جمعی از مردان نیک نهاد در منطقه طالقان
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، نشست معرفی و بررسی کتاب «سنّت شفاهی به مثابه تاریخ» با حضور فرهاد نام‌برادرشاد، مترجم کتاب، علیرضا کمری و حشمت‌الله عزیزی، صبح دوشنبه بیست‌ویکم آبان 1397 در سالن دکتر پرهام در مرکز اسناد و آرشیو کتابخانه ملی ایران برگزار شد. در این نشست، یادداشتی با عنوان «چند نکته درباره سنّت شفاهی و رابطه‌ی آن با تاریخ» از علیرضا کمری منتشر شد. در بخشی از آن یادداشت درباره کتاب «روستای ایستا» نوشته حسین عسکری و اهل توقف طالقان آمده است: «نحوه و رویه‌ی سوم، برخورد منفی با همه‌ی مظاهر نو و تعلق متعصبانه و متصلِّب به گذشته و با گذشته‌هاست که هر چیز نوپدید و مدرن را مدعیان این رویه ـ البته در لفظ و ادعا ـ نفی و منکوب می‌کنند و هر چیز سپری شده از عالم سنت و گذشته را می‌ستایند. کار می‌رسد به آنجا که رسماً و علناً استبداد را به مشروطه ترجیح می‌دهند. در ماجرای مشروطه و اختلافات بعد از آن تا یومنا هذا، محل نزاع مواجهه و مقابله با تجدد و سنت و مظاهر است. برخی از شاگردان دست سوم استاد مشهور نانویسای فلسفه مبلغ یا متأثر از این دیدگاه هستند. محض اطلاع عرض می‌شود سالهاست جمعی از مردان نیک‌نهاد ـ پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی ـ در منطقه‌ی طالقان در روستایی ساکنند ـ که نام آن روستا را دیگران «ایستا» نهاده‌اند ـ و از همه‌ی مظاهر تمدن دوری گزیده‌اند؛ شناسنامه ندارند، از آب و برق و گاز و تلفن استفاده نمی‌کنند. کتابی هم در بیان دورادورِ حال ایشان نوشته شده است به نام روستای ایستا.»
محوطه باستانی ازبکی نماد فرهنگ و تاریخ البرز شد
کد خبر: 83063776 | تاریخ خبر: 21/07/1397 - 10:46
کرج- ایرنا- نویسنده و البرزپژوه البرزی گفت: محوطه باستانی ازبکی از سوی بنیاد البرزشناسی به عنوان نماد فرهنگی و تاریخی این استان معرفی شد.دکتر حسین عسکری روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: تاریخ هر ملتی شناسنامه آن ملت است زیرا هر موجود بدون شناسنامه، گمنام و بی اعتبار خواهد بود. وی اظهار داشت: بر همین مبنا، دانستن و داشتن تاریخ از بایسته های زندگی انسان است؛ بدون تردید آشنایی با تاریخ ایران برای هر ایرانی امری ضروری است و برای زندگی بهتر و آگاهانه تر باید دانست که چه تجربه هایی بر ملت ما رفته و چه میراثی برجای مانده است.
وی گفت: تپه ازبکی، محوطه باستانی گسترده ای با ده تپه در شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است که 6 تپه از آن به نام های دژ مادی (تپه مرتفع)، یان تپه، جیران تپه، دوشان تپه، مارال تپه و گوموش تپه از سوی باستان شناسان شناسایی و کاوش شده است. عسکری ادامه داد: این محوطه باستانی برای نخستین بار در سال 1348 مورد شناسایی قرار گرفته و در سال 1352 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. وی افزود: آثاری به هم پیوسته از هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح تا دوره اسلامی (ایلخانیان) در این محوطه قابل مشاهده است. این البرزپژوه بیان داشت: از شگفتی های این محوطه باستانی می توان به کشف کهن ترین خشت های دست ساز بشر با قدمت 9 هزار ساله، معبد رنگین یان تپه، دست یابی ساکنان پیش از تاریخ این محوطه به سیمان، لوح آغاز عیلامی (سند همکاری تجاری ازبکی و شوش در هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح)، بناهای آریایی های اولیه، شهر و دژ مادی، دیوارهای دورنگ مادی، کشف نخستین پیکره سنگی دوره مادها و فرهنگ سفال آلویی اشاره کرد.
