراهیم همّت)؛ یار غایب از نظر (مجموعه شعر چاپ شده به وسیله مسجد جمکران)؛ ساعتی در جنوب شهر (مجموعه داستان)؛ سیم های خاردار (مجموعه داستان)؛ قصه یک بز شجاع (شعر کودک)؛ قصه آقاجمال (مجموعه شعر کودک و نوجوان)؛ عاشورای شیعه (مجموعه متن ادبی)؛ گوهر خاندان امامت یا زندگانی سیّده نفیسه با همکاری آیت الله شیخ عزیزالله عطاردی قوچانی؛ تا جمکران اشک (مجموعه اشعار انتظار).

خبر درگذشت استاد پریشان در خبرگزاری ایرنا

 اشعار شادروان حجتی پریشان در دانشنامه‌ی شعر عاشورایی

دیدار با استاد پریشان در شهر نظرآباد، پنج شنبه 7 امرداد 1395

سرشناسه: ع‍س‍ک‍ری‌، ح‍س‍ی‍ن‌، ‏1353 -‏

‏عنوان و نام پدیدآور: انقلاب اسلامی در ساوجبلاغ و نظرآباد/ حسین عسکری.

‏مشخصات نشر: تهران: شرکت انتشارات سوره مهر، 1397.

‏مشخصات ظاهری: ‏424 ص.

‏شابک: ‏978-600-03-2241-0

‏وضعیت فهرست نویسی:  فیپا

‏موضوع: ساوجبلاغ -- تاریخ

‏موضوع: Savojbolagh (Iran) -- History

‏موضوع: نظرآباد

‏موضوع: Nazarabad (Iran)

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- ساوجبلاغ

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Savojbolagh

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- نظر‌آباد

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Nazarabad

‏شناسه افزوده:  شرکت انتشارات سوره مهر

‏رده بندی کنگره:  ‏DSR2095 /الف6‏ع51397

‏رده بندی دیویی: ‏955/1253043

‏شماره کتابشناسی ملی: 5148427

 فیپای کتاب در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 

تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر برای البرز ضروری است

کد خبر: 82888648 | تاریخ خبر: 28/01/1397 - 10:59 

کرج - ایرنا - یک پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و هنری البرز، تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر را برای این استان پرجمعیت ضروری دانست. دکتر حسین عسکری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در خصوص ویژگی های فرهنگی و تاریخی قابل توجه استان البرز، افزود: یافته های باستان شناختی متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح، کشف هفت پناهگاه صخره ای روستای سرهه ساوجبلاغ که قدمت سکونت بشری در استان البرز را به دوره پارینه سنگی میانه و جدید رسانده، فهرست بلند میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و نام آوران و مفاخر پرشمار و اثرگذار که از شهرت ملی و فراملی برخوردار هستند از جمله ویژگی های تاریخی فرهنگی البرز است.

وی، خاندان های علمی و فرهنگی اثرگذار در سه قرن اخیر همانند خاندان های طالقانی (سادات و غیر سادات)، برغانی، نجم آبادی، فشندی، صالحی، شهیدی، علوی شهیدی، میرخانی و دبیران، حضور در رویدادها و برهه های مختلف تاریخی از قرون اولیه اسلامی تاکنون همانند حضور علمای دینی و مردم در جنگ دوّم ایران و روس در دوره قاجاریه از دیگر برجستگی های فرهنگی تاریخی این استان برشمرد.

این البرز پژوه گفت: مواجهه علمای البرزی همانند آیت الله شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث با فرقه های وهابیّت، شیخیه و بابیت در قرن سیزدهم هجری قمری و حضور علمایی همانند آیت الله شیخ هادی نجم آبادی در پیش درآمدهای جنبش مشروطیت و نهضت تحریم تنباکو را نمونه های دیگری از ظرفیت های تاریخی و فرهنگی استان البرز دانست.

عسکری گفت: حضور دکتر ابراهیم حشمت طالقانی و حدود 10 تن از مبارزان البرزی در نهضت جنگل، حضور حماسی و اثرگذار مردم در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، حضور مؤثر در عرصه های هنری با دارا بودن سه سبک خوشنویسی تلفیقی امیرخانی، برغانی (میرخانی) و کمالِ شکسته نستعلیق، وجود 365 مجلس تعزیه در منطقه طالقان و دست کم وجود چهار شاگرد البرزی در مکتب هنری کمال الملک از ویژگی های استان البرز است.

