توبه دادن عرق‌ خور 

از آقا جلال آشتیانی شنیدم: مرحوم شیخ هادی نجم‌آبادی تهرانی آدم بسیار بی‌هوایی بود. شخصی را کشان کشان به جرم عرق خوردن می‌آورند تا بر او حد اجرا کنند . مرحوم نجم‌آبادی می‌گوید: یکی از حاضرین دهان آن شخص را بو کند تا برای من ثابت شود که عرق خورده است. هیچ‌کس حاضر نمی‌شود این کار را انجام دهد، چون فقط کسی بوی عرق را تشخیص می‌دهد که عرق خور باشد. لذا جرم آن شخص اثبات نمی‌شود. وقتی مجلس منقضی می‌گردد، مرحوم شـیخ هادی به آن شخص اشاره می‌کند که بنشیند. سپس به او می‌فرماید: ما تو را حفظ کردیم، ولی تو چرا باید چنین خلافی مرتکب شوی؟ و آن شخص را توبه می‌دهد. وی بعداً یکی از مقدسین و ملازمین حاج شیخ هادی می‌گردد.

- منبع: جرعه‌ای از دریا (خاطرات و ناگفته‌های آیت الله شبیری زنجانی)؛ ج 2، ص 342؛ ج 3، ص 331.

درباره سه چهره مورد اشاره:

- استاد سید جلال‌الدین آشتیانی (درگذشت 1384ش) عارف و فیلسوف معاصر.

- آیت الله سید موسی شُبیری زنجانی (متولد 1306ش) از مراجع تقلید شیعه.

- آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی (درگذشت 1320ق) قرآن پژوه البرزی و فقیه آزادی‌خواه صدر مشروطیت.

آیت الله آقا سید موسی شبیری زنجانی

از آثار آیت الله شبیری زنجانی

استاد سید جلال الدین آشتیانی

_________________________

شرع در دکان مشروب‌ فروشی

دکتر سید احمد صدر حاج سیدجوادی می‌گوید: «بعد از پیروزی انقلاب، در حالی که در دولت، بسیار کار داشتم، روزی مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی مرا احضار کرد و گفت: در اطراف منزل ما یک دکان مشروب‌ فروشی بود که مردم در روزهای اوج‌گیری انقلاب، به آن حمله کردند و همه وسایلش را از بین بردند. شاید آن بیچاره نمی‌دانسته که این کار حرام است و یا برای اداره? زندگی مجبور بوده که این کار را بکند. گذشته از این، تنها مشروبات دکّان قابل اِمحا بوده و کسی شرعاً حق نداشته است سایر وسایل را از بین ببرد. الان صاحب آن مغازه از زندگی ساقط شده است. او را پیدا کنید و کمکش دهید تا دوباره روی پای خود بایستد. باور کنید که من تا چند روز در آن منطقه می‌گشتم تا صاحب آن مشروب‌ فروشی را پیدا و دستور طالقانی را اجرا کنم.»

- منبع: محمد اسفندیاری، پیک آفتاب: پژوهشی در کارنامه زندگی و فکری آیت‌الله سید محمود طالقانی، انتشارات صحیفه خرد، 1383.

درباره دو چهره مورد اشاره:

 - آیت الله سید محمود علایی طالقانی (درگذشت 1358ش) روحانی مبارز و نواندیش البرزی، امام جمعه تهران و رئیس شورای انقلاب اسلامی ایران).

- دکتر سید احمد صدر حاج‌ سیدجوادی (درگذشت 1392ش) وزیر کشور و دادگستری دولت موقت انقلاب اسلامی ایران.

دکتر سید احمد صدر حاج سیدجوادی

از منبع مستند درباره آیت الله طالقانی

درباره نگاه سلبی و انکاری اهل توقف طالقان

آقایان داود فاضل فلاورجانی (استاد کلام و فلسفه حوزه علمیه قزوین) و حسن قره باغی (دانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم) با انتشار مقاله ای علمی - پژوهشی با عنوان «نظریه هنجاری؛ نظریه ای برای دوران گذار» در فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی (شماره 26، بهار 1401) تلاش کرده اند جایگاه «اهل توقف طالقان» ساکن در «روستای ایستا» را در «جریان شناسی مواجهه با محصولات تمدن مدرن» مشخص کنند    . نویسندگان این مقاله سه نوع مواجهه با دستاوردهای مدرنیته را شناسایی کرده اند:

1. «رویکرد پذیرش محض» که براساس نگاه خطی همه محصولات علم مدرن را در تمام علوم اعم از طبیعی و انسانی حاصل رشد و پیشرفت علوم بشری می داند؛