وی گفت: با نتایج 6 فصل کاوش علمی متناوب بین سال های 1377 تا 1384 که به همت بلند چهره ماندگار باستان شناسی ایران دکتر یوسف مجیدزاده انجام شده، می توان تاریخ و تمدن ایران را مورد بازخوانی و بازنویسی قرار داد. عسکری اضافه کرد: به همین دلیل در سال های اخیر نتایج کاوش های محوطه اربکی در منابع علمی داخلی و خارجی منعکس شده است. وی افزود: از آن جمله می توان به کتاب های درسی رشته باستان شناسی که از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) منتشر شده اشاره کرد. عسکری بیان داشت: به طور مثال در کتاب «باستان شناسی ماد» نوشته کاظم ملازاده که در سال 1393 منتشر شده، به ویژگی های ارزشمند شهر و دژ مادی محوطه ازبکی در 16 صفحه همراه با عکس و طرح اشاره شده است. وی گفت: یا در کتاب های «اطلس باستان شناسی ایران» و «سفال دوره نوسنگی در فلات مرکزی ایران» نوشته دکتر صادق ملک شهمیرزادی و کتاب «شکل گیری و توسعه آغاز نگارش در ایران» نوشته دکتر مرتضی حصاری و کتاب «عصر آهن ایران» نوشته دکتر حسن طلایی نتایج کاوش های محوطه ازبکی منعکس و مورد تحلیل قرار گرفته است.
عسکری گفت: انجام پژوهشی با عنوان «نقش محوطه باستانی ازبکی در بازخوانی تاریخ و تمدن ایران»، ثبت محوطه ازبکی در فهرست آثار جهانی یونسکو، اجرای طرح جامع گردشگری و تبدیل این محوطه به قطب گردشگری البرز، معرفی محوطه ازبکی در کتاب های درسی دانش آموزان مقاطع مختلف، راه اندازی و تأسیس موزه و مرکز مطالعات باستان شناسی و ساخت هتل و امکانات رفاهی برای اسکان گردشگران ایرانی و خارجی، می تواند به حفظ و معرفی این محوطه ارزشمند و همچنین توسعه استان البرز منتهی شود. حدود 101سال پیش در تاریخ بیستم مهرماه سال 1296دبستان برزگران در کرج تأسیس شد و سالگرد تأسیس آن به‌عنوان روز ملی البرز انتخاب شده است. 6156/ 6155 انتهای پیام /*
خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا
کرج، 21 مهر 1397، دریافت یادمان روز ملی البرز از دست فرزند شادروان دکتر محمود حسابی
یادمان روز ملی البرز
ارزیابی شاخص‌های کیفی مسکن در برنامه‌ریزی مسکن
(مطالعه موردی: نواحی شهری نظرآباد، استان البرز)
دکتر صفر قائد رحمتی، دکتر ابوالفضل مشکینی، مهندس علیرضا گروسی، «ارزیابی شاخص‌های کیفی مسکن در برنامه‌ریزی مسکن (مطالعه موردی: نواحی شهری نظرآباد، استان البرز)»، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال 4، ش 2، پاییز و زمستان 1396، صفحات 243 - 262.