این البرز پژوه خواستار حمایت استاندار البرز از تدوین و نگارش دانشنامه فرهنگ و هنر البرز با محوریت حوزه هنری استان شد. وی بر بهره مندی از تجربیات کمّی و کیفی حوزه هنری استان گیلان که در این زمینه موفق عمل کرده، ضروری دانست .

دکتر حسین عسکری از البرزپژوهان دارای آثار مکتوب است که از جمله آثار وی می توان به نگارش صد مدخل در دایره المعارف تشیّع، همکاری با دانشنامه نماز جمعه و دایره المعارف مشاهیر علمای شیعه، نگارش مقاله در کیهان اندیشه، ماهنامه بین المللی زائر، ماهنامه اخبار شیعیان، روزنامه های ایران، اطلاعات، شرق و راه اندازی وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» اشاره کرد. از دیگر آثار این پژوهشگر، کتاب «تاریخ انقلاب در ساوجبلاغ و نظرآباد» است که در روزهای اخیر با حضور استاندار و جعی از هنرمندان استان رونمایی شد.

_______________________________

 متن خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

در غروب دیرینه و دیرپا و تاثیرگذار و جهانی ترین سنت های دینی و فروپاشی ستون های سُتُرگ و استوار نظام های اعتقادی و غیبت آسمانیان و حیات معنوی انسان عابد معبد عالم غیب و قدس و زمانه سروری و سالاری بشر دنیوی و زمینی و مسافر بی قرار موزه های عالم مدرن آیا هنوز فرصتی، روزنه امیدی، شعله ایمانی گرم و زنده در زیرلایه های نهان و آشیانه های درون روح پوشیده از خاکستر های ضخیم و زمخت و سنگین و نفسگیر جنگل های مقدس ارزش ها و باورهای به آتش کشیده شده و سوخته به جای مانده است که بتوان اصیل و گوهرین و راستین، زنده و گرم و مومنانه بعثت را به حضور فراخواند و در ضمیر خویش تداعی کرد و در روشنگاه حضوری زنده و ذکر و تذکاری گرم چونان یک ذاکر و زائر عاشق آن را جشن گرفت و زیست؟ چه کسی می داند؟

زیر سقف مدرسه های فراخ تجربه و تقدیر تاریخ آدمی در ارض هبوط آموخته ایم؛ وقتی بسیاران، آسمان و آسمانیان را از یاد برده اند، وقتی دوره ها سر و تن به خواب عمیق و سنگین سپرده و فرو برده اند، وقتی بسیاران، پیمان شکسته اند و سلسله عهد گسسته اند؛ آن اندک ها که بر پیمان خویش وفادار و بیدار و هشیار مانده اند و پرچم آن روح، ایمان و حقیقت از یاد رفته و ارزش های بر باد رفته را چونان صلیب بر شانه کشیده اند؛ فردای تاریخ، فردای آنها بوده است و پرچم ایمان و ارزش های اینان بر فراز تاریخ در اهتزاز درآمده است. 

سهم آب و گل کوزه تن هر یک از ما در ارض هبوط در این عالم یک تولد و یک مرگ بیش نیست لیکن ولادت هایی هست از جنس دیگر و رستاخیزهایی از نوع دیگر، ولادت و رستاخیز از آشیانه های بکر روح، از ذات سرمدی، از رحم مریم باکره چونان کلمه الله موید به روح القدس یا طلوع و تابیدن خورشید وحی در سینه امی نبوی. این رستاخیزها و ولادت های روحانی و نورانی هرجا و هرگاه که اتفاق افتاده است و چونان خورشید از افق اعلا سر بر کشیده است، طرح عصر و عهدی نو در تاریخ درانداخته شده است و در روشنگاه آن عالم و آدمی نو بر صحنه آمده است.

بعثت، یک رویداد متعارف و معمولی تاریخی در میان سیلابی از اتفاقات و تحولات دیگر تاریخی نیست. بعثت، قیامت یا رستاخیز حضور و ظهور انسان روحانی و نورانی انسان از ذات سرمدی و کلمه الله موید به روح القدس در جان اوست. ولادت ثانوی انسان روحانی و نورانی و رحمانیست که در گوهر آن، مرگ و زوال راه ندارد.