2. «رویکرد پذیرش مشروط» که با تفکیک بین علوم انسانی و طبیعی معتقد است تنها علوم انسانی و نتایج آن برخاسته از تمدن مدرن بر مبانی الحادی و ماده گرایانه مبتنی است، اما علوم طبیعی و محصولات آن ناشی از پیشرفت های بشر و تجربی صرف است و اگر آسیبی هم در آن ها وجود دارد، ناشی از استفاده نادرست از آن است و دین می تواند با مداخله و تبیین هنجاری راه استفاده درست از این محصولات را تبیین کند؛

3. «رویکرد تقابلی» که میان علوم انسانی و طبیعی مدرن تفاوتی نمی بیند و معتقد است مبانی همه این علوم برخاسته از نگاه یک بُعدی و ماتریالیستی است و در نتیجه نظریه ها و محصولات برآمده از این علوم با توجه به این نگاه ناقص و معیوب، آسیب زا و مانعی در مسیر هدایت نهایی بشر خواهد بود. براساس این نگاه درباره چگونگی مواجهه با علوم مدرن و محصولات آن دو نگاه وجود دارد:

3 -1. «رویکرد تقابل محض» که هرگونه استفاده از این محصولات را تقبیح می کند؛

3 - 2. «رویکرد تقابل مشروط» که معتقد است استفاده از این محصولات به دلیل اقتضائات زمان لازم است، اما برای کاهش آسیب های مبنایی این محصولات باید استفاده از آن ها هنگام ضرورت با رعایت هنجارهای دینی همراه باشد.

نویسندگان مقاله مورد اشاره، ذیل عنوان «نگاه سلبی و انکاری (تقابل محض)» ضمن اشاره به مصادیق ایرانی و خارجی این نوع مواجهه یعنی «روستای ایستای طالقان»، «تجددگریزان مسیحی (آمیش)» و «جریان تجددگریز سمات (جریان مهدی نصیری)» نوشته اند: «برخی قائلان به الحادی بودن علوم مدرن دستاوردهای این علم را نیز متأثر از همین نگاه نفی کرده اند و معتقدند به دلیل ذات الحادی این ابزار، استفاده از آن ها به تدریج در سلامت و آرامش روحی و جسمی انسان اثر گذاشته و به دوری از خدا و نگاه توحیدی منجر خواهد شد. این رویکرد تقابلی خواه ناخواه به نفی استفاده از امکانات و فناوری های علم مدرن انجامیده است. امروزه گروه هایی هستند که با رها کردن زندگی مدرن و به جان خریدن سختی هایی که از رها کردن این ابزارها حاصل می شود، در جست و جوی آرامش هستند؛ برای مثال آمیش ها فرقه ای پروتستان در ایالات متحده آمریکا هستند که با ایجاد خانه های ابتدایی دور از شهر و در دل جنگل، برخی ماه های سال را دور از مظاهر فناوری های مدرن به سر می برند. در ایران نیز گروهی به نام اهل توقف در روستای ایستای طالقان وجود دارند که اهالی آن خود را از پیروان مرحوم میرزا صادق مجتهد تبریزی از علمای عصر مشروطه معرفی می کنند که تا پایان عمر بر جواز استفاده نکردن از فناوری های مدرن باقی ماند. طبیعی است در پیش گرفتن چنین رویکردی گذشته از عسر و حرج آن به دلیل لزوم کناره گیری از جامعه و دورماندن از مظاهر تمدنی، مشکلات فراوانی از جمله قطع ارتباط با عالم خارج را به دنبال دارد و از منظر اسامی نیز چنین رویکردی به نوعی رهبانیت غیرممدوح خواهد انجامید؛ البته در ذیل این نگاه، نگاه دیگری نیز وجود دارد که براساس تحلیل برخی روایات قائل به توقیفی بودن همه علوم اعم از کشاورزی و دامداری و.... و به طریق اولی سایر علوم انسانی است؛ به این معنا که تنها علوم و فناوری های دوران حیات معصومین (علیهم السلام) رسمیت دارد. با این حال مطابق این رویکرد به دلیل سیطره علم مدرن و عدم امکان تحقق این علوم در عصر غیبت، گریزی از پذیرش دستاوردهای مدرن و استفاده از آن نیست و هر تلاشی برای بازگشت به این علوم توقیفی تا فرارسیدن عصر ظهور ابتر و محکوم به شکست است. در تحلیل این نگاه نیز گذشته از رد توقیفی بودن علوم به دلیل القای نوعی انحصار مذموم که با رویکرد خود اهل بیت نیز در تنافی است، باید گفت این نگاه القاکننده نوعی نگاه یأس آور و انفعالی به جامعه و دارای پیامدهای زیان باری است که از جمله می توان به لزوم کنار گذاشتن بسیاری از ابعاد فردی و اجتماعی دین خدا در عصر غیبت به دلیل تعارض با فرهنگ و دستاوردهای مدرنیته و نیز قبول محرومیت از علوم توحیدی معصومان تا زمان ظهور اشاره کرد.» 

