شنبه، دوشنبه و چهارشنبه 16، 18 و 20 مهر 1401 

ساعت 21 از شبکه البرز 

_______________________________

قلعه حاکم آذری گیلان در البرز 

به روایت حسین عسکری 

بخشی از مجموعه مستند خجیر محله 

کارگردان: محمدرضا رمزی 

اجرا: عرفان خانلر

تهیه‌کننده: علی اصغر نائیجی

شبکه البرز

شنبه 16 مهر 1401

10 دقیقه

تماشای این فیلم در آپارات

مقاله ام درباره میرزا احمد آذری در روزنامه اطلاعات

[حسین عسکری، «مذاکره میرزا با آذری»، روزنامه اطلاعات، سال 92، شماره 26894، ضمیمه فرهنگی، شماره 337، چهارشنبه 29 آذر 1396، صفحه 4]

پاسداشت پاسدار فرهنگ البرز

روز پنج شنبه 10 شهریور 1401 با حضور گرم البرزیان گوهرشناس، «آیین بزرگداشت شادروان ذبیح الله زرندی» در سالن اجتماعات میلاد شهر کرج برگزار شد . در آغاز، آقای محسن کشاورز (مدیر جمعیت همیار کرج) درباره اهداف این بزرگداشت سخن گفت با چاشنی خاطره ای از محبوبیت مردمی دایی ذبیح. در ادامه دکتر رشید کاکاوند دو نکته درباره راز محبوبیت شادروان زرندی گفت و تاکید کرد که توجه توأمان به «پاسداشت» و «نقد روشمند»، ما را به شناخت دقیق و عمیق نام آوران فرهنگی خواهد رساند.

با اجرای آقای بهروز رحیمی، دو نشست جداگانه با موضوع «گویش کرجی» و «هویت البرزی» برگزار شد. اول، آقایان زکریا مهرور و اباذر خدابین مخاطبان را با ویژگی های زبان شناسی گویش کرجی آشنا کردند و نمونه هایی از اشعار محلی متعلق به این گویش را خواندند که مورد توجه حاضران قرار گرفت. در نشست دوم با حضور دکتر مهراب رجبی، دکتر عمار ایزدیار و بنده به مقدمات مباحث مربوط به هویت البرزی دامن زده شد. دکتر ایزدیار از نامگذاری خیابانی در شهر کرج به نام «دکتر ابراهیم حشمت طالقانی» شهید البرزی نهضت جنگل و از یاران اصلی میرزا کوچک خان خبر داد. دکتر رجبی با بهره مندی هنرمندانه از ادبیات غنی فارسی، درباره زیبایی های بی پایان فرهنگ و تاریخ البرز در پیوند با ایران عزیز، نکات قابل تامل و هشدار دهنده ای بیان کرد.

 بنده هم درباره روستا و فرهنگ روستایی البرز، شواهد باستان شناسی و تاریخی از پیش و پس از اسلام ارائه کردم. به گمانم، شادروان زرندی با تلاشی ماندگار و طاقت زدا، توجه به روستا و ذخایر فرهنگی اش را در البرز احیا کرد. او در پی بازگشت به روستا و فرهنگش به عنوان ریشه های فرهنگی و تاریخی البرز بود. کاری کرد که دیگر کمتر کسی از لهجه و دهاتی بودن خود و اجدادش شرمسار باشد. این بازگشت ارزشمند به همراه توجه به گویش های محلی البرز به ویژه گویش کرجی، از «باقیات الصالحات» مرحوم زرندی است که موجب «عمر ثانی» و زنده بودن آن «مرد نکونام» شده است.

سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز

مرده آن است که نامش به نکویی نبرند

یا:

نام نیکو را بزرگان، عمر ثانی گفته‌اند

این ذخیره مر تو را الباقیات الصالحات

در پایان عرایضم از باب ادب و قدرشناسی، از «پیران عرصه البرز شناسی» استاد نوراله نریمانی (نیرن)، دکتر مهراب رجبی، استاد زکریا مهرور و آقای حسن شاه محمدی که در آیین بزرگداشت آن عزیز سفر کرده، حضور داشتند خاضعانه تشکر کردم.

ادب پیر خرابات نگه داشتنی است.

حسین عسکری

10 شهریور 1401 

یادداشت فوق در وب سایت خبرگزاری شبستان 

به مناسبت چهلمین روز درگذشت استاد ذبیح الله زرندی

در حاشیه آیین بزرگداشت شادروان استاد ذبیح الله زرندی

خانه هنرمندان کرج

10 شهریور 1401

از راست: استاد فرهنگ جولایی، استاد علی مهری، دکتر رشید کاکاوند، بهروز رحیمی، دکتر حمید حشمدار، حسین عسکری

شناسه خبر: 1207915 

تاریخ مخابره : 1401/5/31 - 10:17 

به مناسبت روز جهانی مساجد

آیت الله طالقانی و قصد ساخت مسجد در هشتگرد

نویسنده و البرزپژوه با اشاره به اینکه آیت الله طالقانی از مجتهدان مبارز و نواندیش البرزی و عضو برجسته شورای انقلاب اسلامی ایران است گفت: تصمیم آیت الله طالقانی برای ساخت مسجد در هشتگرد به دلیل دستگیری و دخالت ساواک به سرانجام نرسیده است. 

