صدرا صدوقی: در ایران ما بزرگانی زیسته‌اند که - دربعضی موارد - حتی نظیر آنها نیز درسایر نقاط عالم پیدا نمی‌شود. ساحت اندیشه‌های ایشان گسترده و تودرتو و مملو از اصطلاحات است و هرکسی را یارای فهم کلام آنان نیست. دراین میان، اندیشه و نظر و سلوک عملی عرفای مسلمان، همواره مورد توجه عامی و متخصص این حوزه قرار داشته است. آنچه مورد توجه تواند بود، این است که اساساً نگاه عارفان ما به حیات و هدف آن چگونه بوده است. عده‌ای بر آنند که در عرفان، هدف از زندگی دستیابی به معرفت و انجام عبادت و ریاضت برای رسیدن به عالم بالاست؛ بنابراین عارف هم اهل تقواست و هم مشتغل به عبادت و نیایش به درگاه حق تعالی. او از متاع دنیا و چرب و شیرین آن حذر می‌کند و صبح و شام به عبادت مشغول است و به قول ابن‌سینا: «زهد و عبادت عارف مقدمه‌ای برای رسیدن به عرفان اوست؛ عارف می‌خواهد به وحدت قوای درونی برسد.» شخص عارف می‌کوشد تا احدی از اسرار میان او و خدای باخبر نشود و به قول اهل اصطلاح، دست به «کتمان و انکار» می‌زند و جز با اهلش، با کسی سخن نمی‌گوید. عارف با دیگران سخنی ندارد؛ با خود است و خدای خویش و آنکه در نظر او «اهل» است. اما آیا این نوع ستیز با دنیا و خلوت‌گزینی، نوعی سلوک و راه عرفانی است یا اینکه از اساس، سبکی خاص است برای زندگی. سرتاسر تاریخ ما و آثار گوناگونی که از گذشتگان به جای مانده، حاکی از آن است که گرچه عرفای ما منزوی از خلق بودند، اما گاه زمانه آنان را وامی‌داشت که به میان مردم آمده و ارشاد و هدایت خلق را به عهده گیرند و درمواردی هم، به تنظیم امور زندگی مردمان بپردازند. اما دراین میان، هم تجربه‌های عرفانی مختلف و هم کشش‌های گوناگون، جوینده راه را گاه سردرگم می‌کند. دریک کلام، همه‌چیز این راه و ساحت دشوار است. به همین منظور و برای بررسی اجمالی رابطه عرفان و زندگی به سراغ دکتر حکمت‌الله ملاصالحی رفتیم که هم متخصص در باستان‌شناسی است و هم تسلط خاصی در اندیشه، سنت و تاریخ فلسفی - عرفانی ایران و جهان دارد. دکتر ملاصالحی، استاد دانشگاه تهران و عضو هیات‌امنای بنیاد ایران‌شناسی است و آثار و مقالات مختلف او در حوزه‌های باستان‌شناسی، فلسفی و ادبی، فهرستی است طولانی که این، حاکی از تسلط و ذوق و سلیقه او در پرداختن به ساحت‌های مختلف علمی است. حاصل این گفت‌وگو، پیش‌روی شماست  .

متن کامل گفت و گو با استاد دکتر حکمت‌الله ملاصالحی

اعتراض عالم البرزی به آتش کشیدن مسجد الاقصی در 49 سال پیش

کد خبر: 83008455 | تاریخ خبر: 30/05/1397 - 15:43  

کرج - ایرنا - نویسنده و پژوهشگر البرزی با بیان اینکه 49 سال پیش مسجد الاقصی نخستین قبله مسلمین توسط اشغالگران به آتش کشیده شد، گفت که عالم البرزی در اعتراض به این تعدی دردناک، با سرودن شعری اعتراض خود را نشان داد. حسین عسکری روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: مسجد الاقصی (به‌ معنی دورترین مسجد) واقع در فلسطین اشغالی، نخستین قبله مسلمانان جهان و یکی از مقدس‌ترین مکان‌های مورد احترام ادیان آسمانی است. وی با بیان اینکه نام این مسجد در آیه اول سوره اسراء آمده ‌است که اشاره به معراج پیامبر اعظم (ص) از مسجد الحرام به مسجد الاقصی دارد، اظهار داشت: در 49 سال پیش، این مکان مقدس در 30 مرداد 1348 توسط اشغالگران صهیونیست به آتش کشیده شد. وی ادامه داد: در این تعدی دردناک، حدود 200 متر مربع از سقف مسجد به طور کامل منهدم شد و گنبد مسجد در 5 نقطه سوخت، همچنین یکی از آثار متبرک مسجد و یک منبر مخصوص که 800 سال سابقه داشت نیز کاملاً از بین رفت. عسکری گفت: به این فاجعه، علمای مسلمان واکنش های مختلفی نشان دادند که از آن جمله یکی از علمای استان البرز به نام آیت الله شیخ علاءالدین علوی شهیدی (درگذشت 1353شمسی) است که با سرودن شعری در همان سال، اعتراض خود را این گونه نشان داد:

مسجدالاقصی که در اَسری خدایش یاد کرد

بین که خصم بدمنش با وی چسان بیداد کرد

آتشی افروخت از کین بر مبارک خانه ای

که سلیمان نبی آن خانه را بنیاد کرد

قوم بی شرم یهود از بهر ملک و عزّ و جاه

کرد آن کاری که هم نمرود و هم شدّاد کرد

جایگاه انبیاء و مرقد جمعی رُسل

مسجد و محراب و منبر جملگی بر باد کرد

عالم اسلام از این غم تا قیامت داغدار

عیسی اندر چرخ چارم زین اَلَم فریاد کرد

وقت آن شد، دست ها از آستین آید برون

نهضتی برپا بسان نهضت حدّاد کرد

پرچم نصر و من الله را برافرازیم ما

جوی خون، هر سو روان چون دجله بغداد کرد

کاخ استعمار را از بیخ و بُن ویران کنیم

آن چنان ویران که نتوان دیگرش آباد کرد

حمله ور گردیم چو شیران به خیل روبهان

جیش شان را منهزم بنیادشان برباد کرد

این پژوهشگر اضافه کرد: آیت الله شیخ علاءالدین علوی شهیدی از فقیهان و حکیمان معاصر است که در سال 1273 شمسی در روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز زاده شد. وی گفت: در مدرسه صالحیّه قزوین، صرف و نحو و منطق را از شیخ آقا طالقانی و سیّد عبدالرّحمان تقوی و فقه و اصول را از شیخ ملاعلی طارمی و شیخ محمّد طارمی و شیخ فضل علی مهدوی قزوینی فراگرفت. در حدود سال 1295 به تهران رفت و حکمت و فلسفه را از آخوند شیخ علی نوری، شیخ محمود قمی و آخوند علی محمّد حکمی قزوینی فراگرفت. وی افزود: ریاست انجمن شهر قزوین، ریاست حوزه انتخاباتی مجلس شورای ملّی در قزوین، نگارش مقاله در نشریه وظیفه به مدیریت سیّد محمّدباقر موسوی حجازی و روزنامه اطلاعات و اقامه نماز جماعت و تفسیر قرآن کریم در مسجد حاج ابراهیم قزوین از فعالیّت های فرهنگی و اجتماعی شیخ علاءالدین است.

عسکری اظهار داشت: ترجمه و تعلیق رسایل اخوان الصّفا (دایره المعارفی شیعی از سده چهارم هجری قمری)، ترجمه ضیافه الاخوان و هدیه الخلان نوشته آقارضی قزوینی و عقاید العلائیه (درباره فلسفه و کلام اسلامی در بیش از هزار صفحه) از جمله آثار مکتوب شیخ علاءالدین علوی شهیدی است؛ او همچنین دستی در ادبیات داشت و شعر می سرود.  6156/1535 انتهای پیام /*

مطلب فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا

شاگردان البرزی مکتب کمال الملک

کد خبر: 83005200 | تاریخ خبر: 27/05/1397 - 20:50  

کرج - ایرنا - پژوهشگرو نویسنده البرزی گفت که 4 تن از شاگردان معروف مکتب کمال الملک اهل استان البرز هستند. حسین عسکری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: محمد غفاری مشهور به استاد کمال‌ الملک نقاش معروف ایرانی در مکتب قاجار است که در 93 سالگی در 27 مرداد 1319 درگذشت. وی با بیان اینکه کمال الملک از همان آغاز فعالیت هنری ‌اش تمایلی قوی و آشکار به روش و اسلوب طبیعت‌ گرایی و واقع گرایی در هنر نقاشی داشت، اظهار داشت: استاد کمال الملک با تاسیس مدرسه صنایع مستظرفه در دوره قاجار، سبک خود را مستقیم یا غیر مستقیم به شاگردانی آموزش داده که 4 تن از آنان به نام های جمشید امینی، میرزا علی اکبر نجم آبادی، مصطفی نجمی و علی اشرف والی ریشه در استان البرز دارند.

وی گفت: استاد جمشید امینی (درگذشت 1377 شمسی) از طرّاحان فرش نوین ایران و بنیانگذار شیوه هنری "نقاشی بر قالی" است که در سال 1282 در روستای فَشَند از توابع شهرستان ساوجبلاغ دیده به جهان گشود. وی ادامه داد: امینی با حمایت و توصیه استاد کمال الملک، هنرمندانه فاصله نقّاشیِ رنگ و روغن و بافت قالی با پشم و کُرک را از میان برداشت؛ به پرده ها جان داد نه به یاری قلم مو و رنگ بر بوم نقّاشی که به مدد نخ و تار و پود بر دارِ قالی. نخستین هنرمندی است که به بافت فرش با استفاده از پرسپکتیو و سایه روشن پرداخت؛ نقشه های سنّتی را بسیار آسان می بافت اما تبحّر او در بافت فرش بدون نقشه و از روی تصویر بود.عسکری با بیان اینکه نخستین اثر هنری وی فرش "نازی آباد" است که زیرنظر استاد کمال الملک بافته شده، گفت: تابلوهای منظره، مرغ پابسته، پل ورسک، خلقت آدم (کپی از میکل آنژ)، شیر خفته، 2 گنجشک نشسته، اینشتاین، اسب، گل های آفتابگردان، ضامن آهو و تصویر استاد کمال الملک از دیگر آثار بی همتای استاد امینی است. وی افزود: این قالی ها، چنان استادانه بافته شده اند که حتّی از فاصله نزدیک هم با نقّاشی تفاوتی ندارد و برخی از این آثار در موزه هنرهای ملّی، کاخ سعدآباد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود.

این البرزپژوه ادامه داد: استاد میرزا علی اکبر نجم آبادی (درگذشت 1373 شمسی) دیگر هنرمند مکتب نقاشان کلاسیک کمال الملک است. وی گفت: نجم آبادی فرزند میرزا مرتضی نجم آبادی خوشنویس، حقوقدان و روزنامه نگار مشروطه خواه است و چون علاقه فراوان به هنر نقاشی داشت به مدرسه صنایع مستظرفه رفت و مدّت 8 سال زیرنظر استاد کمال الملک و سپس استاد علی محمّد حیدریان به فراگیری این هنر مشغول شد. عسکری تصریح کرد: پس از انحلال مدرسه صنایع مستظرفه به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و به عنوان دبیر نقاشی به کار ادامه داد و در سال 1323 از سوی وزارت فرهنگ در هنر نقاشی به دریافت معادل لیسانس نایل شد و سرانجام پس از 36 سال بازنشسته شد اما از نقاشی دست نکشید و مدّت 20 سال دیگر در دبیرستان های ملّی و البرز به کار خود ادامه داد و شاگردان زیادی نیز تربیت کرد. وی با بیان اینکه تابلوهای "جوانی در حال خواندن نامه"، " تک چهره نقاش" و "تک چهره کمال الملک" از آثار او است، افزود: کتاب های "روش نوین آموزش نقاشی برای سال اوّل دبیرستان ها" و "رهنما یا مجموعه نمونه های نقاشی انسان، حیوان، مناظر طبیعی و..." از جمله آثار مکتوب استاد نجم آبادی است. وی اضافه کرد: منصور وفایی پیشکسوت نقاشی سبک قهوه خانه ای (خیالی نگاری)، تاها بهبهانی نقاش و مجسمه ساز و علی اشرف والی از شاگردان نامدار او به شمار می روند. عسکری با اشاره به اینکه از دیگر آثار استاد نجم آبادی می توان به کپی از نقاشی های رامبراند، رافائل و کمال الملک اشاره کرد، اظهار داشت: او در تمام عمر خود هرگز از شیوه کار استادش - کلاسیک گرایی و طبیعت گرایی - فاصله نگرفت؛ وی سال های پایانی عمرش را بیشتر به مطالعه گذراند و سرانجام در آمریکا درگذشت.

وی با بیان اینکه استاد مصطفی نجمی (درگذشت 1376 شمسی) از نقاشان مکتب کلاسیک کمال الملکی است که 70 سال به فعالیّت بی وقفه هنری پرداخت و خاطرنشان کرد: او فرزند حاج مرتضی نجم آبادی و نواده حاج میرزا نورمحمّد نجم آبادی از رجال سرشناس منطقه ساوجبلاغ در عهد محمّد شاه قاجار است. وی ادامه داد: او پس از پایان تحصیلات مقدّماتی، در مدرسه صنایع مستظرفه نزد استاد حسنعلی وزیری و استاد اسماعیل آشتیانی اصول هنر را فراگرفت سپس در نقّاشخانه سیّد رسول الحسینی به ادامه نقّاشی پرداخت؛ گویا 2 سال پیش از ورودش به مدرسه صنایع مستظرفه، استاد کمال الملک از آنجا رفته بود. نویسنده البرزی یادآور شد: او به موازات هنر نقاشی به موسیقی نیز روی آورد و نزد استادان مجرّب، نوازندگی پیانو را به خوبی فراگرفت و نخست در مدرسه نظام به تدریس نقّاشی پرداخت سپس در بیشتر دبیرستان های تهران از جمله مدرسه های شرف و دارالفنون به آموزش هنر نقّاشی و موسیقی سرگرم شد. وی گفت: طولی نکشید که به دعوت وزارت فرهنگ، در دانشکده افسری نیز همان شیوه تدریس نقّاشی را پی گرفت تا اینکه پس از 36 سال کار، بازنشسته شد اما از نقّاشی دست نکشید و مدّت 20 سال دیگر در دبیرستان های ملّی و البرز به کار خویش ادامه داد. عسکری با بیان اینکه تابلوهای او بیشتر مناظر طبیعی و همچنین تعدادی تابلو درباره رویدادهای تاریخی است، افزود: تابلوهای "چشم انداز میگون"، "سیل میگون"، "منظره اوشان"، "قیام سی تیر"، "رودسر"، "نانوایی در دهات"، "تجسّم وضع یک معتاد"، "امامزاده ابراهیم"، "دختر کُرد" و "کارگر زحمت کش" از آن جمله است. وی بیان داشت: یکی از آثار استاد نجمی در یازدهمین نمایشگاه بین المللی بهترین آثار نقاشی در کشور یونان - که در سال 1963 میلادی با حضور نقّاشان 15 کشور اروپایی و آسیایی برگزار شد - به عنوان بهترین اثر مسابقه، جایزه ویژه را دریافت کرد و در سال 1369 شورای تشخیص ارزش هنری هنرمندان ایران به او دکتری افتخاری هنر داد. این پژوهشگر البرزی ادامه داد: کتاب های "نقّاشی جدید در ایران"، "دستور نقّاشی یا کمال هنر" و "رویأی من: تئوری نقّاشی از نظر علمی و عملی شامل طرّاحی، سیاه قلم و..." از جمله آثار مکتوب استاد مصطفی نجمی است؛ از میان هنرمندانی که نزد وی شاگردی کرده اند می توان به پرویز کلانتری هنرمند طالقانی و شمس الدین خلخالی اشاره کرد.

وی، استاد علی اشرف والی (درگذشت 1389 شمسی) عارف، شاعر، خوشنویس و نقاش معاصر مکتب کمال الملک را دیگر شاگرد استاد کمال الملک عنوان کرد و گفت: در سال 1299 در روستای ولیان از توابع شهرستان ساوجبلاغ زاده شد اما از اوان کودکی، زندگی و تحصیلات خود را در تهران گذراند. عسکری افزود: والی در سال 1317 به مدرسه (دانشکده) هنرهای زیبای نوین راه یافت و از تجربیات و آموزش استادانی چون میرزا علی اکبر خان نجم آبادی، علی محمّد حیدریان، رفیع حالتی و ابوالحسن صدیقی بهره مند شد؛ هرچند خود، تربیت هنری اش را وامدار استاد اسماعیل آشتیانی شاگرد برگزیده استاد کمال الملک می دانست. وی تصریح کرد: در سال 1323 با مارکار قارابگیان از ارامنه مهاجر روس و از نخستین گالری داران تهران آشنا شد و طی قراردادی، در سالن مانی بیش از 2 هزار پرتره را اجرا کرد اما همه آنها با امضای قارابگیان عرضه شد. وی گفت: استاد والی در سال 1326 نخستین آتلیه شخصی خود به نام "هنرگاه والی" را در سرای طاهباز واقع در خیابان لاله زار ایجاد کرد. این نویسنده با بیان اینکه آثار والی تنها یکبار در سال 1343 در معرض دید عموم قرار گرفت، افزود: این نمایشگاه انفرادی، در انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی به مدت 55 روز دایر شد که در آن، پرتره هایی از شخصیت های فرهنگی و سیاسی ایران و جهان از جمله جواهر لعل نهرو و ایندیرا گاندی به نمایش گذاشته شد. وی اظهار داشت: نفیس ترین نقاشی وی، تمثالی از امام علی (ع) است که از سال 1372 در موزه آستان قدس رضوی (مشهد) نگهداری می شود. وی تصریح کرد: گفته می شود استاد والی وقتی در نوجوانی، امام را در رویا دید، تصمیم به یادگیری نقاشی گرفت و در میان سالی، توانایی نقاشی چهره امام را پیدا کرد که در آن تابلو، امام علی علیه السلام قرآن به دست گرفته و شمشیر را زمین گذاشته است. عسکری گفت: دیگر آثار هنری معروف او، طرح مکّه و مدینه در مسجد هدایت تهران، تابلوهای "آیت الله سیّد ابوالحسن اصفهانی"، "حضرت صفی علی شاه" محفوظ در خانقاه صفی علی شاه تهران، "حضرت شاه نعمت الله ولی" محفوظ در مقبره وی در ماهان کرمان و "سنگر شرف" است. وی افزود: تابلوی بزرگ سنگر شرف به سفارش تیمسار امان الله جهانبانی از روی تصویری بی کیفیت از سرداران مشروطه خواه تبریز ساخته و پرداخته شده و دارای تصاویر بیش از 85 تن از مجاهدان است. وی با بیان اینکه استاد والی، این اثر ارزشمند را در سال 1348 به پایان رساند و سال ها بعد به وزارت فرهنگ و هنر واگذار کرد، اظهار داشت: این تابلو چند سالی در وزارت فرهنگ و هنر بوده و بعد به موزه ای در تبریز سپس به موزه دیگری در قزوین منتقل شده و از وضعیت فعلی این اثر، آگاهی چندانی در دست نیست. نویسنده البرزی اضافه کرد: ویژگی دیگر استاد والی، مطالعه و تأمّل در ادبیات عرفانی بود که "کشف رموز مقالات شمس تبریزی" از سال 1352 تا 1357 حاصل آن است. وی گفت: استاد والی در بامداد 11 دی 1389 در نود سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان آرامستان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد؛ آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی طی پیامی درگذشت او را تسلیت گفت.

عسکری در پایان پیشنهاد کرد به جهت پاسداشت این هنرمندان البرزی و تبیبن جایگاه هنری شان، ضمن برگزاری همایش ها و نشست های تخصصی، تصاویر و نمونه آثار هنری آنان در اماکن عمومی و مراکز فرهنگی و هنری استان در معرض دید مردم گذاشته شود، ضمن اینکه نامگذاری معابر و اماکن متناسب، می تواند منجر به معرفی آنان شود. 6156/1535 انتهای پیام /*

از راست: استاد مصطفی نجمی، استاد علی اشرف والی، استاد جمشید امینی

___________________________

گفت و گوی فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا

حسین عسکری، «نقش استان البرز در تعالی هنر خوشنویسی ایران»، به سفارش صدا و سیمای مرکز البرز، اردیبهشت 1397، 153 صفحه.

چکیده: خوشنویسی به عنوان مهم ترین نمونه تجلّی روح اسلامی و ایرانی، از برجسته ترین مظاهر هنرهای تجسمی یا بصری به شمار می رود؛ به طوری که برخی هنرپژوهان آن را هنر اصلی در جهان اسلام دانسته اند. این پژوهش با روش تحقیق اسنادی در پی بازشناسی سهم و نقش استان البرز در رشد و تعالی هنر خوشنویسی ایران است. ارایه فهرستی تقریباً جامع از خوشنویسان البرزی از آغاز تا دوره معاصر، تعیین اثرگذاری خوشنویسان البرزی در راه اندازی انجمن خوشنویسان ایران، بیان تأثیر عوامل فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و اقلیمی بر رشد هنر خوشنویسی در استان البرز، ارایه مستنداتی در دیرپایی فرهنگ کتابت در میراث فرهنگی نه هزار ساله استان البرز از جمله اهداف اصلی و فرعی این پژوهش است. داده های مورد نیاز این پژوهش با مراجعه روشمند و آگاهانه به اسناد و منابع مکتوب و بعضاً داده های شفاهی فراهم شده است. مشارکت مؤثر خوشنویسان البرزی در تعالی هنر خوشنویسی ایرانی با ابداع و معرفی سه سبک خوشنویسی فراگیر یعنی «تلفیقی امیرخانی»، «برغانی» و «کمالِ شکسته نستعلیق» در دو قلم نستعلیق و شکسته در دوره زمانی سیصد ساله یعنی از سده دوازدهم هجری قمری تا دوره معاصر از نتایج اصلی این پژوهش است. بر همین مبنا اتصاف استان البرز به یکی از قطب های مهم هنر خوشنویسی ایران، ادعایی غیر روشمند و غیر پژوهشی نیست. 

واژگان کلیدی: هنر خوشنویسی، استان البرز، سبک تلفیقی امیرخانی، سبک برغانی، سبک کمالِ شکسته نستعلیق.

دژ مادها، گوهر ناشناخته البرز

کد خبر: 82984561 | تاریخ خبر: 07/05/1397 - 8:54  

کرج - ایرنا - البرز سی و یکمین استان کشور، تاریخ و تمدن متنوع و 9 هزار ساله ای را در خود دارد که به دلیل ناشناخته ماندن، با چندان اقبالی از سوی گردشگران و دوستداران این نوع اماکن مواجه نشده و ضروری است برنامه ای مدون برای معرفی ظرفیت های بالای موجود در آن تهیه شود. استان البرز علاوه بر اینکه دارای تنوع اقلیمی کم نظیر از آب و هوای کوهستانی گرفته تا بیابان و کویر را در اختیار دارد، از وجود بناهای کم نظیر تاریخی بهره مند که نشان از زندگی هزاران ساله انسان ها در این نقطه از ایران دارد. این استان برغم وسعت کم اما رنگین کمانی ازجاذبه های تاریخی، طبیعی و گردشگری منحصر به فرد را در خود جای داده است.

البرز را به عنوان بخشی از شناسنامه تمدن ایران باستان در جهان می شناسند، با این توصیف و با این وجود، منطقه ای که کهن خشت آن در سازمان ملل متحد نگهداری می شود، جاذبه هایش از نگاه جمعیت میلیونی گردشگران پنهان مانده است. تپه ازبکی یا دژ مادها تنها یکی از محوطه ‌های باستانی ارزشمند تاریخی فلات ایران واقع در شهرستان نظرآباد از شهرستان ‌های استان البرز قرار دارد. این تپه تاریخی با قدمت 9 هزار ساله به عنوان قدیمی ترین بنای خشتی جهان مطرح است. بسیاری از کشورها که امروز توانسته اند جایگاهی در صنعت گردشگری جهان برای خود دست و پا کنند یا فاقد سابقه تمدنی نظیر ایران و به ویژه استان البرز هستند و یا اینکه سابقه آثار تمدنی آنها به 500 سال هم نمی رسد. امروز با فشارها و تحریم های دشمن و احتمال کاهش درآمدهای نفتی، می توان از داشته های فراوان این سرزمین به ویژه ظرفیت های بالای موجود برای جذب گردشگر نهایت بهره برای درآمدزایی و ایجاد اشتغال برد، این وظیفه ما است بیش از هر زمان دیگری این سابقه تمدنی، تاریخی و فرهنگی را به جهان معرفی کنیم.

پرونده ثبت تپه ازبکی در حال تهیه و برنامه ایجاد پایگاه پژوهشی آن در دست اقدام است. محوطه ازبکی با قدمتی 9 هزار ساله یکی از محوطه های ارزشمند کشور و به عنوان سایت معتبر باستان شناسی است. محوطه ازبکی یکی از محوطه های تاریخی، فرهنگی شهرستان نظرآباد که توسط دکتر مجید زاده در 6 فصل کاوش شده که محوطه شامل یان تپه، جیران تپه، مارال تپه و غیره است که براساس کاوش ها تپه هفت هزار ساله ما می باشد که خشت آن به سازمان ملل هدیه شده است. محوطه باستانی ازبکی شامل تپه اصلی و تپه اقماری است که از نظرتاریخی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.این مجموعه کتاب تاریخ ایران است چرا که از 9 هزار سال پیش اولین معابد بشر و روستاهای پیش از تاریخ و دوره مادها را در آن داریم، تپه تاریخی ازبکی از ابتدای سال 96 بار دیگر بر روی گردشگران در شهرستان نظرآباد استان البرز گشوده شد اما گام های مناسبی برای معرفی این اثر ارزشمند به علاقمندان در ایران و جهان برداشته نشده است.بر اساس اعلام مسئولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز میزان بازدید گردشگران و مسافران نوروزی از محوطه باستانی 9 هزار ساله ازبکی بی سابقه و کم نظیر بود.

براساس پژوهش های انجام شده، صنعت گردشگری در برخی کشورها، به منبع کسب درآمد ملّی تبدیل شده، به طوری که گروهی از پژوهشگران بر این باورند که صنعت گردشگری سومین پدیده اقتصاد پویا، پررونق و روبه توسعه در جهان است اما کشور ما با وجود سابقه ذکر شده و ظرفیت های موجود جایگاه مناسبی در صنعت گردشگری جهان ندارد. در استان البرز از مناطقی نظیر شهرستانک، دیزین، عظیمیه، آسارا، گرمدره، پارک طبیعت و حیات وحش ایران، باغستان، اشتهارد، کوهسار، چهارباغ، ایران توسعه، فرودگاه پیام، برغان و سنج، سیبان دره، طالقان، آسمان سو طالقان، یاس زیدشت طالقان، فرودگاه آزادی نظرآباد به عنوان مناطق خاص برای توسعه گردشگری استان نام برد.

حسین عسکری پژوهشگر البرزی در این باره به خبرنگار ایرنا، گفت:‌ مناطق نمونه گردشگری در کنار جاذبه های تاریخی، فرهنگی و تمدنی می توانند تاثیر بسزایی در جذب گردشگران و علاقمندان به تاریخ و اماکن تاریخی داشته باشند.علاوه بر دژ مادها البرز دارای جذابیت های بسیار در حوزه طبیعی و تاریخی شامل مناطق بکر کوهستانی و مراتع چشم نواز است. بقعه امامزادگان، قلعه ها، آبشارها، آثار تاریخی، خانه های قدیمی، حیات وحش و روستاهای سنّتی از ظرفیت های موجود برای توسعه گردشگری در این استان است.

محراب رجبی رییس انجمن البرز شناسی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: آثار و شواهد موجود در استان البرز نشان از تاریخ کهن و تمدن دیرین آن دارد که در صورت معرفی آن می توان بهره های بسیاری از آن برد. وی خاطرنشان کرد: علاوه بر جذب گردشگران علاقمند به آثار تاریخی و تمدنی طبیعت کم نظیر البرز در رشته های کوه های البرز فرصت مغتنمی است که با ایجاد ارتباط متقابل با طبیعت و زیست بوم و انسان ها، طبیعت گردی را در آن گسترش داد.

همه ساله میلیون نفر از مردم ایران برای عزیمت به  14 استان کشور از البرز می گذرند و سهم این استان از این جمعیت عظیم تنها ترافیک و مشکلات دیگر ناشی از آن است، با اینکه می توان با برنامه ریزی تعداد قابل توجهی از مسافران در ایام نوروز و تابستان را به آثار کم نظیر تاریخی و تمدنی البرز جذب کرد.البته گردشگران بیشتر تنها جاده کرج - چالوس و برخی جاذبه های آن را می شناسند و از کنار دیگر مجموعه های تاریخی و طبیعی البرز به سادگی می گذرند که این ناشی از ناشناخته ماندن آنها است.

1535 انتهای پیام /*

 متن گزارش فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا

سرشناسه: ع‍س‍ک‍ری‌، ح‍س‍ی‍ن‌، ‏1353 -‏

‏عنوان و نام پدیدآور: انقلاب اسلامی در ساوجبلاغ و نظرآباد/ حسین عسکری.

‏مشخصات نشر: تهران: شرکت انتشارات سوره مهر، 1397.

‏مشخصات ظاهری: ‏424 ص.

‏شابک: ‏978-600-03-2241-0

‏وضعیت فهرست نویسی:  فیپا

‏موضوع: ساوجبلاغ -- تاریخ

‏موضوع: Savojbolagh (Iran) -- History

‏موضوع: نظرآباد

‏موضوع: Nazarabad (Iran)

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- ساوجبلاغ

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Savojbolagh

‏موضوع: ایران -- تاریخ -- انقلاب اسلامی، 1357 -- نظر‌آباد

‏موضوع: Iran -- History -- Islamic Revolution, 1979 -- Nazarabad

‏شناسه افزوده:  شرکت انتشارات سوره مهر

‏رده بندی کنگره:  ‏DSR2095 /الف6‏ع51397

‏رده بندی دیویی: ‏955/1253043

‏شماره کتابشناسی ملی: 5148427

 فیپای کتاب در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 

تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر برای البرز ضروری است

کد خبر: 82888648 | تاریخ خبر: 28/01/1397 - 10:59 

کرج - ایرنا - یک پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و هنری البرز، تدوین دانشنامه فرهنگ و هنر را برای این استان پرجمعیت ضروری دانست. دکتر حسین عسکری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در خصوص ویژگی های فرهنگی و تاریخی قابل توجه استان البرز، افزود: یافته های باستان شناختی متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح، کشف هفت پناهگاه صخره ای روستای سرهه ساوجبلاغ که قدمت سکونت بشری در استان البرز را به دوره پارینه سنگی میانه و جدید رسانده، فهرست بلند میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و نام آوران و مفاخر پرشمار و اثرگذار که از شهرت ملی و فراملی برخوردار هستند از جمله ویژگی های تاریخی فرهنگی البرز است.

وی، خاندان های علمی و فرهنگی اثرگذار در سه قرن اخیر همانند خاندان های طالقانی (سادات و غیر سادات)، برغانی، نجم آبادی، فشندی، صالحی، شهیدی، علوی شهیدی، میرخانی و دبیران، حضور در رویدادها و برهه های مختلف تاریخی از قرون اولیه اسلامی تاکنون همانند حضور علمای دینی و مردم در جنگ دوّم ایران و روس در دوره قاجاریه از دیگر برجستگی های فرهنگی تاریخی این استان برشمرد.

این البرز پژوه گفت: مواجهه علمای البرزی همانند آیت الله شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث با فرقه های وهابیّت، شیخیه و بابیت در قرن سیزدهم هجری قمری و حضور علمایی همانند آیت الله شیخ هادی نجم آبادی در پیش درآمدهای جنبش مشروطیت و نهضت تحریم تنباکو را نمونه های دیگری از ظرفیت های تاریخی و فرهنگی استان البرز دانست.

عسکری گفت: حضور دکتر ابراهیم حشمت طالقانی و حدود 10 تن از مبارزان البرزی در نهضت جنگل، حضور حماسی و اثرگذار مردم در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، حضور مؤثر در عرصه های هنری با دارا بودن سه سبک خوشنویسی تلفیقی امیرخانی، برغانی (میرخانی) و کمالِ شکسته نستعلیق، وجود 365 مجلس تعزیه در منطقه طالقان و دست کم وجود چهار شاگرد البرزی در مکتب هنری کمال الملک از ویژگی های استان البرز است.

این البرز پژوه خواستار حمایت استاندار البرز از تدوین و نگارش دانشنامه فرهنگ و هنر البرز با محوریت حوزه هنری استان شد. وی بر بهره مندی از تجربیات کمّی و کیفی حوزه هنری استان گیلان که در این زمینه موفق عمل کرده، ضروری دانست .

دکتر حسین عسکری از البرزپژوهان دارای آثار مکتوب است که از جمله آثار وی می توان به نگارش صد مدخل در دایره المعارف تشیّع، همکاری با دانشنامه نماز جمعه و دایره المعارف مشاهیر علمای شیعه، نگارش مقاله در کیهان اندیشه، ماهنامه بین المللی زائر، ماهنامه اخبار شیعیان، روزنامه های ایران، اطلاعات، شرق و راه اندازی وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» اشاره کرد. از دیگر آثار این پژوهشگر، کتاب «تاریخ انقلاب در ساوجبلاغ و نظرآباد» است که در روزهای اخیر با حضور استاندار و جعی از هنرمندان استان رونمایی شد.

_______________________________

 متن خبر فوق در وب سایت خبرگزاری ایرنا 

در غروب دیرینه و دیرپا و تاثیرگذار و جهانی ترین سنت های دینی و فروپاشی ستون های سُتُرگ و استوار نظام های اعتقادی و غیبت آسمانیان و حیات معنوی انسان عابد معبد عالم غیب و قدس و زمانه سروری و سالاری بشر دنیوی و زمینی و مسافر بی قرار موزه های عالم مدرن آیا هنوز فرصتی، روزنه امیدی، شعله ایمانی گرم و زنده در زیرلایه های نهان و آشیانه های درون روح پوشیده از خاکستر های ضخیم و زمخت و سنگین و نفسگیر جنگل های مقدس ارزش ها و باورهای به آتش کشیده شده و سوخته به جای مانده است که بتوان اصیل و گوهرین و راستین، زنده و گرم و مومنانه بعثت را به حضور فراخواند و در ضمیر خویش تداعی کرد و در روشنگاه حضوری زنده و ذکر و تذکاری گرم چونان یک ذاکر و زائر عاشق آن را جشن گرفت و زیست؟ چه کسی می داند؟

زیر سقف مدرسه های فراخ تجربه و تقدیر تاریخ آدمی در ارض هبوط آموخته ایم؛ وقتی بسیاران، آسمان و آسمانیان را از یاد برده اند، وقتی دوره ها سر و تن به خواب عمیق و سنگین سپرده و فرو برده اند، وقتی بسیاران، پیمان شکسته اند و سلسله عهد گسسته اند؛ آن اندک ها که بر پیمان خویش وفادار و بیدار و هشیار مانده اند و پرچم آن روح، ایمان و حقیقت از یاد رفته و ارزش های بر باد رفته را چونان صلیب بر شانه کشیده اند؛ فردای تاریخ، فردای آنها بوده است و پرچم ایمان و ارزش های اینان بر فراز تاریخ در اهتزاز درآمده است. 

سهم آب و گل کوزه تن هر یک از ما در ارض هبوط در این عالم یک تولد و یک مرگ بیش نیست لیکن ولادت هایی هست از جنس دیگر و رستاخیزهایی از نوع دیگر، ولادت و رستاخیز از آشیانه های بکر روح، از ذات سرمدی، از رحم مریم باکره چونان کلمه الله موید به روح القدس یا طلوع و تابیدن خورشید وحی در سینه امی نبوی. این رستاخیزها و ولادت های روحانی و نورانی هرجا و هرگاه که اتفاق افتاده است و چونان خورشید از افق اعلا سر بر کشیده است، طرح عصر و عهدی نو در تاریخ درانداخته شده است و در روشنگاه آن عالم و آدمی نو بر صحنه آمده است.

بعثت، یک رویداد متعارف و معمولی تاریخی در میان سیلابی از اتفاقات و تحولات دیگر تاریخی نیست. بعثت، قیامت یا رستاخیز حضور و ظهور انسان روحانی و نورانی انسان از ذات سرمدی و کلمه الله موید به روح القدس در جان اوست. ولادت ثانوی انسان روحانی و نورانی و رحمانیست که در گوهر آن، مرگ و زوال راه ندارد.

تعابیر نغز و مغز و دلنشین عارف و شاعر روشن ضمیر خراسانی ما را در مثنوی ببینید:

پس محمد صد قیامت بود نقد

زانکه حل شد در فنای حل و عقد

زاده ثانیست احمد در جهان

صد قیامت بود او اندر عیان

پس قیامت شو قیامت را ببین

دیدن هر چیز را شرط است این

(مثنوی دفتر اول، ص 947).

در اواخر سال 1396 مجموعه هفت پناهگاه‌ صخره ‌ای روستای سُرهه از توابع شهرستان ساوجبلاغ متعلق به دوره پارینه‌ سنگی میانه و جدید در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. با ثبت این پناهگاه‌ها، قدمت زیست انسانی در استان البرز به  50 هزار سال پیش رسید. حمید حریریان دانش‌ آموخته کارشناسی ارشد باستان‌ شناسی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان البرز، پرونده ثبتی‌ این آثار را انجام داده است.

تصویری دیگر از پناهگاه های صخره ای سرهه در شهرستان ساوجبلاغ

عکس ها از: جعفر کوهزاده

ابراهیم رضازاده

فرهنگی و کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی

شهرستان نظرآباد یکی از شهرستان های استان البرز است که به لحاظ جغرافیای فرهنگی و زبانی زیر مجموعه ساوجبلاغ فرهنگی است اگر گفته شود غرب و جنوب غربی استان البرز از نظر حوزه زبانی جزء جغرافیای زبانی ساوجبلاغ است سخن گزافی نیست. نظرآباد یکی از این مناطق است. منطقه ای است مهاجرپذیر که در آن مردمانی با زبان و گویش های مختلف زندگی می کنند. به غیر از مهاجران مناطقی چون طالقان، الموت، استان های شمالی و دیگر نقاط غیر ترک زبان کشورمان که به فارسی و گویش های متفاوت آن تکلم می کنند، گروه های پر جمعیتی از مناطق ترک نشین همانند بسیاری از شهرهای استان زنجان، نقاط ترک نشین استان های قزوین و همدان و شهرستان های هشترود، میانه و... به این شهرستان خاصه شهر نظرآباد مهاجرت کرده اند که این باعث مراودات زبانی بین بومیان و مهاجران ترک زبان شده است. 

زبان بومیان شهر نظرآباد و روستاهای تابعه ترکی است. بومیان روستاهای کاظم آباد و ازبکی با اینکه اصالتا لُر هستند ولی به زبان ترکی صحبت می کنند. حتی بسیاری از طالقانی های که قبل از دهه پنجاه در نظرآباد ساکن شده اند به خوبی به زبان ترکی تکلم می کنند و جالب توجه است که شاعرانی چون حسین پیشگاهی و فرامرز قدسی و... به زبان ترکی اشعار فراوانی دارند.

گویش ترکی رایج در این منطقه همان لهجه ساوجبلاغی (سویوق بولاق) است. این لهجه شاخه ای از ترکی آذربایجانی است که در شمال غرب کشورمان متداول است. براساس تحقیقات انجام شده ترکی ساوجبلاغی از ترکی رایج در مناطقی از کرج، شهریار، ملارد، ماهدشت و اشتهارد به ترکی آذربایجانی نزدیک تر می باشد. و از آنها مشهور و معروف تر است. در ترکی ساوجبلاغی به سبب مجاورت با مناطق فارس نشین تاثیر زبان فارسی به خوبی دیده می شود. و نخستین نکته بارز گویش تاثیر پذیرفته ساوجبلاغی عدم هماهنگی دقیق اصوات است. در بررسی مقایسه ای این گویش و سایر گویش های متداول در شمال غرب ایران اختلافاتی جزئی در تکلم آن دیده می شود. این در حالی است که این گویش با گویش زنجانی - گویش جنوب شرقی آذربایجان- تفاوت چندانی ندارد و در اصل زیر مجموعه این گویش است.

دراین نوشتار کوشیده ایم برخی ویژگی های ترکی ساوجبلاغی را با ترکی آذربایجانی خیلی مختصر مقایسه کنیم:  

ادامه مطلب...