چکیده: نگاه ویژه به مسکن نیز پس از گذر از جبران کمبود مسکن، نگاهی کیفی به آن است. تحلیل ویژگی‌های کیفی می‌تواند زمینه‌ساز تحول در برنامه‌ریزی جامع مسکن و اتخاذ سیاست مناسب در عرصه‌های مختلف شهری به‌ویژه بخش مهم مسکن شود. در این پژوهش شاخص‌های کیفی مسکن در شهر نظرآباد استان البرز و نواحی شهری آن ارزیابی می‌شود. پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و براساس هدف کاربردی است. ابتدا شاخص‌های کیفی مسکن در سه بخش اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی استخراج و تنظیم و با استفاده از پرسش‌نامه، این شاخص‌ها در سطح شهر نظرآباد و نواحی آن در معرض سنجش توسط شهروندان گذاشته شد. حجم نمونه آماری براساس فرمول کوکران، 378 واحد مسکونی است. از مدل VIKOR برای سنجش اختلاف نواحی شهری در شاخص‌های کیفی و سطح‌بندی این شاخص‌ها استفاده شده است. نتایج نشان‌می‌دهد که وضعیت شاخص‌های سه‌گانه در شهر نظرآباد مطلوب نیست. طبق خروجی مقدار آماره آزمون T تک‌نمونه‌ای برابر با 268/83 و سطح معناداری آزمون فرضیه (000/0) است. بنابراین، ازآن‌جایی‌که سطح معناداری کمتر از 05% است، وضعیت نسبتاً نامطلوب در سه گروه شاخص کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی در سطح کل شهر نظرآباد تأیید می‌شود. نتایج مدل VIKOR هم نشان می‌دهد که مقدار Q در ناحیه دوم شهر نظرآباد برابر است با 406/0 که نشان‌دهنده وضعیتی نیمه‌توسعه‌یافته و نسبتاً مطلوب در شاخص‌های کیفی است. نواحی اول و چهارم شهر در مقدار Q، با 588/0 و 0490/0 وضعیت متوسط دارند. نواحی سوم و پنجم به‌ترتیب با 641/0 و 643/0 وضعیت نسبتاً نامطلوب و کمتر توسعه‌یافته دارند.
کلمات کلیدی: استان البرز؛ برنامه‌ریزی مسکن؛ شاخص‌های کیفی مسکن؛ نواحی شهری نظرآباد.
________________________
متن کامل مقاله فوق به زبان های فارسی و انگلیسی
مهندس علیرضا گروسی کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
1396، محوطه باستانی ازبکی شهرستان نظرآباد، مهندس علیرضا گروسی در کنار دکتر نوری مدرس باستان شناسی دانشگاه کاشان
___________________________
دیگر مطالب مرتبط
کارنامه علمی و پژوهشی علیرضا گروسی و همکارانش
مقاله علیرضا گروسی درباره گردشگری شهرستان نظرآباد
مقاله علیرضا گروسی و حسین عسکری در کنگره تاریخ معماری البرز
سفر به روستای موسوم به منتظران
مطلب زیر گزارش سفر حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید مهدی علیزاده موسوی مدیر پژوهشکده حج و زیارت به روستای ایستای طالقان است که در 10 مرداد 1397 در وبلاگ روستای ایستای طالقان منتشر شده است.
روستای بدون تمدن!
نبی الله صدری فر (مربی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور) با همکاری دکتر محمدرضا ضمیری (دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور)، دکتر محمد مولوی (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی) و دکتر محمدصادق جمشیدی راد (دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور) مقاله ای را با عنوان «واکاوی سنّت و ساختار تغییرات اجتماعی (با تأکید بر آیه 11 سوره رعد)» در دوفصلنامه علمی و پژوهشی نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان (دوره 7، ش 1، بهار و تابستان 1396، صص 139 - 158) منتشر کرده و از باب مصداق عزلت گزینی جوامع، به روستای ایستای طالقان اشاره کرده است: «امروزه در سراسر دنیا، قبایل و جوامعی مشاهده می شوند که به همان سنّت دیرینه خود مشغول زندگی هستند و این به خاطر عزلت گزینی این جوامع می باشد در کشورمان ایران در حال حاضر روستایی وجود دارد به نام ایستا؛ روستای ایستا که روستای توقف و روستای بدون تمدن نیز نامیده می شود، این روستا واقع در شهرستان طالقان شاید مرموزترین روستای ایران باشد، روستایی در خاک البرز که مردمانش در زمان متوقف شده اند.»
