به قرآن من افتخار کن، نه به کمانچه نوازیام !
بانو اشرفالسادات میرخانی سالها است که در حفظ و حراست میراث پدرش استاد سیدحسین میرخانی (متولد 1286 خورشیدی در روستای تالیان از توابع شهرستان ساوجبلاغ) اهتمام کامل داشته و دارد. هر چیز فرد و کلان، که بارقهای از معرفت پدر را بنماید، نزد او گرامی است و از این بابت کاملترین مرجع برای کسب اطلاعات. آنچه در پی میآید، متن گفتوگویی است که با ایشان صورت گرفته است:
- آداب خوشنویسی مرحوم میرخانی چگونه بود؟
- پدرم چون قرآن را کتابت میکرد، هرگز بدون وضو دست به کار نمیشد. از سال 1323، که متولد شدم و ایشان از همین ایام کتابت اولین قرآن را شروع کرده بود، هرگز سراغ ندارم بدون وضو بوده باشد. یکی از مواردی که در خصوص کار ایشان به طور استثنایی وجود داشت، نحوه قلمگیری بود که آن را بین سَبابه و شَست قرار میداد. این نکته را در بین خوشنویسان فقط استاد خروش است که دنبال میکند. سبک تراشیدن قلم هم برای پدرم متفاوت بود. دکتر انوری، یکی از شاگردان ایشان که چهل سال است در کلن آلمان زندگی و در دانشگاه تدریس میکند، میگفت:«یک عصر تا شب من ما با آقای خروش بر سر مسأله تراش قلم با هم بحث و تبادل نظر داشتیم که مثلاً اگر تراش به این صورت باشد، چه میشود و اگر زاویه و نوک قلم در این حد و حدود باشد، چه.» دست آخر رفته بودند و یکی از قلمهای استاد سیدحسین را آورده و سنجیده بودند. بعد متوجه شده بودند، ایشان بهترین شیوه را در تراش قلم رعایت کرده. پدرم پشت میز نمینشست، اگرچه میز تحریر داشت، اما کاغذ را روی پایش میگذاشت و خط مینوشت. مرکبِ خشک را بسیاری برای پدرم سوغات میآوردند؛ ایشان آن را با آب مخلوط و استفاده میکرد. اخیراً آقایان گلاب در مرکب میریزند، اما پدرم، از آب استفاده میکرد. یک بیت شعر را آقای انصاری در این خصوص سرودهاند که به نظرم جالب است: با دواتش از این شراب بهشت / که سه قرآن بدین شراب نوشت... یک دوات انگشتی داشت که بین انگشتان دست چپ قرار میداد و با دست راست مینوشت.
استاد علی حاکمی و کاوش در خوروین و اسماعیلآباد ساوجبلاغ
کاوشهای باستانشناختی در محوطه های باستانی «خوروین» در سال 1328 خورشیدی و «موشهلان اسماعیلآباد» ساوجبلاغ در سالهای 38-1337 را باستانشناسی به نام «استاد علی حاکمی» انجام داده است. به جهت پاسداشت تلاش های علمی و فرهنگی ایشان، زندگی نامهاش را با هم مرور می کنیم:
استاد حاکمی در سال 1296 خورشیدی در شهر رشت به دنیا آمد. تحصیلات خود را در رشته باستان شناسی و معماری در مقطع کارشناسی دانشگاه تهران گذراند. فعالیتهای وی در موزه ایرانباستان و شورای عالی باستان شناسی و عضویت در نمایشگاه های آثار ایرانی در برخی از کشورهای خارجی از عمده فعالیتهای اداری و عرضه تالیفات متعدد از عمده فعالیتهای وی پس از پایان تحصیلات رسمی او است. استاد حاکمی تحصیلات ابتدایی را در رشت به پایان رساند. در سال 1313 در دانشکده ادبیات دانشسرای عالی در رشته باستان شناسی به تحصیل مشغول و نیز در سال 1317 موفق به دریافت لیسانس شد. با اجازه از وزارت فرهنگ در سال 1332در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته معماری نام نویسی کرد و پس از چندی با درجه لیسانس معماری تحصیلات خود را به پایان رساند.
