از روستاهای سنتی و طبیعی مصر تا روستای ایستای طالقان
استاد فرزانه جناب دکتر سید حسین نصر - چهره نامدار جریان فکری و فرهنگی حکمت خالده - در کتاب تازه منتشر شده «اسلام، علم، مسلمانان و فناوری» بار دیگر درباره بحران های ناشی از علم مدرن، دلسوزانه هشدار داده است. این کتاب حاصل گفت و گوی دکتر 
مظفر اقبال با استاد نصر است که به وسیله سید امیرحسین اصغری ترجمه شده و در سال 1390 انتشارات اطلاعات، آن را به زیور طبع آراسته است. نقد علم مدرن، طرح علم اصیل اسلامی، بحران های زیست محیطی، تباین میان دیدگاه های هستی شناختی اسلامی و غربی و... از جمله محورهای اصلی این گفت و گوی خواندنی است. دکتر نصر در صفحه 133 کتاب مورد اشاره، روستاهای طبیعی و سنتی موجود در مصر را شاهد سخن خود می آورد و بر این نظر است که «باید گروه های کوچک عملیاتی داشته باشیم که بدون داشتن آگاهی های عمیق و فلسفی آماده حفاظت از محیط زیست باشند.» ایشان در این باره می گوید: «به طور مثال در جاهای خاصی از مصر که روستاهای طبیعی سنتی ساخته اند، چنین گروه هایی وجود دارند. گرچه متاسفانه اغلب اینها برای توریست ها هستند. با این وجود، این خود شروعی است. وقتی امسال به مصر رفتم، فرصت دیدار از آن واحه ها را که براساس فناوری و کشاورزی سنتی ساخته شده نیافتم. اما به من گفتند که در این روستاها، همه چیز از نظر محیطی سازگار است و امور بر مبنای روش سنتی بنا شده اند. نمی خواهم بگویم که چنان روشی در همه مصر قابل پیاده سازی است اما چنین مناطقی می توانند نمونه های بسیار مهمی برای توسعه راه های منطقی زیست باشند. فکر می کنم سال گذشته پرنس چارلز از یکی از این روستاها دیدار داشته است. او یکی از پشتیبانان بزرگ مسایل محیطی است و عناصر عمیق تر بحث را می فهمد. اما طنز قضیه اینجاست که آن روستاهای مصر، بیشتر برای گردشگران خارجی بنا شده اند و نه مردمان مصر.»
با توجه به اینکه متاسفانه دکتر نصر بیش از 30 سال است که از زادگاهش دور است، گمان کنم از وج
ود «روستای ایستای طالقان» مطلع نیست. در همین راستا خدمت استاد گرانقدر عرض می شود که گروهی از شیعیان دوازده امامی تبریزی منتقد مدرنیته، با الهام از آرای فقهی و اصولی آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (متوفای 1311 ش) از اواخر دهه شصت خورشیدی، روستایی به طور کامل سنتی و طبیعی در منطقه طالقان واقع در غرب شهر کرج برپا کرده اند. آنها به شدت دغدغه حفظ محیط زیست دارند و بر این نظرند که علم مدرن، کره زمین را به تباهی کشانده است. آنها در درون زیست سنتی خود، کشاورزی و دامپروری به دور از فناوری های مدرن را سامان داده اند. «اهل توقف طالقان» از طب مدرن استفاده نمی کنند و با طب سنتی آشنایی کامل دارند. کسی در روستای ایستا، سکته نمی کند و سرطان نمی گیرد (جهت آگاهی بیشتر در این باره رجوع کنید به: حسین عسکری، روستای ایستا، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389).
پذیرش مدرنیته نفی شده از باب اکل میته و اضطرار
یکی از مهم ترین فصول چاپ دوم کتاب «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان» - که در دست انجام است - مقایسه جریان «تجددگریز سنتی» به ویژه «اهل توقف طالقان» با جریان های همسان در ایران معاصر است. «فرهنگستان علوم اسلامی قم» از جمله جریان های فکری - سیاسی حوزه علمیه قم است که در سال 1358 خورشیدی به کوشش مرحوم سید منیرالدین حسینی هاشمی (متوفای 1379 خورشیدی) تاسیس شد. مسئولیت فرهنگستان، پس از مرگ بنیانگذار آن، به سید محمدباقر میرباقری (متولد 1340 خورشیدی) سپرده شد که تاکنون ادامه دارد. این جریان فکری علاوه بر نفی کلیت مدرنیته می کوشد بدیلی برای آن طراحی نماید. مدرنیته از نظر فرهنگستان همانند آفرینش شجره ممنوعه، وجود ابلیس و سایر پدیده های شر، نوعی امتحان الهی است که بر مدار ولایت خداوند نمی چرخد و بزرگ ترین ارتداد عصر غیبت کبری به حساب می آید. مدرنیته چون بر بنیان های حسی و غیر الهی سامان یافته، همواره به اقامه کفر و الحاد می پردازد و جریان ابلیس در تاریخ را سرپرستی می نماید. از آنجا که اقامه دین در ذیل مدرنیته امکان ندارد، می بایست از مدار آن خارج شد و با انحلالش در الگویی دیگر به اقامه دین پرداخت.
آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی و فتوای تحریم شناسنامه
مدتی است که برای نگارش مقاله «مصلحت» برای دایره المعارف تشیع، هر مطلب کوتاه و بلند فقهی مرتبط با مصلحت را می خوانم و از مطالب مورد نیاز یادداشت برداری می کنم. در همین راستا کتابی دیدم با عنوان «کاربست مصلحت در نظام جمهوری اسلامی ایران» نوشته آقای سید علی رضا ادیانی (متولد 1343 خورشیدی) که به کوشش ناشر قمی «زمزم هدایت» در تابستان 1390 منتشر شده است. نویسنده در فصل نخست کتاب پس از تعریف «مصلحت» و تقسیمات آن، در تعریف «حکم حکومتی» نوشته است: «حکم حکومتی عبارت است از مجموعه دستورات و مقرراتی که براساس ضوابط شرعی و عقلانی و براساس مصلحت جامعه به طور مستقیم و غیر مستقیم از سوی حاکم اسلامی برای اجرای احکام و حدود الهی و به منظور اداره جامعه اسلامی با توجه به مقتضیات زمان در ابعاد گوناگون آن و تنظیم روابط داخلی و خارجی آن صادر می گردد.» ایشان در ادامه، ویژگی های حکم حکومتی را برشمرده و در ذیل سومین ویژگی - بدون ذکر هیچ منبعی - نوشته است: «موضوع حکم حاکم به طور غالب، جزئی و در رابطه با واقعه خاصی است مانند تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی یا حکم تحریم شناسنامه از مرحوم آیت الله میرزا صادق آقای تبریزی.»
مردمانی پاک دل در روستایی نزدیک طالقان
کتاب «تبیان صادق» که شامل مطالبی تفصیلی درباره آثار و افکار آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (مرجع اهل توقف طالقان) است به قلم حجت الاسلام سید ابراهیم سیدعلوی در اردیبهشت 1391 از سوی موسسه کتابشناسی شیعه (مستقر در قم) در شمارگان 2000 نسخه و 632 صفحه منتشر شد. حجت الاسلام رضا مختاری مدیر موسسه کتابشناسی شیعه درباره اهمیت این کتاب نوشته است: «وظیفه و هدف موسسه کتاب شناسی شیعه معرفی همه جانبه و دقیق بزرگان، عالمان و مولفان شیعه و آثار مکتوب آنان است و چون مرحوم آیت الله میرزا صادق آقا تبریزی (اعلی الله مقامه) بدون شک یکی از عالمان بنام و بزرگ و تاثیر گذار شیعه در سده اخیر است، تدوین و نشر سرگذشت و معرفی آثار و افکار ایشان در دستور کار موسسه قرار گرفت. از آنجا که نویسنده محترم حضرت حجت الاسلام جناب مستطاب آقای سید ابراهیم سیدعلوی (ادام الله سبحانه عمره و توفیقه) از سال ها پیش در این زمینه مطالعه کرده و از حدود بیست و پنج سال پیش، یعنی از سال 1366 ش تاکنون، مقالات و مطالبی درباره ایشان نگاشته اند، از ایشان خواستم این مهم را بر عهده گیرند که بحمدالله پذیرفتند و نتیجه تلاش ایشان و کوشش موسسه برای آماده سازی و تکمیل آن، به شکل کنونی در آمد.
قصه روستای ایستای طالقان به روایت مهدی نصیری
مهدی نصیری مدیرمسئول فصلنامه سمات در گفت و گو با ماهنامه فرهنگ عمومی (شماره 8، اسفند 1390) درباره روستای ایستای طالقان ابراز نظر کرد. جهت آشنایی با فعالیت های فرهنگی و علمی مهدی نصیری رجوع کنید به: http://nasiri1342.blogfa.com
- ماهنامه فرهنگ عمومی: اگر اجازه بفرمایید وارد بحث از ایران و مدرنیته شویم. چون می دانیم شما در این زمینه بحث هایی دارید که با توجه به معضلات کشور بحث های مهمی هم هست. برخی تصورات در رابطه با فرمایشات شما وجود دارد می گویند شما مخالف استفاده از تکنولوژی یا علم هستید. معتقدند شما می خواهید مردم مانند اهالی روستای ایستای طالقان زندگی کنند. از این جا بحث را شروع کنیم و بعد وارد نسبت مدرنیته و ایران شویم و اگر زمان اجازه داد، وارد خاطرات شما و وجوه سیاسی این رابطه شویم.