تعابیر نغز و مغز و دلنشین عارف و شاعر روشن ضمیر خراسانی ما را در مثنوی ببینید:

پس محمد صد قیامت بود نقد

زانکه حل شد در فنای حل و عقد

زاده ثانیست احمد در جهان

صد قیامت بود او اندر عیان

پس قیامت شو قیامت را ببین

دیدن هر چیز را شرط است این

(مثنوی دفتر اول، ص 947).

دشت نظرآباد یکی از مهمترین حوزه های فرهنگی در مرکز فلات ایران به شمار می آید. شکل گیری و گسترش و تحول فرهنگ های پیش از تاریخی در این منطقه تابع الگوهای مشترکی با سایر حوزه های فرهنگی مرکز فلات ایران است. انسان تنها موجود با شعوری است که قادر است به مطالعه در احوال خود بپردازد و در پی شناخت فرهنگ و مراحل آغازین زندگی خویش برآید. درست است که محوطه های پیش از تاریخی چون سیلک کاشان، چشمه علی ری و حصار دامغان در مرکز فلات ایران به دلیل مطالعات باستان شناختی که حدود هشتاد سال پیش در آنها انجام گرفته از شهرت جهانی برخوردار هستند، اما مطالعات دهه های اخیر نشان داده که محوطه عظیم پیش از تاریخی ازبکی در دشت نظرآباد نه تنها گسترده ترین که مهمترین آنها بوده است.

محوطه ازبکی با طول جغرافیایی 34/50 درجه و عرض جغرافیایی 58/35 درجه در شهرستان نظرآباد و در 85 کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده است. ارتفاع زمین های این روستا از سطح دریا 1188 متر است. محوطه باستانی ازبکی در سال 1348 خورشیدی مورد شناسایی قرار گرفته و در سال 1352 به شماره 955 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی از سال 1377 تا 1384 خورشیدی ادامه یافت و در سال های 96، 93، 1391 خواناسازی، مرمت و ساماندهی به منظور حفاظت بیشتر در محوطه انجام شد. از مهمترین یافته ها در محوطه باستانی ازبکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

- خشت های دست ساز نه هزار ساله در یان و جیران تپه، جالبترین اثر معماری بدست آمده کف های ساروجی در یان و جیران تپه در هزاره هفتم پیش از میلادکه در در آن دوره به استفاده از خاک سیمان پی برده اند.

- از مهمترین یافته های باستان شناختی در یان و جیران تپه بناهای یادمانی می باشد که به لحاظ پلان معماری کاملا مشابه با بنای یادمانی تپه زاغه در دوره ای همزمان در دشت قزوین می باشد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی ظرف سفالی است که از بنای یادمانی یان تپه بدست آمده است که طرح و نقش روی این ظرف بسیار شاخص می باشد که طبق نظر دکتر مجیدزاده به فلسفه حیات شهرت یافته است، نقش یک انسان، بز، گیاه و یوزپلنگ می باشد که چرخه طبیعت و حیات را نشان می دهد.

- یکی دیگر از شاخصه های محوطه باستانی ازبکی مارال تپه میباشد که با توجه به داده های باستان شناختی بسیار حائز اهمیت است زیرا در این تپه آثاری چون لوح آغاز عیلامی بدست آمده که نشان دهنده ارتباطات فرهنگی بوده و همچنین در لایه های پائین تر دو دوره فرهنگ سفال آلویی بدست آمده است که در جای خود بسیار اهمیت دارد بحث برانگیز می باشد.

- دوشان تپه به لحاظ معماری شاخص عصر آهن بسیار حائز اهمیت بوده است.با توجه به شواهد معماری از قبیل وسعت فضاهای معماری، ضخامت دیوارها، وجود تالارهای ستوندار، نبود تاسیساتی مانند انباری، محلی برای پخت و پز، سیلو برای نگهداری غله و شاید از همه مستدل تر عدم تدفین در زیر کف فضاهای معماری در این ساخت و سازها در مجموع اشاره در کاربرد عمومی و اداری آنها دارد.

- شاخص ترین بنا در محوطه باستانی ازبکی دژ مادی می باشد. دژ ازبکی اثر معماری تقریبا سالمی است که نه تنها یکی از مدارک نادر تاکنون شناخته شده از دوران مادها در ایران است بلکه به یقین ویژگی های اصیل تری از معماری نخستین فرمانروایان آریایی در ایران را به دست می دهد و در واقع رنگ و بوی مادی بیشتری دارد.و همچنین با توجه به کاوش سه ترانشه در اطراف دژ و داده های باستان شناسی، شهر مادی نیز بدست آمده است که در نوع خود بی نظیر است.