«زمان لرزه» نمایشنامه نویس ساوجبلاغی در جشنواره بین المللی تئاتر فجر
مراسم پایانی سی و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با حضور محمود احمدی نژاد و سید محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و گروهی از بزرگان و پیشکسوتان تئاتر ایران برگزار شد. مراسم پایانی این جشنواره با معرفی برگزیدگان همراه بود. در بخش «مسابقه مناطق، تجربه های نو و نگاه تازه»، اصغر گروسی در بین پنج کاندیدا، با نمایشنامه «زمان لرزه» برگزیده شد. وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» این موفقیت ارزشمند هنری را به این هنرمند کوشا و جامعه فرهنگی و هنری شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد تبریک می گوید.
یادآوری می شود اصغر گروسی (متولد 1360 خورشیدی) نویسنده، کارگردان و بازیگر کوشا و خلاق ساوجبلاغی است. فرازهای مهم کارنامه هنری ایشان به این شرح است: «لیسانس گرافیک از هنر و معماری یزد سال 1388/ نویسنده و کارگردان نمایش های: دو منهای دو مساویست با دو، گزروک، تریبون آزاد، مغاک، پیچت، مثل اینکه خواب مرگ می بینم، دومان، من زمین دوست دارم، کشتی، دآآآآآآآآگ، سگ تو سگ، خروس جنگی، گلایه های یک مرده محکوم به سکوت، هنر (یاسمینا رضا)، رقص کاغذ پاره ها (محمد یعقوبی)، زمستان 66 (محمد یعقوبی)، خشم و هیاهو (مهرداد رایانی مخصوص)، نجواهای شبانه (محمد چرمشیر)، داستان کوتاهی درباره عشق، پرده خوانی انقلاب، پرده آخر / کارگردان برگزیده بخش خیابانی بیست ونهمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر / نویسنده و طراح صحنه برگزیده بخش خیابانی سیامین جشنواره بین المللی تئاتر فجر / نویسنده برتر چهاردهمین جشنواره بین المللی تئاتر دانشجویی 90/ نویسنده برتر اولین جشنواره نمایشنامه نویسی روزنه آبی / کارگردان برتر اردیبهشت تئاتر استان البرز در سال 90/ کارگردان برگزیده جشنواره تئاتر استانی تهران (فضیلت) در سال 88 و راهیابی به جشنواره فجر با دریافت حداکثر عناوین برگزیده / نویسنده برگزیده جشنواره تئاتر استانی تهران (بصیرت) در سال 89 و راهیابی به جشنواره فجر با دریافت 4 عنوان برگزیده / نویسنده برگزیده مسابقه طرح تا نمایشنامه، خانه تئاتر دانشگاهی 1386/ عنوان اول همایش تئاتر خیابانی اردکان 1386 یزد / کسب بیش از 8 رتبه اول و دوم و سوم در 5 دوره برگزاری جشنواره فرهنگی هنری ساوجبلاغ در رشته های نویسندگی و کارگردانی 1382 تا 1387/ بازیگر برتر ورک شاپ پلیس (کرج) 1383 و...»
تاریخ مکتوب ساوجبلاغ منتشر شد
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «تاریخ مکتوب ساوجبلاغ» با نگاهی به موقعیت جغرافیایی این شهرستان به قلم نویسنده ساکن کرج تدوین شد. این کتاب از سوی انتشارات رهام اندیشه منتشر شده است. بهزاد رضایی، مولف این کتاب گفت: این کتاب با استخراج مطالبی درباره شهر ساوجبلاغ و پیشینیه تاریخی و فرهنگی آن نگاشته شده است. وی افزود: در این کتاب تاریخچه این شهرستان از قرن هفتم تا پایان دوره قاجار با نگاهی به سفرنامهها، خاطرهنویسیها، کتابهای تاریخی و شرح مشاهدات به رشته تحریر درآمده است. رضایی با بیان اینکه برای نگارش کتاب از 50 منبع مختلف استفاده کرده است گفت: کتاب حاضر سه بخش است که قسمت نخست درباره طبیعت و موقعیت جغرافیایی، قسمت دوم آب و هوا و قسمت سوم کاروانسراهای موجود در ساوجبلاغ را شامل میشود.