حکایت زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش
فرزانه ابراهیم‌زاده
دکتر افسانه نجم‌آبادی استاد دانشگاه هاروارد و از نوادگان آیت الله شیخ هادی نجم آبادی، سال‌ها پیش در میانه بحثی جدلی به این نکته رسید که برای پیدا کردن رد پای وضعیت زنان در تاریخ می‌شود با تحلیل جنسیتی پیش رفت. نکته‌ای که در نهایت به نوشتن کتابی با عنوان «زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش» با عنوان فرعی «نگرانی‌های جنسیتی در مدرنیته ایرانی» منجر شد. کتابی که بعد از چند سال از انتشار نسخه انگلیسی بخش اول آن با نظارت خانم نجم‌آبادی توسط آتنا کامل و ایمان واقفی در انتشارات تیسا منتشر شده است. در این کتاب تنها دو فصل از کتاب که بحث مربوط به تحلیل جنسیتی تاریخی است منتشر شده است و شاید نخستین اثری است که تاریخ زنان ایران را از این زاویه دیده است. نجم‌آبادی در مقدمه کتاب درباره علت انجام این پژوهش نوشته است: «سال‌ها پیش در گرماگرم بحثی جدلی با مورخی که درباره تاریخ قاجار مطالعه می‌کرد، در جواب او که از محال بودن تحقیقات در زمینه زنان قاجاری به دلیل کمبود منابع تاریخی و کمبود اسناد قابل اعتماد درباره زنان آن دوره اظهار تاسف می‌کرد گفتم: اما ما اگر جنسیت را به صورت تحلیلی مطالعه کنیم، از منابع مربوط به مردان، درباره زنان هم می‌توان استفاده کرد.» این حرف بداهه ظاهراً کلیدی در ذهن نجم‌آبادی برای پژوهشی بود که بر روال پژوهش‌های عادی درباره زنان استوار نبود و آن‌طور که او به آن رسید این بود که چطور می‌شود با استفاده از تحلیل جنسیتی، تاریخ را متفاوت نگاشت؟ این تحلیل همان تاریخی بود که زنان در آن غایب نبودند. ادامه مطلب...
احسان علیخانی در سومین قسمت از برنامه ماه عسل با کاشف نظرآبادی داروی سرطان به گفت و گو نشست. به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران، احسان علیخانی در سومین قسمت ماه عسل ضمن تشکر از بینندگان برای تماشای ماه عسل، از صداقت، دلسوزی مرحوم حجت اسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی یاد کرد . در ادامه برنامه ماه عسل، مهندس قاسم تک دهقان حضور پیدا کرد که احسان علیخانی با او به گفت و گو نشست. تک دهقان گفت: در روستای صالحیه از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز به دنیا آمدم، چهار برادر و شش خواهر هستیم و از طریق کشاورزی زندگی خود را گذرانده ایم. علیخانی در خصوص ماندن در روستا از او سوال کرد که او گفت: هرگز دوست ندارم روستا را ترک کنم. تک دهقان ادامه داد: من این روزها آرزویی ندارم چرا که به آرزو هایم رسیده ام، من بیشتر برای بشریت و انسانیت آرزو دارم. وی افزود: در آبیک درس خواندم در ادامه دانشگاه تبریز فارغ التحصیل شدم بعد به سربازی رفتم و ازدواج کردم و بعد مهندسی داروسازی خواندم.
مهمان برنامه درباره علاقه به شیمی و اختراعات خود بیان کرد: از دبیرستان به رشته شیمی علاقه مند بودم و تنها در درس شیمی هم موفق بودم. همچنین 12 ثبت اختراع دارم که هیچ کدام از آنها به مرحله تولید نرسیده است. تک دهقان گفت: در ایران از پنج هزار ثبت هیچکدام تولید نمی شود و دلیل عقب مادگی ما همین است که اندیشه قیمت ندارد کسی که لودر دارد شاید ده میلیون در روز کار کند اما کسی که دانشمند است این اتفاق برایش نمی افتد. علیخانی گفت: خود را دانشمند می دانی؟ او گفت: بله فراتر از دانشمند و به زودی به همه ثابت خواهیم کرد. در بخش دیگر خانواده تک دهقان در برنامه حضور پیدا کردند. علیخانی از ادعا و ثبت اختراعات تک دهقان از همسر او سوال کرد که او گفت: من کارهای او را دیدم به حرف هایش ایمان دارم خیلی مشتاق است کار خود را ادامه بدهد و به مردم کشور خدمت کند. تک دهقان ادامه داد: به نظر من علمی که به ثروت، کار و قدرت کشور به کار نیاید هیچ ارزشی ندارد، از طرفی نوشتن مقالات علم نیست .من براساس عملیات هایی که انجام داده ام می گویم که داروی سرطان راکشف کرده ام و اطمینان دارم.