در اواخر سال 1396 مجموعه هفت پناهگاه‌ صخره ‌ای روستای سُرهه از توابع شهرستان ساوجبلاغ متعلق به دوره پارینه‌ سنگی میانه و جدید در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. با ثبت این پناهگاه‌ها، قدمت زیست انسانی در استان البرز به  50 هزار سال پیش رسید. حمید حریریان دانش‌ آموخته کارشناسی ارشد باستان‌ شناسی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان البرز، پرونده ثبتی‌ این آثار را انجام داده است.

تصویری دیگر از پناهگاه های صخره ای سرهه در شهرستان ساوجبلاغ

عکس ها از: جعفر کوهزاده

مهندس علیرضا گروسی

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

امروزه توسعه جوامع شهری و روستایی با توجه به نرخ رشد جمعیت شهرنشین و مهاجرت روستاییان به شهرها و همچنین کمبود منابع و امکانات منوط به ارائه برنامه های کارشناسی شده و بر مبنای علمی می باشد. در واقع معضلات شهری در حوزه های مختلف اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی به دغدغه مدیران و تصمیم گیرندگان شهری تبدیل شده است. از سوی دیگر عدم توجه به کشاورزی و نبود فعالیت های اقتصادی مناسب سبب مهاجرت روستاییان و تخلیه روستاها شده است.

در این میان شهر نظرآباد شهری با مهاجرت بالا در دهه های اخیر، رشد غیر منظم و غیرمنطقی و البته برهم زدن تعادل های جغرافیایی یک وضعیت بغرنج و نامطلوب را تجربه می کند. مفهوم توسعه شهری در نظرآباد یک آرزوی دوردست شده است و آینده نگاری و آینده پژوهشی در مدیریت شهر در همه ابعاد جایگاه درست و شایسته ای ندارد. روستاهای شهرستان نظرآباد نیز حال و روز خوشی را ندارند. لذا در حوزه های اقتصادی، اجتماعی _فرهنگی، زیست محیطی و محیطی شهر و شهرستان نظرآباد با مشکلات اساسی روبرو هست.

تکنیک ها و مدل های برنامه ریزی با توجه به وضعیت موجود به تدوین سناریوهای توسعه آتی شهری می انجامد. حال راهکار توسعه شهر و شهرستان نظرآباد با توجه به وضعیت کلی آن چیست؟

گردشگری راهکاری جدید و نوین برای توسعه شهر و شهرستان نظرآباد است اما این راهکار نیاز به برنامه ریزی اساسی و توجه جدی مسوولین دارد. ظرفیت های موجود در نظرآباد برای گردشگری آماده است اما دو بخش مهم در حوزه گردشگری هنوز در نظرآباد محیا نیست که عبارتند از زیرساخت ها و تبلیغات. حال اگر در این دو مورد نیز برنامه ریزی شود و مدیران شهری و شهرستاتی به این مهم توجه کنند، می توان برای نظرآباد آینده ای روشن متصور شد و دهه های گذشته نظرآباد را که یک تجربه بد و منفی بوده به فراموشی سپرد.

اصلی ترین جاذبه نظرآباد محوطه باستانی ازبکی می باشد اما تعریف این محوطه در چرخه گردشگری تعریف و تدوین علمی می طلبد و این بحث باید دقیق کارشناسی شود. فرودگاه آموزش پرواز آزادی، تالاب فصلی صالحیه، کویر نجم آباد، کوه های رنگی، روستاهای اصیل مثل نجم آباد و قلعه آذری، باغ های مقدم، کارخانجات قدیمی مثل فاستونی مقدم و نساجی فخرایران و ... نیز جز پتانسیل های گردشگری شهرستان نظرآباد می باشد.

در کل گردشگری را باید مبنای توسعه در شهر و شهرستان نظرآباد قرار داد اما این مساله فقط با منطق علمی و برنامه ریزی به سرانجام می رسد. این برنامه ریزی باید بر پارادایم توسعه پایدار و سناریوهای آینده نگاری متکی باشد و رویکرد ترکیبی و همه جانبه به مسایل دخیل در حوزه گردشگری مثل مدیریت، تبلیغات، زیرساخت سازی، فرهنگ سازی، اقتصاد محلی و درون زا، نگرش های زیست محیطی و... را می طلبد. استفاده از متخصصان و صاحب نظران در حوزه گردشگری شرط اصلی برای تحقق رویای گردشگری در نظرآباد می باشد.