نویسندگان این مقاله، به کتاب بنده با عنوان «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف طالقان» (تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389) هم استناد کرده اند.

مطالعه این مقاله را - که به شناخت جریان های فکری و فرهنگی ایران معاصر کمک خواهد کرد - به علاقه مندان توصیه می کنم.

حسین عسکری

 19 خرداد 1401

 دانلود متن کامل مقاله مورد اشاره

حسین عسکری، روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف طالقان،

تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389

نژاد ذوالجناح در روستای ایستای طالقان !

«اهل توقف طالقان» علاوه بر زیست تجددگریزانه، به نگهداری و پرورش «اسب» بسیار علاقه مندند؛ آن هم نژاد اصیل، نایاب و گران قیمت «عرب». شاید بتوان گفت «اسب بازی» اهل توقف، معادل «ماشین بازی» ما در عالم مدرن است. گفته می شود برخی از اهالی روستای ایستا، این نوع اسب را از تبار ذوالجناح (اسب امام حسین علیه السلام در روز عاشورا) می دانند!

یکی از کاربران‌ اینستاگرام به نام «dr.boomgard» در پاییز 1400 از اسب های این روستا ویدئویی در صفحه اش منتشر کرده که دیدنش جالب است. «دکتر بومگرد» ذیل این ویدئو نوشته است: «اینجا ایستا است. در کوهستان طالقان یکی از رازناکترین روستاهای ایران. شناسنامه ندارند و در آمار جمعیت ایران به شمار نمی‌آیند. هیچ گونه خدمات دولتی را دریافت نمی‌کنند. جایی که هیچ گونه تکنولوژی نوین را نمی‌پذیرند و بی‌بهره از آب لوله‌کشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین آلات، ابزارهای ارتباطی و… زندگی می‌کنند. کسی کاری به کار کسی ندارد. خودرو ندارند. شب‌ها پای تلویزیون نمی‌نشینند و به شب‌نشینی هم باور ندارند. آیین‌های عروسی، سوگواری، جشن زادروز، سالگرد ازدواج و… ندارند. مهمان نواز هستند، ولی کسی را به آسانی نمی‌پذیرند. زن‌ها را به روستا راه نمی‌دهند و تا کنون کسی هم زنان آن‌ها را ندیده ‌است. خودرو و گوشی همراه را به آبادی راه نمی‌دهند. مردان روستا، به کشاورزی، دامداری و آهنگری سرگرم هستند. از بهترین پرورش‌ دهندگان اسب‌های عربی گران‌بها در کشور هستند. دارا هستند و با فروش زمین‌های پدری‌شان در تبریز روزگار می‌گذرانند.»

حسین عسکری - 14 خرداد 1401

 ویدئوی مربوط به این گزارش

از اسب های خریداری شده از روستای ایستای طالقان

برداشت از: صفحه اینستاگرامی مزرعه پرورش اسب الماس طالقان

_________________________

 جهت آشنایی بیشتر و مستند با تجددگریزان ساکن در طالقان

رجوع کنید به وبلاگ روستای ایستای طالقان به نشانی:

  http://www.savojbolaghi.blogfa.com 

اشاره به روستای ایستای طالقان در نقد جریان روشنفکری دینی

دکتر سید جواد میری (متولد 1350ش) جامعه شناس و دانشیار جامعه‌شناسی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. آثار او عمدتاً در حوزه نظریه اجتماعی و متفکران اسلامی است  . دکتر میری در گفت و گویی با روزنامه فرهیختگان، نوک‌پیکان حمله‌اش را به سمت روشنفکران دینی مانند محسن کدیور و عبدالکریم سروش گرفته و معتقد است بدفهمی یا سوءفهم‌ها از سکولاریسم، بیشتر به گردن جریان روشنفکری دینی است.

او در اثنای نقد جریان روشنفکری دینی، به مناسبتی به سبک زندگی آمیش ها (تجددگریزان مسیحی) و اهل توقف طالقان (تجددگریزان شیعه و مسلمان) اشاره کرده است: «...اینجا شما توانایی برگرداندن یا سوئیچ به عقب را ندارید. می‌توانید مثل آمیش‌ها و کسانی که در نزدیک طالقان زندگی می‌کنند و از هیچ‌یک از مظاهر تمدن و تکنولوژی استفاده نمی‌کنند به‌صورت یک اقلیت در یک دشت زندگی کنید، ولی وقتی می‌خواهید در چهارراه تمدن قرار بگیرید و ادعای تمدنی نیز داشته باشید، دیگر نمی‌توانید نسبت‌به عرف جهان بشری بی‌تفاوت باشید و هیچ کاری نکنید...»