وبلاگ روستای ایستای طالقان
وبلاگ «روستای ایستای طالقان» به نشانی www.savojbolaghi.blogfa.com با 142 مطلب متنوع و 200 مطلب پیوندی، بر آن است که در فضایی منصفانه و علمی به معرفی و نقد «اهل توقف طالقان» و «جریان تجددگریز سنتی در ایران معاصر» بپردازد. این طایفه تجددگریز بر تقلید از آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (از فقیهان دوره مشروطیت) باقی مانده اند و با الهام از آرای فقهی او، روستایی سنتی و ایستا در طالقان سامان داده اند. آنان شیعه اثنی عشری هستند که بر زندگی دویست سال پیش ایرانیان توقف کرده اند.
محمد سروش محلاتی:
میرزا صادق مجتهد تبریزی سخنگوی این جریان بود
حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی مدرس حوزه علمیه قم و پژوهشگر «فقه سیاسی» در روز چهارشنبه 21 دی 1390 طی مقاله ای با عنوان «امکان سنجی انتخابات در نظام اسلامی (5)» دیدگاه آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی - مرجع تقلید اهل توقف طالقان - را هم مورد بررسی قرار داد. وی در آغاز آن مقاله نوشته است:
«مجلس شورا، نهادی است که با «انتخاب نمایندگان»، شکل می گیرد و به قانونگذاری و نظارت بر عملکرد حاکمان می پردازد. تشکیل چنین نهادی هر چند در نظام های سیاسی مختلف، پذیرفته شده است ولی در نظامی که «نمایندگی» از سوی مردم برای دخالت در کشورداری و سیاست ورزی معنی و مفهوم نداشته باشد و یا «تقنین» به شخص حاکم اختصاص داشته باشد، و یا نهادهای مادر نظام، از سوی نمایندگان «نظارت ناپذیر» باشند، قهراً «انتخابات» مجلس، پدیده ای پوچ است. در دوره مشروطه که فقها برای اولین بار با این مسأله مواجهه پیدا کردند، برخی با صراحت آن را در تضاد با اسلام اعلام کردند. زیرا در نزد آنان، دخالت در کار حکومت، از اختصاصات حاکم شرع است و از مقوله «ولایت» است و دخالت عامه مردم در اینگونه امور، ممنوع است. شیخ فضل الله نوری در تهران و میرزا صادق مجتهد تبریزی در تبریز، سخنگویان این جریان بودند. مثلاً میرزا صادق استدلال می کرد که «وکالت» در حقوق اشخاص، صحیح است ولی سلطنت و ولایت چون مربوط به خداست، توکیل در آن «بدعت» است و در پاسخ به این که «انتخاب کنندگان چه حکمی دارند؟» نوشت: «اقامه کنندگان اساس کفر و ازاله کنندگان اساس دین و اسلام اند» و در استفتای دیگری درباره نمایندگان مجلس حکم کرد که «رؤسا و اولیای کفرند» و درباره مجتهدی که وارد در این کار می شود، نظر داد: «که او از منصب قضا و افتا ساقط می شود، اگر اسلام از او منتفی نشود.» برخی فقها هم مانند میرزای نائینی چاره کار را در آن دیدند که با «اذن مجتهد» جامع الشرایط، مردم را مجاز به رأی دادن و انتخاب نماینده کنند. قهراً در این صورت، انتخابات تابع رأی مجتهدین است و هر کجا که آن ها به مصلحت ندانند، کسی را حق رأی دادن نیست.»
متن کامل مقاله فوق را در نشانی زیر بخوانید:
http://www.soroosh-mahallati.com/modules.php?name=News &file=print &sid=80
وای بر بچه های آخرالزمان !
در آستانه نخستین سالگشت وفات آیت الله سید محمود موسوی دهسرخی (1307- 1389 خورشیدی) فقیه سنتی، اخباری و تجددگریز قرار داریم. به خاطر دارم که در 25 تیر 1387 جهت دیدار با آیات عظام سبحانی و نوری همدانی و آیت الله استادی به همراه دوستان دست اندرکار کنگره بزرگداشت شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث، راهی شهر قم شدیم. پس از دیدار با علما، فرصتی چند ساعته به دست داد که حرم حضرت فاطمه معصومه (س) را هم زیارت کنیم. دوست گرامی آقای علی اکبر صفری - پژوهشگر و نویسنده - در راه حرم پیشنهاد داد که به دیدار فقیهی برویم که سالیانی است گوشه انزوا اختیار کرده و از منتقدان مدرنیته به شمار می رود. از آنجایی که بنده در حال انجام آخرین مراحل چاپ کتاب «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان» بودم، مشتاقانه این پیشنهاد را پذیرفتم. با کنجکاوی فراوان به خانه ای در نزدیکی حرم رفتیم که همچنان معماری سنتی اش را حفظ کرده بود. حضرت آیت الله به گرمی و مهربانی ما را پذیرا شد.
دورانلار و یا طالیقان توققوف اهلی
دورانلار (و یا طالیقان توققوف اهلی) تبریزلی میرزه صادیق موجتهدین اوممتی اولان بیر مونزوی و زاهید قوروپدورلار. دورانلار، دیگر اینسانلاردان اوزاق دورورلار.بونلار هر هانسی بیر موعاصیرلیک و تئکنولوگییا آسپئکتلرینه قارشیدیرلار. دورانلار تبریزین نوبار محلله سیندن طالیقان بولگه سینه گئدیبلر و طالیقانین منتظران کندینده یاشاییرلار. دورانلار چوخ زنگیندیرلر و تبریز بازاریندا نوفوذلودورلار. دورانلار و آمئریکاداکی آمیش طریقتی آراسیندا قریبه بیر اوخشارلیق وار.
قایناقلار: حسین عسگری، روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389/ حسین عسگری، «طایفه عجیب در طالقان»، ماهنامه تصویر ساوجبلاغ، ش 48، دی 1377، ص9/ «درنگی در روستای ایستا»، ماهنامه اخبار شیعیان، سال 6، ش 57، مرداد 1389، ص 31.
نوشته فوف به زبان آذربایجانی و الفبای لاتین
http://az.wikipedia.org/wiki/Duranlar
طالقان افغانستان در احادیث آخرالزمانی بیشتر مورد توجه است تا طالقان ایران
حجت‌الاسلام «رسول رضوی» مدیر گروه ادیان و مذاهب مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه در گفت و گو با خبرگزاری فارس ضمن اشاره به ممالک تأثیرگذار در آخرالزمان، نقش و جایگاه طالقان در وقایع آخرالزمان را تشریح کرد. رسول رضوی درباره منطقه طالقان و اهالی روستای ایستا گفت: «در مورد طالقان نیز اختلاف وجود دارد. یک طالقان در ایران است و یکی در افغانستان.» وی با اشاره به قوانین ضد اسلامی صادر شده توسط رضاخان گفت: «عده‌ای به رهبری میرزا صادق آقا ـ از علمای بزرگوار و مراجع تقلید آذربایجان ـ با این قوانین مخالفت کردند. رضا شاه با نیرو‌های نظامی و حقه‌هایش عده‌ای از آنها را دستگیر و ایشان را نیز تبعید کرد که سرانجام در قم وفات یافتند. عده‌ای از پیروان ایشان که در تبریز مانده بودند بعدها دیدند نمی‌توانند آنجا زندگی کنند و به طالقان (نزدیکی قزوین) مهاجرت کردند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «هم اکنون نیز آنها در طالقان از دور هم قابل شناسایی هستند چون زندگی آنها نه برق دارد نه آب، نه بچه‌هایشان را مدرسه می‌گذارند، نه شناسنامه می‌گیرند نه سربازی می‌روند و نه غیره. گویا این عده به امید اینکه همانگونه که در علائم ظهور آمده که طالقان همین طالقان ایران است به آنجا رفته و ساکن شده‌اند. طالقان دیگری نیز در افغانستان است که اتفاقا در تاریخ، طالقان افغانستان بیشتر مد نظر بوده است.» حجت‌الاسلام رضوی در پایان بخش نخست این نشست تأکید کرد: برای تفسیر کردن احادیث آخرالزمانی باید کلمات را به قرینه و با مراجعه به کتب مسالک و ممالک معنا کرد. یکی از کتابهای مناسب در این زمینه «معجم البلدان» است که شهرها را یک به یک معرفی می‌کند تا یک حدیث‌شناس از آن استفاده کند.
جهت مطالعه متن کامل گفت و گوی فوق رجوع کنید به:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900805000218