«موسسه مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی» در اواخر سال  1396 به همت گروهی از جوانان علاقه مند به حوزه میراث فرهنگی به ویژه محوطه باستانی ازبکی تشکیل شده است. مهندس علیرضا گروسی دبیر این موسسه مردم نهاد است.

علیرضا عزیزی

پژوهشگر و کارشناس ارشد جغرافیا

کهن دشت نظرآباد از نظر ناهمواری (ژیومورفولوژیکی) یک محدوده حایل بین دو دشت نسبتاً وسیع کشور یعنی دشت قزوین در غرب و دشت ساوجبلاغ در شرق می باشد که از نظر ناهمواری اختلاف قابل توجهی بین بخش های مختلف آن دیده نمی شود به طوری که حداقل ارتفاع این دشت در بخش های جنوبی به میزان 1100 متر و حداکثر آن در شمال 1350 متر (از سطح آبهای آزاد) در حوالی آزادراه کرج قزوین مشاهده می شود.

از نظر بافت خاک غالب خاک این منطقه دارای خاک رسوبی واریزه ای می باشد که بستگی به موقعیت محل و دوری و نزدکی از تپه های اطراف از شنی تا رسی متفاوت است. در بخش های شمالی و مرکزی خاک بسیار مناسبی را برای فعالیت های کشاورزی ایجاد کرده و موجب شکل گیری روستاهای بزرگ و کوچک در این مناطق گردیده که اساس کار آنها بر فعالیت های کشاورزی متمرکز می باشد و موجب گردیده این شهرستان از نظر تولید محصولات زراعی و دامی در رتبه نخست استان قرار گیرد. اما در بخش های جنوبی تر که زهکشی آب به خوبی انجام نمی گیرد موجب شکل گیری محدودی کویری با خاک های شور گردیده است.

عمده ترین منابع تامین آب بخش های کشاورزی و صنعتی و آشامیدنی در منطقه منابع زیر زمینی بوده است که در سال های نه چندان دور از طریق حفر قنات (کاریز) به این منابع دست پیدا می کردند و در سال های اخیر نیز با حفر چاهای عمیق و نیمه عمیق این منابع را استخراج و مورد مصرف قرار می دهند. امروزه بهره برداری بیش از اندازه از این منابع موجب افت شدید سطح سفره های زیرزمینی گردیده است که در صورت بهره برداری بیش از حد منجر به تنش آبی در سال های آینده خواهد شد.

علاوه بر منابع آب های زیرزمینی منبع دیگر تامین آب رودخانه کردان می باشد که پس از عبور از شهرستان ساوجبلاغ از جهت شرق وارد شهرستان می شود و با جهت جنوب شرقی و طی مسیری نسبتاً کوتاه در حوالی نجم آباد به رودخانه ابهررود می پیوندد که منجر به شکل گیری رودخانه شور می شود که پس از طی مسیری کوتاه وارد شهرستان اشتهارد می شود.

بررسی وضعیت آب و هوایی شهرستان نشان می دهد که میانگین طولانی مدت دمای منتطقه 14 درجه سانتیگراد و میانگین بارش کمتر از 300 میلی متر در سال می باشد که از نظر اقلیمی این شهرستان جزء مناطق نیمه خشک قرار می گیرد. عمده ترین عامل بارش توده هوای مرطوب غربی می باشد که در فصول سرد سال وارد کشورمان می شود و بارش های قابل توجهی را در منطقه ایجاد می کند. از اواخر خرداد ماه پرفشار جنب حاره وارد منطقه می شود و منجر به خشکی هوا می گردد. در فصول گرم سال بادی از جهت جنوب و جبوب شرقی وارد منطقه می شود که در اصطلاح محلی به آن باد راز می گویند که این باد خشکی هوا را در بخش های جنوبی تشدید، و منجر به پراکنش ریزگرد ها در برخی از روزهای سال می شود.

با توجه به اقلیم منطقه و شیب عمومی پوشش گیاهی غالب در این دشت بیشتر گیاهان تیغ دار همانند گون، خارشتر، درمنه، جارو و ورک می باشد که به دلیل مهار آب های زیرزمینی و بیابان زایی جنگل های دست کاشت نیز در بخش های جنوب شهرستان و حاشیه مناطق کویری اجاد شده است که عمده ترین گونه های آن تاغ، گز و کاج می باشد که نقش عمده ای در کنترل ریز گردها و جلوگیری از گسترش بیابان خواهد داشت.