 متن کامل گفت و گوی فوق

روز سه شنبه 6 اردیبهشت 1401 ادمین صفحه اینستاگرامی «تاریخ و تمدن طالقان»، ویدئویی 7 دقیقه‌ای از روستا ایستای طالقان (محل زندگی گروهی از تجددگریزان سنتی مقلد آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی) منتشر کرده است. ویدئویی که دارای تصاویری واضح از منازل، مزارع و حریم خصوصی ساکنان روستای ایستا با مدد از «فناوری هلی شات» است. 

 آیا این گونه سرک کشیدن های کنجکاوانه به حریم خصوصی افراد، اشکال شرعی و اخلاقی ندارد؟ آیا نوعی خشونت و آزار اجتماعی به شمار نمی رود؟ این در حالی است که در تابلوهای نصب شده در ورودی روستا، اهل توقف طالقان اعلام کرده اند که به ورود بدون اذن و عکس برداری از محل سکونت خود راضی نیستند.

بر اساس اخلاق پژوهش و اصول مطالعات اجتماعی، ما حق نداریم به بهانه شناخت یک پدیده و ارضای کنجکاوی مخاطبان رسانه خود، حقوق مسلم افراد و حریم خصوصی آن را نادیده بگیریم. اگر این گونه رفتارها نسبت به منزل، خانواده و حریم خصوصی ما انجام شود چه واکنشی از خود نشان خواهیم داد؟

نوشتن و سخن گفتن درباره یک روستای تجددگریز در رسانه‌ها، فی نفسه اشکال اخلاقی و حقوقی ندارد اما سرک کشیدن به حریم خصوصی آنان، حتماً بار حقوقی و شرعی دارد و می تواند عقوبت این جهانی و آن جهانی در پی داشته باشد. لطفاً اگر باور دینی داریم، «حق الناس» و اگر عرفی می اندیشیم، «حق شهروندی» اقلیت های مذهبی و فرهنگی کشور عزیزمان ایران را نادیده نگیریم. به گمانم شادروان آیت الله طالقانی می تواند الگوی عملی خوبی برایمان باشد.

 حسین عسکری

(نویسنده کتاب روستای ایستا)

7 اردیبهشت 1401

تصویری از فیلم تهیه شده با هلی شات از روستای ایستای طالقان

دو تابلوی نصب شده در ورودی روستای ایستای طالقان

نخستین و تنها کتاب منتشر شده درباره اهل توقف طالقان

___________________________________

توضیح ضروری     

ادمین محترم صفحه اینستاگرامی «تاریخ و تمدن طالقان» پس از انتشار پست فوق، فیلم ضبط شده با هلی شات از روستای ایستای طالقان را از صفحه خود حذف کردند. از اقدام مسؤلانه ایشان صمیمانه سپاسگزاریم.

انتخابات؛ اولین باب معموره کفر

 این روزها در محافل فکری و فرهنگی کشورمان، بار دیگر مباحث مربوط به نسبت «اسلام و تشیّع» با «دمکراسی و مردم سالاری» و به تبع آن مقوله «انتخابات» داغ شده است. از آنجا که دغدغه اصلی بنده البرز و البرزپژوهی است، قصد دارم تا 28 خرداد 1400، «امکان سنجی انتخابات» را از نگاه «جریان ها و چهره های فکری و فرهنگی» و نه «سیاسی» استان البرز، روایت کنم. برای آغاز این سلسله مباحث، می رویم به «روستای ایستای طالقان» و از نگاه مرجع تقلید این طایفه تجددگریز، یعنی آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (درگذشت 1311ش) نگاهی می اندازیم به امکان سنجی انتخابات. میرزا صادق که همه محصولات و مفاهیم برآمده از مشروطه و پسامشروطه را بدعت می دانست، به شدت به مقوله های «دموکراسی»، «پارلمان»، «قانونگذاری عرفی» و «انتخابات» بدبین بود و آنها را در تضاد با اسلام به ویژه مذهب تشیع ارزیابی می کرد. از دیدگاه مرجع اهل توقف طالقان، حکومت که قانونگذار و مجری قانون است از آنِ خداوند است سپس رسول او و آنگاه به دوازده امام منصوص و منصوب انتقال یافته است. در عصر غیبت کبری (از سال 329 قمری تاکنون به ویژه دوره مشروطیت) حکومت های عرفی، غاصب به شمار می روند چرا که مقام معصوم و حاکم الهی را غصب کرده اند. از دیگر سو، او بر این باور بود که نظام قانونگذاری جدید و عرفی مورد نظر مشروطیت با تمام مبانی و لوازم و فلسفه اش به طور اساسی و بنیادین با نظام حقوقی و فقهی شیعه در تعارض است و اولی نمی تواند از درون دومی استخراج شود. شارع در فقه، خداوند و رسول و معصومان هستند و در قوانین موضوعه، انسان ها و جوامع اند.