«دکتر حسین عسکری» با تبریک سالروز گرامیداشت روز جهانی مساجد به خبرنگار خبرگزاری شبستان از البرز گفت: آیت الله سید محمود علایی طالقانی (درگذشت 1358) مشهور به آیت الله طالقانی از مجتهدان مبارز و نواندیش البرزی و عضو برجسته شورای انقلاب اسلامی ایران است که در روستای گِلیَرد شهرستان طالقان زاده شد.  نویسنده و البرزپژوه افزود: امام جماعت «مسجد هدایت» در شهر تهران بود و آن را از سال 1327 تا پیروزی انقلاب اسلامی، به یکی از کانون های مبارزاتی علیه حکومت پهلوی تبدیل کرده بود. دکتر علی شریعتی (درگذشت 1356) از این مسجد با عنوان «مناره ای در کویر» یاد کرده است.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: مأموران سازمان اطلاعات و امنیت حکومت پهلوی (ساواک) از سال 1340 از فعالیت های مذهبی، سیاسی و اجتماعی این مسجد، اخبار و گزارش هایی را تهیه کرده اند که در دو جلد کتاب در سال 1389 به کوشش مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات منتشر شده است. وی ادامه داد: یکی از آن اسناد متعلق به 20 اَمرداد 1348 است که طی آن مأمور ساواک از جلسه بحث و تفسیر هفتگی مسجد هدایت تهیه کرده است. عسکری توضیح داد: در آن مراسم پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء به وسیله آیت الله طالقانی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد باهنر (شهادت 1360) به منبر رفته و درباره شخصیت ذاتی و ایمانی افراد سخنرانی کرد.

  به گفته این پژوهشگر البرزی، بر اساس گزارش ساواک، صد نفر در آن جلسه حضور داشتند از جمله «حاج عبدالله خزایی» که در خیابان اکباتان تهران آهن فروشی داشت و قرار بود زیر نظر آیت الله طالقانی، مسجدی را برای طالقانی های مقیم هشتگرد (مرکز شهرستان ساوجبلاغ) بسازد.  نویسنده و پژوهشگر البرزی در پایان خاطرنشان کرد: طالقانی ها از نخستین مهاجران به منطقه ساوجبلاغ بودند. با توجه به شواهد موجود، به نظر می رسد این تصمیم به دلایلی همانند دستگیری آیت الله طالقانی یا دخالت ساواک به سرانجام نرسیده است.

 گفت و گوی فوق در وب سایت خبرگزاری شبستان

_________________________________________

حسین عسکری، «آیت الله طالقانی و قصد ساخت مسجد در هشتگرد»، روزنامه پیام آشنا، شماره 2120، سه شنبه اول شهریور 1401، صفحه 5

این مطلب در وب سایت روزنامه پیام آشنا 

_________________________________________

گفت و گو با شبکه البرز درباره استاد زرندی

______________________________

دو میراث عزیز استاد ذبیح الله زرندی

چهل روز است که روح استاد ذبیح الله زرندی میهمان رضوان الهی است. متاسفانه عصر سه شنبه 21 تیر 1401 خبر درگذشت این معلم گرامی و فرزند فاضل البرز را شنیدم. در همان ساعات اولیه پس از کوچ سوگناکش، آقای اسماعیل خاکباز (کارگردان برنامه زنده ماه نشین در شبکه البرز) تماس گرفت و خواست دقایقی درباره «صاحب شعر بلند آبجی زهرا» سخن بگویم. وجود نازنین شادروان زرندی در سپهر فرهنگی البرز، از دو جهت مهم است: 1. پرداخت هنرمندانه به فرهنگ و هویت روستایی (به قول خودش دهاتی)؛ 2. احیا و ترویج فرهنگ و گویش های محلی استان البرز به ویژه کرجی.

متاسفانه از دهه 40 خورشیدی با توسعه نامتوازن حکومت پهلوی، عنوان «دهاتی» برای تحقیر بخش فراوانی از ایرانیان به کار گرفته شد و شوربختانه این کج اندیشی تا سال های اولیه پس از پیروزی انقلاب هم ادامه پیدا کرد. در این نگاه ضد فرهنگی، روستایی بودن معادل «بی فرهنگی» و «بی سوادی» پنداشته شد! این در حالی است که ریشه های تاریخی و هویتی بیشتر ایرانیان را باید در همین روستاها و «فرهنگ کهن و غنی روستایی» جست و جو کرد. در آن سال ها، تکلم به گویش های محلی، از ویژگی دهاتی ها برشمرده شد و متاسفانه این گویش ها، در حال فراموشی بود.

 شادروان زرندی این دو مقوله را با بردباری و تلاش طاقت زدا، به کانون فعالیت‌های فرهنگی و تولیدات رادیو و تلویزیونی کشاند و ارزش فرهنگی و هویتی آن را به البرزیان به ویژه جوانان یادآور شد. درود می فرستیم به روان پاک او و پاس می داریم این دو میراث گرانبها را. به مناسبت چهل روزه شدن سوگش، شعری از شادروان دکتر افشین یداللهی را تقدیم می کنم به روح مهربان استاد زرندی که قلبش به عشق ایران و ایرانی می تپید.

حسین عسکری

26 امرداد 1401

ایران به آتش می‌کشد، خاموشی تاریخ را

هوشیار پایان می‌دهد، مدهوشی تاریخ را

 ایران به شوق زندگی در مرگ، رویین‌ تن شده

مرد و زنش تلفیقی از ابریشم و آهن شده

 ایران پر است از عاشقان، این گنج‌های بی‌شمار

مرزی‌ست پر گوهر ولی، با رنج‌های بی‌شمار

 در بند بنشانم ولی، از بند‌ها آزاد شو

قلب مرا ویران کن، با خون من آباد شو

 ما قرن‌ها پای وطن، پیدا و پنهان مانده‌ایم

ما پای فرهنگی کهن، با نام ایران مانده‌ایم

- آیین چهلم درگذشت شادروان استاد ذبیح الله زرندی، پنج شنبه 27 امرداد 1401، ساعت 18 تا 19، آرامستان روستای بیلقان کرج

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

آیین بزرگداشت استاد ذبیح الله زرندی برگزار شد

صبح یک شنبه 22 امرداد 1401 به دعوت آقای اسماعیل خاکباز کارگردان برنامه زنده تلویزیونی ماه نشین - که روزهای فرد ساعت 21ا ز شبکه البرز پخش می شود - رفتم پارک ملی ایران کوچک .12قسمت برنامه درباره فرهنگ و تاریخ استان البرز برای پخش در شهریور ماه ضبط شد: «کمتر شنیده شده هایی از آیت الله طالقانی؛ محوطه باستانی خوروین و آجین دوجین؛ سویه های البرزی فیلم گاو؛ خاندان علمی و فرهنگی میرخانی؛ سبک البرزی کمال شکسته نستعلیق؛ پزشکان نامدار البرزی؛ البرز در دفاع مقدس؛ البرز در جنگ جهانی دوم؛ سه روحانی البرزی به روایت ساواک؛ استاد شهریار و البرز؛ قیام یحیی بن عبدالله در طالقان؛ البرزیان در جنبش تحریم تنباکو.» امیدوارم این تکاپوهای البرزشناسانه، در شناخت و معرفی فرهنگ و تاریخ زادگاهمان البرز عزیز موثر باشد.

