دکتر عبدالله ناصری، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در 8 آذر 1396 در گفت و گویی با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) ضمن بازخوانی نهضت بازگشت به قرآن در پیشامشروطه، درباره آیت الله شیخ هادی نجم آبادی فقیه نواندیش و قرآن پژوه عقل گرای روزگار گفته است: «شیخ هادی نجم آبادی معتقد بود که آموزش قرآن در رأس همه امور باید قرار بگیرد. شیخ هادی تحت تاثیر سیدجمال است، اما سید معتقد بود که اصطلاحات باید از بالا شروع شود، در حالی که نجمآبادی به اصلاحات از پایین و با فهم قرآنی اعتقاد داشت. نجمآبادی معتقد بود که قرآن بدون حدیث قابل فهم است، شاه بیت سیدجمالالدین در اندیشه سیاسی آزادی بود و نجم آبادی به او توصیه میکرد که آزادی را از قرآن استخراج کند. اما عقلگرایی و نقد خرافات مورد نظر شیخ هادی نجمآبادی منشأ تحول و سرآغاز رویکرد جدید به قرآن شد. شیخ هادی دو شاگرد داشت که راه او را ادامه دادند و مثل خودش در جامعه روحانیت شیعی جایگاهی را کسب نکردند. مرحوم شریعت سنگلجی و سیداسدالله خراقانی جز مشروطهخواهان قرآن محور بودند. مرحوم خراقانی معتقد بود که قرآن خیر مشترک همه فرقههاست و علت نزاع مشروطهخواهان و مخالفان را دوری از قرآن میدانست. او خیلی روی قرآن متمرکز بود. وی دوره خلفای راشدین را الگو میدانست که همین رویکرد باعث شد در جامعه رسمی دینی مهجور واقع شود. خراقانی بر آن بود که روند تفسیری در تاریخ اسلام قابل نقد است و مخاطب قرآن را انسان معاصر میدانست و معتقد بود قرآن برای همه قابل فهم است. شاگرد بعدی نجمآبادی شریعت سنگلجی است که تاثیر بیشتری در جهان معاصر گذاشته و کتابهایی مانند «محو الموهوم» و «کلید فهم قرآن» را نگاشت و تلاش کرد که اسلام روایی را مورد نقد قرار داده، اسلام قرآنی را ترویج کند و با رویکردی عقلگرایانه تفسیر قرآن فارغ از علوم دیگر را مطرح سازد. بحثی که یک قرن بعد توسط جریان نومعتزلی در جهان عربی مطرح شد و این جریان تفسیر قرآن را فارغ از کلام، فقه، تفسیر و فلسفه را مطرح ساخت. این جریان علت اصلی مشکل مسلمانان فاصله گرفتن از قرآن عنوان کرد.»
متن کامل این گفت و گو در وب سایت خبرگزاری ایکنا
ویژه مطالب «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» درباره شیخ هادی نجم آبادی