عطر بهار درکوچه باغ‌های روستای ورده
شهرستان ساوجبلاغ با وسعتی حدود هزار و 22 کیلومتر مربع از جاذبه های گردشگری ویژه ای برخوردار است و از آن به عنوان سرزمین «چشمه های سرد» یاد می شود. این شهرستان از شمال به ارتفاعات البرز و شهرستان طالقان از غرب به استان قزوین و شهرستان نظرآباد و از شرق و جنوب به شهرستان کرج محدود می شود. ساوجبلاغ دارای 3 بخش چهار باغ، چندار و بخش مرکزی داری پنج شهر شامل شهرهای جدید و قدیم هشتگرد، کوهسار، چهار باغ و گلسار است. باید در ادامه به سراغ معرفی روستای وَردِه برویم روستای زیبا در 15 کیلومتری شمال غربی شهر کوهسار در ضلع شمال اتوبان کرج - قزوین، بافت تاریخی و بکر این روستا آثاری نظیر حمام تاریخی دوره قاجار، آسیاب قدیمی، دو بقعه به نام های امامزاده عبدالقهار (ع) و بی بی سکینه (س) را در خود جای داده است و به دلیل وجود رودخانه، کوهستان و چشمه های منحصر به فرد، پذیرای بسیاری از گردشگران علاقمندان در فصل های مختلف سال است (خبرگزاری مهر).
گشتی در بزرگترین باغ پرندگان خاورمیانه
شهرستان ساوجبلاغ با وسعتی حدود یک هزار و 22 کیلومتر مربع از جاذبه های گردشگری ویژه ای برخوردار است و از آن به عنوان سرزمین چشمه های آب سرد یاد می شود . این شهرستان از شمال به ارتفاعات البرز و شهرستان طالقان از غرب به استان قزوین و شهرستان نظرآباد و از شرق و جنوب به شهرستان کرج محدود می شود. ساوجبلاغ دارای 3 بخش چهار باغ، چندار و بخش مرکزی داری پنج شهر شامل شهرهای جدید و قدیم هشتگرد، کوهسار، چهار باغ و گلسار است. بخش کوهپایه ای این منطقه بین کوهستان و دشتی زیبا حایل شده که چشم هر گردشگری را به خود جذب می کند. دشت های این منطقه نیز دارای باغ های زیبایی است که فضایی آرام و دل انگیز را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم می کند. علاوه بر طبیعت زیبا و شگفت انگیز، وجود تپه های متعدد در بخش های مختلف این شهرستان نشان دهنده این است که ساوجبلاغ دارای پراکندگی های استقراری در تپه های مختلف از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوران اسلامی است. حفاری های باستان شناسی صورت گرفته در تپه ها و محوطه های باستانی همچون «موشلان تپه»، «تپه گرجیان ایغربلاغ» و «خوروین» نشانگر سابقه استقرار و سکونت انسان از هزاره های پنجم و چهارم پیش از میلاد تا هزاره های اول پیش از میلاد در این شهرستان است. ادامه مطلب...
آبرنگی از نظرآباد در راه جشنواره بین المللی آبرنگ ایتالیا
اثر آبرنگ آقای علی مینوی راد هنرمند نظرآبادی به جشنواره بین المللی آبرنگ فابریانو ایتالیا 2016 راه یافت. آثار راه یافته به این جشنواره در اردیبهشت 1395 در شهر تاریخی و فرهنگی فابریانو به نمایش درخواهد آمد. آقای مینوی راد از فرهنگیان پیش کسوت شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز و همچنین بنیانگذار موسسه مکتب القرآن است. ایشان درباره این اثر نوشته است: «چند سال پیش به زادگاهم شهرستان هشترود رفته بودم. در کوچه های یکی از روستاها به نام برّه ده قدم می زدم تعدادی غاز را دیدم همین که خواستم عکس بگیرم همه سرهایشان را بالا بردند و من عکس گرفتم و این اثر ساخته شد... دوست داشتم این اثر، پس از برپایی نمایشگاه در ایتالیا به نمایش عموم گذاشته شود.»
