چرا «کهن دشت» زیبنده است؟

حسین جوادان

وکیل پایه یک دادگستری و مدرس دانشگاه

پاییز سال هشتاد و هفت بود که زمزمه­ هایی شنیدم مبنی بر اینکه کمیته ­ای برای تغییر نام شهر نظرآباد تشکیل شده است. با شنیدن نام اعضای این کمیته، خاطرم آسوده شد که کار به دست کاردان سپرده شده و این کمیته نتایج خوب و ارزشمندی در پی خواهد داشت و به بیراهه نخواهد رفت. حسین عسکری را از سالیان قبل می­ شناختم و می ­دانستم که در انجام چنین پروژه ­هایی جدیّت و تخصّص و دلسوزی را همزمان دارد. همچنین با دکتر حسین کیا، دوست فاضل و اندیشمندم، ارتباط دیرینه و صمیمی داشتم و می­ دانستم با وجود چنین دوستانی و البته سایر اعضایی که همگی از بهترین متخصصان منطقه در رشته ­های خود بودند، این کمیته می­تواند نقش مثبت و سازنده­ ای در حلّ این معضل اجتماعی و انتخاب نامی بایسته و تازه برای مولودی شایسته و دیرینه ایفا کند.

شنیده بودم که نام پیشنهادی باید شاخصه هایی داشته باشد، از آن جمله: شیوایی و روان بودن، تلفظ آسان، فارسی و ایرانی بودن، در نظر داشتن ویژگی های تاریخی و جغرافیایی شهر و غیره. بر همین اساس با ذوق مختصری که در این زمینه داشتم، شبانه روز به این موضوع فکر می­ کردم و نام جدید نظرآباد تبدیل شده بود به مهمترین دغدغه ذهنی ­ام. با توجه به شاخصه ­هایی که مدّ نظر اعضاء کمیته بود چند اسم در ذهنم تداعی شده بود و مدام در حال چکش کاری و صیقل دادن به اسامی انتخابی بودم. ادامه مطلب...

فراخوان تئاتر کهن دشت و گلبانگ تغییر

مدّتی است که انجمن نمایش شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز، بار دیگر  فعّال شده است. رضا مهدی زاده، مهدی فتحی، جواد رنجبرزاده، سعید معروف پور، سیاوش توده فلاح و مهران نوروستا شورای جدید این انجمن هنری زیر مجموعه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی را تشکیل می دهند. این انجمن بنا دارد نخستین فراخوان جشنواره تئاتر شهرستان نظرآباد را با عنوان «کهن دشت» در اردیبهشت 1394 برگزار کند. جهت آشنایی با جزئیات این جشنواره نگاه کنید به: وبلاگ تئاتر در نظرآباد.

به خاطر دارم در سال 1387 «کهن دشت» به همراه چند نام دیگر، پیشنهادهای شورای تغییر نام شهرستان نظرآباد بود. این شهرستان غالباً با محوطه باستانی ازبکی و پیشینه نه هزار ساله فرهنگ و مدنیّت در آن شناخته می شود. جهت آشنایی با روند تغییر نام شهرستان و نتیجه آن «مقالات گلبانگ تغییر» را مرور فرمایید. به این دلیل «کهن دشت» جزو پیشنهادها بود که هم ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی و هم ویژگی های تاریخی و باستان شناختی شهرستان نظرآباد را بازتاب می داد. اکنون هم تقریباً همه فعّالان فرهنگی و اجتماعی این شهرستان بر این نظرند که تغییر نام شهرستان، امری مهّم و موثّر برای معرفی و توسعه فرهنگی - اقتصادی شهرستان در سطح استانی و  ملّی است. به جناب آقای صادقی فرماندار محترم شهرستان، پیشنهاد می شود جشنواره تئاتر کهن دشت را آغازی برای روند تغییر نام شهرستان نظرآباد به شمار آورند. جالب است بدانیم که در سال های اخیر، همیشه هنر نمایش در سپهر فرهنگی و هنری شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد، پیشگام و سرآمد بوده است.

پروژه مطالعاتی تغییر نام شهرستان نظرآباد شکست خورد

 در اواسط سال 1387با تلاش و پیگیری های شورای اسلامی شهر نظرآباد، کمیته ای تخصصی و مطالعاتی مرکب از 12نفر از کارشناسان ارشد و دکتری رشته های مرتبط با پروژه تغییر نام شکل گرفت تا درباره تغییر نام شهرستان نظرآباد چاره اندیشی کند. همانند دیگر فعالیت های فرهنگی و پژوهشی کار تشکیل کمیته و تنظیم آیین نامه اجرایی آن با شوق و شور فراوان آغاز شد. مسوولیت این کمیته بر عهده نگارنده این وبلاگ قرار گرفت. با رایزنی و گفتگوهای فراوان گروه کارآمدی از جوانان خلاق و خوش فکر شهرستان گرد هم آمدند. آنها هیچ سخنی از حمایت مادی به میان نکشیدند و فقط با عشق و امید بر سربلندی و نامداری زادگاه و زیستگاه خویش تاکید می کردند. به سرعت برق و باد، آیین نامه اجرایی کمیته به تصویب همه اعضای شورای شهر رسید. پس از آن با هم اندیشی اعضا، نظرسنجی تغییر نام با عنوان «گلبانگ تغییر» به صورت علمی تنظیم گردید. ادامه مطلب...

روند حقوقی و اداری تغییر نام شهرستان نظرآباد

حسین عسکری

مسوول کمیته مطالعاتی تغییر نام شهرستان نظرآباد

شهرستان نظرآباد اگر چه جدید است اما میراث دار فرهنگی کهن و تاریخی دیرپا است. دشتی به بلندای تاریخ که به قول استاد دکتر یوسف مجیدزاده (از چهره های ماندگار باستان شناسی ایران) سرگذشت کامل تری از رخداد های کهن سرزمین ایران را در دل نهفته داشته و همچون نگینی گرانبها بر تارک این سرزمین سرافراز می درخشد. کشف کهن ترین خشت های دست ساز بشر با قدمت 9 هزار ساله، معبد رنگین یان تپه، دست یابی ساکنان پیش از تاریخ محوطه ازبکی به سیمان، کشف سند همکاری تجاری اهالی محوطه ازبکی و شوش باستان در اواسط هزاره چهارم پیش از میلاد، بناهای آریایی های اولیه، شهر و دژ عظیم مادی، دیوارهای دو رنگ مادی، کشف نخستین پیکره سنگی دوره مادها، فرهنگ سفال آلویی، تدفین های شگفت باستانی و سفالینه های زیبا و ... از جمله ویژگی های باستانی این شهرستان به شمار می روند. به نظر کارشناسان، این یافته های باستانی نقش مهمی در بازسازی و روایت گوشه های پنهانی از تاریخ پرافتخار ایران را دارند.

به دیگر سخن، منطقه نظرآباد که امروزه ناشناخته مانده، در گذشته یکی از مناطق پراهمیت باستانی واقع در منطقه فرهنگی جنوب کوه های البرز تا اصفهان بوده است. تحقیقات اخیر باستان شناختی نشان می دهد که کهن ترین و گسترده ترین حوزه های فرهنگی و تمدنی ایران نه به حوزه هایی مثل «سیلک کاشان» بلکه به منطقه «ازبکی» واقع در این شهرستان تعلق دارد. 

بی تردید نام شهرستان «نظرآباد» که دارای ویژگی های ارزشمندی در عرصه های تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی است، بیان کننده اوصاف این شهرستان آباد و زیبا نیست و پسوند «آباد» مانع از بازتاب این ویژگی ها در اذهان هموطنان گرامی می شود. در سال های اخیر خواست فراگیر شهروندان به ویژه نخبگان و جوانان مبنی بر تغییر نام شهرستان باعث گردید که در مهرماه 1387 «کمیته مطالعاتی تغییر نام شهرستان نظرآباد» زیر نظر فرماندار محترم آغاز به کار کند. اعضای حقیقی این کمیته دوازده تن از کارشناسان و مؤلفان رشته های ادبیات، تاریخ، باستان شناسی، جغرافیا، روان شناسی، حقوق و ... در دو مقطع دکتری و کارشناسی ارشد هستند.

کمیته مورد اشاره پس از اطمینان خاطر از اتفاق نظر اهالی شهرستان بر تغییر نام که از طریق اجرای نظرسنجی علمی آشکار خواهد شد، تعدادی نام را براساس ضوابط مندرج در «آیین نامه نامگذاری شهرها، خیابان ها، اماکن و مؤسسات عمومی مصوب سال 1375 شورای عالی انقلاب فرهنگی» به فرمانداری پیشنهاد خواهد کرد. آن اسامی بایستی به تأیید شورای فرهنگ عمومی شهرستان (متشکّل از نهادهای فرهنگی و اجتماعی به ریاست امام جمعه محترم) برسد. پس از آن فرمانداری براساس «قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوّب سال 1362 و آیین نامه اجرایی آن» اسامی مورد توافق را برای تصویب نهایی به وزارت کشور ارسال خواهد کرد.

ضوابط و معیارهای تغییر نام شهرستان نظرآباد از نظر کارشناسان و پژوهشگران عضو این کمیته مطالعاتی به شرح ذیل است: 1- نگاه ویژه به مختصات و اوصاف دینی، تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرستان در گزینش نام جدید؛2- رعایت تناسب اسم و مسمّا؛ 3- انتخاب نامی رسا، کوتاه و روان؛ 4- انتخاب نامی که باعث ایجاد روحیه افتخار ملّی و حماسی و انبساط خاطر و تلطیف اخلاقی و عاطفی اهالی و بیانگر غنای فرهنگ اسلامی و ایرانی باشد؛ 5- توجه ویژه به اسامی پیشنهادی اهالی که از طریق نظرسنجی جمع آوری خواهد شد.

اسامی کارشناسان عضو کمیته مطالعاتی تغییر نام شهرستان نظرآباد به ترتیب الفبا: حسین باحقیقت: فرهنگی و کارشناس ارشد تاریخ / حمید بذرپاچ: دانشجوی دکتری حقوق و مدرس دانشگاه / محمد رضا ربانی: فرهنگی و کارشناس ارشد جغرافیا / ذکرالله زنجانی: کارشناس ارشد باستان شناسی، عضو گروه کاوش در محوطه باستانی ازبکی و نویسنده کتاب «شناسنامه تاریخی ساوجبلاغ» / علیرضا عزیزی: کارشناس ارشد جغرافیا و نویسنده کتاب «جغرافیای ساوجبلاغ» / حسین عسکری: کارشناس ارشد حقوق و نویسنده کتاب های «دشتی به وسعت تاریخ» و «کتابشناسی ساوجبلاغ» /اکبر قره داغی: کارشناس ارشد روانشناسی و مدرس دانشگاه / حسین کیا: دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه / مجتبی محتشمی: فرهنگی و کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی / علی اصغر محمدی: کارشناس ارشد حدیث و علوم قرآنی و مدرس دانشگاه / عادل نورزاده: فرهنگی و کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی.

نغمه حروف

ای از نظرت مست شده اسم و مسمّا

مجتبی محتشمی

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

در زبان فارسی 29 واج هست که شامل 6 مصوّت  و 23 صامت می باشد. این واج ها طبق قواعد ششگانه با هم ترکیب می شوند و هجا یا بخش را می سازند. هجاها یا خود معنی دارند مثل «آب» یا با هجاهای دیگر ترکیب می شوند و تکواژه و واژه را می سازند مثل بهاران که از «ب+ ها + ران» ساخته شده است. تاریخچه و علّت واژه گزینی برای مکان ها، اشخاص و مفاهیم بر ما پوشیده است و شاید بتوان گفت از اسرار خلقت الهی است اما با این حال علمی وجود دارد که کار آن ریشه شناسی لغات است و سعی می کند ساختار و معنی کلمات را توضیح دهد و یا شاید توجیه کند. واژه ها پس از آفرینش به سه نوع (اسم، فعل، حرف) تقسیم شده و البته اسم برای نامیدن است.

بی تردید هر اسمی با مسمّای خود رابطه ای دارد و کشف این رابطه برای ما بسیار هیجان انگیز خواهد بود و خوشایند همچون کشف یک راز بزرگ. و شگفت آن که در آفرینش واژه ها یک نوع شعور و دانش ناخودآگاه باعث شده برای مفاهیم گوناگون از الفاظ و ترنّم خاصی استفاده شود برای مثال به چند مورد اشاره می شود هر چند نمی توان قطعی گفت که هر واج نماینده یک مفهوم است.

 کلماتی که با واج «خ» شروع می شوند اغلب به معانی ناخوشایندی دلالت دارند مانند: خشونت، خشن، خیانت، خار، خائن، خفّت، خفیف، خل، خون، خان، خزان، خرخر، خوره، خیر (نه)، خوف، خر، خفه، خسیس

 کلماتی که با واج «ش» شروع می شوند؛ شیرینند و دل پسند مانند: شیرین، شهد، شربت، شبنم، شاهد، شنگول، شاد، شیوا

 کلماتی که با واج «س» آغاز می شوند یأس و سردی را القا می کنند مانند: سرد، سست، ساکت، سیاه، سنگ، سخت

حال اگر بخواهیم برای یک مکان، شخص و ... اسمی انتخاب کنیم گذشته از توجه به مفهوم عمیق آن، به نغمه حروف یا ترنّم اصوات آن نیز باید توجه کنیم یعنی واژه ای را که انتخاب می کنیم یا می آفرینیم باید دارای تناسب و آهنگ دلنشین باشد. به ترکیب های خوش آهنگ ذیل دقت کنید: 1- علی علوی، 2- سیروس شمیسا، 3- روستای ایستا، 4- فرهنگ برهنگی، برهنگی فرهنگی

شاعران فارسی نیز از آرایه نغمه حروف یا واج آرایی، فراوان استفاده کرده اند و در این میان مولوی، شاعر نامدار قرن هفتم را می توان یکّه تاز عرصه واج آرایی نامید. واج ها و کلمات در دست مولانا چون موم نرمند و او با خشن ترین و زمخت ترین کلمات توانسته بهترین و بلندترین مفاهیم را عرضه کند. اینک به چند نمونه اشاره می شود:

1- تکرار واج «خ» و «ز» که القا کننده مفهوم خزان و خش خش برگ های پاییزی است:

خیزید و خز آرید که هنگام خزان است    باد خنک از جانب خوارزم وزان است (منوچهری)                                                                                   

2- تکرار واج «س» که القا کننده یأس و سردی است:

صدای سنگین سکوت در سرسرا پیچیده بود.

کو سوسن و کو نسترن؟   کو سرو و لاله و یاسمن 

کو سبزپوشان چمن؟   کو ارغوان کو ارغوان؟

3- تکرار واج «ل» و «و» کلمه ولی و ولایت را به ذهن متبادر می کند:

به حق آنکه در این دل به جز ولای تو نیست    ولی او نشوم کاو ز اولیای تو نیست