در ادامه برنامه دکتر مطلق متخصص سرطان و دکتر زرگران عضو هیات علمی گروه دارو‌های سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص طب سنتی در برنامه حاضر شدند. دکتر زرگران در خصوص ثبت و ساخت قانونی یک دارو توضیح داد: از چند منظر می توان به این قضیه نگاه کرد اولین بحث این است که پروسه ثبت یک دارو یک مراحل مشخص و قانونی دارد هر کسی اگر ادعایی دارد باید در این حوزه توان انجام کار داشته باشد، برای ساخت یک دارو باید یک تیم متشکل از چند متخصص روی آن کار کنند و باید یک تیم متخصص دیگر فرمول و کار او را بررسی کنند تا دارو اثبات شود. وی ادامه داد: ادعایی که ما انجام می دهیم یک بحث است و شکل درست این است که کسی که در این حوزه کار می کند به یک ادعایی دست پیدا کند.از طرفی ما در علم همیشه شک داریم و در حال آزمون و خطا هستیم. علیخانی از دکتر زرگران در خصوص کسانی که ادعایی برای کشف دارویی دارند سوال کرد و او گفت: تیمی که می تواند کار او را راستی آزمایی کند مثل دانشگاه یا شرکت دارویی و مرکز تحقیقاتی باید وارد قرارداد محرمانه شوند در سازمان غذا و دارو از سه طریق می توان دارو ها را ثبت کرد .در ادامه تک دهقان گفت: حرف‌های دکتر زرگران به درد حرف می‌خورد و در عمل اینگونه نیست، چرا که وزیر بهداشت به من نامه داد و من به یکی از موسسات تهران رفتم و آنها به جای دیگری معرفی کردند و به نحوی خلل ایجاد می کنند. علیخانی از تک دهقان درباره اینکه باچه استدلالی دارو را به بیمار سرطانی می دهید سوال کرد و او پاسخ داد: دارویی که کارهای آن انجام شده وفرم دارویی داشته باشد.
تک دهقان ادامه داد: دادن دارو قبل از مراحل ثبت آن جرم است البته دارویی که فرم داروی عطاری و گیاهی دارد می توان به شکل دمنوش در اختیار مردم گذاشت چرا که به عنوان یک انسان به انسان دیگری کمک کنید.در بخش دیگر دکتر مطلق متخصص سرطان و رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت گفت : باید از تاریخچه و گذشته پزشکی حرکت کرد و به آن روز رسید چرا که فرآیند کشف یک دارو به زمان طولانی نیاز دارد.دکتر مطلق گفت: در طی چند دهه گذشته سرطان تا حدودی درمان شده است.
بخشی دیگر از گفت و گوهای برنامه ماه عسل درباره مهندس تک دهقان
مهندس قاسم تک دهقان مخترعی کوشا از شهرستان نظرآباد
کارشناسان برنامه ماه عسل
پوستر فیلم مستند «فصل هرس» درباره مهندس قاسم تک دهقان
تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر برای البرز ضروری است
کد خبر: 82888648 | تاریخ خبر: 28/01/1397 - 10:59
کرج - ایرنا - یک پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و هنری البرز، تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر را برای این استان پرجمعیت ضروری دانست. دکتر حسین عسکری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در خصوص ویژگی های فرهنگی و تاریخی قابل توجه استان البرز، افزود: یافته های باستان شناختی متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح، کشف هفت پناهگاه صخره ای روستای سرهه ساوجبلاغ که قدمت سکونت بشری در استان البرز را به دوره پارینه سنگی میانه و جدید رسانده، فهرست بلند میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و نام آوران و مفاخر پرشمار و اثرگذار که از شهرت ملی و فراملی برخوردار هستند از جمله ویژگی های تاریخی فرهنگی البرز است.