میرزا صادق در بررسی انتقادی رساله های «مجلس شورای آسمانی» به قلم عبدالرحیم الهی قراجه داغی و «فوائد مجلس شورای ملّی» نوشته سید نصرالله تقوی تهرانی، دو رساله تألیف کرده که در آنها با صراحت، مشروطیت و پیامدهایش را نقد کرده است. فرازهایی از دو رساله انتقادی میرزا صادق را ببینید:

- انتخاب [= انتخابات] اولین باب معموره [:آبادان] کفر و نخستین خشت بنیان اساس طریقه و آیین دهری و طبیعی مذهبان است... انتخاب، نخستین دخول در آیین کفر است، چه مناسبت با دین و شرع دارد.

- سؤال: انتخاب کنندگان چه حکم [و] چه حیثیت دارند؟

- جواب: اقامه کنندگان اساس کفر و ازاله کنندگان اساس دین و اسلام اند.

- سؤال: اعانت [:یاری] و تقویت کنندگان این امر چه حکم دارند؟

- جواب: حکم آنها حکم اعانت کننده بر کفر است که از اعانت بر اثم [:گناه] هزاران مرتبه بالاتر است.

- سؤال: اعضا منتخبه مجلس چه حیثیت و چه حکم دارند؟

- جواب: رؤسا و اولیای کفرند و اجزای سلطنت جوریة کفریه هستند لااقل [مأموران] اجرای دولت جایره [:ستمکار] می باشند.

- سؤال: اگر عادلی به این رشته داخل شود حکم او چیست؟

- جواب: عدالت و احکام عدالـت مثل قبـول شهـادت و امثـال اینها از او ساقط می شود اگر اسلامیت از او منتفی نشود.

- سؤال: اگر مجتهد جامع الشرایط داخل این رشته شود، حال او چون است؟

- جواب: از منصب قضا و افتا ساقط می شود اگر اسلام از او منتفی نشود و سبب بدعتی در دین می شود که احدی تا به حال نشده است زیرا که دخول او باعث این می شود که کفر به اسم اسلام برقرار شود.

- سؤال: منشی ها و عمّال آن مجلس چه طورند؟

- جواب: عملة سلطنت کفریّه هستند و هزاران مرتبه از عمّال سلاطین و حکّام وضع استبداد بدترند زیرا که آنها اعانت بر اثم می نمودند [اما] اینها اعانت بر کفر می نمایند.

- سؤال: اجرتی اگر بگیرند حکم او چیست؟

- جواب: حرام است و حرمت اجرت گرفتن بر کفر را دارد.

- سؤال: منتخبین ملّت که از بلد خود یا از جای دیگر حرکت و سفر به سوی مجلس شورا نمایند که در آن جا اعضا خواهند شد، حکم سفر آنها چیست؟

- جواب: سفر آنها معصیت و روزه باید گرفته و نماز را باید اتمام نمایند. این حکم بر فرض اسلامیت است.

- سؤال: اعانت و حمایت آنها موجب فسق است یا ارتداد؟

- جواب: اعانت و حمایت بی تمکین و انقیاد [:تن دادن] بر آن موجب فسق و با تمکین و انقیاد و امضا بر آن خروج است از ولایت خدا و اولیای او و دخول است در طریقه و آیین کفر.

- سوال: انجمن های ولایتی در بلاد و قصبات چه حالت دارند؟

-جواب: حالت آنها در جمیع احکام، حالت مجلس شورای ملّی و پارلمنت های اروپایی و ملل کفر است.

- سؤال: بعضی از وعّاظ و خطبا که در مساجد و منابر تشیّد [:محکم کردن] مبانی او را و مردم را بر او ترغیب و دعوت می نمایند، حال آنها چگونه است؟

- جواب: حال آنها، دعات کفر بودن است و آنها ضالّ [:گمراه] و مضلّ [:گمراه کننده] و مبدع [:بدعت گذار] در دین و مفسد فی الارض هستند و مساجد که خانه خدا است و بنا شده است به جهت اقامة دین و ذکر و عبادت پروردگار، او را ملوّث [:آلوده] به نجاسات کفر نمودن است.

- جهت آگاهی های بیشتر درباره زندگی، زمانه و آرمان های آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی، رجوع کنید به: روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان، نوشته حسین عسکری، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1389

.