شرایط طبیعی و پوشش گیاهی متنوع زیستگاه مناسبی را برای گونه های عمده جانوری در منطقه ایجاد کرده است که از مهم ترین آن ها می توان به گرگ و روباه و انواع مارها و پرندگانی چون بلدرچین و انواع گنجشک سانان ایجاد کرده است که منطقه حاشه رود شور از جمله مناطق شکار ممنوع در استان محسوب می شود.

بارش های قابل توجه در اواخر زمستان و اوایل بهار، موجب شکل گیری تنها تالاب فصلی استان در اطراف روستای صالحیه می شود که این تالاب زیست گاه موقت پرتدگان مهاجر در اوایل فصل بهار می شود که یکی از مناطق طبیعی گردشگری استان محسوب می شود.

خاک مناسب همرا با منابع آب قابل توجه موجب شده است که یکی از قدیمی ترین استقرارگاهای انسانی یعنی محوطه باستانی ازبکی در منطقه شکل بگیرد. در حال حاضر نیز این دشت یکی از مراکز سکونت گاهی کشور با دو شهر (نظرآباد و تنکمان) و روستاهای بزرگ و کوچک که در این دشت سکونت دارند.

 کارنامه علمی و فرهنگی علیرضا عزیزی 

 ویژگی های جغرافیایی شهرستان نظرآباد

ابراهیم رضازاده

فرهنگی و کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی

شهرستان نظرآباد یکی از شهرستان های استان البرز است که به لحاظ جغرافیای فرهنگی و زبانی زیر مجموعه ساوجبلاغ فرهنگی است اگر گفته شود غرب و جنوب غربی استان البرز از نظر حوزه زبانی جزء جغرافیای زبانی ساوجبلاغ است سخن گزافی نیست. نظرآباد یکی از این مناطق است. منطقه ای است مهاجرپذیر که در آن مردمانی با زبان و گویش های مختلف زندگی می کنند. به غیر از مهاجران مناطقی چون طالقان، الموت، استان های شمالی و دیگر نقاط غیر ترک زبان کشورمان که به فارسی و گویش های متفاوت آن تکلم می کنند، گروه های پر جمعیتی از مناطق ترک نشین همانند بسیاری از شهرهای استان زنجان، نقاط ترک نشین استان های قزوین و همدان و شهرستان های هشترود، میانه و... به این شهرستان خاصه شهر نظرآباد مهاجرت کرده اند که این باعث مراودات زبانی بین بومیان و مهاجران ترک زبان شده است. 

زبان بومیان شهر نظرآباد و روستاهای تابعه ترکی است. بومیان روستاهای کاظم آباد و ازبکی با اینکه اصالتا لُر هستند ولی به زبان ترکی صحبت می کنند. حتی بسیاری از طالقانی های که قبل از دهه پنجاه در نظرآباد ساکن شده اند به خوبی به زبان ترکی تکلم می کنند و جالب توجه است که شاعرانی چون حسین پیشگاهی و فرامرز قدسی و... به زبان ترکی اشعار فراوانی دارند.

گویش ترکی رایج در این منطقه همان لهجه ساوجبلاغی (سویوق بولاق) است. این لهجه شاخه ای از ترکی آذربایجانی است که در شمال غرب کشورمان متداول است. براساس تحقیقات انجام شده ترکی ساوجبلاغی از ترکی رایج در مناطقی از کرج، شهریار، ملارد، ماهدشت و اشتهارد به ترکی آذربایجانی نزدیک تر می باشد. و از آنها مشهور و معروف تر است. در ترکی ساوجبلاغی به سبب مجاورت با مناطق فارس نشین تاثیر زبان فارسی به خوبی دیده می شود. و نخستین نکته بارز گویش تاثیر پذیرفته ساوجبلاغی عدم هماهنگی دقیق اصوات است. در بررسی مقایسه ای این گویش و سایر گویش های متداول در شمال غرب ایران اختلافاتی جزئی در تکلم آن دیده می شود. این در حالی است که این گویش با گویش زنجانی - گویش جنوب شرقی آذربایجان- تفاوت چندانی ندارد و در اصل زیر مجموعه این گویش است.

دراین نوشتار کوشیده ایم برخی ویژگی های ترکی ساوجبلاغی را با ترکی آذربایجانی خیلی مختصر مقایسه کنیم:  

ادامه مطلب...