حکایت روستایی کوچک در ساوجبلاغ که منطقه گردشگری ملی شد
محمود رضا عباسی
امروزه در جهان اهمیت و ارزش صنعت توریسم بر هیچ کس پوشیده نیست، از این‌رو همواره در کانون توجه مسئولان در سراسر جهان قرار گرفته است. البته کشور ما نیز از این اصل مستثنی نبوده و همواره متولیان و مسئولان امر در تلاش هستند که این صنعت گسترده و اشتغالزا و پردرآمد در کشور ما هم رونق داشته باشد، یکی از بهترین و شایسته‌ترین کارهای انجام شده مطالعه و شناسایی مناطق جاذب گردشگری و از جمله تعیین روستاهای هدف گردشگری در کشور است که واقعاً هر یک از این روستاها که به لحاظ طبیعت، تاریخ، آداب و رسوم و سایر معیارها که از روستاهای هدف گردشگری محسوب شده‌اند واقعاً جالب، جذاب و دیدنی است. حتماً اسم و آوازه گوجه‌سبز و آلوی برغان به گوشتان رسیده است. روستای کهن و آباد برغان یکی از مشهورترین روستاهای شهرستان ساوجبلاغ، بخش چندار آن شهرستان است که البته در تقسیمات جدید دیگر باید گفت در استان البرز واقع شده اما به دلیل نزدیکی به تهران در ایام تعطیلات میزبان تهرانی‌های زیادی است. برغان از شمال به جبال طالقان، از جنوب به کوهپایه‌های شمالی کرج، از شرق به کوه‌های دروان و از غرب به ناحیه کوهستانی ولیان و شرق کردان محدود است.
قالیچه شاهسونی ساوجبلاغ متعلق به سال 1850 میلادی
آرزو مودی: این از آن قالیچه‌ها است که وقت دیدنش ذهنم گفت Wow! و تا وقتی به توضیحات عکس برسم همه فرش‌هایی که قبل این دیده بود را مرور کرد و به گزینه دقیق نرسید تا اینکه توضیح عکس گفت این بافته کجایی است. اگر خودم بدون توضیح عکس را دیده بودم و قرار بود خودم آن را کارشناسی کنم در همان نگاه اول آن هم از روی عکس قطعا می‌گفتم بافته‌ای است خراسانی که با الهام از بافته‌های بلوچی و ترکمنی بافته شده است. واضح و روشن است که اولین دلیل برای چنین ادعایی رنگ‌آمیزی و نوع نقش به کار رفته در آن است. توجه داشته باشید که گفتم در نگاه اول و فقط از روی عکس. کارشناسی دقیق هر دستبافته‌ای از هر کجای دنیا وقتی معتبر است که خود بافته را از نزدیک دیده باشید و بس. چون به همان اندازه که طرح و نقش و رنگ مهم است بافت و نوع مواد مصرف شده هم مهم است و دو فرش که از نظر رنگ و نقش شبیه به هم هستند با کمی تفاوت در مواد مصرف شده می‌توانند در دو محل کاملا متمایز از هم بافته شده باشند.
ساوجبلاغ میزبان بزرگترین نمایشگاه پرندگان زینتی و کمیاب در خاورمیانه
خبرگزاری مهر: دوستداران طبیعت و پرندگان هر بار نامی از باغ پرندگان را می شنوند ناخودآگاه باغ زیبای پرندگان اصفهان را به خاطر می آورند. در سال های اخیر علاوه بر اصفهان چندین شهر دیگر نیز اقدام به راه اندازی باغ است .نمایشگاه پرندگان شهر چهار باغ از توابع شهرستان ساوجبلاغ با مساحتی بالغ بر 10هزار متر مربع (در طبقات) دارای سالن های سرپوشیده همچنین برکه و جزایر متعدد به عنوان یک مرکز علمی آموزشی وتفریحی به منظور نگه داری از گونه های نادر و رو به انقراض طراحی و ساخته شده است. این نمایشگاه بزرگ ترین کلکسیون کبوتران و ماکیان زینتی در جهان را دارا بوده ومجموعه ای بی نظیر از پرندگان آبزی، کنارآبزی، شکاری ها، طوطی ها و... را در خود جای داده است. جالب است بدانید که این نمایشگاه بزرگترین نمایشگاه پرندگان زینتی و کمیاب در خاورمیانه است که پنج هزار پرنده نادر را از 65 کشور جهان در خود جای داده است و جالبتر این که این نمایشگاه بی نظیر در استان البرز قرار دارد.