به درخواست جمعی از مخاطبان کانال تلگرامی البرزپژوهی، سه شنبه 12 اسفند 1399 ساعت 21 به مناسبت هشتاد و هشتمین سالگشت درگذشت آیت‌الله میرزا صادق مجتهد تبریزی (مرجع اهل توقف طالقان) درباره زندگی، زمانه و آرمان‌های این فقیه تجددگریز سخن خواهم گفت.

حسین عسکری

صفحه میزبان این گفت و گو:

https://www.instagram.com/hosein_askari53

مهدی نصیری و پر کردن خلا تئوریک جریان‌های تجددگریز استان البرز

مهدی نصیری با اهل توقف طالقان در پیوند فکری است و اهالی روستای ایستای طالقان کتاب‌های او را می‌خوانند و به آن استناد می‌کنند. او توانسته تا حدودی خلاء تئوریک این طایفه تجددگریز را برطرف کند. به گزارش محمد آسیابانی خبرنگار خبرگزاری مهر، حسین عسکری، تاریخنگار و البرزپژوه و نویسنده کتاب‌هایی چون «کتابشناسی ساوجبلاغ»، «نقد دل»، «بیداری دشت کهن»، «علمای مجاهد استان البرز»، «دشتی به وسعت تاریخ»، «کهن دشت»، «روستای ایستا» و «روستازادگان دانشمند» در تازه‌ترین یادداشت خود به مهدی نصیری و نسبتش با استاان البرز پرداخته است. این یادداشت را در ادامه بخوانید:

روز سوم دی 1399 آقای مهدی نصیری توئیتی را به این شرح منتشر کرد: «از شیخ هادی نجم آبادی پرسیدند کدام موسیقی حرام است، گفت: آن موسیقی که از صدای کشیده شدن کفگیر بر ته دیگ پلوی خانواده‌ای غنی برخیزد و به گوش اطفال گرسنه همسایه فقیر برسد. قابل توجه رسانه ملی، بابت دستپاچگی و پوزش از توصیه به رقص خانوادگی در یک برنامه تلویزیونی!»

نصیری چهره اصلی جریان فکری و فرهنگی «سمات«یا «نوتفکیکیان»است که با تاکید بر اصالت دین و سنت، همزمان با فلسفه، عرفان و مدرنیته مخالفند. این جریان از نظر سیاسی، ذیل جریان اصولگرا قرار می‌گیرد. او مدتی مدیر مسئول روزنامه کیهان بود و با نگارش کتاب «اسلام و تجدد» به این پایگاه فکری رسید. نصیری از جهت نظری مخالف مدرنیته و دستاوردهایش است اما از جهت عملی از دنیای جدید کناره نمی‌گیرد و از باب اضطرار و اکل میته به آن تن می‌دهد. با نگارش آخرین کتابش به نام «عصر حیرت» قدم‌هایی به سوی عرفی گرایی، نسبیت، تساهل و مدارای اجتماعی برداشته است.

مهدی نصیری در سال‌های اخیر، از سه جهت با استان البرز مرتبط شده است:

1. با اهل توقف طالقان (پیروان تجددگریز آیت الله میرزا صادق مجتهد تبریزی) در پیوند فکری است و اهالی روستای ایستای طالقان کتاب‌های او را می‌خوانند و به آن استناد می‌کنند. او توانسته تا حدودی خلاء تئوریک این طایفه تجددگریز را برطرف کند.

2. برخی جوانان مذهبی البرزی با اندیشه‌های تجددگریزانه او در محافل دانشگاهی و حوزوی شهرهای قم و تهران آشنا شده‌اند به طوری که چند سال پیش این حلقه غیر منسجم، در یکی از شهرهای استان البرز کتاب «اسلام و تجدد» نصیری را مرور و مباحثه کرده‌اند.

3. امروز هم شاهدیم که نصیری در انتقاد به سخت گیری‌های فرهنگی صدا و سیما و غفلت این سازمان از مفاهیمی همچون عدالت اجتماعی، به قول مشهوری از آیت الله شیخ هادی نجم آبادی (فقیه نواندیش و قرآن پژوه عقل‌گرای روزگار قاجار) استناد کرده است.

جریان سمات یا همان نوتفکیکیان یا تجددگریزان سنتی در چند سال اخیر دچار دگردیسی‌هایی شده‌اند که حساسیت برخی اصولگرایان را هم برانگیخته است. نصیری با ارائه نظریه «عصر حیرت» و با تاکید بر «حکومت حداقلی دینی» درصدد ارائه طریق برای نجات دین و سنت در عصر غیبت از گزند مدرنیته و ظلمات آخرالزمان است. آیا این جریان در سال‌های آینده با جریان «روشنفکری دینی» تلاقی خواهد کرد. بنده گمان می‌کنم تلاقی خواهد کرد. رسیدنی عجیب با نتایجی شگفت.