وی، خاندان های علمی و فرهنگی اثرگذار در سه قرن اخیر همانند خاندان های طالقانی (سادات و غیر سادات)، برغانی، نجم آبادی، فشندی، صالحی، شهیدی، علوی شهیدی، میرخانی و دبیران، حضور در رویدادها و برهه های مختلف تاریخی از قرون اولیه اسلامی تاکنون همانند حضور علمای دینی و مردم در جنگ دوّم ایران و روس در دوره قاجاریه از دیگر برجستگی های فرهنگی تاریخی این استان برشمرد.
این البرز پژوه گفت: مواجهه علمای البرزی همانند آیت الله شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث با فرقه های وهابیّت، شیخیه و بابیت در قرن سیزدهم هجری قمری و حضور علمایی همانند آیت الله شیخ هادی نجم آبادی در پیش درآمدهای جنبش مشروطیت و نهضت تحریم تنباکو را نمونه های دیگری از ظرفیت های تاریخی و فرهنگی استان البرز دانست.
عسکری گفت: حضور دکتر ابراهیم حشمت طالقانی و حدود 10 تن از مبارزان البرزی در نهضت جنگل، حضور حماسی و اثرگذار مردم در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، حضور مؤثر در عرصه های هنری با دارا بودن سه سبک خوشنویسی تلفیقی امیرخانی، برغانی (میرخانی) و کمالِ شکسته نستعلیق، وجود 365 مجلس تعزیه در منطقه طالقان و دست کم وجود چهار شاگرد البرزی در مکتب هنری کمال الملک از ویژگی های استان البرز است.
این البرز پژوه خواستار حمایت استاندار البرز از تدوین و نگارش دانشنامه فرهنگ و هنر البرز با محوریت حوزه هنری استان شد. وی بر بهره مندی از تجربیات کمّی و کیفی حوزه هنری استان گیلان که در این زمینه موفق عمل کرده، ضروری دانست .
دکتر حسین عسکری از البرزپژوهان دارای آثار مکتوب است که از جمله آثار وی می توان به نگارش صد مدخل در دایره المعارف تشیّع، همکاری با دانشنامه نماز جمعه و دایره المعارف مشاهیر علمای شیعه، نگارش مقاله در کیهان اندیشه، ماهنامه بین المللی زائر، ماهنامه اخبار شیعیان، روزنامه های ایران، اطلاعات، شرق و راه اندازی وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» اشاره کرد. از دیگر آثار این پژوهشگر، کتاب «تاریخ انقلاب در ساوجبلاغ و نظرآباد» است که در روزهای اخیر با حضور استاندار و جعی از هنرمندان استان رونمایی شد.
_______________________________
متن خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا
مهندس علیرضا گروسی
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
امروزه توسعه جوامع شهری و روستایی با توجه به نرخ رشد جمعیت شهرنشین و مهاجرت روستاییان به شهرها و همچنین کمبود منابع و امکانات منوط به ارائه برنامه های کارشناسی شده و بر مبنای علمی می باشد. در واقع معضلات شهری در حوزه های مختلف اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی به دغدغه مدیران و تصمیم گیرندگان شهری تبدیل شده است. از سوی دیگر عدم توجه به کشاورزی و نبود فعالیت های اقتصادی مناسب سبب مهاجرت روستاییان و تخلیه روستاها شده است.
در این میان شهر نظرآباد شهری با مهاجرت بالا در دهه های اخیر، رشد غیر منظم و غیرمنطقی و البته برهم زدن تعادل های جغرافیایی یک وضعیت بغرنج و نامطلوب را تجربه می کند. مفهوم توسعه شهری در نظرآباد یک آرزوی دوردست شده است و آینده نگاری و آینده پژوهشی در مدیریت شهر در همه ابعاد جایگاه درست و شایسته ای ندارد. روستاهای شهرستان نظرآباد نیز حال و روز خوشی را ندارند. لذا در حوزه های اقتصادی، اجتماعی _فرهنگی، زیست محیطی و محیطی شهر و شهرستان نظرآباد با مشکلات اساسی روبرو هست.