نظرآباد میزبان نخستین مجموعه پروازی خصوصی خاورمیانه
خبرگزاری مهر: فرودگاه آموزشی و تفریحی آزادی شهرستان نظرآباد به عنوان نخستین مجموعه پروازی بخش خصوصی در کشور و حتی خاورمیانه، یکی از جاذبه های تفریحی استان البرز است که از گردشگران پذیرایی می کند. برخورداری از فرودگاه در یک استان همواره زمینه ساز رشد و توسعه یک استان بوده است. استان نوپای البرز نیز از ظرفیت های بالایی در این بخش برخوردار است که از آن میان می توان به فرودگاه باری و بین المللی پیام و فرودگاه تفریحی و آموزشی آزادی اشاره کرد. هر دوی این فرودگاه ها آن گونه که باید معرفی نشده و از ظرفیت های بسیار بالای آنها بهره گیری چندانی نمی شود. تفریحات هوایی یکی از سرگرمی های میهج و در عین حال پر هزینه است که در سراسر کشور طرفداران خود را دارد و از این رو نیز فرودگاه تفریحی و آموزشی آزادی در شهرستان نظر آباد استان البرز روزانه میزبان بسیاری از علاقه مندان به پرواز و تفریحات هوایی است. همچنین بسیاری از علاقه مندان به خلبانی و پرواز نیز می توانند با مراجعه به بخش آموزش این فرودگاه از خدمات آموزشی آن بهره مند شوند.
فرودگاه تفریحی و آموزشی «آزادی» از مناطق نمونه گردشگری استان البرز است. این فرودگاه در جنوب غربی شهرستان نظرآباد و در نزدیکی روستای صالحیه واقع شده و به عنوان نخستین مجموعه پروازی بخش خصوصی در کشور و حتی خاورمیانه فعال است. مجموعه پروازی آزادی بیش از 60 هواپیمای فوق سبک دارد و در آن آموزش پرواز و خلبانی در قالب دورههای تخصصی انجام می‌شود. فرودگاه آزادی با در اختیار داشتن امکانات متنوع قطب نخست هواپیمای فوق سبک ایران و مرکز خرید و فروش این نوع از هواپیماها است. همچنین در این فرودگاه تعمیرات و دیگر خدمات برای هواپیماهای خصوصی انجام می شود. فرودگاه آزادی در شهرستان نظرآباد دارای امکاناتی همچون، باند و برج مراقبت پرواز، آشیانه آماده سازی هواپیما، پارکینگ، کارگاه های ساخت و مونتاژ، آشیانه تولید، آشیانه نگهداری هواپیما، ترمینال و جایگاه بازدید کنندگان، ایستگاه مجهز هواشناسی و سایت ایمنی زمینی است. امید می رود با همت همگانی و معرفی و توجه بیشتر به این پتانسیل مهم گردشگری البرز شاهد رونق این فرودگاه و جذب گردشگر به استان البرز از یک سو و تربیت و آموزش خلبانان جوان از سوی دیگر باشیم. تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای گردشگرانی است که رویای پرواز دارند و می توانند یک روز پر خاطره را در این فرودگاه تجربه کنند.
ساوجبلاغ، طبیعتی شگفت انگیز در کنار آثار تاریخی
ساوجبلاغ با وسعتی در حدود 1022کیلومتر مربع، از شمال به ارتفاعات البرز و شهرستان طالقان، از غرب به استان قزوین و نظرآباد و از شرق و جنوب به شهرستان کرج مرکز استان البرز محدود می شود. ساوجبلاغ دارای سه بخش چهارباغ، چندار و بخش مرکزی است و شهرهای جدید و قدیم هشتگرد، کوهسار، چهارباغ و گلسار را در خود جای داده است. ساوجبلاغ یک لغت ترکی به معنای «چشمه سرد» است و این نام به خوبی نشان دهنده طبیعت شگفت انگیز، سرسبز و پر از رودخانه ها و چشمه های این منطقه است. وضعیت جغرافیایی این شهرستان به سه منطقه کوهستانی، کوهپایه ای و دشت تقسیم شده است که کوه ها در بخش شمالی قرار دارند. بخش کوهپایه ای این منطقه بین کوهستان و دشتی زیبا حایل شده که چشم هر گردشگری را به خود جذب می کند و دشت های این منطقه نیز دارای باغ های زیبایی است که فضایی آرام و دل انگیز را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم می کند.
علاوه بر این طبیعت زیبا و شگفت انگیز، وجود تپه های متعدد در بخش های مختلف ساوجبلاغ نشان دهنده این اس
ت که این شهرستان دارای پراکندگی های استقراری در تپه های مختلف از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوران اسلامی است. حفاری های باستان شناسی صورت گرفته در تپه ها و محوطه های باستانی همچون موشه لان تپه، تپه گرجیان ایقربلاغ و خوروین نشانگر سابقه استقرار و سکونت انسان از هزاره های پنجم و چهارم پیش از میلاد تا هزاره های اول پیش از میلاد در این شهرستان است. نکته قابل ملاحظه آنکه سلاطین صفوی با توجه به نزدیکی ساوجبلاغ به قزوین که پایتخت اول صفویان محسوب می شد توجه خاصی به این منطقه داشتند و همین امر سبب شد تا صفویان در ساوجبلاغ، بناهای عام المنفعه ساختند که بنای اولیه مسجد، حسینیه و پل شاه عباسی در روستای برغان از جمله آنها است. شاید تعجب کنید که این شهرستان در کنار طبیعت چشم نوازش دارای 120 اثر تاریخی است که از این میان می توان به تپه و کاروانسرای ینگی امام، برج آرامگاهی کردان، حسینیه و پل تاریخی برغان، امامزاده عبدالقهار ورده، امامزاده یحیی (ع) دوزعنبر، امامزاده موسی آجین دوجین به عنوان شاخص ترین آثار تاریخی این شهرستان اشاره کرد.
شهرستان زیبا و تاریخی ساوجبلاغ به دلیل عبور بزرگراه تهران - قزوین و نزدیکی آن به کلان شهرهای کرج و تهران دارای موقعیت ممتازی از نظر جذب گردشگر است. این شهرستان دارای شش روستای هدف گردشگری و پنج منطقه نمونه گردشگری است که در آینده نزدیک به یکی از مراکز زیبای گردشگری استان تبدیل خواهد شد. همچنین هنرهایی مانند گلیم بافی، نقاشی روی چرم، معرق، منبت، ساز سنتی، سفال و سرامیک از جمله فعالیت های رایج صنایع دستی در شهرستان ساوجبلاغ هستند. چشم اندازهای طبیعت کوهستانی در کنار آثار و ابنیه تاریخی که در این منطقه پراکنده اند همه ساله به خصوص در روز طبیعت، علاقمندان و دوستداران بسیاری را به خود جذب خود می کند (به نقل از خبرگزاری ایرنا).
این روستا ساخته و پرداخته ابراهیم خان قجر است
روستای «ابراهیم بیگی» در بخش تنکمان شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز قرار دارد. زبان گفتاری اهالی آن «ترکی ساوجبلاغی» و مذهب شان مسلمان (شیعه) است. مساحت اراضی این روستا 5400 هکتار و ارتفاع اقلیم شان 1054 متر از سطح دریا است. وجه تسمیه روستا مربوط می‌شود به قلعه و امارت شاهزاده ابراهیم خان قجر از نوادگان قاجار که در دوره قاجاریه حاکم محلی منطقه بوده است. قسمتی از دیواره‌های قلعه ابراهیم خان هنوز در برخی از نواحی روستا باقی است. فاصله این روستا از تهران 75 کیلومتر، از شهر نظرآباد 10 کیلومتر و از شهر هشتگرد 7 کیلومتر می باشد. از روستاهای همجوار ابراهیم بیگی می توان به روستاهای دنگیزگ، انبارتپه و قلعه آذری اشاره کرد. از نظر آب و هوایی این روستا جزو مناطق نیمه معتدل دشتی دسته بندی شده و شامل چهار فصل منظم است.
روستای ابراهیم بیگی جمعیتی در حدود 692 نفر را شامل می‌شود که اکثریت جمعیت آن ترک زبان و از مهاجران طایفه های ایل شاهسون بغدادی و اینانلو هستند و بقیه اهل همدان و اهل اشتهارد می‌باشند. اکثریت مردم روستا در حال حاضر به تولید در زمینه کشاورزی و دامداری و باغداری و مشاغل وابسته مشغول هستند. از جمله جاذبه‌های گردشگردی روستا، مراتع و باغات زیبا و ییلاقی همجوار روستا است. «آق تپه» واقع در شمال روستا و «گورستان گبری» شامل دو تپه واقع در جنوب روستا مربوط به دوران پیش از تاریخ، از اماکن باستانی روستا به شمار می روند که در آنها کاوش باستان شناختی انجام نشده است. محله‌های روستای ابراهیم بیگی عبارتند از: قلعه، میان محل، پیچه شت، باغچه، جن بلاغی، آبنگیر، کوچه 72تن، زیراب پایین.
منابع: ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد؛ ذکرالله زنجانی، شناسنامه تاریخی ساوجبلاغ، به سفارش فرمانداری ساوجبلاغ، 1385؛ حسین عسگری، دشتی به وسعت تاریخ، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1386؛ وب سایت مرکز آمار ایران.
تاثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی
(مطالعه موردی روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ)
شکوفه محمود جمعه پوراحمدی، «تاثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی (مطالعه موردی روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ)»، فصلنامه پژوهش های روستایی، ش 5، بهار 1390، ص 33.