کد خبر: 5103771

استاد اسماعیل یعقوبی (پژوهشگر، مدرس حوزه علمیه و نویسنده کتاب مشاهیر طالقان) در دوم مهر 1399 مقاله ای تحقیقی درباره مجموعه روایات طالقان را به کانال تلگرامی البرزپژوهی ارسال کرده اند. این مقاله محققانه می تواند پنجره های تازه ای در زمینه البرزپژوهی به ویژه طالقان شناسی به روی پژوهشگران و علاقه مندان بگشاید. از ایشان صمیمانه سپاسگزارم. متن کامل مقاله را در ادامه این مطلب بخوانید اما فرازهایی از این مقاله: 

- منظور از طالقان در روایات آرمانی و آخرالزمانی قریب به یقین و حتا قطعاً «طالقان خراسان» است که امروز در استان تخار افغانستان قرار دارد.

- این روایات برساخته های باطنیان و اسماعیلیان و پیروان حلاج است که در حوادث روزگار شکست خورده و افسرده به ساختن این گونه روایات و پدید آوردن آرمانی دوباره برای حرکت و خیزشی دیگر دست زده اند.

- خراسان سرزمینی کهن و دیرینه در میان افسانه های ایرانی است. خیزش اغلب شعوبیه (کسانی که درصدد بازگرداندن ایران به دوره پیش از تسلط عرب بودند) درین سرزمین رخ داده است...

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

متن کامل این مقاله در وبلاگ روستای ایستای طالقان

نگاه ژورنالیستی یک خبرگزاری به یک سوژه بحث برانگیز

اسماعیل آل احمد

(البرزپژوه و مدرس حوزه علمیه)

جناب دکتر عسکری! سلام علیکم. بر من فرض است نکاتی پیرامون مصاحبه حجت الاسلام و المسلمین حسینی امام جمعه محترم شهرستان طالقان تقدیم کنم. در روز قدس دو سه سال پیش، وقتی برای خوش و بش با ایشان به نزدشان رفتم یکی از هم ولایتی های عزیزم با شور و هیجان به ایشان اعتراض کرد که این ترک آبادی ها مثل اسراییل دارند عمل می کنند. اول کمی زمین می گیرند بعد کل طالقان را تصاحب خواهند کرد. آقای حسینی خیلی جدی به ایشان گفتند که اولاً حواست باشد که اینان مسلمانند نه صهیونیست. ثانیاً من از رئیس ثبت اسناد و املاک طالقان پرسیده ام و ایشان گفتند که اینها سند دارند که این جاها را خریده اند و هیچ کار خلافی مرتکب نشده اند. ما باید جلوی کسانی را بگیریم که بی حساب و کتاب دارند همه املاک طالقان را به تباهی می کشند. سخنان حاج آقای حسینی مثل آبی روی آتش، آن بنده خدا را آرام کرد. دیگر این که حاج آقای حسینی مردی در نهایت مهربانی و سعه صدرند و من یقین دارم که آن روحیه مدارا و رواداری که باید در یک مسوول مسلمان باشد در ایشان هست و از این بابت نباید نگران بود. مصاحبه فوق را هم باید نگاه ژورنالیستی یک خبرگزاری به یک سوژه بحث برانگیز دانست نه بیشتر. بر اساس آن نباید تمام شخصیت این سید مهربان را تحلیل کرد.

با احترام - 1399/6/6

_______________________________

تحلیل دکتر ابراهیم جعفری درباره مصاحبه امام جمعه طالقان درباره روستای ایستای طالقان 

اشاره: به درخواست بنده، آقای داوود اسدی (فعال فرهنگی و روزنامه نگار) متن مصاحبه آقای سید فضل الله حسینی (امام جمعه محترم طالقان) و مجموعه یادداشت های انتقادی گروهی از فعالان فرهنگی و اجتماعی استان البرز در واکنش به این مصاحبه را خدمت آقای دکتر ابراهیم جعفری (استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) فرستادند تا نظر تخصصی ایشان را جویا شویم. چون با توجه به یادداشت آقای اسماعیل آل احمد (البرزپژوه و مدرس حوزه علمیه)، شائبه انعکاس جهت دار و ناقص نظرات امام جمعه محترم از سوی خبرگزاری رسمی حوزه علمیه مطرح شده است. از استاد جعفری و دیگر دوستان‌ مشارکت کننده در این گفت وگوی فرهنگی، صمیمانه سپاسگزاریم و فعلاً این بحث را در اینجا خاتمه می دهیم.

حسین عسکری - 7 شهریور 1399

آن را "سودار" و "جهت دار" کرده اند

سلام بر جناب آقای اسدی عزیز، گزارش امام جمعه محترم طالقان را در مورد اهالی روستای "ایستا" و نظرهای مطرح شده که بیشتر با انتقاد همراه بود، با دقت مطالعه نمودم. اگرچه بنده در متن آن جامعه حضور ندارم؛ اما در رابطه با این گزارش از منظر علوم ارتباطات اجتماعی، موارد زیر به ذهنم خطور یافت که یادآور می شوم.

1- امام جمعه محترم طالقان نیت و قصدی برای تفرقه، تحریک و یا ایجاد شبهه نداشته و سعی در آگاه سازی و روشنگری نسبت به بینش و نحوه مواجهه اهالی روستای "ایستا" با جهان معاصر داشته اند.

2- امام جمعه محترم بر موارد مثبتی مانند ساده زیستی، سخت کوشی، نظم و ابتکار عمل اهالی روستای "ایستا" مانند جلوگیری از طغیان رودخانه شاهرود (بدون کمک دولت) و... تاکید ورزیده و نقدهای ملایمی را در مورد تفکر و عملکردشان به ویژه در مورد آیین های مذهبی آنان بیان کرده اند.

3-اما تنظیم کنندگان گزارش، آن را "سودار" و "جهت دار" کرده اند. نشانه روشن آن این که "لید گزارش" از طریق برجسته سازی موارد منفی مانند بی عنایتی اهالی روستا به نماز جماعت، ادعیه مندرج در مفاتیح، تعطیلی برخی مناسک مذهبی مانند حج، پای بندی به اقتصاد بسته و شبه سوسیالیستی و... که در مقایسه با موارد مثبت ذکر شده کم رنگ می باشد، با پیشداوری همراه گشته است. این رویکرد در تنظیم گزارش برخاسته از اعتقاد به تئوری "گلوله جادویی" یا "نظریه تزریقی" است که در فرآیند ارتباط و اطلاع رسانی، منبع خبر را فعال و مخاطب را منفعل فرض می کند.

4- فراموش نکنیم که مخاطبان رسانه ها در دنیای کنونی از توان بالای درک و تشخیص برخوردار بوده و در مواجهه با اخبار و گزارش ها می توانند حقایق را دریابند؛ به ویژه اگر از دانش و سواد رسانه ای برخوردار باشند. بنابراین صاحبنظران بر این موضوع تاکید دارند تا آنجا که ممکن است باید گزارشگران "عینی گرایی" و "بی طرفی" را مبنای تدوین گزارش قرار دهند.

5- تهیه کنندگان گزارش، مُدل آرمانی خود از حکمرانی را "جامعه تک صدایی" می دانند که فقط یک خوانش یا یک قرائت باید بر جامعه حاکم باشد؛ در حالی که "چند صدایی بودن"و "تنوع فرهنگی" مانند "تنوع زیستی" از بالاترین سرمایه های یک کشور بوده و میزان مدارا و شکیبایی در پذیرش گروه هایی که لزوماً با اکثریت افراد جامعه هم نظر نیستند، از شاخصه های "توسعه فرهنگی" به شمار می رود.

6- بدیهی است که مطابق با قواعد دموکراسی و مردم سالاری باید نگاه اکثریت جامعه در حکمرانی لحاظ شود؛ اما این موضوع منافاتی با به رسمیت شناختن حقوق اقلیت های غیر همسو با تفکر حاکم ندارد.

7-اینجانب اعتقاد دارم تضارب افکار و اندیشه ها که مصداق عینی آن در گزارش امام جمعه محترم طالقان و منتقدان آن ظهور و بروز یافته، پدیده ای مبارک است و می توان از این طریق دموکراسی را تمرین کرد. البته جا دارد که در این راستا " گفت و گو" و آداب آن (به رسمیت شناختن طرف مقابل، قبول منطق و استدلال از سوی دوطرف مذاکره، پرهیز از نگاه آمرانه و...) که از الزامات جامعه مدنی می باشد، فراگیر شود. متاسفانه در کشور ما "گفت و گو" از اعضای خانواده گرفته تا گروه های سیاسی و اجتماعی و حتی روشنفکران به دلایل مختلف نهادینه نشده است؛ از این رو بنده چنین مبادلات فکری را به فال نیک گرفته و اطمینان دارم مردم هوشمند و با درایت آن سامان با تاسی به منش بزرگوارانه و کریمانه پیشگام بزرگ مردم ایران در رواداری و مناعت طبع زنده یاد آیت الله طالقانی با هرگونه سوء استفاده و ایجاد تفرقه مقابله خواهند نمود.

 7 شهریور 1399

 متن کامل مصاحبه امام جمعه طالقان

نگاه انتقادی به مصاحبه امام جمعه طالقان درباره روستای ایستا - 1

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology