شورای شهر هشتگرد عطر فضیلت گرفت

حسین جوادان 

فعال فرهنگی و عضو شورای اسلامی شهر هشتگرد

روز سه‌شنبه اول بهمن 1398 روزی فراموش نشدنی در پارلمان شهری هشتگرد بود. دو دانشمند سترگ که هر دو ریشه در خاک هنرخیز البرز دارند، کریمانه و متواضعانه دعوت نمایندگان مردم را پذیرفتند و با حضور در جلسه رسمی شورای اسلامی شهر هشتگرد به این نهاد مردمی عطر و بوی فضیلت و فرهنگ دادند.  پروفسور حکمت‌اله ملاصالحی استاد دانشگاه تهران و بنیانگذار دانش فلسفه باستان شناسی در ایران و دکتر حسین عسکری نویسنده و البرزپژوه نامدار با حضور پر خیر و برکت خود، مشعل فرهنگ و هنر را در هشتگرد، مرکز شهرستان تاریخی و فرهنگی ساوجبلاغ فروزان کردند. اعضای شورا هم به خود می‌بالیدند که افتخار میزبانی از چنین میهمانان فرهیخته‌ای را دارند و هم بی‌تاب بودند تا ببینند این دو استاد فرزانه چه ارمغان و پیامی برایشان دارند.

استاد ملاصالحی از لزوم تناسب معماری با فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی گفت و مسئولیت مهم شهرداری‌ها در ساماندهی به نمای ساختمان‌ها و مناظر شهری را گوشزد کرد و یادآور شد که علت آرامش و نشاط انسان در جایی چون میدان نقش جهان، به دلیل نسبت معماری آن میدان باشکوه با ریشه‌ها و اصالت‌هاست. ایشان مقوله درختکاری خصوصاً در حاشیه آزادراه کرج - قزوین را یک امر حیاتی دانست و مرمت و بازگشایی محوطه باستانی ینگی‌امام و ساخت فضاهای فرهنگی و عمومی در اطراف آن بر پایه نظرات کارشناسی و بهره‌گیری از طرح‌های نخبگان در حوزه باستان‌شناسی و شهرسازی و تبدیل این گوهر درخشان باستانی به یک مرکز بزرگ فرهنگی را مسئولیت و تکلیفی مهم برای مدیریت شهری دانست. ایشان همچنین برپایی و برگزاری همایش‌ها و جشن‌های فرهنگی و هنری را موجب افزایش نشاط اجتماعی و ایجاد احساس آرامش و رضایت‌مندی در شهروندان و ایجاد حس تعلق خاطر آنان به محیط زندگی خود قلمداد کرد.

دکتر حسین عسکری که عمر خود را صرف پژوهش در حوزه البرزشناسی کرده است، از برگزاری موفق نخستین جشنواره فرهنگی هنری شهر هشتگرد تمجید کرد و استمرار این رویداد بزرگ را خواسته و انتظار به حق هنرمندان برشمرد و به نمایندگان مردم در پارلمان شهری هشتگرد یادآور شد که اهمیت هشتگرد به عنوان مرکز منطقه ساوجبلاغ تاریخی، ایجاب می‌کند که در تصمیم‌گیری‌ها، نگاه را از مرزهای سیاسی و محدوده قانونی هشتگرد بر روی کاغذ فراتر ببریم و در تصمیمات فرهنگی خود، تمامی پهنه ساوجبلاغ تاریخی و کهن را در نظر داشته باشیم. این پژوهشگر و استاد دانشگاه همچنین به لزوم تالیف کتابی در خصوص تاریخ هشتگرد اشاره کرد و افزود که این اقدام ضروری موجب گشایش باب آشنایی امروزیان و آیندگان با این سرزمین تاریخی و همچنین فتح بابی برای تبادل نظر و ثبت آراء مختلف در این زمینه است. وی در ادامه خواست که از اهمیت افراد و اماکن مهم در شهر هشتگرد که به هر شکل، اهمیت و اعتباری در طول تاریخ داشته‌اند غافل نباشیم و بزرگانی نظیر استاد عباس براتی‌پور که ریشه در این شهر دارند را پاس بداریم و با نصب لوح راهنما و نگارش توضیحات لازم در مقابل برخی بناها نظیر امامزاده ینگی‌امام، کاروانسرا و تپه باستانی ینگی‌امام، تپه تاریخی هشتگرد، امامزاده جعفر، مسجد جامع هشتگرد و بناهایی از این دست، شهروندان را با داشته‌های تاریخی خود آشنا کنیم و از این راه، تفاخر و تعلق خاطر آنان به زادبوم خود را تقویت کنیم. عسکری در پایان، تعیین یک روز به عنوان روز فرهنگی هشتگرد را ضروری برشمرد و خواستار پیشنهاد چنین روزی بر پایه مطالعات مستند و تصویب آن در شورای فرهنگ عمومی شد تا بتوان هرساله در چنین روزی همایش‌هایی برای معرفی تاریخ و فرهنگ هشتگرد و ارائه دستاوردهای فرهنگی شهروندان و حضور سایر هم‌میهنان در هشتگرد برای آشنایی با گذشته و حال این شهر تاریخی برگزار کرد.

شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر هشتگرد با اشتیاق زایدالوصفی، رهنمودهای این فرزانگان را به سمع قبول شنیده و بر لوح جان حک نمودند و خدای منان را بر این نعمات ارزنده شکر کردند و برآن شدند تا برای جامه عمل پوشاندن به این پیشنهادهای حیاتی و ارزنده، دست یاری به هم دهند و آستین همت را بالا زنند، چرا که حکیم خردمند طوس، فردوسی بزرگ فرمود:

به دانش گرای و بدو شو بلند

چو خواهی که از بد نیابی گزند...

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

گزارش وب سایت شهرداری و شورای اسلامی هشتگرد در این باره 

«ینگی امام» روستای تاریخی متعلق به دوره صفوی از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز است که اکنون در محدوده شهر هشتگرد قرار دارد. این روستا در دوره صفویه، بارویی چهار ضلعی و بلند داشته که در هر ضلع آن چهار برج نگهبانی وجود داشت. اکنون آثاری از سه برج و بخشی از باروی این روستا برجای مانده است. سه اثر تاریخی شامل بقعه دو امامزاده، کاروانسرا و تپه تاریخی در ینگی امام وجود دارد که در سال های 1377 و 1379ش در فهرست آثار ملّی ایران به ثبت رسیده است. «یِنگی» در گویش ترکی ساوجبلاغی به معنای تازه و نو است. وقتی در اوایل قرن یازدهم هجری قمری گنبدی مشترک بر فراز مزار امامزادگان هادی و علی النقی از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام ساخته شد از آن پس به آن ینگی امام (= امامزاده نو) اطلاق گردید. این روستا در روزگار قاجار در ردیف املاک صدر اعظم میرزا علی اصغر خان اتابک (درگذشت 1325ق) ملقب به امین السلطان بوده که پس از مدتی به میرزا علی خان امین الدوله (درگذشت 1322ق) صدر اعظم بعدی واگذار شده است. امین السطان به هنگام صدارت، بقعه امامزدگان ینگی امام را مرمت کرد. سنگ قبری به تاریخ 1072ق در ورودی صحن امامزادگان قرار دارد و تاریخ مندرج بر روی ضریح چوبی مربوط به سال 1354ق است. تپه ینگی امام در جنوب غربی روستا و در شمال جاده کرج - هشتگرد واقع شده است. براساس کاوش های باستان شناختی، این تپه 18 متری متعلّق به دوره ایلخانیان است. کاروانسرا یا مهمانخانه چهار ایوانی ینگی امام بنایی است منسوب به شاه عباس صفوی (درگذشت 1038ق) که در کنار تپه تاریخی ساخته شده است. طول خارجی آن 69 متر و عرض آن 60/67 متر است. این کاروانسرا در سه دوره صفویان، پیش از حکومت محمد شاه قاجار (درگذشت 1264ق) و مقارن با نخستین سفر ناصرالدین شاه قاجار (درگذشت 1313ق) به فرنگ رونق داشته و در بیشتر سفرنامه های ایرانی و خارجی روزگار قاجار از این کاروانسرا یاد شده است. کاروانسرای ینگی امام به هنگام حکومت مظفرالدین شاه قاجار (درگذشت 1324ق) دچار حریق شده و پس از آن متروک ماند. در رویدادهای مربوط به نهضت مشروطه خواهی ایرانیان، از این کاروانسرا به عنوان پایگاه قوای مسلح دولتی و مشروطه خواه استفاده شده است.

منابع: پرویز ورجاوند، سرزمین قزوین، ص 115؛ ابوالقاسم حاتمی، آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظرآباد، ص 176؛ سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ص 14؛ شماری از بقعه ها، مرقدها و مزارهای استان تهران و البرز، ج 1، ص 279؛ فصلنامه گلستان هنر، ش 11، ص 26؛ ویژه نامه پژوهش های باستان شناسی استان تهران در سال 1385، ص 53؛ سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ص 230؛ علی دیوسالار (سالار فاتح)، فتح تهران و اردوی برق، ص 81؛ خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت، ص 203.

- این مقاله یکی از مدخل های جلد شانزدهم دایره المعارف تشیّع است که زیر نظر استادان بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی منتشر می شود.

- نشر نخست این مقاله در: حسین عسکری، «روستای صفوی در استان البرز»، ماهنامه قاف البرز، ش 5، دی 1398، ص 8.

راه اندازی سه موزه، آرزوی ما است اما محوطه باستانی ازبکی را دریابید!

حجت الاسلام فخرالدین صابری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز در 26 آذر 1398 در مراسمی دولتی که در فرهنگسرای هنر برگزار شد، از راه اندازی سه موزه در شهرستان نظرآباد خبر داد (خبرگزاری مهر). ایجاد این موزه ها در محوطه باستانی ازبکی، خانه دکتر محمد مصدق (احمدآباد) و آسیاب قدیمی روستای مهدی آباد وعده داده شده است. نکاتی در این راستا قابل توجه است:

1. عاجزانه انتظار تاسیس یک موزه برای نگهداری و نمایش آثار محوطه باستانی ازبکی داشتیم که وعده سه موزه داده شد. ذوق مرگ شدیم و امیدواریم که مصداق سنگ بزرگ نباشد!

2. از نظر هویتی، ضروری ترین مساله برای محوطه 9هزار ساله ازبکی، پیگیری ثبت آن در فهرست جهانی (یونسکو) است تا از حمایت های مالی و فرهنگی بین المللی هم برخوردار شود.

3. همچنان اثری از زیرساخت های حداقلی و ضروری همانند محل استقرار و استراحت گردشگران و سرویس های بهداشتی و... در محوطه باستانی ازبکی وجود ندارد.

4. اختلافات حقوقی با مالک زمین های اطراف محوطه باستانی ازبکی، به سرانجام قابل قبولی نرسیده و به طور قطعی حل نشده است.

5. تشکیلات میراث فرهنگی در شهرستان نظرآباد، هنوز «نمایندگی» است و به «اداره» ارتقا پیدا نکرده است.

6. مخالفت صریح هیئت امنای قلعه احمدآباد (آرامگاه دکتر محمد مصدق) با تبدیل این مکان به موزه که در رسانه ها هم منعکس شده است.

7. چاره اندیشی های علمی و روشمند برای مرمت و نگهداری آثار معماری محوطه باستانی ازبکی انجام نشده است. بدون تمهیدات لازم و ایجاد زیرساخت های ضروری، کشاندن گردشگران در نوروز هر سال به این محوطه، بیشتر به تخریب آثار نفیس آن دامن زده است.

8. تخریب تعدادی از 54 اثر فرهنگی و تاریخی شهرستان نظرآباد به جهت عدم نظارت و حفاظت هوشمندانه نمایندگی میراث فرهنگی، همچنان توسط عوامل طبیعی و اهل سود و سودا ادامه دارد. مسجد قاجاری نجم آباد از جمله این آثار آسیب دیده در ماه های اخیر است.

در پایان به وعده بزرگ و مهم آقای مدیرکل دل خوش می کنیم و امیدواریم که این قول توسعه زا، به زودی عملی شود. البته تاریخ 26 آذر 1398 را در تقویم فرهنگی خود یادداشت کرده و آن را از طریق رسانه ها مطالبه خواهیم کرد.

جمعی از فعالان فرهنگی شهرستان نظرآباد

27  آذر 1398

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

شهرستان نظرآباد اداره میراث فرهنگی ندارد!

یادداشت هایی درباره تخریب مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

این ساختار حداقلی، معیوب و ناکارآمد!

همچنان چارت سازمانی فوق در «سامانه ارتباط مردم و دولت» متعلق به استانداری البرز قابل مشاهده است. نکته عجیب آن، استقرار «نمایندگی میراث فرهنگی» به جای «اداره میراث فرهنگی» در شهرستان کهن نظرآباد است. پیش از این گمان می کردم وجود ارزشمند محوطه باستانی ازبکی (نماد فرهنگی و تاریخی استان البرز) با پیشینه 9000 ساله و بیش از 50 اثر باستانی و تاریخی که تعدادی از آنها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، این حق حداقلی را برای نظرآبادی ها به وجود آورده باشد که میزبان یک اداره میراث فرهنگی باشند. بر همین مبنا، از مدیرکل محترم میراث فرهنگی استان البرز، فرماندار محترم نظرآباد و همچنین مسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی در نظرآباد انتظار می رود، تشکیلات اداری میراث فرهنگی این شهرستان کهن را ارتقا دهند. بی تردید، سخن گفتن از ثبت جهانی محوطه باستانی ازبکی و توسعه گردشگری این قسمت از استان البرز، با این ساختار حداقلی، معیوب و ناکارآمد، ره به جایی نحواهد برد.

3 آذر 1398

حسین عسکری

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

یادداشت هایی درباره تخریب مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

حسین عسکری پژوهشگر تاریخ و فرهنگ استان البرز گفت: «یافته های باستان شناسی مربوط به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح، از محوطه باستانی ازبکی به دست آمده است. در این محوطه آثار و معماری از هزاره هفتم پیش از میلاد تا دوره ایلخانیان وجود دارد.» نظرآباد یکی از شهرستان های شش گانه استان البرز است. این شهرستان حدود 587 کیلومتر مربع وسعت دارد و طبق آخرین سرشماری سال 95، 152 هزار در این  شهرستان سکونت دارند. برنامه «سلام صبح بخیر» رادیو ایران در بخش ایرانیار با حسین عسگری در خصوص این منطقه و جاذبه های گردشگری آن گفت و گو کرده است. برنامه سلام صبح بخیر رادیو ایران شنبه تا چهارشنبه هر هفته ساعت 6:35 از رادیو ایران پخش می شود.

دریافت فایل صوتی گفت و گوی فوق

امروز از طریق یکی از دوستان اهل قلم مطلع شدم که بر اثر بارندگی دیروز، بخشی از سقف مسجد تاریخی نجم آباد از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز فرو ریخته است. این مسجد متعلق به دوره قاجار است و براساس پژوهش های تاریخی، برخی علمای خاندان علمی و فرهنگی نجم آبادی همانند آیت الله شیخ هادی نجم آبادی (روحانی نواندیش و قرآن پژوه عقل گرای روزگار قاجار) و ملا ابراهیم نجم آبادی (حکیم صدرایی دوره قاجار) در آن نماز گزارده اند. این اثر در سوم خرداد 1386 به شماره 19166 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از دست اندرکاران میراث فرهنگی استان البرز و شهرستان نظرآباد انتظار می رود که ضمن جلوگیری از تخریب بیشتر این اثر مذهبی - فرهنگی، نسبت به میزان آسیب آن در رسانه های جمعی اطلاع رسانی نمایند. چون تصویری از تخریب مسجد نداشتم، به ناچار عکسی از روند بازسازی مسجد در سال های پیش را منتشر می کنم. این عکس متعلق به آرشیو آقای علی عسکری است.

حسین عسکری - اول آبان 1398

تصاویر مسجد قدیمی نجم آباد متعلق به دوره قاجار، دوم  آبان 1398

خبر ایسنا درباره تخریب مسجد نجم آباد

کو چشمی که ببیند... 

یادداشت کوتاه دکتر حکمت اله ملاصالحی (استاد دانشگاه تهران و عضو هیئت امنای بنیاد ایرانشناسی) پس از رویت خبر ریزش سقف مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

«سقف عالمی در حال فروریختن است و نمی بینیم. فروپاشی سقف یک مسجد نیست. سقف عالمی از سنت و میراث نبوی کهنی است که پی به پی فرو می ریزد و آوارشان بر سرمان فرو می بارد اما کو چشمی که ببیند و کو عقل و هوشی که احساس کند. ستون فقرات سنت و میراث کهنی است که بر اثر زلزله های سنگینی که از ارض تاریخ سر برمی کشد و جامعه و جهان بشری ما را در مقیاسی سیاره ای تکان می دهد و به لرزش درمی آورد و درهم می شکند و آثار و اثقالشان را بر سرمان فرو می بارد و بی آنکه احساس کنیم چه بر سرمان آمده است. خوشا به حال خفتگان!»

 ___________________________________

یادداشت دکتر محمدعلی نجم آبادی

(از نوادگان آیت الله شیخ هادی نجم آبادی)

چه بگویم واقعاً بعد از دیدن عکس ها.

اشکى به چشم و زخمى در درون

آهى چو اژدر پر کشد از اندرون

کاملاً فى البداهه بود. شما می دانید شروع آشنایى من با نجم آباد با آماده سازى برگزارى یکصدمین سال درگذشت جدم آیت الله حاج شیخ هادىنجم ا?بادى بود که با همت افرادى چون آقاى شهرام نجم ا?بادى و سایر دوستان در سال 1378 در مسجد بزرگ شهر جدید هشتگرد و نجم آباد از طرف اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ساوجبلاغ و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بسیار موفق برگزار شد؛ با سنخرانی هاى مدقن و پر محتواى افرادى چون مرحومین استاد علامه محمدتقی جعفرى و استاد علی دوانی و حقیر و... پس از آن، رفت و آمد من به نجم آباد محل تولد اجدادم بیشتر و بیشتر شد و منجر به آشنایى با دکتر حسین عسکرى و دیگر بزرگواران شد و مرحوم عمویم آیت الله حاج شیخ ابوالحسن نجم ا?بادى و دو فرزندشان در آرامستان بهشت زینب (س) به خاک سپرده شدند. گفتنى زیاد است همین بس که یادم می آید در این مسجد حضرت ابوالفضل (ع) بارها نماز خواندم و صحبت کردم. حال سقف این مسجد چند صد ساله فرو ریخت!؟ بسیار جاى تاسف دارد. جناب آقاى دکتر عسکرى، ان شاالله با پیگیرى مجدانه جنابعالى و دیگر مسئولین هرچه زودتر این آثارباستانى و مذهبی بهتر از قبل بازسازى شود. به امید آن روز.

 ___________________________________

نجم آباد من

یادداشت اسماعیل آل احمد (نویسنده و البرزپژوه) درباره مسجد قدیمی نجم آباد که سقفش فرو ریخت

داستان من و نجم آباد، داستانی عجیب است. گاه فکر می کنم آن قدر که من حرص این دیار را می خورم خود نجم آبادی ها هم نخورند. روستایی که هربار به انگیزه ای و کاری و سخنی و سفری رابطه ام با او تنگاتنگ تر می شود. مواردی از این رابطه تنگاتنگ را برای شما روایت می کنم.

الف)

سال ها پیش برای برگزاری کلاس های معارف تابستان با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به این روستا رفتم. واسطه حضورم در این روستا پایگاه بسیج آن بود که دوستان عزیزم حاج اکبر روزبان و رضا ورزدار، آن را اداره می کردند. این درس ها و کلاس ها باعث شد تا با کسان بسیاری دوست شوم و به لطف خدا آن دوستی هم چنان ادامه دارد.

ب)

در مسیر نوشتن کتاب صداقت ساقی که به زندگی دانشمندان حوزوی نظرآباد می پردازد دوباره با نجم آباد هم آغوش شدم. بخش بزرگی از این کتاب به عزیزان دانشمندی اختصاص دارد که از این روستای زرخیز برخاسته اند.

پ)

مسجد قدیمی حضرت اباالفضل علیه السلام این روستا را هم هربار که می دیدم کامم تلخ می شد. مسجدی که سقف آن فرو ریخته بود. به قدری این وضعیت آزارم می داد که با دوست باستان شناسم آقای ابوطالب پیشگاه پور مشورت کردم تا معماری را که از پس چنین بناهایی برمی آید معرفی کند. ایشان هم آقای محمد ملاحسینی را معرفی کردند. او کارشناس ارشد معماری بود. با هم قرار گذاشتیم تا در بعدازظهر یک روز ماه مبارک رمضان با هم دیدار کنیم. آقای ملاحسینی با پدر ارجمندشان به نجم آباد آمدند و مسجد را دیدند. ایشان نمی توانست قدمت پانصدساله مسجد را بپذیرد اما به قدمت آن اعتراف داشت. با هم فضای بالا و پایین و اطراف مسجد را ورانداز کردیم. من، پیشنهاد کردم خاک سنگین تل انبار شده بر بام نیمه گنبدی مسجد را برداریم تا سقف آن سبک شود بعد آن را ایزوگام کنیم اما آقای ملاحسینی بر آن بود که روی این بام به ارتفاع یک متر، خاک وجود دارد و ممکن است با برداشتن آن سقف تکان بخورد پس بهتر است دوستان به همان سبک موجود در ساختمان، ابتدا آجرهای سقف را بنشانند سپس با استفاده از یک آدم وارد، سقف را مثل اولش کاهگل کنند. اصرار من برای افطار آقای ملاحسینی و پدر ارجمندشان در نظرآباد به جایی نرسید و آنان راهی تهران شدند. دوستان عزیز نجم آبادی هم دست به کار شدند تا منطق راه گشای حرکت جهادی و آتش به اختیار را در تعمیر مسجد اجرا کنند. پس از مدتی کار را به همان صورت که آقای ملاحسینی پیشنهاد کرده بود انجام دادند و آیین پرفیض دعای ندبه را در مسجد شروع کردند. چند هفته ای هم افتخار سخنرانی آن آیین با من بود. این تصور دوست داشتنی با من بود تا این که دیروز یکی از دوستانم مرا از وضعیت اسفناک مسجد آگاه کرد. من هم بر خود فرض دانستم تا در این باره چیزی بنویسم. درباره مسجد حضرت اباالفضل علیه السلام. درباره نجم آباد من.

 ___________________________________

مسجد قاجاری نجم آباد: یک سپاس و یک گله! 

پس از اطلاع رسانی و اعتراض گروهی از فعالان فرهنگی نسبت به تخریب مسجد قدیمی نجم آباد (از آثار ملی ایران) بر اثر غفلت ها و بارش های اخیر، مهندس صادقلو فرماندار جدید نظرآباد با فراخواندن مسئولین مربوطه، در روز پنج شنبه دوم آبان 1398 در محل مسجد قاجاری نجم آباد حضور یافته و موضوع را از نزدیک بررسی و تصمیماتی را در این راستا اتخاذ کردند. از ایشان و تدابیرش سپاسگزاریم. اما گله فعالان فرهنگی از برخی مسئولین مربوطه، همچنان باقی است چون به جای پاسخ گویی بهنگام به هشدارها، ضمن سلب مسئولیت از خود، بسان کارآگاهان به دنبال منبع خبر رسانه ها بودند و خود را پشت مفاهیم نخ نمایی چون ایجاد تشنج و تضعیف دولت، مخفی کردند. این مدیران؟! آگاهی داشته باشند که مقوله فرهنگ و میراث فرهنگی متعلق به وزارت میراث فرهنگی نیست بلکه سرمایه ملی است. از دیگر سو، نهادهای مدنی (تشکل های غیر دولتی) و فعالان فرهنگی برای دولت و دولتیان تهدید نیستند بلکه فرصت های بی جیره و مواجب عرصه فرهنگ هستند...

وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم

که در طریقت ما کافری است رنجیدن

حسین عسکری - 3 آبان 1398

 ___________________________________

توضیحات اداره میراث فرهنگی و گردشگری درباره تخریب مسجد نجم آباد  

پرونده‌ ثبتِ اثر در فهرستِ آثارِ ملی ایران

نام ثبتی: مسجد قدیمی حضرت ابوالفضل || قدمت: قرن 13ه.ق || شماره ثبت: 19166 || تاریخ ثبت: 1386/03/03 || نشانی: استان البرز، شهرستان نظرآباد، دهستان نجم آباد، روستای نجم آباد، بعد از میدان شهید آزاد رنجیر.

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

چند سالی است به همت و سلیقه آقای علی بابایی (مدیر فروشگاه بزرگ ایلوند) در شهرک زیاران کنار راه طالقان، قفسه هایی از کتاب ها و نشریات مربوط به استان البرز به ویژه طالقان در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. آقای بابایی که ادبیات خوانده، این ایده ارزشمند فرهنگی را در کنار پیشه تجاری خود عملی کرده تا به همگان یادآوری کند که فعالیت های اقتصادی و تجاری برای گذران زندگی لازم و ضروری است اما کافی نیست؛ بلکه مسئولیت فرهنگی و اجتماعی، شرط کافی این تکاپوهای تجاری و ثروت افزا است. اطلاع دارم که اهل فرهنگ و البرزپژوهان هر چند مدت به فروشگاه ایلوند سر می زنند تا آخرین کتاب های حوزه البرزشناسی و طالقان را ببینند و تهیه کنند. مدیر فروشگاه هم با اشتیاق، تازه ترین آثار این حوزه را رصد می کند تا قفسه هایش همیشه پربار باشد. صمیمانه از ایشان و همکاران گرامی اش بابت این حسن سلیقه سپاسگزارم و از نویسندگان البرزی درخواست می کنم که تولیدات قلمی خود را به این قفسه های طلایی بسپارند. فهرست آخرین کتاب های موجود در فروشگاه ایلوند به این شرح است:

- نگاهی به آداب و سنت ها و فرهنگ مردم روستای حسنجون و سیدآباد طالقان، نوشته فاطمه پوررستگار؛

- زندگی‌نامه عزیز و نگار، سروده حسن پورزاهد؛

- عزیز و نگار: بازخوانی یک عشق نامه، نوشته یوسف علیخانی؛

- باغ دل: دیوان اشعار به زبان تات طالقانی، سروده محب الله گلبابایی؛

- زیدشت، نوشته علی خان بیگی،

- اینجه طالقان: خاطرات سربودوت، نوشته تیمور توکلی سوهانی؛

- قصه های پدربزرگ: افسانه های طالقان، نوشته مهناز حدادی؛

- یمن در شعر پارسی، نوشته محمدعلی صالحی طالقانی؛

- دیوان فائز طالقانی؛

- طالقان در آینه اسناد، گردآوری محمد داودی درزی‌کلایی و محمدعلی منوچهری؛

- چالش‌های وقف زمین در ایران: مطالعه موردی اراضی زیاران، نوشته رستم فلاح؛

- علمای مجاهد استان البرز؛ نوشته حسین عسکری؛

- فرهنگ ستارگان درخشان البرز، جعفر کوهزاده.

نشانی و تلفن فروشگاه ایلوند جهت تهیه حضوری و پستی کتاب های فوق: اتوبان تهران - قزوین، خروجی زیاران - طالقان، شهرک زیاران، فروشگاه ایلوند، 02832833141

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology  

مناسبت یکصد و دو ساله 

دکتر مهراب رجبی

رییس بنیاد البرزشناسی

یکصد و دو سال پیش - بیستم مهر ماه سال 1296 - «دبستان برزگران» اولین مرکز آموزش عالی کشاورزی در ایران و غرب آسیا، در کرج تاسیس شد. این دبستان که از کارآموزان واجد شرایط سنین 18 تا 25 سال ثبت نام به عمل می آورد حدود هشت سال بعد به منطقه چهاردانگه تهران منتقل و با نام مدرسه فلاحت، به فعالیتهای علمی و آموزشی خود که اینک علاوه بر کشاورزی، رشته های دامداری و دامپزشکی نیز به آن افزوده شده بود ادامه داد. مدرسه فلاحت در در سال 1307 (شش سال قبل از تاسیس دانشگاه تهران) مجدداً به کرج منتقل و تبدیل به دانشکده کشاورزی کرج گردید. توضیح لازم آنکه برخی از محققان و البرزپژوهان سال 1285 (مقارن با دوران حکومت مظفرالدین شاه قاجار) را تاریخ اولیه تاسیس مدرسه فلاحت (مظفری) می دانند که این نظریه به منظور تحقیق بیشتر، در دست بررسی می باشد. از حدود پنج سال قبل، روز بیستم مهر ماه از سوی بنیاد البرز شناسی (و با نظارت استانداری البرز) به عنوان روز ملی البرز معرفی و در دو سال گذشته (سال‌های 97 و 96) طی مراسمی (همایش گونه) سالروز تاسیس دبستان برزگران و روز ملی البرز گرامی داشته می شد. شورای فرهنگ عمومی استان البرز در ماه های گذشته اقدام به بازنگری در برخی از تصمیم گیری ها و رویدادهای مهم شهر و استان کرد. در این جلسات که گزارش های آن تقدیم همگان گردید، اعضای محترم و فرهیخته شورا پس از بحث و تبادل نظر، مساله المان استان (دژ مادها، محوطه ازبکی)، نماد گیاهی استان (درخت ارس، هورس) و نماد جانوری استان (عقاب پر طلایی) را به اتفاق آراء مورد تایید و تصویب قرار دادند. بحث و تبادل نظر در خصوص تصویب بیستم مهر ماه به عنوان روز ملی البرز نیمه تمام ماند و به نتیجه کامل نرسید و با وجود نظرخواهی از دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی استان - که جملگی بر آن (بیستم مهرماه) صحه گذاشته و به صورت مکتوب نظر خود را اعلام کرده بودند، مقرر گردید به منظور ارایه نقطه نظرات کارشناسانه تکمیلی، این تصمیم گیری به جلسه یاجلسات آینده موکول گردد.

با وجود چنین شرایطی ، حقیر - مهراب رجبی مسئول بنیاد البرزشناسی - اعلام کردم بنا بر اصول علمی و پژوهشی و همچنین براساس احترام به نقطه نظرات و تصمیمات شورای محترم فرهنگ عمومی، شایسته است از برپایی مراسم بزرگداشت روز ملی البرز در سال جاری - تا اعلام نظر قطعی و تصویب نهایی آن در شورای فوق الاشعار - خودداری شود اما برخی از اندیشمندان و از جمله تعدادی از اعضای شورای محترم مذکور، بر برپایی مراسم تاکید و اعتقاد داشتند - براساس رویه سال‌های گذشته - انجام چنین مراسمی مغایر با تصمیمات شورا نخواهد بود. در این ارتباط بر اساس نظر جناب آقای استاندار طی دو هفته گذشته جلسات بحث و تبادل نظر در این خصوص تشکیل و تصمیماتی نیز اخذ شد. علی ایحال با تاکید بر لزوم و اهمیت تصمیم گیری ها براساس خرد جمعی و براساس ضرورت احترام گذاشتن به تصمیمات شورای محترم فرهنگ عمومی، همانگونه که طی نامه ای از آقای استاندار نیز تقاضا شد، اعلام می دارم مراسم بزرگداشت روز ملی البرز در سال جاری برگزار نخواهد شد، اما از آنجا که در برخی خبرها مساله نشست های مقدماتی و قاعده رویه سال‌های گذشته موجب درج اخباری در فضای مجازی، مبنی بر برپایی مراسمی در محل کاروانسرای شاه عباسی شده بود، این حقیر ان شاءالله و به شرط بقاء از ساعت 10 تا 12 روز شنبه بیستم مهرماه به منظور عذرخواهی از اندسته از ارجمندانی که احتمالاً از این نوشته آگاهی نیافته و به کاروانسرا مراجعه خواهند فرمود، در این محل حاضر و عذرخواه خواهم بود.

مصلحت دید من آن است که یاران همه کار

بگذارند و خم طره یاری گیرند

فسبح باسم ربک العظیم

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

با احترام - مهراب رجبی

 15مهر 1398

قابل توجه استاندار و امام جمعه محترم کرج

رضا قاسم‌پور

روزنامه نگار و فعال فرهنگی

امروز 14 مهرماه روز ملی تهران بود. در این روز علاوه بر همایش‌ها، مراسمات مختلفی در بازشناسی و معرفی تهران بزرگ برای جهانیان صورت گرفت. با این که تهران پایتخت و ویترین مملکت است، لیکن انتخاب و نکوداشت روز ملی حتی برای پایتخت نیز شایسته و بایسته می‌باشد. استان‌هایی چون اصفهان (یکم آذر سالروز تاسیس باروی بزرگ اصفهان)، قزوین (نهم اردیبهشت اعلام پایتخت شدن قزوین توسط شاه طهماسب)، اردبیل (چهارم مرداد سالروز استقرار سلسله صفویه)، هجدهم اسفند روز ملی بوشهر (تأسیس مدرسه سعادت)، پانزدهم اردیبشت روز ملی شیراز و بالاخره چهاردهم مهرماه روز ملی تهران (تاجگذاری آغا محمدخان قاجار) روزی را در تقویم شمسی به نام خود ثبت کرده‌اند. روز 20 مهرماه نیز به طور غیر رسمی (علی‌رغم مصوب نشدن در شورای فرهنگ عمومی استان) به نام روز ملی البرز نامگذاری شده و هر سال در چنین روزی برنامه‌های فرهنگی مختلف فرهنگی برپا می‌گردد. دکتر مهراب رجبی رییس بنیاد البرزشناسی نماد جانوری البرز را عقاب پرطلایی، نماد گیاهی را درخت هشت‌هزار ساله ارس و نشانه تمدنی را منطقه باستانی یوزبیگی (تپه باستانی ازبکی نظرآباد) بیان می‌کند. سال گذشته نیز به یمن یکصد سالگی دبستان برزگران کرج (دبستان هدایت سابق و دانشکده کشاورزی فعلی) روز ملی البرز به همت بنیاد البرز شناسی برگزار گردید. به دلیل ظرفیت بالای مهاجرپذیری کرج (ایران کوچک) بافت قدیمی و بومی این شهر دستخوش تغییر و تحولات بنیادین شده و می‌توان گفت که کرج فعلی صاحب هویت خاصی نبوده و متأثر از برایند فرهنگ ساکنین استان می باشد. به اذعان استاندار سابق البرز به خاطر درهم تنیدگی چند لایه عملا مسائل البرز و تهران قابل تمیز و تفکیک نیست.

تراکم 11 برابری نسبت به نرم کشوری و همچنین ظرفیت مهاجرپذیری، کرج با مشکلاتی اساسی چون: حاشیه نشینی، اختلاف شدید طبقاتی، آسیب‌های اجتماعی، جرم‌خیزی، ترافیک، آلودگی هوا، بحران آب و... روبه روست. از طرفی ارتباط با 15 استان کشور، وجود دامنه‌های سر به فلک کشیده البرز، جاده توریستی چالوس، تنوع قومی و فراوانی و ارزانی دستمزدها و... در صورت برنامه‌ریزی مدون فرصتی مغتنم برای رشد و توسعه می‌باشد. در صورتی که به هر دلیل روز ملی البرز لوث شده و از حیظ انتفاع افتد و از این ظرفیت‌ها به صورت صحیح استفاده نشود، قطعا تبدیل به تهدیدی برای امنیت و رفاه و سبب نقض هنجارهای اجتماعی خواهد شد. لذا انتظار می‌رود با همراهی امام جمعه محترم به عنوان پدر معنوی استان و رییس فرهنگ عمومی و همچنین استاندار فرهنگ‌دوست، برنامه روز ملی با قدرت و صلابت بیشتری برگزار گردیده و خروجی برنامه‌های روز ملی البرز تدارک تمهیدات لازم جهت بهره‌مندی حداکثری از فرصت‌ها و کاهش تهدیدات احتمالی برای ساکنین البرز بوده و در هویت بخشی به اقوام متکثر ساکن در کرج موثر افتد.

اندر مضرات عدم برگزاری آیین روز ملی البرز

حسین عسکری

نویسنده و البرزپژوه

روز ملّی و هفته فرهنگی شهرها، شهرستان ها و استان ها، پدیده‌ای مبارک و اثرگذار در راستای هویت‌بخشی و تقویت فرهنگ بومی در این روزگار پرآشوب و الیناسیون فرهنگی است. پنج سال است به همت گروهی از البرز دوستان و البرزشناسان به ویژه جناب آقای دکتر مهراب رجبی و دوستانش، آیین روز ملی البرز در بیستم مهر ماه برگزار می‌شود. متاسفانه اخیراً با مخالفت های ابراز شده از سوی برخی اعضای شورای فرهنگ عمومی استان البرز با این مناسبت یکصد و دو ساله یعنی سالگشت تأسیس دبستان برزگران کرج، آیین روز ملی البرز هم لغو شده است. در این مجال نمی خواهم درباره صائب بودن این مناسبت در سپهر فرهنگ و تاریخ استان البرز سخن بگویم. بیشترین دغدغه ام آن است که چرا این گسست و توقف فرهنگی در حال وقوع است. در کشوری که به دلیل تهاجم فرهنگی بدخواهانش و بی‌تدبیری مسئولان و مدیرانش، پر از گسست های فرهنگی و اجتماعی است، ایجاد گسستی کوچک هم می‌تواند زیانبار و فاجعه انگیز باشد.

پرسش آن است وقتی که شورای فرهنگ عمومی استان، بدیلی برای بیستم مهر ندارد چرا این مناسبت با سابقه را کنار گذاشته است؟ البته هنوز هم دیر نشده است. امیدواریم بزرگان دین و فرهنگ در شورای فرهنگ عمومی استان با هوشمندی تمام اجازه دهند و خود نیز پیشگام برگزاری آیین روز ملی البرز در سال 1398 شوند. پس از برگزاری آن با مشورت‌های عالمانه و بررسی دیگر پیشنهادها، از طریق خرد جمعی و کارشناسی به تایید این مناسبت یا انتخاب بدیل آن مبادرت کنند. به هوش باشیم که بدخواهان این آب و خاک، نقشه های شومی را برای زیست ایرانی - اسلامی ما در سر دارند...

16 مهر 1398

- منبع یادداشت های فوق: کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

اطلاعیه اداره کل فلاحت زیر مجموعه وزارت «فلاحت، تجارت و فواید عامه» در سال 1310 شمسی در خصوص جذب دانشجو برای تحصیل در «مدرسه عالی فلاحت کرج». این مدرسه در سال 1296ش و با نام «دبستان برزگران» در کرج و در محل کنونی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی تاسیس شده بود.    

محوطه باستانی ازبکی نماد فرهنگ و تاریخ البرز شد

بخش اول

مدتی است به همت بلند آقای دکتر حسین محمدی (مدیر گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی)، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری آن دانشگاه تشویق و راهنمایی می شوند که پایان نامه خود را درباره تاریخ و فرهنگ استان البرز بنویسند. در این راستا، موضوعاتی به شرح زیر خدمت دکتر محمدی عزیز تقدیم می کنم. امیدوارم که مقبول افتد. 

حسین عسکری

______________________________

1. حضور و تحرکات فدائیان اسماعیلی در محدوده جغرافیایی استان البرز به ویژه قلاع منطقه طالقان

2. تاریخ تشیع در استان البرز

3. زندگی، زمانه و آرمان های علمی حاسب کرجی

4. اندیشه اصلاح و نواندیشی دینی از دیدگاه شیخ هادی نجم آبادی

5. نقش دانشکده کشاورزی کرج در انقلاب اسلامی براساس اسناد ساواک

6. زندگی، زمانه و آرمان های شیخ محمدتقی برغانی مشهور به شهید ثالث 

7. حضور و فعالیت جمعیت فداییان اسلام در استان البرز

8. سیر تاریخی توسعه صنعت در استان البرز با تاکید بر نقش فاتح، مقدم و نمازی

9. نقش دکتر ابراهیم حشمت طالقانی در نهضت جنگل 

10. مواجهه علمای خاندان برغانی با شیخیه و بابیت

11. مقاطع تاریخی حضور سادات علوی در استان البرز

12. بررسی درگیری دهکده کرج به هنگام فتح تهران به وسیله مشروطه خواهان 

13. بازتاب اجرای اصلاحات ارضی حکومت پهلوی در استان البرز

14. سیر تاریخی انتخابات مجلس شورای ملی در استان البرز

15. علمای البرزی در انقلاب مشروطیت

16.  زندگی، زمانه و آرمان های میرزا صادق مجتهد تبریزی مرجع اهل توقف طالقان 

17. نقش اتحادیه طالقانیان در رویدادهای اجتماعی و سیاسی معاصر

18. حضور امام خمینی در کرج و آثار آن 

19. مشروعه خواهی از دیدگاه میرزا ابوتراب شهیدی براساس کتاب تذکره الغافل و ارشاد الجاهل 

20. مبارزات ملی علیه حکومت پهلوی با محوریت روستای احمدآباد

21. بازخوانی تاریخ دوره مادی براساس یافته های باستان شناختی در استان البرز

22. نقش ایل افشار ساوجبلاغ در رویدادهای تاریخ معاصر ایران

23. نقش خاندان های علمی و فرهنگی استان البرز در رویدادهای تاریخ معاصر ایران

- یادداشت حسین عسکری درباره دکتر محمدی https://t.me/alborzology/329

استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد 

روز سه شنبه بیستم شهریور 1380 در آستانه آغاز چهارمین فصل کاوش، برای نخستین بار در تاریخ باستان شناسی ایران، گروه کاوش محوطه باستانی ازبکی واقع در استان البرزمورد استقبال اهالی فرهنگ دوست شهر نظرآباد قرار گرفت. این آیین را انجمن مطالعاتی حکمت (نخستین سمن جوانان شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد) با همکاری شورای شهر و شهرداری در ورودی شهر نظرآباد برگزار کرد. اهمیت برگزاری این آیین فرهنگی بی نظیر تا اندازه ای بود که در بیشتر نشریات سراسری، صدا و سیما، وب سایت های خبری اینترنتی و نشریات بین المللی ایرانیان بازتاب گسترده ای یافت. در این مراسم، استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران و سرپرست گروه کاوش باستان شناختی محوطه ازبکی) گفت: «این استقبال و جشن مردمی در دنیای باستان شناسی جهان بی سابقه است و این مراسم بیان کننده علاقه مردم این شهر به فرهنگ، ملیّت و ایرانی بودن است.» زیور موسوی خویی (خبرنگار روزنامه ایران) نیز در همان ایام ضمن چاپ مقاله ای با عنوان «تپه ازبکی، یادمانی از تمدن کهن» در این باره نوشت: «دیدار از یادمان های 9 هزارساله، کشف نخستین شهر مادی و نیز مردمی که برای نخستین بار در تاریخ ایران در استقبالی پرشور به پیشواز هیأت باستان شناسی رفته بودند تنها هدفی بود که ما را در یک صبح سرد پاییزی به سوی مقصدی به نام محوطه ازبکی کشاند.» 

شکوه و اهمیت این اقدام فرهنگی به قدری بود که دکتر مجیدزاده بار دیگر در آذر 1380 در برنامه تلویزیونی زنده پرتو (شبکه چهارم سیما) از جوانان شهر نظرآباد به جهت همکاری با گروه باستان شناسی و برگزاری آیین استقبال از این گروه تشکر کرده و مراسم برگزار شده را اقدامی بی نظیر در طول تاریخ فعالیت های باستان شناسی ایران ارزیابی کرد. ایشان همچنین در پیش گفتار کتاب دو جلدی «کاوش های محوطه باستانی ازبکی» (چاپ سال 1389)، درباره استقبال از گروه کاوش محوطه ازبکی نوشته است: «تشکر ویژه برای آذین بندی شهر نظرآباد، استقبال و خوش آمدگویی رسمی به هیأت کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی... در برابر ساختمان شهرداری و شورای شهر نظرآباد در آغاز چهارمین فصل کاوش و پس از انتشار خبر انتقال نمونه‌ای از کهن‌ترین خشت‌های به دست آمده و از کاوش‌های محوطه ازبکی به سازمان ملل و قرار گرفتن آن در موزه آن سازمان، در روزنامه‌های کشور و سپاسگزاری برای استقبال پرشور هزاران تن از اهالی دوست داشتنی شهرهای نظرآباد و سیدجمال الدین که با در دست داشتن پرچم‌های سه رنگ ایران از اتوبوس حامل هیأت همانند سردارانی که پیروزمندانه از جنگی میهنی به خانه بازمی گردند را از یاد نمی برم. نظیر چنین استقبالی تاکنون در هیچ نقطه‌ای از جهان در تاریخ باستان شناسی نه دیده و نه شنیده شده است.» 

به جهت ارزش فرهنگی این استقبال تاریخی، در روز سوم شهریور 1398 با همکاری آقای اسماعیل آل احمد نویسنده و البرزپژوه، «طرح پیشنهادی انتخاب 20 شهریور به عنوان روز فرهنگی شهرستان نظرآباد» را به دکتر محمدرضا فلاح نژاد فرماندار شهرستان نظرآباد فرستادیم تا در شورای فرهنگ عمومی شهرستان، بررسی و تصویب شود. این طرح هشت صفحه ای، شامل این عناوین است: مقدمه؛ تعریف هویت ملّی و اهمیت آن؛ شاخصه های هویت ملّی؛ چرایی روز فرهنگی؛ عناصر انتخاب روز فرهنگی؛ پیشنهاد روز فرهنگی نظرآباد؛ تناسب استانی؛ بازتاب های وسیع؛ منابع؛ مستندات.

در طرح پیشنهادی روز فرهنگی نظرآباد، عناصری همانند فراگیری، وحدت بخشی، قدمت، عدم تلاقی با مناسبت های ملّی و مذهبی مهم، توجه به فصول سال و زمان برگزاری و تقویت ارزش ها و سنن اسلامی - ایرانی رعایت شده است. در صورت تصویب این مناسبت، شهرستان نظرآباد پس از استان البرز (20 مهر) و شهر کرج (21 فروردین) دارای روز فرهنگی خواهد شد. بی تردید تصویب این روز و به تبع آن تعیین هفته فرهنگی، باعث تقویت هویت بومی و رونق فعالیت های فرهنگی و هنری خواهد شد. گفتنی است محوطه باستانی ازبکی به ویژه دژ مادی، در چهل و هشتمین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان (برگزار شده در اول تیر 1398) به عنوان نماد تاریخی و فرهنگی البرز برگزیده شد. این محوطه باستانی شامل ده تپه و دارای آثاری نفیس متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح تا دوره ایلخانیان است. 

منابع: یوسف مجیدزاده، کاوش های محوطه باستانی ازبکی، جلد اول: هنر و معماری، تهران: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، 1389؛ حسین عسکری، دشتی به وسعت تاریخ، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1386؛ روزنامه اطلاعات بین المللی، ش 1772، 27 شهریور 1380؛ روزنامه ایران، ش 2003، 2 دی 1380؛ روزنامه جوان، ش 725، 26 شهریور 1380؛ روزنامه همشهری، ش 2575، 7 آذر 1380؛ ش 2576، 8 آذر 1380؛ هفته نامه کیهان هوایی، ش 1442، 26 شهریور 1380.

- نشر نخست این یادداشت در: حسین عسکری، «استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد»، روزنامه پیام آشنا، ش 1460، شنبه 23 شهریور 1398، ص 8. 

یادداشت فوق در وب سایت خبرگزاری ایسنا

طرح پیشنهادی انتخاب روز فرهنگی شهرستان نظرآباد

از فیلم های برجا مانده از آیین استقبال تاریخی مردم نظرآباد