در پایان، خداوند کریم و حکیم را شاکرم:

که یزدان پاک از میان گروه

برانگیخت ما را ز البرز کوه

حسین عسکری

البرزپژوهی در شبکه البرز - 1

بخش سیزدهم 

 28 امرداد 1401

بخش چهاردهم 

30 امرداد 1401 

بخش پانزدهم 

اول شهریور 1401

بخش شانزدهم 

 3 شهریور 1401

بخش هفدهم

    6 شهریور 1401

بخش هجدهم

8 شهریور 1401

توضیح ضروری:

در این برنامه با استناد به صفحه 37 کتاب «فرهنگ اعلام شهدا: استان البرز» چاپ مرکز مطالعات و پژوهش های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تعداد شهدای البرزی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران (1359 - 1367ش) 4250 تن ثبت شده است. با احتساب شهدای مبارزات انقلاب اسلامی، امنیت، مدافع حرم، سلامت و جانبازان شهید و... این عدد به 5250 می رسد. همچنین به هنگام ذکر نام «سردار شهید حاج یدالله کلهر»، سهواً تصویر «سردار شهید مهدی شرع پسند» نشان داده شده است. 

بخش نوزدهم 

10 شهریور1401

بخش بیستم

13 شهریور 1401

بخش بیست و یکم

15 شهریور 1401

بخش بیست و دوم

17 شهریور 1401

بخش بیست و سوم

20 شهریور 1401

بخش بیست و چهارم

22 شهریور 1401

از کجا می‏ آید این آوای دوست؟

از دو سال پیش برای نگارش «کتاب تاریخ هشتگرد» جست و جوی گسترده ای را در منابع مکتوب آغاز کرده ام. در صفحه 369جلد دوم کتاب «مردان موسیقی سنّتی و نوین ایران» نوشته حبیب الله نصیری فرد، به سرگذشت و آثار «استاد ابراهیم قنبری مهر» مبتکر و سازنده سرشناس سازهای ایرانی و غیر ایرانی برخوردم که در آن به سکونتش در شهر هشتگرد اشاره شده است.

استاد نصیری فرد (متولد 1314) نویسنده و پژوهشگر تاریخ موسیقی ایران، در این باره نوشته است: «ساعت 7بامداد یکى از روزهاى گرم تابستان 1370 نگارنده به اتفاق آقایان عباس شاپورى، حشمت‏الله جودکى، یحیى سپنجى، على خادم، محمود محرمخانى، هشترودى از تهران براى دیدار استاد ابراهیم قنبرى عازم هشتگرد شدیم، پس از طى مسافت بین تهران - کرج، به منزل مهیار فیروزبخت هنرمند خوب و آهنگساز با استعداد رسیدیم و ایشان هم به جمع ما پیوست و همگى ساعت 3 بعد از ظهر به منزل استاد قنبرى در هشتگرد رسیدیم. استاد قنبرى با رویى خوش و دوست‏ داشتنى ما را پذیرا شدند و با توجه به این که در ساعت استراحت ایشان به آنجا رفته بودیم ولى اثرى از ناخرسندى در چهره‏ مردانه و رفتار مهربانش دیده نمى‏شد. به هر حال به منزل استاد قنبرى و در محضرش رسیده بودیم، منزلى که از همه‏ زرق و برق‏ها، دور و پر از صفا و صمیمیت بود، بلى! استادى که از اول جوانى اسیر کشش‏ها و فریبندگى و ظواهر دنیا نگشته و همیشه به آن پشت نهاده و به آن بى‏اعتنا بوده و اگر مى‏خواست یا اکنون هم بخواهد، هیچگاه از دسترسش دور نمى‏باشد، ولى وى انسانى است شریف، هنرمند، صنعتکار که هر سازى بخصوص ویولن که از زیر پنجه‏هاى هنرآفرین او بیرون آید نه در ایران بلکه در سراسر جهان بخصوص ممالک اروپایى که خود سازنده‏ این ساز و مربوط به خود آنان مى‏باشند معروفیت خاص دارد و در اغلب ممالک جهان از وى دعوت به همکارى شده ولى وى ثانیه ‏اى زندگى در ایران را به صدها سال زندگى در آن کشورها ترجیح مى‏دهد...»

به نظر می رسد استاد قنبری مهر پس از بازنشستگی و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، به مدت ده سال در شهر هشتگرد در انزوا و سکوت زندگی کرده است.در دو سال اخیر، تلاش کردم که از طریق فعالان فرهنگی و هنری، ارتباطی با جناب استاد بگیرم تا خاطرات سکونتش در مرکز شهرستان ساوجبلاغ را ثبت کنم. عجیب آنکه از چند تن از فعالان فرهنگی و هنری استان البرز و شهر هشتگرد نام و نشانی استاد را جویا شدم؛ تقریباً همگی اظهار بی اطلاعی می‌کردند.

متأسفانه صبح روز جمعه 21امرداد 1401با مطالعه خبر سوگناک خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مطلع شدم استاد در شامگاه پنج‌ شنبه 20 امرداد 1401در 94سالگی درگذشته است. کامم به شدت تلخ شد اولاً از کوچ این سرمایه قیمتی هنر موسیقی ایران بزرگ؛ ثانیاً از عدم ثبت خاطرات ارزشمند استاد از زندگی اش در شهر هشتگرد. به قول قیصر امین پور، «ناگهان چقدر زود، دیر می شود...»