ایشان دارای درجه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است که در سال 1383 از پایان نامه خود با عنوان «شکل های خیالی مربوط به گل و گیاه در آثار نظامی گنجه ای» زیر نظر دکتر ابوطالب میرعابدینی و دکتر عباس ماهیار دفاع کرده است. چکیده پایان نامه ایشان به این شرح است: «در این پژوهش روش کار بدین ترتیب است که ابتدا مخزن الاسرار مطالعه شده و ابیاتی که در آنها نام گل و گیاه وجود داشت با مداد علامت گذاری و سپس هر یک از ابیات در یک برگ نوشته و شماره صفحه و بیت نیز در ذیل آن ثبت شده است و پس از آن به ترتیب کتاب خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر، شرف نامه و اقبال نامه نیز به همان روش فیش برداری شده است. با صلاح دید استاد راهنما در ترتیب، شکل مضبوط ترکیب را اصل قرار داده شده و آن در بخش گل مورد نظر آورده شده است مثلاً ترکیب چشم نرگس را در بخش نرگس آورده و داخل کمانک ترکیب را قرار داده ایم: نرگس (چشم نرگس).»
- نویسنده وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» این موفقیت ارزشمند هنری را به استاد مینوی راد تبریک عرض کرده و مفتخر است که نخستین منتشر کننده خبر و تصویر این رویداد هنری است.
از نوروز من تا نوروز دیدار
حسین عسکری: صبح چهارشنبه 4 فروردین 1395 یکی از دوستان قدیمی تلفنی تماس گرفت و خبر از کوچ حزن انگیز «نوروز حجرگشت» داد. آقا نوروز از رزمندگان و پاسداران قدیمی شهرستان ساوجبلاغ بود که زخم جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را در پیکر رنجورش به یادگار داشت. ایشان به مهربانی، آرامش و خیرخواهی مشهور بود. علیرغم رنج جانبازی، همچنان لبریز از نشاط معنوی و زندگی بود. کوچ بهاری اش، غم را قرین همرزمان و دوستانش کرد. دوستی که خبر پیوستن آقا نوروز به همرزمان شهیدش را داد، پیشنهاد کرد که نوشته ای از طرف دوستان و همکاران آقا نوروز در مراسم بزرگداشت ایشان در مسجد جامع شهر گلسار خوانده شود. من که در سفر راهیان نور بودم و از آن مهم تر دستم به قلم نمی رفت از حجت الاسلام والمسلمین آقا اسماعیل آل احمد - معاون پژوهشی حوزه علمیه امام جعفر صادق علیه السلام هشتگرد - خواهش کردم که این سوگنامه را بنویسد. ایشان که در حال انجام ویراست جدید کتاب «مهاجران مهران» است، کریمانه این خواسته بنده را پذیرفتند و متن زیر را نوشتند.
سفالینه های نه هزار ساله تو را می خوانند
سرزمین کهن البرز که تاریخ، آیین ها، سنت ها، آداب و رسوم دیرپایش همواره گویای جاودانگی و قدرت ریشه دار فرهنگی آن بوده است در خود هزاران رمز و راز دارد شهرستان نظرآباد یکی از شهرستان های استان البرز است که به سرزمین کهن خشت معروف است این شهرستان در نزدیکی شهرستان ساوجبلاغ واقع شده و از شمال به بخش مرکزی ساوجبلاغ و سلسله جبال البرز، از طرف جنوب به بخش اشتهارد در شهرستان کرج، از طرف غرب به شهرستان آبیک (استان قزوین) و از طرف شرق به دهستان های رامجین و سعیدآباد شهرستان ساوجبلاغ محدود می شود.
منابع و اسناد تاریخی و مطالعات باستان شناسی از محوطه ها و تپه های تاریخی در شهرستان نظرآباد همگی بیانگر وجود فرهنگ غنی این سرزمین از دوران پیش از تاریخ است. وجود بقاع متبرک امام زاده ابراهیم، امام زاده ابوالحسن، تینال تپه، محوطه باستانی ازبکی، روستاهای زیبا از جمله روستای عشایری گُلدره، روستای شیخ حسن که مهد آثار تاریخی است، منطقه نمونه گردشگری فرودگاه آزادی و غیره هر سال پای گردشگران زیادی را به این منطقه می کشاند. ادامه مطلب...
چهارشنبه سوری ما بر گرد آتش گفت و گوی قرآنی
این اعتراف اگرچه در ابتدای این نوشته، چیز خوبی نیست اما اجازه بدهید با این کار، صداقتم را ثابت کنم و کمی سر صحبت را با شما باز کنم. امسال برای برگزاری «پنجمین سور سوره های قرآن»، خیلی دل و دماغ درست و حسابی نداشتم. هم به دلیل 
مشغله های روزمره زندگی ام و هم بابت ترسم از هزینه های آن. در برابر این منِ حیران، در عین حال برای برگزاری این سور، هم استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی و هم دکتر حسین عسکری، چند بار مرا مخاطب قرار دادند. اسفند به نیمه رسیده بود و من همچنان در این گیرودار، گرفتار. بالاخره نشستی با دوستان برگزار شد و شش همکار در کنار هم قرار گرفتیم. دست در دست هم به آماده سازی مقدمات پرداخته؛ هر کدام گوشه ای از کار را به دندان اراده و همت خویش گرفتیم.
پنجمین سور سوره های قرآن، روز 24 اسفند 1394 را برای برگزاری این سور، مناسب یافت. آقای علیرضا جهانی نسب از موسسه استعدادیابی راه آینده نخبگان، تهیه عکس و فیلم سور را پذیرفت. تهیه اقلام تبلیغاتی پیش از سور را آقای ابراهیم حسینلو از موسسه مکتب القرآن بر شانه کشید. آقای هوشنگ حسین زاده از موسسه فرآوری دانش ابریشم سبز برای تهیه اقلام تبلیغاتی حین سور، پای در میدان نهاد. مجری سور هم شد. اطلاع رسانی و دعوت از بانوان فرهیخته شهر را خانم فاطمه حمداللهی از موسسه فرهنگی هنری ظهور نجم البرز، متعهد شد. ادامه مطلب...
اهانت به جایگاه هنر خوشنویسی
احمد شفیعی ها
همین چند ماه پیش بود که، پخش گزارشی از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مبنی بر ثبت ملّی بستنی سنتی زعفرانی و مرصع شده با شربت آلبالو و آلوی برغان، کام دوستداران ثبت میراث ملموس و ناملموس را شیرین کرد.روستای برغان (از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز) برای جامعه خوشنویسی ما غریبه نیست. خاستگاه اخوان میرخانی موسسان انجمن خوشنویسان و آقا سیدمرتضی برغانی پدر گرامی میرخانی ها و محترم ترین شاگرد قدوه الکتاب میرزا محمد رضا کلهر. ثبت ملی بستنی برغان نشان از پیگیری و حمایت مجموعه ای از تلاشگران و متولیانی است که یحتمل کامشان به طعم این خوراکی شیرین شده و طاق همت را آن قدر والانهاده اند که به ثبت بستنی برغان همت گماشته اند. کامشان شیرین و خنک و دمشان گرم!
برغان اما میراث ماندگار دیگری هم دارد که اگرچه ریشه در کوچه پس کوچه های تاریخ ایران زمین از قزوین و تبریز و شیراز و اصفهان و کرمانشاه گرفته تا هرات و بخارا دارد لکن همت حلقه نورانی اساتید مرحومان آقا سیدحسین میرخانی کاتب قرآن و سیدحسن آقا میرخانی سراج الکتاب با پایمردی قلندرانی همچون مرحومان علی اکبرخان کاوه و ابراهیم بوذری تحت عنوان کلاس های آزاد خوشنویسی به بنای شبستانی منجر شد که چلچراغ نورافشانش ده ها و ده ها متعلم و هنرپژوهی بوده اند که احصاء نام یکایکشان از حوصله این مقال خارج است. دریغ و صد دریغ که در وانفسایی که وزیر اماراتی متولی برگزاری جشنواره البرده، صرف عجم ستیزی و مخالفت با خط پارسی از گنجاندن رشته نستعلیق در آخرین جشنواره البرده سرباز زده و نتیجتا این جشنواره امسال با گرایش های نسخ و ثلث...آن هم با رویکرد ترکی عربی برگزار شده، ساز همنواز با این رویکرد، در پستوهای مدرنخانه هنری خودمان هم نواخته می شود . صد البته از وزیر حاشیه نشین خلیج فارس انتظاری نیست. چشم گاهی سیاهی رفته و دل وقتی آشوب می شود که متولیان حفظ و اشاعه میراث فرهنگی ما، یا چشم بر واویلتای دلسوزان شریف ترین هنر تجسمی ندارند یا شوربختانه اصلاً در باغ نیستند. بقول یکی از استادان وقتی خطاب این سوال واقع شدند که استاد برای ثبت جهانی نستعلیق چه کار باید در یک جمله گفتند: «بگذارید ثبت ملّی شود ثبت جهانی پیشکش.» ادامه مطلب...
مسکن در شهرستان نظرآباد با رویکرد شهر سالم
احمد پوراحمد، علیرضا گروسی، ابوالفضل نوری، «ارزیابی شاخص های مسکن شهرستان نظرآباد با رویکرد شهر سالم»، فصلنامه برنامه ریزی کالبدی - فضایی، سال دوم، ش 4، پاییز 1392، ص 21 - 33.
چکیده: مقوله مسکن، امروزه نه تنها به عنوان یک سرپناه، بلکه به عنوان هویت، امنیت و منبع سرمایه در بین ساکنان یک شهر مطرح است. فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت اقتصادی، نداشتن برنامه ریزی جامع مسکن و سایر نارسایی هایی که در زیرساخت های اقتصادی وجود دارد از یک سو و افزایش جمعیت شهرنشین از سویی دیگر تامین سرپناه در کشورهای در حال توسعه را به شکلی پیچیده و چند بُعدی درآورده است. برای دستیابی به برنامه ریزی مطلوب مسکن باید تمام جوانب وضع موجود مسکن و تسهیلات مربوط را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد. شناسایی و تطبیق شاخص های مسکن موجود با شاخص های مسکن در شهر سالم در جهت تحقق سکونتگاه مطلوب امری مهم در توسعه مطلوب شهری به شمار می آید.
این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن تحلیلی ـ توصیفی است و داده ها و اطلاعات موجود در آن از سرشماری های موجود و داده های مرکز آمار در سال 1390 استخراج شده است. در این مقاله، سعی شده است تا به این پرسش که «وضعیت موجود مسکن در شهرستان نظرآباد به لحاظ شاخص های کمی و کیفی چگونه است؟» پاسخ داده شود و یک مقایسه ای تطبیقی با شاخص های مسکن در سطح استان البرز و متوسط کشوری و شاخص های مسکن در شهر سالم انجام شود. با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی و مقایسه شاخص ها کمّی و کیفی مسکن، وضعیت شاخص های مسکن شهرستان نظرآباد در حالت کلی نسبت به شاخص های مسکن استان، کشور و شهر سالم مطلوب و مثبت ارزیابی می شوند.
کلیدواژگان: شاخص های مسکن؛ مقایسه تطبیقی؛ شهر سالم؛ شهرستان نظرآباد.
لوح گلین شش هزار ساله
سند همکاری تجاری ازبکی و شوش در هزاره چهارم پیش از میلاد
اُزبکی یکی از روستاهای کوچک غرب استان البرز است اما شهرتی جهانی دارد. خشت گِلین نه هزارساله آن در موزه سازمان ملل متّحد، روایتگر دیرپایی مدنیّت در ایران است و شهر مادی یک کیلومتر در یک کیلومتر آن که مشابه اش تاکنون در هیچ یک از محوطه های باستانی منسوب به مادها دیده نشده است. در مجموع آثاری از هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح تا دوره اسلامی (ایلخانیان) در این محوطه وجود دارد. به همین جهت، دکتر یوسف مجیدزاده چهره ماندگار باستان شناسی ایران از تعبیر «دانشگاه باستان شناسی» برای ازبکی استفاده می کند؛ چون سیر باستانی نه هزار ساله ای در ده تپّه آن قابل مشاهده است.
استاد مجیدزاده سرپرست گروه کاوش در محوطه باستانی ازبکی، در یکی از روزهای سرد پاییزی سال 1378 خورشیدی، یک لوح گِلی باستانی را در «مارال تپه» محوطه ازبکی کشف کرد که با مطالعه آن نتایج شگفت انگیزی به دست آمد. مارال تپه از اواسط هزاره چهارم پیش از میلاد این سند افتخارآمیز را در دل پر راز خویش حفظ کرده و آن را پس از گذشت این هزاره های طولانی به مردم فرهنگ دوست ایران هدیه کرده است. این لوح گلین بیشتر شبیه گل نبشته های دوران آغاز عیلامی است که ارقام و نشانه های آن تا کنون مشاهده نشده است.
به نظر می رسد لوح به دست آمده بخشی از یک لوح محاسباتی باشد. در آن، ارقام بیشتر به صورت سوراخ های کوچک گِرد در اثر ناخن و یا وسیله ای مانند آن ایجاد شده و قبل از باز کردن حساب مجدّد به کمک خطی افقی حساب پیشین را به اصطلاح بسته اند. ورز گِل چنان به خوبی انجام گرفته که جنس آن به طور کامل فشرده و سخت شده است و حتّی یک حباب هر چند کوچک هوا هم در سطح لوح به چشم نمی خورد. شکل لوح احتمالاً راست گوشه است. طول این قطعه در حالت کنونی 7/6 و عرض آن 7/5 سانتیمتر است اما به نظر می رسد که در اصل ابعادی به مراتب بیشتر از این داشته است. ضخامت لوح در حدود یک سانتیمتر است و نگاهی به پشت آن نشان میدهد که یک بار بر آن چیزهایی نوشته شده اما پیش از خشک شدن لوح، سطح آن را صاف کرده یا به عبارت دیگر پاک کرده اند.
این لوح به همراه پیکره و سفال لب واریخته ای که از سکویی واقع در غرب برش حفاری مارال تپه به دست آمده، دست کم بر وجود نوعی ارتباط تجاری میان شوش باستان واقع در استان خوزستان و محوطه باستانی ازبکی در استان البرز دلالت می کند.با احتساب فاصله مکانی این مناطق می توان به شگفتی و اهمیت موضوع پی برد. در سال 1380ش مقالهای از «فرانسوا والا» زبان شناس فرانسوی در یکی از مجله های تخصصی زبان شناسی فرانسه در معرفی این لوح به چاپ رسیده است.
منابع: یوسف مجیدزاده، نخستین و دومین فصل حفریات باستان شناختی در محوطه ازبکی، ص 57؛ همان، گزارش سومین فصل کاوش های باستان شناختی محوطه ازبکی، ص 5؛ پژوهشنامه ادارهکل میراث فرهنگی استان تهران، دفتر سوم، ص 279؛ روزنامه آزاد، ش 215، ص 1.
نشر نخست این مقاله در: نوروزنامه: ویژه نامه نوروزی روزنامه اطلاعات، دوشنبه 24 اسفند 1394، ص 35.
توضیح ضروری: لوح گلین به دست آمده از محوطه باستانی ازبکی واقع در شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز، متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد است. با این اوصاف عنوان «لوح گلین شش هزار ساله» صحیح است.