وی اظهار کرد: یکی از کاروانسراهای مشهور و قدیمی ساوجبلاغ، کاروانسرای شاهعباسی متعلق به دوره قاجار است که در ابتدای جاده هشتگرد قرار دارد و در این کتاب درباره اهمیت این کاروانسرا توضیحاتی ارایه شده است به گفته رضایی، قدمت شهرستان ساوجبلاغ از نظر جغرافیایی به سه هزار سال پیش بازمیگردد اما از قرن هفتم هجری از ملک ری جدا شده است. وی درباره اهداف خود از نگارش این اثر، عنوان کرد: منابع مکتوب و مدون بسیار محدودی درباره این شهرستان وجود دارد و پیش از این افراد برای نگارش کتاب در این حوزه پیشقدم نشده بودند و احساس کردم یکی از نیازهای اصلی ساوجبلاغ به شمار میآمد. رضایی با اشاره به کتاب آتی خود توضیح داد: در حال جمعآوری کتابی درباره تاریخچه شهرستان طالقانم و اگر مسوولان محلی و دولتی حمایت کنند، نگارش این کتاب را به زودی آغاز خواهم کرد. به گفته وی، شهرستان ساوجبلاغ در قسمت غرب استان البرز و 45 کیلومتری شهر کرج واقع شده است.
نقاش نظرآبادی برگزیده جشنواره ملی نقاشی شد
خبرگزاری مهر: ابوطالب قادری نقاش نظرآبادی در جشنواره ملی سوره های قرآنی با خلق آثار نقاشی الهام گرفته از دو سوره قرآن توانست رتبه نخست را در کشور کسب کند. ابوطالب قادری درباره حضور خود در جشنواره ملی نقاشی قرآنی و کسب رتبه برگزیده این جشنواره گفت: جشنواره ملی قرآنی 9 بهمن ماه دراستان ایلام و با موضوع آیات قرآنی دو سوره «انسان و عصر»برگزار شد. وی افزود: در این جشنواره توانستم رتبه برتر را از آن خود سازم و نام استان البرز را در سطح کشور مطرح سازم.
قادری کارشناس ارشد رشته نقاشی است و از سال 77 فعالیت خود را در سبک های آبستره، اکسپرسیونیسم، پست مدرن و... آغاز کرده است. این نقاش رمز موفقیت خود را در این جشنواره خلق اثری منبعث از حس هنرمندانه خود ذکر کرد و گفت: آنچه نظرهیئت داوران این جشنواره را به خود ماطوف ساخت حس درونی ام بود که توانسته بودم از قاب نقاشی به آنها منعکس کنم. قادری درباره نقاشی سوره عصر و خلق این اثر توضیح داد: آیه نخست سوره عصر دستمایه خلق تابلوی نقاشی ام بود؛ در نظرگرفتن دو بعد انسانی و حیوانی بشر که می تواند تا بی نهایت به اعتلا رود و یا تا قعرها تنزل کند سوژه اصلی این نقاشی بود. وی ادامه داد: مصداق های انسانی مسخ شده در قالب چهره هایی درهم و با به کار گیری رنگ های تیره و گرم، ایجاد روابط بین کادر و فرم که به هارمونی و چیدمان عناصر کمک می کرد نوعی ارتباط و کمپوزیسیون بین کلیه عناصر این نقاشی ایجاد ساخت و توانست نظر هیئت دوران را به خود جلب کند. قادری انسان و موضوع وقف را عنوان دوم نقاشی خود برگرفته از سوره انسان ذکر کرد. این نقاش با ترکیب اکرلیک و رنگ روغن و تلفیقی از سبک پست مدرن و اکسپرسیونیسم بر روی بوم آثار فاخری را خلق کرده است؛ او در جشنواره ملی نقاشی قرآنی استان سمنان رتبه نخست کشوری را از آن خود ساخته است.
ترجمه آواز ستاره های مهرداد کورش نیا به ارمنی
نمایشنامه «آواز ستاره ها» نوشته مهرداد کورش نیا (کارگردان و نویسنده ساوجبلاغی) به زبان ارمنی ترجمه شد. این نمایشنامه به همراه نه نمایشنامه دیگر در قالب کتابی 334 صفحه ای همراه با معرفی نویسنده های آن با نظارت و مقدمه «آرمن آوانسیان» و حمایت وزارت فرهنگ جمهوری ارمنستان، در پاییز سال جاری در شهر ایروان (پایتخت کشور ارمنستان) منتشر شد .همچنین در این مجموعه نمایشنامه هایی از محمد چرمشیر، علیرضا نادری، هاله مشتاقی نیا، محمد امیر یاراحمدی، حمید مجد، سلما سلامتی، صادق صفایی، محمود ناظری، نغمه ثمینی به چاپ رسیده است. وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» این موفقیت ارزشمند را به هنرمند کوشا آقای مهرداد کورش نیا و اهالی فرهنگ و هنر شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد تبریک عرض می کند و این موفقیت ارزشمند را به کارنامه قابل تحسین ایشان می افزاید.
* * * *
اثری ماندگار از هنرمند نامدار ساوجبلاغی
استاد علی اشرف والی (1299- 1389 خورشیدی) هنرمند نامدار ساوجبلاغی است. ماندگارترین اثر ایشان، تمثال مبارک امام علی علیه السلام است که در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می شود. در این اثر باشکوه، امام شمشیر را کنار نهاده و کتاب بر دست گرفته است. این اثر زیبا به مناسبت دومین سالگشت درگذشت استاد والی منتشر می شود. روانش شاد.
کاریکاتورها در ذهن من راه می روند!
استاد «داوود شهیدی» کاریکاتوریست، نویسنده، طنزنویس و معمار ایرانی است که از خاندان برغانی مقیم شهر قزوین برخاسته است. «برغان» روستایی تاریخی در شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان البرز است. وی متولد فروردین 1330 تهران و دانش آموخته معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و معماری شهری از دانشگاه بوستون است و همچنین مدتی هم در دانشگاه شیراز به تحصیل الکترونیک پرداخت. شهیدی از جوانی و از سال 1344 فعالیت هنری خود را در زمینه کاریکاتور و طنز سیاه شروع کرد و دو سال بعد با چاپ آثارش در مجلات آبنوس، جهان نو، خوشه، اطلاعات و تماشا به شهرت رسید. مسافرت آمریکای وی وقفهای در حضورش در صحنه کاریکاتور ایران بود. وی بعد از بازگشت نیز همواره با نشریاتی چون کیهان کاریکاتور همکاری داشت همکاری ای که دامنه آن در چند سال اخیر به گل آقا، گلستانه و... نیز گسترش یافته است. شهیدی در کنار نامهایی چون اردشیر محصص و کامبیز درمبخش از پیشگامان کاریکاتور ایران است و در سالهای پس از انقلاب که کاریکاتور ایران بیشتر به حوزه طنز محدود میشد از معدود کسانی بود که در ایران به دید هنری به کاریکاتور میپرداخت.
فضای طنز سیاه شهیدی تا چند سال اخیر فضایی سیاه با هاشورهای وهم آور بود ولی در چند سال اخیر با گرایش به روشی انتزاعی تر از رنگ نیز به صورت عنصری فرعی استفاده میکند. وی در طرحهای جدیدش دست به کارهای تجربی و خارج از چارچوب متعارف خودش و کاریکاتور میزند. از جمله گرایشهای جدید شهیدی کارهای کودکان وی است که با حضور شخصیت خیالی آبی کوچولو، پپرخانوم و پروفسور دال شین (شاید مخفف نام داوود شهیدی) به آموزش کاریکاتور به کودکان میپردازند. همچنین از آخرین نمایشگاههای شهیدی میتوان به نمایشگاه کاریکاتورهای دوران تینیجری و نمایشگاه پانسمان اشاره کرد.
تأثیرگذاری استاد میرخانی در خوشنویسی، کمتر از عمادالکتاب نبود
اکبر ساعتچی گفت: تأثیرگذاری استاد سیدحسین میرخانی در خوشنویسی کمتر از عماد نبود، او بسیاری از اتصالات خط نستعلیق را تغییر داد و حروف بسیاری را زیباتر از گذشتگان نوشت. چهاردهمین نشست پژوهشی نگارخانه برگ به بزرگداشت «سیدحسین میرخانی» هنرمند خوشنویس و کاتب قرآن کریم اختصاص داشت که با حضور جمعی از هنرمندان خوشنویس و شاگردان وی برگزار شد. در آغاز برنامه فیلم مستندی از سیدحسین میرخانی به نمایش درآمد که در این فیلم هفت دقیقهای سیدحسین میرخانی به چگونگی نوشتن قرآن کریم به خط نستعلیق اشاره داشت.
و ناگهان چقدر زود دیر می شود
شادروان ناصر اسماعیلزاده - متولد شهرستان نظرآباد در استان البرز - دستیار کارگردان و برنامهریز سینما و تلویزیون بود و افسوس که در سن جوانی درگذشت. هر بار که آن هنرمند نازنین و با اخلاق را در شهر نظرآباد می دیدم، لبریز از «امید» و «زندگی» بود و ایده هایی برای توسعه فرهنگ و هنر شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد داشت. در چند سال اخیر، فعالیت های هنری اش را در پایتخت متمرکز کرده بود و کمتر به زادگاه خود می آمد مگر برای دیدن خویشاوندانش. متاسفانه این هنرمند جوان روز دوشنبه 5 مهر 1389 بر اثر حادثه تلخ تصادف، به عالم باقی شتافت. مرحوم اسماعیلزاده دستیار کارگردان و برنامهریز فیلمهایی چون «استخوان»، «شوک»، «زخم شانه حوا» و... است. پیکر او در آرامستان شهر نظرآباد به خاک سپرده شده است. چقدر خوب است که با نامیدن خیابانی در شهر نظرآباد به نام «ناصر اسماعیل زاده»، قدردان خدمات هنرمند جوان شهرمان به سینمای ایران باشیم.
سعید توانا برادر همسر مرحوم اسماعیل زاده در سال 1389 طی گفت و گویی با خبرگزاری فارس درباره چگونگی مرگ ناصر گفت: «با اتمام کار پروژه «سرزمین من چه سرسبز بود» پس از دو روز ناصر اسماعیلزاده به همراه تعدادی از عوامل با خودرویی از مشهد عازم تهران میشوند، راننده پس از آن که احساس خستگی و خواب آلودگی میکند جای خود را با یکی از سرنشنیان عوض میکند. سرعت ماشین بالا بوده و راننده نتوانسته است ماشین را کنترل کند و ماشین به داخل باغی پرتاب میشود. در اثر این سانحه، ناصر اسماعیل زاده و دیگر سرنشینان مجروح شده و پس از سه ساعت و نیم میتوانند به اورژانس خبر دهند که ابتدا به بیمارستان امدادی سبزوار منتقل شده و از آنجا به بیمارستانی در مشهد منتقل میشود. خون در ریههای اسماعیل زاده جمع شده و تمام بدنش خرد شده بود و در کما بود که پس از شش روز در بیمارستانی در مشهد دارفانی را وداع گفت.»
شاگرد استاد نجم آبادی، نقاش روستای فردوسی است
استاد علی اکبر (مصطفی) نجم آبادی (متولد سال 1278 خورشیدی) از شاگردان نامدار شادروان کمال الملک است. ایشان با سپری کردن تحصیلات مقدماتی به مدرسه صنایع مستظرفه رفت و به آموختن نقاشی پرداخت سپس به دبیری نقاشی در دبیرستان های تهران همت گمارد و بیش از 50 سال به تدریس ادامه داد و شاگردانش ارزشمندی تربیت کرد در آثارش شیوه استادش محمد غفاری (کمال الملک) را ادامه داد و از ارکان استحکام بخش مکتب رئالیسم کلاسیک محسوب می شود. از آثار وی کپی کارهای رامبراند رافائل و کمال الملک است که بدین جهت میان شاگردان صنایع مستظرفه متمایز بود. از جمله شاگردان زنده یاد نجم آبادی، استاد منصور وفایی آخرین بازمانده نقاشی قهوه خانهای و خالق اثر «روستای پاژ» است. تابلوی روستای پاژ که سالها پیش به انجمن همکاری میان ایران و آلمان اهدا شده بود، اکنون از سوی بنیان فردوسی تبدیل به کارت پستال شده است. امسال این کارت پستال که نمای بالای روستای شاهنامه سرا را نشان میدهد، در دسترس دوستداران فردوسی قرار می گیرد. سرانجام پس از سالها رفتن تابلوی روستای پاژ از ایران به آلمان، بنیاد فردوسی دست به کار شد و این تابلوی ارزشمند را تبدیل به کارت پستال کرد. امسال این کارت پستال که نمای بالای روستای شاهنامه سرا را نشان میدهد، در دسترس دوستداران فردوسی قرار می گیرد. این نقاشی رنگ و روغن را منصور وفایی، از آخرین بازماندگان نقاشی قهوه خانهای 10 سال پیش برای بزرگداشت فردوسی، شاعر بلندآوازه ایران که بخش مهمی از تاریخ این سرزمین را منظوم کرده، کشیده است. این تابلو حدود 4 سال پیش به انجمن همکاری میان ایران و آلمان اهدا شد.