شادروان استاد ابراهیم قنبری مهر متولد 1307در شهر تهران است. نوازندگی ویولن و نت نویسی را نزد شادروان استاد ابوالحسن صبا (درگذشت 1336) فراگرفت. با پیشنهاد استادش به ساخت ویولون پرداخت و در سال 1334کارگاه سازسازی اش را با دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و هنر تأسیس کرد. می گویند پیش از فراگیری موسیقی، به نجاری و مبل سازی مشغول بود. تغییرات نوآورانه و اصلاحی در سازهای سه تار، تار، گیتار، سنتور، قانون، کمانچه و بربط به نام او در تاریخ موسیقی ایران ثبت شده است. شیوه هنری تزیین سازها با بهره‌گیری از تلفیق ورق برنج و چوب های زینتی هم با عنوان «مِهرکاری» به نام استاد قنبری «مِهر» ثبت شده است.

درود می فرستیم به روان این استاد گرامی و افتخار می کنیم که حدود ده سال هوای هشتگرد در البرز، عطر نفس های او را درک کرده است.  

خشک سیمی، خشک چوبی، خشک پوست
از کجا می‏ آید این آوای دوست؟

 - نشر نخست این یادداشت در: حسین عسکری، «جست و جوی شادروان استاد ابراهیم قنبری مهر در هشتگرد»، روزنامه پیام آشنا، شماره 2118، یک شنبه 30 امرداد 1401، صفحه 5.

یادداشت فوق در وب سایت روزنامه پیام آشنا 

شباهت کره شمالی با اهل توقف طالقان

گاهی با شنیدن نام کره شمالی، آبادی «ایستا»ی طالقان برایم تداعی معانی می شود. هنوز نتوانسته ام به درون این روستا بروم، ولی از فاصله نزدیک چشم اندازش را دیده ام. شنیده ام که مردم روستای توقف یا ایستای شهرستان طالقان، تقریبا در انزوای سخت زندگی می کنند. از غیر خودی دوری گزیده و کمتر کسی را به خانه راه می‌دهند. ایستایی ها از همه جلوه های مدرنیته و تکنولوژی به کلی دوری جسته و با همان‌سبک‌ قدیم می زیند. در ایستا اثری از رد پای خودرو نیست. تلویزیون، ماهواره، موبایل، لپتاپ و...وجود ندارد. شب نشینی و عروسی و عزا و جشن تولد، سالگرد ازدواج و… بی معنا است. شناسنامه ندارند و جزو جمعیت ایران به حساب نمی‌آیند. از دریافت هر گونه خدمات دولتی از لوله کشی آب، گاز و برق، تلفن، بهداشت، درمان و... خودداری می کنند. آنان درست یا نادرست شیعیان 12امامی پیرو مجتهدی هستند که در انتظار ظهور بود و عصر از مشروطه بدین سو را آغاز دوران ظهور موعود (عج) می پنداشت. بنابراین هر حکومتی در این عصر را غاصب می دانست. تاجایی که خبر دارم ایستایی ها در این سبک زندگی آزاد بوده و کسی کاری به کارشان ندارد.

به گمانم در مقیاس کره زمین، زندگی در جمهوری دمکراتیک کره بی شباهت به روستای توقف نیست. منزوی ترین ملت جهان. با این تفاوت که رهبران کره، برخلاف ایستایی های بی آزار، به دلیل داشتن چند بمب اتمی، هر از گاهی دنیا را تهدید به جنگ آخرالزمانی کرده و بدین وسیله توجه جهانیان را به خود جلب می کنند. کره ای ها با وجود چنین ساختار حکومتی و با استمرار رهبری خاندان کیم ایل سونگ‌ تا قیام قیامت می توانند با همین سبک معیشتی بزیند و اگر آن ها مانند ایستایی های نجیب مزاحم دیگران نشوند، کسی آن ها را مجبور به تغییر نخواهد کرد. این هم‌ برای خودش سبکی از زندگی است. کم نیستند رهبران دولت هایی که همین رویکرد انزوا جویانه را برای مردمشان آرزو دارند.

دکتر یدالله کریمی پور

استاد گروه آموزشی جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی

18 امرداد 1401

بازتاب یادداشت دکتر یدالله کریمی پور درباره اهل توقف طالقان

 اشاره

شادروان سید مصطفی میرخانی (1318 - 1381ش) فرزند سید ولی الله، از مداحان صاحب سبک هیئت های مذهبی تهران به شمار می رود که ریشه در روستای تالیان شهرستان ساوجبلاغ استان البرز دارد. سرگذشت مرحوم میرخانی از چند جهت مهم است: 1. خاستگاه البرزی؛ 2. نقش او در ایجاد سبک جدید و مسلط مداحی فارسی در محافل و هیئت های مذهبی شهر تهران و کشور که حاصل سلیقه و مداومت او و گروهی از مداحان همچون مرحوم سید علی میرهادی (درگذشت 1367ش) استاد اصلی حاج منصور ارضی است. اتفاقاً مرحوم میرخانی و مرحوم میرهادی نسبت خویشاوندی سببی هم دارند؛ 3. وجوه سیاسی - اجتماعی مرحوم میرخانی در رویدادهای پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ 4. سیر جایگاه اجتماعی مداحان پیش و پس از پیروزی انقلاب با مطالعه موردی مرحوم سید مصطفی میرخانی. 

در روزنامه پیام آشنا (سال نهم، شماره 2109، شنبه 15 امرداد 1401، صفحه 2) مقاله ای نوشته ام با عنوان «مداح البرزی هیئت انصارالحسین تهران؛ از شکنجه ساواک تا جدایی از فرقان» که گمان کنم در این باره مفید باشد.

حسین عسکری

15 امرداد 1401

_____________________

مداح البرزی هیئت انصارالحسین تهران؛ از شکنجه ساواک تا جدایی از فرقان

نام «سید مصطفی میرخانی» فرزند سید ولی الله، از مداحان صاحب سبک هیئت های مذهبی تهران، چندین بار در اسناد سازمان اطلاعات و امنیت حکومت پهلوی (ساواک) آمده است. او - که ریشه در روستای تالیان شهرستان ساوجبلاغ استان البرز دارد - در سال 1318 در محله بازار قدیم تهران زاده شد. به همراه برادرش آقابزرگ میرخانی در هیئت انصارالحسین تهران به طور ثابت مداحی می کرد. در اسناد ساواک، او متصدی اصلی این هیئت مذهبی معرفی شده است.

 در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، سید مصطفی میرخانی در بازار تهران به «گالش فروشی» اشتغال داشت و بعدها «کارخانه کفش دهقان» را تأسیس کرد. حضور او در هیئت های مذهبی از قبیل «انصارالحسین» و «مکتب قرآن» مورد حساسیت ساواک قرار گرفت و در 5 دی 1343 به علت اظهار مطالب تحریک آمیز، دستگیر و به قید تعهد آزاد شد. اما بار دیگر، در 11 آبان 1346به اتهام چاپ اعلامیه امام خمینی به همراه دو تن از دوستانش، بازداشت و به 75 روز حبس تأدیبی محکوم شد. میرخانی به جهت شرکت در هیئت انصارالحسین تا سال 1354 زیر نظر قرار داشت و در سال 1353 در گزارش ساواک، «از افراد متعصب مذهبی و طرفدار امام خمینی» معرفی شد. پس از پیروزی انقلاب، در سال 1372 بازرس «صندوق قرض الحسنه پیوند» بود. میرخانی در ماه رمضان سال 1381 خورشیدی در تهران درگذشت و پیکرش در شهرری به خاک سپرده شد.

   آیت الله سید علی خامنه ای، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، آیت الله شهید دکتر محمدجواد باهنر، حجت الاسلام شهید فضل الله محلاتی، آیت الله علی اصغر مروارید، حجت الاسلام عبدالمجید معادیخواه از سخنرانان هیئت انصارالحسین به شمار می روند.در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، اعضای هیئت های مؤتلفه اسلامی و حزب ملل اسلامی از فعالان هیئت انصارالحسین بودند. آیت الله هاشمی رفسنجانی این هیئت انقلابی را به شکل کلاس آموزشی بزرگی درآورده بود. وقتی در سال های 50 - 1349 نام او در لیست سیاه ساواک جای گرفت، حجت الاسلام معادیخواه کار او را ادامه داد.

   «نواب» رییس ساواک تهران در 13 آبان 1346 در گزارشی به رییس کل ساواک از انتشار اعلامیه ای با عنوان «عزایی به نام جشن» خبر داده و نوشته است: «در ساعت 23 روز 11/8/1346 عباس بهشتی [از اعضای اصلی هیئت انصارالحسین] که یکی از متهمین چاپ اعلامیه [امام] خمینی و مدتی متواری بوده است در منزل مسکونی خود دستگیر [شده] و بر مبنای اعترافات وی دو نفر به اسامی [سید] مصطفی میرخانی و علی اصغر مرتضوی معروف به عبدالله جعفری بازداشت و به زندان قزل قلعه تحویل گردید.» 

   از شواهد چنین برمی آید که ساواک، افراد دستگیر شده را در زندان مورد شکنجه شدید قرار داده است. در گزارش اول آذر 1346 ساواک در این باره آمده است: «یکی از افراد هیئت انصارالحسین که نامش هنوز مشخص نشده است، ضمن صحبت خصوصی اظهار داشت: بعد از آنکه تهیه کننده اعلامیه (عزایی به نام جشن) را دستگیر نموده اند او را شکنجه بسیار داده و کتف وی را شکسته اند به طوری که دیگر قادر نیست [دست] خود را تکان بدهد. ضمناً [سید] مصطفی میرخانی و [عباس] بهشتی را هم در بازجویی شکنجه زیاد داده اند و وضع آنها نیز خیلی ناراحت[کننده] است ولی پس از اظهار مطالب فوق اضافه نمود: آقای خمینی در نجف سخنرانی شدیدی علیه دستگاه حاکمه ایران نموده، اعلامیه مهمی نیز از طرف ایشان تهیه و به چاپ رسیده که به زودی پخش خواهد شد.»

   از دیگر فعالیت های سیاسی میرخانی که در اسناد ساواک آمده، حضور او در آیین ترحیم دکتر علی شریعتی در مسجد ارگ تهران بود. مأمور مخفی ساواک در این باره نوشته است: «از ساعت 16 روز مزبور [2 تیر 1356] حدود ده نفر از افراد متعصب مذهبی و سابقه دار من جمله سید محسن امیرحسینی، حاج مصطفی میرخانی، مهدی عراقی، علی حاتمی آموزگار که به مسجد ارگ آمده و دیدند درِ مسجد بسته است در چهارراه گلوبندک اجتماع [کرده] و تصمیم داشتند از چهارراه گلوبندک به طرف میدان اعدام [محمدیه فعلی] تظاهراتی را شروع [کرده] و به نفع دکتر شریعتی شعار بدهند که بلافاصله داریوش فروهر به وسیله حاج محمد خلیل نیا به یکی از دوستانش پیغام داده که به بچه ها بگویید این کار را نکنند و از تظاهرات خیابانی بپرهیزند زیرا این عمل نتیجه معکوس دارد. حامل پیغام هم این موضوع را به اطلاع نامبردگان فوق رسانیده و آنها هم به دوستان و آشنایانی که به حوالی چهارراه گلوبندک آمده بودند موضوع را بازگو کرده و نتیجتاً تظاهراتی انجام نشده است.»