چکیده مقاله: رویکرد معیشت پایدار یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینه توسعه روستایی است که در سال های اخیر به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر مورد توجه قرار گرفته است. به تازگی در الگوی جدیدی به نام چارچوب معیشت پایدار برای گردشگری تلاش شده است با شناخت روابط و شکاف های موجود میان رویکرد پایدار و بافت گردشگری و مباحث اساسی مربوط به هر یک، همگی در یک الگو ادغام شوند. در تحقیق پیشِ رو با کمک چارچوب تحلیلی معیشت پایدار گردشگری و ترکیبی از روش های تحلیل کمی و کیفی و با استفاده از مطالعه موردی، نقش و تاثیرات گردشگری به عنوان استراتژی معیشت پایدار در توسعه روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ مورد بررسی قرار می گیرد.
نمایش هوانوردی به سبک ایرانی در شهرستان نظرآباد
فرودگاه تفریحی و آموزشی «آزادی» از مناطق نمونه گردشگری استان البرز است. این فرودگاه در جنوب غربی شهرستان نظرآباد و در نزدیکی روستای صالحیه واقع شده و به عنوان نخستین مجموعه پروازی بخش خصوصی در کشور و حتی خاورمیانه فعال است. مجموعه پروازی آزادی بیش از 60 هواپیمای فوق سبک دارد و در آن آموزش پرواز و خلبانی در قالب دورههای تخصصی انجام می‌شود. کارشناسان بر این نظرند که «پدیده هوانوردی عمومی در ایران» به طور جدی از این فرودگاه آغاز شده است. هوانوردی عمومی، اصطلاحی است که شامل تمام هوانوردی ها و فرایندهای مربوط به غیر از نظامی و ترابری هوایی برنامه ریزی شده (خطوط هوایی مسافربری و باربری) می شود. عباس خاراباف - خبرنگار مجله دانستنیها - در شماره 30 آن مجله از «نخستین نمایش هوا فضا در فرودگاه آزادی» گزارشی به شرح زیر تهیه کرده است.
پروژه «ایران باستان» در شهر جدید هشتگرد
مجید طاهرخانی
شهر جدید هشتگرد که چند ماه پیش با تشکیل استان البرز، از تهران جدا شد، براساس تازه ترین برنامه های دولت قرار است از حالت شهر خوابگاهی خارج شود و در حد شهری با جاذبه های سکونتی، توسعه پیدا کند. در حال حاضر مراحل مقدماتی اجرای دو پروژه بزرگ در شهر جدید هشتگرد آغاز شده است. هشتگرد قرار است از طریق یک جاده آماده احداث به تنکابن متصل شود که این مسیر ساکنان تهران و کرج را در فاصله کوتاهی به شهرهای شمالی کشور منتقل می کند. پروژه دوم نیز «ایران باستان» نام دارد که با تکمیل آن، امکان استقرار چند وزارتخانه در این منطقه مهیا می شود.
تازه ترین نتایج کاوش باستان شناختی در «تپه ینگی امام»
وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی: تپه «ینگی امام» در شهرستان ساوجبلاغ، بخش مرکزی و جنوب روستایی به همین نام در کنار جاده هشتگرد به کرج و در مختصات 35 درجه، 56 دقیقه، 10 ثانیه عرض جغرافیایی و 50 درجه،
43 دقیقه، 25 ثانیه طول جغرافیایی قرار دارد.
در بررسی و شناسایی باستان شناختی «محمد یوسف کیانی» و «ولفرام کلایس» به این محوطه اشاره شده و در بررسی کلی که «ابوالقاسم حاتمی» در منطقه انجام داده، اشاره مختصری به آن کرده است. تپه ینگی امام در 25 اسفند 1379 به شماره ثبتی 3504 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. تاکنون دو فصل کاوش باستان شناختی در سال های 1385 و 1387 خورشیدی به سرپرستی آقای ولی الله دهقان سانیچ - مدیر اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ساوجبلاغ - در این تپه انجام شده است. هدف از انجام این کاوش ها، بررسی و شناخت آثار کلی با توجه به داده های سفالی و معماری همگون با دیگر آثار محوطه از جمله کاروانسرا و امامزاده هادی و علی النقی با یکدیگر است. در مجموع آثار به دست آمده معماری و داده های سفالی تپه ینگی امام، متعلق به دوران اسلامی (ایلخانی) است. گزارش زیر نتایج کلی دومین فصل کاوش در ینگی امام است که برای نخستین بار با اجازه آقای دهقان سانیچ و البته بدون ویرایش در این وبلاگ منتشر می شود.