تکنیک ها و مدل های برنامه ریزی با توجه به وضعیت موجود به تدوین سناریوهای توسعه آتی شهری می انجامد. حال راهکار توسعه شهر و شهرستان نظرآباد با توجه به وضعیت کلی آن چیست؟
گردشگری راهکاری جدید و نوین برای توسعه شهر و شهرستان نظرآباد است اما این راهکار نیاز به برنامه ریزی اساسی و توجه جدی مسوولین دارد. ظرفیت های موجود در نظرآباد برای گردشگری آماده است اما دو بخش مهم در حوزه گردشگری هنوز در نظرآباد محیا نیست که عبارتند از زیرساخت ها و تبلیغات. حال اگر در این دو مورد نیز برنامه ریزی شود و مدیران شهری و شهرستاتی به این مهم توجه کنند، می توان برای نظرآباد آینده ای روشن متصور شد و دهه های گذشته نظرآباد را که یک تجربه بد و منفی بوده به فراموشی سپرد.
اصلی ترین جاذبه نظرآباد محوطه باستانی ازبکی می باشد اما تعریف این محوطه در چرخه گردشگری تعریف و تدوین علمی می طلبد و این بحث باید دقیق کارشناسی شود. فرودگاه آموزش پرواز آزادی، تالاب فصلی صالحیه، کویر نجم آباد، کوه های رنگی، روستاهای اصیل مثل نجم آباد و قلعه آذری، باغ های مقدم، کارخانجات قدیمی مثل فاستونی مقدم و نساجی فخرایران و ... نیز جز پتانسیل های گردشگری شهرستان نظرآباد می باشد.
در کل گردشگری را باید مبنای توسعه در شهر و شهرستان نظرآباد قرار داد اما این مساله فقط با منطق علمی و برنامه ریزی به سرانجام می رسد. این برنامه ریزی باید بر پارادایم توسعه پایدار و سناریوهای آینده نگاری متکی باشد و رویکرد ترکیبی و همه جانبه به مسایل دخیل در حوزه گردشگری مثل مدیریت، تبلیغات، زیرساخت سازی، فرهنگ سازی، اقتصاد محلی و درون زا، نگرش های زیست محیطی و... را می طلبد. استفاده از متخصصان و صاحب نظران در حوزه گردشگری شرط اصلی برای تحقق رویای گردشگری در نظرآباد می باشد.
«موسسه مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی» در اواخر سال 1396 به همت گروهی از جوانان علاقه مند به حوزه میراث فرهنگی به ویژه محوطه باستانی ازبکی تشکیل شده است. مهندس علیرضا گروسی دبیر این موسسه مردم نهاد است.
علیرضا عزیزی
پژوهشگر و کارشناس ارشد جغرافیا
کهن دشت نظرآباد از نظر ناهمواری (ژیومورفولوژیکی) یک محدوده حایل بین دو دشت نسبتاً وسیع کشور یعنی دشت قزوین در غرب و دشت ساوجبلاغ در شرق می باشد که از نظر ناهمواری اختلاف قابل توجهی بین بخش های مختلف آن دیده نمی شود به طوری که حداقل ارتفاع این دشت در بخش های جنوبی به میزان 1100 متر و حداکثر آن در شمال 1350 متر (از سطح آبهای آزاد) در حوالی آزادراه کرج قزوین مشاهده می شود.
از نظر بافت خاک غالب خاک این منطقه دارای خاک رسوبی واریزه ای می باشد که بستگی به موقعیت محل و دوری و نزدکی از تپه های اطراف از شنی تا رسی متفاوت است. در بخش های شمالی و مرکزی خاک بسیار مناسبی را برای فعالیت های کشاورزی ایجاد کرده و موجب شکل گیری روستاهای بزرگ و کوچک در این مناطق گردیده که اساس کار آنها بر فعالیت های کشاورزی متمرکز می باشد و موجب گردیده این شهرستان از نظر تولید محصولات زراعی و دامی در رتبه نخست استان قرار گیرد. اما در بخش های جنوبی تر که زهکشی آب به خوبی انجام نمی گیرد موجب شکل گیری محدودی کویری با خاک های شور گردیده است.
عمده ترین منابع تامین آب بخش های کشاورزی و صنعتی و آشامیدنی در منطقه منابع زیر زمینی بوده است که در سال های نه چندان دور از طریق حفر قنات (کاریز) به این منابع دست پیدا می کردند و در سال های اخیر نیز با حفر چاهای عمیق و نیمه عمیق این منابع را استخراج و مورد مصرف قرار می دهند. امروزه بهره برداری بیش از اندازه از این منابع موجب افت شدید سطح سفره های زیرزمینی گردیده است که در صورت بهره برداری بیش از حد منجر به تنش آبی در سال های آینده خواهد شد.
علاوه بر منابع آب های زیرزمینی منبع دیگر تامین آب رودخانه کردان می باشد که پس از عبور از شهرستان ساوجبلاغ از جهت شرق وارد شهرستان می شود و با جهت جنوب شرقی و طی مسیری نسبتاً کوتاه در حوالی نجم آباد به رودخانه ابهررود می پیوندد که منجر به شکل گیری رودخانه شور می شود که پس از طی مسیری کوتاه وارد شهرستان اشتهارد می شود.
بررسی وضعیت آب و هوایی شهرستان نشان می دهد که میانگین طولانی مدت دمای منتطقه 14 درجه سانتیگراد و میانگین بارش کمتر از 300 میلی متر در سال می باشد که از نظر اقلیمی این شهرستان جزء مناطق نیمه خشک قرار می گیرد. عمده ترین عامل بارش توده هوای مرطوب غربی می باشد که در فصول سرد سال وارد کشورمان می شود و بارش های قابل توجهی را در منطقه ایجاد می کند. از اواخر خرداد ماه پرفشار جنب حاره وارد منطقه می شود و منجر به خشکی هوا می گردد. در فصول گرم سال بادی از جهت جنوب و جبوب شرقی وارد منطقه می شود که در اصطلاح محلی به آن باد راز می گویند که این باد خشکی هوا را در بخش های جنوبی تشدید، و منجر به پراکنش ریزگرد ها در برخی از روزهای سال می شود.
با توجه به اقلیم منطقه و شیب عمومی پوشش گیاهی غالب در این دشت بیشتر گیاهان تیغ دار همانند گون، خارشتر، درمنه، جارو و ورک می باشد که به دلیل مهار آب های زیرزمینی و بیابان زایی جنگل های دست کاشت نیز در بخش های جنوب شهرستان و حاشیه مناطق کویری اجاد شده است که عمده ترین گونه های آن تاغ، گز و کاج می باشد که نقش عمده ای در کنترل ریز گردها و جلوگیری از گسترش بیابان خواهد داشت.
شرایط طبیعی و پوشش گیاهی متنوع زیستگاه مناسبی را برای گونه های عمده جانوری در منطقه ایجاد کرده است که از مهم ترین آن ها می توان به گرگ و روباه و انواع مارها و پرندگانی چون بلدرچین و انواع گنجشک سانان ایجاد کرده است که منطقه حاشه رود شور از جمله مناطق شکار ممنوع در استان محسوب می شود.
بارش های قابل توجه در اواخر زمستان و اوایل بهار، موجب شکل گیری تنها تالاب فصلی استان در اطراف روستای صالحیه می شود که این تالاب زیست گاه موقت پرتدگان مهاجر در اوایل فصل بهار می شود که یکی از مناطق طبیعی گردشگری استان محسوب می شود.
خاک مناسب همرا با منابع آب قابل توجه موجب شده است که یکی از قدیمی ترین استقرارگاهای انسانی یعنی محوطه باستانی ازبکی در منطقه شکل بگیرد. در حال حاضر نیز این دشت یکی از مراکز سکونت گاهی کشور با دو شهر (نظرآباد و تنکمان) و روستاهای بزرگ و کوچک که در این دشت سکونت دارند.
کارنامه علمی و فرهنگی علیرضا عزیزی
ویژگی های جغرافیایی شهرستان نظرآباد