   سید مصطفی میرخانی در سال های آغازین پیروزی انقلاب اسلامی به گروه فرقان گرایش پیدا کرد اما پس از مدتی از آن جدا شد. فرقان در سال 1356 به وسیله طلبه جوانی به نام اکبر گودرزی تشکیل شد. او و مریدانش از شعار «اسلام منهای روحانیت» حمایت می­کردند. آنها با پیروزی انقلاب اسلامی وارد فاز نظامی شدند و گروهی از چهره­های انقلابی همانند آیت­الله مرتضی مطهری را ترور کردند. اعضای اصلی این گروه در زمستان 1358ش دستگیر شده و در 3 خرداد 1359 اعدام شدند.

محسن رفیق دوست (متولد 1319) که منزلش در سال های پیش از انقلاب میزبان هیئت انصارالحسین بود در این باره می گوید: «اوایل پیروزی انقلاب یکی از دوستان نزدیک من به نام سید مصطفی میرخانی - که مداح بود - جذب این گروه شده بود. او چندین جلسه آمد و برای جذب من به گروه فرقان کار کرد. من از آنجا بیشتر با گروه فرقان آشنا شدم. بعد، با تماس با شهید [دکتر سید محمد حسینی] بهشتی و آقای هاشمی رفسنجانی تلاش کردیم و آقای میرخانی را از آنها جدا کردیم.»

در سال 1385 مجموعه لوح فشرده ای با نام «پرده عشاق» منتشر شد که روضه خوانی سید مصطفی میرخانی هم در آن آمده است. همچنین در پاییز 1396 ده سخنرانی آیت الله خامنه ای در هیئت انصارالحسین، در کتابی با عنوان «همرزمان حسین» منتشر شده است.

منابع: رسول جعفریان، جریان ها و سازمان های مذهبی - سیاسی ایران، ص 407؛ سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ج 16، ص 462، 476؛ شریعتی به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 184؛ مسجد ارک به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 572؛ سعید علامیان، برای تاریخ می گویم: خاطرات محسن رفیق دوست (1368 - 1357)، ص 98؛ شهید محمدصادق اسلامی به روایت اسناد ساواک ص 145؛ حسین عسکری، بیداری دشت کهن، ص 252؛ «معرفی هیئت های مذهبی تأثیرگذار در انقلاب اسلامی»، بخش دوم، پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1 آبان 1394.

 - نشر نخست این مقاله در: حسین عسکری، «مداح البرزی هیئت انصارالحسین تهران؛ از شکنجه ساواک تا جدایی از فرقان»، روزنامه پیام آشنا، سال نهم، شماره 2109، شنبه 15 امرداد 1401، صفحه 2.

روزنامه پیام آشنا، سال نهم، شماره 2109، شنبه 15امرداد 1401، صفحه 2.

مقاله فوق در وب سایت روزنامه پیام آشنا 

یادداشت فوق در وب سایت خبرگزاری مهر

روز فرهنگی طالقان تعیین شد

 |وب سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی|

به گزارش روابط عمومی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان طالقان، براساس مصوبه شورای فرهنگ عمومی شهرستان طالقان پنجم مرداد سالروز اقامه اولین نمازجمعه جمهوری اسلامی ایران به امامت مرحوم آیت الله طالقانی بعنوان روز فرهنگی طالقان به ثبت رسید و این مهم طی همایشی که با حضور اصحاب فرهنگ و هنر شهرستان طالقان در فرمانداری این شهرستان برگزار شد، اعلام عمومی گردید. در این همایش که دکتر محراب رجبی، مشاور البرزشناسی استاندار و دکتر حسین عسکری البرزپژوه و جمعی از شخصیت های برجسته طالقانی حضور داشتند، فرماندار طالقان ضمن بیان چگونگی شکل گیری نام گذاری این روز بعنوان روز فرهنگی طالقان از همه فرهیختگان و صاحبان اندیشه دعوت کرد تا در راه معرفی و هویت بخشی به فرهنگ بومی طالقان یاری رسان مجموعه فرهنگی باشند. در پایان مراسم به تعدادی از پیشکسوتان حاضر هدایای نفیسی اهدا گردید.

متن خبر فوق در وب سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

_____________________________

پنجم امرداد روز فرهنگی طالقان

خوشبختانه مطلع شدم در شورای فرهنگ عمومی شهرستان طالقان، 5 امرداد 1358 سالروز اقامه آیین عبادی - سیاسی نماز جمعه به امامت شادروان آیت الله سید محمود علایی طالقانی (فقیه مبارز و نواندیش و نخستین امام جمعه تهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی) به عنوان روز فرهنگی طالقان تصویب شده است. امرداد یعنی جاودانگی و بی مرگی. طالقان پس از شهرها و شهرستان های زیر، سومین شهرستان استان البرز است که به طور رسمی، صاحب روز فرهنگی شده است:

- شهر کرج، 21 فروردین: مقارن با جشنواره لاله ها؛

- شهر هشتگرد، 17 آذر: روز ثبت کاروانسرای صفوی ینگی امام در فهرست آثار ملی ایران؛

- شهرستان نظرآباد، 8 مهر: روز ثبت محوطه باستانی ازبکی در فهرست آثار ملی ایران؛

- شهرستان چهارباغ، 15 اسفند: نخستین روز از هفته منابع طبیعی.

قرار است به مناسبت روز فرهنگی طالقان، آیینی در روز چهارشنبه 5 امرداد 1401 ساعت 10 صبح در سالن اجتماعات فرمانداری برگزار شود. این مناسبت فرهنگی را به همه البرزیان عزیز به ویژه طالقانی های اهل فرهنگ و دانش تبریک عرض می کنم و امیدوارم که در معرفی تاریخ، فرهنگ و مشاهیر این سرزمین دیرپا موثر واقع شود.

آری به اتفاق، جهان می توان گرفت...

 حسین عسکری

3 امرداد 1401 

_____________________________

تهران، حرف - طالقان، برف

روز طالقان - پنجم امرداد ماه - را در طالقان گذراندیم.

بگفتا عشق شیرین بر تو چون است

بگفت، از جان شیرینم، فزون است.

انگار؛تمام خوبرویان، جمع بودند. استاد حکمت اله ملا صالحی پیام داده بودند، استاد غلامحسین امیرخانی دستخطی ارسال فرموده بودند، دکتر ولی اله محرابی (پدر جراحی کودکان در ایران) با وجود بیماری و تبناکی، تشریف آورده بودند. و شگفتا تو گویی پروفسور مریم میرزاخانی هم به طور مجازی حضور داشتند... عشق حقیقی است اگر، حمل مجاز می کنی.

این بنده شرمسار و برادرانم اسماعیل آل احمد و حسین عسکری هم توفیق همنشینی با فرزانگان و فرهیختگان طالقان را پیدا کرده بودیم. مراسم در سالن اجتماعات فرمانداری طالقان برگزار شد. سخنرانان از جمله برادرم فریبرز صادقیان؛ سخن گفتند و در سفتند. آنگاه به مجتمع نیکو کاری رعد رفتیم؛

عزیزم گفتن و جانم شنیدن

شنیدن کی بود مانند دیدن.

سپس برای شرکت در میهمانی شریف کریم شریف کاظمی به لمبران رفتیم؛ زهی صاحبقدم دل، با وفا دل. آنگاه؛ سراغ سالکان پرده جلال، ایستائیان پویا و سراسر راز و کمال رفتیم؛

راز جز، با راز دان انباز نیست

راز، اندر گوش منکر، راز نیست.

پیر میکده، جناب ضیائی در بیت حاضر نبودند، آقا طاهر به استقبالمان آمد و ادب و آداب میهمان داری را به اوج رساند؛

حالت جمعی تو پریشان سازی

وای به حال دل دیوانه من.

این گزارش مختصر تقدیمتان تا بعد؛

ای روشنی صبح، به مشرق برگرد

ای ظلمت شب، با من بیچاره بساز.

یگانه تمنایم آنکه، همانگونه که شاهزاده قجری در نامه خود به دارالخلافه، طالقان را اینگونه وصف کرد؛ «هر چه تهران حرف، طالقان برف». امیدوارم طالقان همواره برف باشد، سپید و شفاف با رودهای پر آب، چشمه های جوشان، طبیعتی دل انگیز و محیط زیستی بکر و چشم نواز... و هرگز بگیر و ببند و بگو و مگو و هیاهوی تهران، به طالقان نیامده، حرف جای برف را نگیرد؛

امشب در سر، شوری دارم

 امشب در دل، نوری دارم

باز امشب در اوج آسمانم...

دکتر مهراب رجبی

5 امرداد 1401

_____________________________

حالی نگفتنی در طالقان

بسمک اللهم یا رفیق

یاد ده ما را سخن های دقیق

همیشه تحت تعالیم استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی، حسی ناخوشایند به «موزه» (Museum) داشته ام. انسان مدرن در این تمدن بی هویتی و به تعبیر حضرت شهید آوینی، هدیه شیطان، کوشیده تا با کندوکاو آثار باستانی، اشیایی مرده و لال را در جایی به نام‌ «موزه» گرد آورد و خلاء دردناک و هول انگیز بی هویتی خویش را پر کند و بافته ها و یافته های خویش را از زبان بی کلام و حلق بی حلقوم آن اشیای لال مادرزاد، فریاد بزند. اما نمی دانم چرا این بار در این موزه، حال غریبی داشتم؛ حال عبادت و پای نهادن در یک معبد و به قول حضرت استاد شهریار «حالی نگفتنی». دوست داشتم اگر اختیار سفر در دستان اراده من بود می رفتم و وضو می گرفتم و دو رکعت نماز در آن جا می خواندم. موزه زنده یاد استاد مریم میرزاخانی.

دارم درباره سفرمان به طالقان با شما دل می دهم و قلوه می ستانم. شورای فرهنگ عمومی شهرستان طالقان استان البرز در اقدامی ستودنی، پنجم امرداد را «روز فرهنگی طالقان» نامید. مناسبت این روز، اقامه نخستین نماز جمعه پس از انقلاب اسلامی به امامت مبارز ستیهنده و مجاهد نستوه حضرت آیت الله سید محمود علایی طالقانی است. در این روز مبارک، لحظاتی را با نازنینان آن دیار در معبد مرحوم مریم میرزاخانی گذراندیم و عکس گرفتیم و ذیل یادداشت دکتر مهراب رجبی در دفتر یادبود آن معبد ملکوتی را امضا کردیم. عزیز دلم آقا فریبرز صادقیان – طالقان پژوه و عضو هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد طالقان - با شوق و عشقی خالصانه از برنامه ها و اقدامات متعدد این مجموعه و کمک های گسترده مردم دور و نزدیک به این مجموعه، سخن گفت. او از تابلوفرشی سخن گفت که دو نازنین آذری از تبریز، آورده بودند و پرسان پرسان، مجموعه رعد را یافته بودند و گفته بودند که ما تابلوفرش بزرگان ایران را می سازیم و می بریم و تقدیم می کنیم. هرچه آقای صادقیان، اصرار کرده بودند تا ناهار بمانند نپذیرفته بودند و رفته بودند. آقای رجبی با دو دختر خانم عزیزی که در طبقه هم کف ساختمان رعد، مشغول فعالیت بودند به خوش و بش پدرانه پرداختند.

پس از خروج از ساختمان رعد به دعوت آقاکریم شریف کاظمی - رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان طالقان - به میهمانی آن عزیز در روستای لمبران رفتیم. خوش و بش های ما و شیرین سخنی های استاد رجبی به خواندن غزلی که محمد جان جاویدان به تازگی سروده بود دوچندان شد. اندکی پس از حضور ما، حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا نصرالله رزاقی - رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان طالقان - هم سری به جمع ما زدند و بازگشت تازه ایشان از حج واجب، صحبت ها را به خاطرات جمع از سفر خانه خدا برد و شیرینی این دورهمی را چندبرابر کرد. با شریفِ شریف، خداحافظی کردیم و سجاده حضور در مسجد محبت روستائیان «ایستا» گستردگی و با آقاطاهر نازنین از دانسته های خود، گفتیم و سخنان سراسر صداقت او را شنفتیم. روز بسیار خوبی بود. روزی که با نخستین آیین روز فرهنگی طالقان، آغاز شده بود. در جمعی دوست داشتنی از خوبان به سخنان مهندس علی مهدوی - فرماندار شهرستان طالقان - درباره چندوچون روز فرهنگی طالقان، گوش سپردیم. استاد دکتر مهراب رجبی، مثل همیشه در تلفیقی درست و شیرین، امروز و دیروز و پریروز طالقان را به فردوسی و سعدی و مولوی و حافظ، گره زد. در پیشواز ماه خون، استاد محمد مهرانی به رغم پیش کسوتی شان با آن صدای آسمانی، همه ما را به کربلای حسین - علیه السلام - پرواز دادند. استاد دکتر ولی الله محرابی - پدر جراحی اطفال ایران - به رغم تبی که داشتند در سخنانی به جمع ما افتخار دادند و گزارشی از دغدغه های طالقان پژوهانه خود، بیان کردند. به شوخی گفتند که اگر از من بپرسند که چه کاره ای می گویم: «چاقوکش مجاز». شاعر جوان آقای مهرانی هم در ابیاتی آبدار و دلچسب و دلنشین از طالقان و طالقانی ها گفت. دکتر حسین عسکری هم در ادامه آیین بر اساس دوشاخصه مهم «آگاهی» و «دلیری» به پیشینه شناسی طالقان و طالقانی ها و مرحوم آیت الله طالقانی پرداختند.

اسماعیل آل احمد

7 امرداد 1401

 - به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology 

 آیین روز فرهنگی طالقان، 5 امرداد 1401، شهر ظالقان   

دفتر یادبود موزه شادروان مریم میرزاخانی

شهر طالقان، موزه شادروان دکتر مریم میرزا خانی

از راست: دکتر مهراب رجبی، دکتر ولی الله محرابی

ورودی روستای ایستای طالقان

میهمان کریم شریف کاظمی در روستای لمبران طالقان

البرز و روز البرز

روزی ما باد لعل شکر افشان شما. 

دیدار چهار جانبه ای داشتیم با حضور آقایان؛

آل عوض

دکتر عسکری

اسدی

و بنده

سخن همچنان پیرامون البرز بود و البرز پژوهی و البته «روز البرز»

چرا که؛از هر چه بگذریم سخن دوست خوشتر است.

البرز پژوهی و پژوهش های مرتبط با آن خوشبختانه اینک به عنوان یک موضوع پژوهشی قابل تامل و با اعتبار - و گاه حتی پر اهمیت تر از یک رشته دانشگاهی - مورد توجه قرار گرفته، علاقه مندان در رده های مختلف خصوصاً در بین پژوهشگران، به بررسی پیرامون این موضوع پرداخته، این پژوهش ها در مراکز علمی/ فرهنگی و خصوصاً در فضای مجازی، بازتاب وسیعی دارد.

در ادامه نشست های مرتبط، در جلسه امروز مشخصاً مساله «روز البرز» برابر با بیستم مهر ماه - سالروز تاسیس دبستان برزگران / مدرسه فلاحت / پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران - مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

دکتر مهراب رجبی

25  تیر 1401

تصویر 1) از چپ به راست: اردشیر آل عوض مشاور استاندار البرز در امور فرهنگی و اجتماعی؛ دکتر مهراب رجبی مشاور البرزشناسی استاندار؛ داود اسدی مسئول روابط عمومی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان البرز؛ حسین عسکری البرزپژوه.

تصاویر 2 تا 5) کتاب های اهدایی دکتر رجبی.

_____________________________

در جست و جوی میراث مشترک هیو و فشند

پنج شنبه 30 تیر 1401 با آقای محمد دهقان پور، میهمان آقای محمدکاظم موحدی پور رئیس شورای اسلامی شهر جدید هشتگرد (= مهستان) بودیم. این روزها، آقای دهقان پور (هنرمند جوان و کوشای ساوجبلاغی) سخت مشغول نگارش «تک نگاری هیو»، است و در بخش نام آوران کتابش تلاش می‌کند که دانسته های مستند و بیشتری را درباره بزرگان هیو به ویژه «شادروان ملا محمدقاسم هیوی ساوجبلاغی» خوشنویس و کاتب قرآن کریم در سال 1252 قمری ارائه کند. پیش از این، همه دانسته های ما از این چهره البرزی، گزارش کوتاهی بود که آقای علی معدندار در صفحه 4 شماره اول فصلنامه هیوای هیو (تابستان 1384) منتشر کرد. مهم ترین نتیجه دیدار البرزپژوهانه امروز، آگاهی به حضور بخشی از نوادگان ملا محمدقاسم هیوی در روستای فشند ساوجبلاغ است که پس از گذشت بیش از 191 سال بر ما آشکار شد؛ این یعنی دو روستای فرهنگی و تاریخی هیو و فشند در البرز، پیوندهای دیرپا و عمیقی دارند. آقای موحدی پور - که از جهت مادر نسبش به ملا محمدقاسم می رسد - ساعتی با آقای دهقان پور دانسته هایش را به اشتراک گذاشت و بنده به عنوان شنونده، از این کشف زیبا و پیوند دهنده حظ بردم. خوشبختانه نسخه هایی از قرآن دست نویس مرحوم ملا محمدقاسم، چشم و دل اهالی این دو روستا را از دو سده پیش، «سیراب» کرده است. هیوی ها و فشندی ها از او خاطراتی در یاد دارند و از نوادگانش به نیکی یاد می کنند. به قول شاعر نامدار البرزی، شادروان استاد سید حسن حسینی:

از ازل، ایل و تبارم همه عاشق بودند

سخت دلبسته‌ این ایل و تبارم چه کنم

دیدار و گفت و گو با جناب استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی، زیبایی و شیرینی این روز را برایمان دوچندان کرد. به امید روزهای خوش برای البرز و البرزیان عزیز.

حسین عسکری

    - به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology