آرزو می‌کنیم تا صاحب رایی از راه برسد ...

یادداشت اسماعیل آل احمد (نویسنده و البرزپژوه) درباره میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد

در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی

خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی

در سال‌های پیش که مردم نظرآباد عزیز در کاری بی سابقه در باستان شناسی جهان به استقبال گروه کاوش تپه ازبکی رفته بودند تصورمان این بود که دیگر فرهنگ مراقبت از آثار باستانی در این شهر، نیاز به آموزش ندارد و این مردمان از این بابت آگاهی های لازم را یافته اند اما این روزها که پس از 30 سال، تینال تپه را با تپه ازبکی مقایسه می کینم می‌بینیم که همان رفتار قبل از کاوش در تپه ازبکی، امروزه در تینال تپه هم انجام می گیرد. حکم ما حکم همین بیت حضرت حافظ است که خرقه و دفتر را هر کدام در جایی نامربوط گرو گذاشته ایم و به کارهایی گمارده شده ایم که توانایی یا اراده انجام آن را نداریم. نهاد محترم مربوطه یا نمی تواند یا نمی خواهد از این میراث، پاسداری و مراقبت کند و بزرگ‌تران استان هم نمی خواهند یا نمی توانند بپذیرند که حیثیت اصلی میراث فرهنگی در این استان، مدیون و مرهون نظرآباد است و چنین جایی نباید با یک نمایندگی که در اتاقی در یک فرهنگسرای کوچک برپا شده است اداره شود بلکه باید حتی اداره کل مربوطه هم در این شهر برپا شود. این روند نامتناسب را رها کنیم که حتما باید ادارات کل در مرکز استان باشند. همکاری نهادهای فرهنگی برای فرهنگ سازی در کنار شدت عمل نیروهای نظامی و انتظامی یکی از بهترین و ضروری ترین راه ها برای این پاسداری هویتی است.

دل که آیینه صافی است غباری دارد

از خدا می‌طلبم صحبت روشن رایی

از آن چه بر سر هویت این ملت و این مملکت و این دیار می آید تمام وجودمان را غباری از ناامیدی های تو در تو و لایه به لایه فرا گرفته است و صبح تا شام آرزو می‌کنیم تا صاحب رایی از راه برسد و چون استاد دکتر یوسف مجیدزاده دوباره ما را به آن هویت عجیب و دیرین آگاهی و افتخار بخشد و البته در این میان از آقای خراسانی - مالک روستای ازبکی - سپاسگزاریم که برای حفظ املاک خود، تپه ازبکی را هم محصور کرد تا دیگر، رفتار زشت موتورسواری بر تپه هویت دیرین خویش دست کم در آن تپه منسوخ شود.

شرح این قصه مگر شمع برآرد به زبان

ورنه پروانه ندارد به سخن پروایی

نکته مهم این است که اگر مسؤولان بالادستی کاری نمی کنند مسؤولان محترم شهرستان، آستین بالا بزنند و این امانت های مهم هویتی را به بهترین وجه با مشارکت مردم و به خصوص سمن های مخلص و نیروی مقاومت بسیج عزیز پاسداری کنند. انتقاد به این نقاط ضعف از سوی سمن ها و فعالان فرهنگی و اجتماعی مصداق بی پروایی پروانه ها است اما این شمع است که باید برافروخته باقی بماند و حس وجدان کاری و مسؤولیت پذیری مسؤولان بالادستی را راه بیندازد.

کشتی باده بیاور که مرا بی رخ دوست

گشته هر گوشه چشم از غم دل دریایی

حقیقت تلخ این است که باید برای این وضع اسفناک دریا دریا گریست و خود را با کشتی باده اندوه در دریای این اشک بی پایان غرق ساخت. اهل ناامیدی نیستم اما از وضع موجود هم خاکستری گرم نمی‌شود.

زین دایره مینا خونین جگرم می ده 

تا حل کنم این مشکل در ساغر مینایی

خونین جگری ظاهراً تقدیر همیشگی این مرز و بوم است. از فردوسی تا حافظ و از حافظ تا امروز ، دست از سر این دیار برنمی‌دارد و همین تقدیراندیشی گاه آدمی را وامی دارد که خود را بر مستی بی مسؤولیتی ساغر «به من مربوط نیست» آویزان کند و دیگر برایش اهمیتی نداشته باشد که در این دیار چه می‌گذرد.

_______________________________

سوالاتی مهم در حوزه میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد؟

مهندس مهرداد کشت پور

آیا شهرستان نظرآباد مسئولی در حوزه میراث فرهنگی دارد؟ اتفاقات داغ و عجیب و بی توجهی به میراث پر تعداد فرهنگی شهرستان نظرآباد و اتفاقات ناگوار در این حوزه همچون تخریب بخشی از مسجد تاریخی روستای نجم آباد بر دلمان سنگینی می کرد که دیدن کلیپی از وضعیت اسفناک محوطه باستانی تینال تپه با قدمتی سه هزار ساله در روزهای گذشته، کاسه صبرمان لبریز شد و سوالاتی در ذهنمان ایجاد شد...

- سوال ما از اداره میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد این است که در سالی که گذشت برای میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد چه کرده اید؟

- برای آشنایی شهروندان شهرستان نظرآباد و یا حتی استان البرز با میراث فرهنگی بی نظیر این شهرستان چه کرده اید که جوانانی از سر ناآگاهی، فرق پیست موتورسواری را با محوطه باستانی نمی دانند؟

از شما عزیزان مسئول خواهشمندم سوال بنده را با برگزاری نمایشگاه هایی که صرف عکس های یادگاری و دورهمی جهت چای شیرینی آقایان و خانم های دوربینی می شود پاسخ ندهید!

- برای افزایش بودجه، ترفیع دفتر میراث فرهنگی به اداره چه برنامه ای داشته اید؟

- در سالی که گذشت چند اثر ملی در نظرآباد را ساماندهی کرده اید؟

- آیا نظارت بر وضعیت آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی بر عهده شما نیست؟

لطفاً با ارایه مستندات، بی پرده با شهروندان سخن بگویید و از فعالیت های خود ما را مطلع سازید.

- از کدام حقوق و ارزش های این شهرستان دفاع کردید؟

- اصلاً در این مدت چگونه به درخواست ها و مطالبه گری های فعالان فرهنگی در شهرستان پاسخ داده اید؟ پاسخ داده اید یا ایشان را متهم به فرافکنی کرده اید؟

شما مسئول هستید و در برابر حوزه جغرافیایی فعالیت خود باید پاسخگو باشید و به صورت شفاف با مردم و مطالبه گران فرهنگی صحبت کنید.ای کاش برخی از مسئولین به همان اندازه که در انتخاب عکاسان و شبه خبرنگاران و قرار گرفتن در کادر مناسب عکس ها برای دیده شدن دقت می کنند در توجه به این شهرستان هم دقت می کردند.

- درباره نویسنده:

مهندس مهرداد کشت پور فعال فرهنگی و رسانه ای، مدیر روابط عمومی کمیسیون رسانه و فضای مجازی جوانان استان البرز و نائب رئیس کمیسیون اشتغال و کارآفرینی جوانان استان البرز است.

______________________________

پیام دکتر علیرضا کریمی پژوهشگر و مدرس البرزی هنر اسلامی درباره مطالب تینال تپه

سلام علیکم وقت خوش. مطلب مربوط به تینال تپه را در کانال البرزپژوهی خواندم. هم خوشحال شدم بابت پیگیری مجدانه شما و دوستان شما؛ هم غصه خوردم از انتصاب های نابخردانه و سو مدیریت ها در میراث فرهنگی البرز. امیدوارم هویت این منطقه (استان البرز) در آینده برای اهالی آن و نیز دولتمردان بیشتر هویدا شود. ارادتمند.

20 فروردین 1399

- به نقل از: کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology 

______________________________

ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز - 1 

ویژه مطالبی درباره تخریب محوطه ساسانی در استان البرز -3

ویراژ نادانی بر میراث ساسانی در استان البرز 

تصویر فوق ویراژ موتورسواران جوان بر فراز محوطه باستانی تینال تپه واقع در شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز را نشان می دهد. محوطه ای ارزشمند که با شماره 1378 در سال 1356 خورشیدی در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شده و معماری و سفال های به دست آمده از آن متعلق به دوره ساسانیان است. این را باستان‌شناسان در سال  1388پس از یک دوره کاوش آشکار کردند. همچنین در سال 1390 دکتر محمدرضا حدادیان با انتشار کتاب «گاهنگاری نسبی دشت نظرآباد در دوره ساسانی» این محوطه را بیشتر و بهتر به جامعه علمی معرفی کرد. حال با عدم نظارت و بی برنامگی مسئول فعلی نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان نظرآباد، گروهی از جوانان ناآگاه براساس عادتی غلط در طول سال، اینگونه بر فراز تاریخ و هویت خود ویراژ جاهلانه می‌دهند و متاسفانه بقایای این اثر هم را پریشان می کنند. به نظرم مقصر اصلی، مسئول میراث فرهنگی است سپس این جوانان ناآگاه که شوربختانه با میراث غنی خود بیگانه شده اند؛ جوانانی که کتاب نمی خوانند و تاریخ نمی دانند. البته هیچ نظارت و تابلوی هشدار دهنده ای در این محوطه ساسانی وجود ندارد...

حسین عسکری - هفدهم فروردین 1399

_________________________________

در تابستان 1388 ده نفر از باستان شناسان به سرپرستی «دکتر مرتضی حصاری» موفق به کشف آثار ساسانی در «تینال تپه» واقع در جنوب شهر نظرآباد از توابع استان البرز شدند.

کتابی درباره محوطه باستانی تینال تپه در شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز

 چکیده کتاب

_________________________________

امروز مهدی صفری مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی نظرآباد با هدف مطالبه گری جنبش دانشجویی به نفع مردم، با بنده تماس گرفتند و پیشنهاد دادند که درباره وضعیت نابهنجار میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز به ویژه تخریب های اخیر مسجد قاجاری نجم آباد و محوطه ساسانی تینال تپه، گفتگوی انتقادی با مهدی کاظمی مسئول نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان نظرآباد داشته باشم. چون به شفافیت، تنویر افکار عمومی و گسترش فرهنگ نقد، اعتقاد قلبی و عملی دارم؛ بدون هیچ پیش شرطی، پیشنهاد ایشان را پذیرفتم. البته قرار شد به جهت اثرگذاری و روشنگری، این گفتگو در حضور خبرنگاران و کارشناسان بی طرف حوزه میراث فرهنگی و در محیط دانشگاه انجام شود. چون میراث فرهنگی و گردشگری کلید طلایی توسعه شهرستان کهن نظرآباد است، این گفت گوهای انتقادی هم مهم و قابل توجه است. امیدوارم گفتگوی روشمند و سازنده ای داشته باشیم.

حسین عسکری - هجدهم فروردین 1399

  یادداشت هایی درباره تخریب مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

_________________________________ 

پاک کردن صورت مسئله در تینال تپه

برخی مسئولان از «مدیریت» و «ریاست» فقط فرافکنی و پاک کردن صورت مسئله را یاد گرفته اند. عادت غلط «ویراژ موتورسوران» در طول سال در محوطه ساسانی تینال تپه شهرستان نظرآباد، اظهر من الشمس است. هیچ تابلو و نشانه ای هم در هیچ مقطع زمانی از سوی میراث فرهنگی در این محوطه نصب نشده است. همچنین به جهت عدم نظارت، برخی نقاط این تپه از سوی سودجویان حفاری شده است. حال متاسفانه مهدی کاظمی مسئول نمایندگی میراث فرهنگی در نظرآباد در گفتگویی با وب سایت تیتر 1 همه اینها را تکذیب کرده و آن را با «توهم توطئه» به بیماری کرونا وصل کرده است! آقای مسئول ناکارآمد! با پاک کردن صورت مسئله، مسئله حل نخواهد شد. البته بنده تصاویری از دیگر تخریب های وسیع میراث فرهنگی در شهرستان مظلوم نظرآباد دارم که در روزهای آینده، آنها را منتشر خواهم کرد. در ضمن هنوز سقف مسجد قاجاری روستای نجم آباد سوراخ است. بارش های این روزهای کرونایی، وارد محوطه مقدس آن می شود و آوار ریزش سقف تخلیه نشده است. اگر میراث دوره اسلامی و پیش از اسلام برای شما مهم نیست پس چه چیزی مهم است.

حسین عسکری - نوزدهم فروردین 1399

_________________________________

هیچ نشانی از مدیریت کارآمد، پاسخگو و تخصصی دیده نمی شود

[بیانیه موسسه مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی درباره عملکرد دفتر نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد]

مسئولان در جمهوری اسلامی بر کرسی ریاست و مدیریت نشسته اند تا امور را حل و به مردم خدمت کنند نه اینکه بر صندلی ریاست تکیه زده و خود را مصون از اشتباه و خطا پنداشته و برای مردم و منافع عمومی حقی قائل نشوند. ضمنا هر مجموعه ای وظایف مشخص و ذاتی خود را دارد که در در حوزه اختیارات و وظایف آن مجموعه مشخص شده است. متاسفانه در دفتر میراث فرهنگی نظرآباد هیچ نشانی از مدیریت کارآمد، پاسخگو و تخصصی دیده نمی شود. مسئولی که به جای پاسخگویی و عمل کردن به وظایف ذاتی خود در حال فرافکنی و پاک کردن صورت مساله است. مگر توسعه گردشگری، حفاظت از میراث موجود و معرفی و تشکیل پرونده های جدید برای ثبت آثار و همچنین ارتقای دفتر نمایندگی میراث به سطح اداره از وظایف مسئول دفتر میراث فرهنگی نظرآباد نیست؟ پس چه شده است که به جای پاسخ دادن به مطالبه اهالی علم و فرهنگ، راه دیگری در پیش گرفته است. بهتر است این مسئول به مستندات موجود از فعالیت های خود به پاسخگویی پرداخته و اذهان عمومی را روشن نماید و از عملکرد خویش دفاع کند. باید یادآور شد که شهرستان نظرآباد دارای تاریخ کهن می باشد و زیبنده آن نیست که آثار تاریخی و باستانی آن مورد تخریب قرار گیرند و مسئولان شهرستان در سکوت بمانند. جامعه مدنی و فعالان حوزه فرهنگ در شهرستان نظرآباد تا آخرین نفس پیگیر و مدافع منافع عمومی و حفظ آثار فرهنگی در شهرستان خواهند بود و به مطالبه گری خود ادامه خواهند داد.

موسسه مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی

19 فروردین 1399

_________________________________

آفتاب آمد دلیل آفتاب در تینال تپه!

تصویر فوق را مهدی کاظمی مسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی نظرآباد در هجدهم فروردین 1399 از محوطه ساسانی تینال تپه تهیه کرده است. در این فیلم، زخم های موتورسواران همچنان بر تن رنجور این تپه باستانی دیده می شود. همانگونه که نوشتم عادت غلط ویراژ موتور سواران بر فراز این اثر ملی، در طول سال جاری است. هیچ گونه حصار، تابلو و نشانه ای هم در این محوطه وجود ندارد؛ اگر بود در فیلم نمایش داده می شد. بحث سر تاریخ فیلم ها و رویش سبزه ها نیست. بحث بر سر ناکارآمدی و عدم نظارت است. بحث اصلی این است، تینال تپه که در سال 1356 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، در سال های اخیر بر اثر بی تدبیری و غفلت رها شده تا پیست موتورسواری گروهی از جوانان ایرانی و افغان شود. کدام ملت با هویت، فرهنگ و میراث خود این گونه برخورد می کند؟ لطفا فرافکنی نکنید و از پاسخ به پرسش اصلی طفره نروید...

حسین عسکری - نوزدهم فروردین 1399

 _________________________________

نگاه حقوقی به سلب مسئولیت میراث فرهنگی نسبت به نگهداری و مرمت آثار ملّی در شهرستان نظرآباد

علیرضا خرمن بیز

(فعال اجتماعی و کارشناس علوم قضایی)

[توضیح: مهدی کاظمی مسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد در گفتگوهای انتقادی شفاهی با فعالان فرهنگی ضمن سلب مسئولیت از خود نسبت به نگهداری و مرمت مسجد قاجاری نجم آباد و دیگر آثار ملّی در شهرستان می گوید: «نگهداری و مرمت آنها را به دهیاری ها و شورای اسلامی روستاهای متبوع واگذار کرده ایم.» در یادداشت زیر آقای علیرضا خرمن بیز این ادعا را مورد بررسی حقوقی قرار داده است.]

* * *

میراث فرهنگی در هر کشور در واقع یکی از مهمترین مولفه های هویت، خلاقیت و خودباوری ملّی است که از طریق آن می توان آداب و رسوم، سیر تکاملی اقتصادی و اجتماعی و رشد کلی یک کشور را از جوانب مختلفی در طول تاریخ مورد تحلیل و بررسی قرار داد. حفظ آثار فرهنگی به دلیل علمی در جهت حفظ تاریخ یک کشور و به دلیل اقتصادی در صنعت جذب توریسم، ضروری است و همیشه در تمامی کشورها، قوانینی برای حفظ و نگهداری از این آثار مهم و جلوگیری از تاراج و سرقت و یا نابودی آنها وضع و اجرا می شود. در ایران نیز حفاظت از این آثار امری ضروری بوده و در این راستا وضع قوانین، برنامه ریزی متناسب و حرکت صحیح برای ساختن حال و آینده‌ای متکی بر تجارب تاریخی ضرورتی اجتناب ناپذیر تلقی می‌گردد. بررسی تجارب تاریخی کشور، در امر سازماندهی فعالیت‌های مربوط به میراث فرهنگی در قالب تشکیلات اداری و قوانین ناظر به وجوه گوناگون فعالیت‌های مربوط به آن، می‌تواند در تبیین وظایف متقابل دولت و مردم در قبال این «ودیعه ملّی» و همچنین اصلاح رو‌ش‌ها و قوانین موثر واقع شود. در نتایج بررسی قوانین مربوط به جرایم علیه آثار تاریخی - فرهنگی، مشاهده می گردد؛ قانونگذار با وضع مجازات های سنگین، نظر به تشدید کیفر مرتکبین این جرایم را داشته تا هرچه بیشتر در جهت حمایت کیفری از این آثار و اموال گام بردارد. اصلاح قوانین مربوط و ایجاد جرایم جدید، نشان از عزم و همت مقنن جهت حمایت و جلوگیری از انهدام میراث فرهنگی می باشد. حال با توجه توضیحات فوق و آسیب دیدگی برخی از بناهای تاریخی شهرستان نظرآباد؛ مِسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی از ادای توضیحات در این باب شانه خالی کرده و پاسخگویی ندارد؛ علی هذا چند سوال پیرامون این موضوع به ذهن می آید که قابلیت طرح دارد؟ با توجه به قانون راجع به حفظ آثار ملّی مصوب 12/08/1309 کلیه آثار و ابینه تاریخی تحت حفاظت و نظارت دولت می باشد، حالیه حتی اگر سازمان میراث فرهنگی بناهای تاریخی را به بخش خصوصی واگذار و یا به صورت انجمنی و هیئت امنایی اداره نماید وظیفه نظارت کماکان بر دوش این نهاد دولتی به صورت قانونی گمارده شده است. قانونگذار در فصل نهم از کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مواد 558 تا 569 را به این موضوع اختصاص داده است، حال اگر این تخریب در اثر اهمال هر یک از بخش های خصوصی صورت گرفته باشد که ناشی از ترک فعل آن واحد در بحث سرکشی و حفاظت پیشگیرانه در جهت عدم تخریب می باشد توانایی طرح دعوی علیه آن ها و پیگرد قانونی آن بخش را به سازمان میراث فرهنگی می دهد که تا کنون هیچ گونه عمل این چنینی نیز صورت نگرفته است. علی ایحال با توجه به اینکه بنای مذهبی مسجد نجم آباد و بنای تاریخی تینال تپه که این روزها مکانی برای تفریح موتورسواران گردیده است دچار تخریب و تضرر روزافزون می شود این انتظار می رود که با ورود اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز در جهت حفظ و جلوگیری از زیان بیش از حد به این دو اثر باستانی شهرستان نظرآباد جلوگیری به عمل آید. در آخر نیز انتظار می رود دستگاه قضایی با ورود به این مسئله با خاطیان و کسانی که موجبات تضرر به این اموال عمومی را فراهم آورده اند مثل همیشه برخورد قاطع و قانونی را انجام دهد.

_________________________________

نامه سرگشاده رییس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز به معاون وزیر میراث فرهنگی درباره وضعیت پیش آمده در تینال تپه نظرآباد

بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز با توجه به رسالت تاریخی خود نامه ای را روز سه شنبه 19 فروردین 1399 به معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی صنایع دستتی و گردشگری و مجمع نمایندگان استان البرز در خصوص رفتار سخیف جمعی ناآگاه مبنی بر موتورسواری در محوطه مهم صدر الاشاره و عدم برخورد جدی با خاطیان تقدیم نموده است که با توجه به اهمیت موضوع در فضای مجازی نیز منتشر می شود به گزارش انجمن نیوز در متن این نامه آمده است:

بنام فکرت جان

جناب آقای دکتر طالبیان

معاون محترم وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری

با سلام و احترام همانگونه که می دانید بناهای تاریخی در هر منطقه ای راوی اصالت و هویت فرهنگی مردم آن منطقه است و به لحاظ ارائه پیشینه اجتماعی، کسب تجربه، بررسی ویژگی اقوام، طبیعت و خیلی موارد دیگر برای الگوسازی رفتار افراد، جذب گردشگر، ورود ارز به کشور، سرمایه گذاری اقتصادی و توسعه پایدار حائز اهمیت فراوان می باشد خصوصا در شرایط خاص کشورمان ایران که رهبری فرزانه اوضاع اقتصادی اش را اقتصاد مقاومتی نام نهاده اند. آثار تاریخی در نظرآباد به ‌دلیل عجین شدن با شرایط اقلیمی و نوع معماری متعلق به هزاران سال پیش محققان و گردشگران بیشتری را به خود جذب نموده می تواند اقتصاد منطقه ای را بهبود بخشد و در این میان محوطه تینال تپه به لحاظ داشتن آثاری از دوره ساسانیان واحد ارزش در سطح آثار تاریخی کشور است. محوطه ای درخور توجه که سالها بی‌مهری اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصا در چند سال اخیر آسیب جدی و نابخشودنی به آن وارد آورده است و عدم مدیریت بهینه ولو نصب تابلو حفاظت روی پیکره بی جان این میراث ساسانی حالتی را در ذهن متبادر ساخته است که گویا آثار فاخر باستانی درنظرگاه و برنامه ریزی اداری مدیران میراث استان مورد نوحه نیست و این در حالی است که دشت نظرآباد پتانسیل فوق العاده ای در جذب گردشگر از طریق بناهای تاریخی و محوطه های باستانی دارد. حالتی که در محوطه بی نظیر ازیکی دیده ایم و زخم بی برنامگی و بعضا برنامه های تب گونه و هیجانی پیکره آثار را آشفته تر ساخته است و هنوز هم می سازد و به سوی نابودی پیش می برد.

جناب آقای دکتر طالبیان

 ما و همه علاقمندان ایران سرفراز اسلامی شرایط کنونی کشور را می دانیم و درک می کنیم اما آنچه که نمی دانیم و آنچه که برای همه ما اهمیت دارد این است که شرایط کنونی مسئولینت مهم حفاظت از آثار و محوطه های باستانی را نباید در محاق قرار دهد و اعتقاد راسخ داریم اگر تعهد و تخصص در کنار عشق به مواریث ملموس و ناملموس این کشور قرار گیرد، شرایط بهتر خواهد شد. شما و همکاران فرهیخته وزارتخانه خوب می دانید که استان البرز علی رغم جدید التأسیس بودن از نظر محوطه های باستانی متعلق به هزاران سال پیش گرانسنگ بوده و برخی از آنها به تنهایی نماد تمدن بشری محسوب می شوند و حال جای سئوال دارد و آن این که چرا با برنامه ریزی درست و رفتار عقلایی چنین کاری انجام نمی گیرد ! آیا درست است که آثار و ابنیه تاریخی ارزشمند ما به طرز سخره آوری رها شود؟! آیا این رفتار با منویات رهبری فرزانه و سیاست های فرهنگی اقتصادی دولت سنخیتی دارد؟! موتورسواری روی یک محوطه مهم آیا حفاظت از آثار تاریخی است؟! آیا سکوت اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان در این خصوص و همچنین عدم نصب تابلو فهرست آثار ملی پسندیده است؟! آنهم در شرایطی که چنین رفتار زننده ای برای بارها تکرار شده است و هر بار که مطلبی درج می شود و تذکری داده می شود با عکس العمل های نامتعارف روبرو می‌شود! و آیا و خیلی پرسش های دیگر که پاسخ درست و عملی به آنها قطعا وضعیت بغرنج این استان و محوطه های باستانی آن را از بن بست کنونی خارج خواهد نمود. بی شک وضع حالیه کشور برای همگان قابل درک است اما آنچه که قابل درک نیست نوع برخورد با وضعیت اماکن مهم استان و همچنین عدم پاسخ متولیان امر به نقدهای فعالان مدنی می باشد. لذا ما به عنوان عضوی از جامعه فرهنگی کشور مجدانه از شما خواستاریم به عنوان صدای مردم شریف استان البرز، ضمن دستور رسیدگی عاجل به بررسی شرایط بحرانی این محوطه ارزشمند تاریخی که از مواریث ماندگار کشور نیز به شمار می رود شرایطی فراهم آورید تا از تمامی ظرفیت های قانونی برای حفاظت از محوطه های باستانی بهره گرفته شود.

سیامک صحافی

رئیس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز

- به نقل از: کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

_________________________________

دیگر مطالب مرتبط:

یادداشت اسماعیل آل احمد (نویسنده و البرزپژوه) در این باره 

 نامه تصویری به مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز    

_________________________________

برگی از تاریخ میراث فرهنگی در استان البرز

خبر انتصاب مسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان نظرآباد

ساوجبلاغ سرزمینی کهن در استان تازه تاسیس البرز است. پیشینه یافته های باستان شناختی در آن به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح می‌رسد. مهد خاندان‌های علمی و فرهنگی بزرگی همانند برغانی، شهیدی، صالحی، فشندی، میرخانی و... است. فهرست مشاهیر آن در طول تاریخ که از شهرت ملی و بین المللی برخوردارند، به دویست تن هم می رسد. قطب کشاورزی، صنعت و گردشگری استان البرز است. اما مدتی مظلوم شده؛ از باب مثال همین امروز در هیاهوی ویروس منحوس کرونا، فرمانداری نو، بی سر و صدا و بدون مشورت با بزرگان، از شهر بهبهان از توابع استان خوزستان وارد سرزمین چشمه های سرد در استان البرز شد! هم‌استانی استاندار محترم البرز که گمان کنم همین ویژگی اصلی او را به این منصب فانی رسانده است! نکاتی چند در این باره قابل توجه است: 1. در این ساوجبلاغ که نامش در کتاب نزهت القلوب نوشته حمدالله مستوفی قزوینی آمده و از نگارش آن هشتصد سال هم می گذرد، یک مدیر ساوجبلاغی پیدا نمی شود که سکاندار فرمانداری شود؛ مگر قحط الرجال است؟ 2.استاندار محترم چه مزیت و ویژگی‌هایی در کارنامه رفیق و هم استانی اش دیده که او را شایسته فرمانداری ساوجبلاغ می‌داند؟ 3. چرا در روند انتخاب فرماندار جدید با بزرگان و نخبگان شهرستان مشورتی نشده است؟ آیا مقبولیت نماینده دولت در یک شهرستان مهم نیست؟ مگر با یک حکم انتصاب و صرفاً با استفاده از اقتدار می‌توان سرمایه اجتماعی (مقبولیت) را برای فردی به ارمغان آورد؟ 4. مگر ساوجبلاغ کارگاه آزمون و خطا است؟ چرا باید چرخ را دگرباره اختراع کرد؟ موارد پیش گفته و دیگر دغدغه های ناگفته، اقتضا می کند که استاندار محترم البرز، دوستش را سرپرست مرحله گذار به معرفی فرمانداری بومی، مردمی، کارآمد و پاک دست به حساب آورد. تصمیمی کارشناسانه که محبوبیت ایشان را هم در پی دارد...

_____________________________________

جمله اولی را در 10 تیر 1378 از لسان مبارک و حکیمانه استاد دکتر حکمت اله ملاصالحی شنیدم. ایشان دانش آموخته دانشگاه آتن و استاد دانشگاه تهران است. جمله دوم را در 12 آبان 1378 از لسان مبارک و عالمانه استاد دکتر یوسف مجیدزاده شنیدم. ایشان دانش آموخته موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو و استاد بازنشسته دانشگاه تهران است.   این دو جمله، خوش نقشی و دل نشینی را از خط استاد امیر اصغری به دست آورده و در صفحه آغازین کتابشناسی ساوجبلاغ (1383) چاپ شده است. همچنان ارادتمند سرزمین چشمه های سرد و این سه تن هستم.

حسین عسکری - 21 اسفند 1398

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

دانلود کتابشناسی ساوجبلاغ

لطفاً سری به هشتگرد بزنید...

شهرداری هشتگرد در اقدامی قابل تحسین، اثرگذار و ماندگار، نمادهایی از ظروف سفالین محوطه باستانی خوروین مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد مسیح و تپه ینگی امام متعلق به دوره ایلخانیان را در میدان های اصلی شهر هشتگرد نصب کرده است. این حسن سلیقه، نشانگر کتابخوانی و آگاهی تاریخی متولیان این امر است. به فاصله کمی از هشتگرد، شهرستانی به نام نظرآباد، میراث دار مدنیت و فرهنگ 9000 ساله ای در محوطه باستانی ازبکی است. محوطه ای که از شهرت ملی و جهانی برخوردار است و چند سالی است بحث ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو مطرح شده است. در شهرستان 160 هزار نفری نظرآباد، از نصب طرح های حجمی از سفالینه ها و دیگر یافته های ارزشمند باستانی محوطه ازبکی خبری نیست که نیست. آیا این برهوت فرهنگی، نشانگر فقدان آگاهی تاریخی و فرهنگی مسئولین این شهرستان مظلوم نیست؟

حسین عسکری

6بهمن 1398

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

نماد برگرفته از آثار محوطه باستانی خوروین (هزاره دوم پیش از میلاد مسیح) که در یکی از میدان های شهر هشتگرد نصب شده است.

نماد برگرفته از آثار تپه تاریخی ینگی امام (دوره ایلخانیان) که در یکی از میدان های شهر هشتگرد نصب شده است.

شورای شهر هشتگرد عطر فضیلت گرفت

حسین جوادان 

فعال فرهنگی و عضو شورای اسلامی شهر هشتگرد

روز سه‌شنبه اول بهمن 1398 روزی فراموش نشدنی در پارلمان شهری هشتگرد بود. دو دانشمند سترگ که هر دو ریشه در خاک هنرخیز البرز دارند، کریمانه و متواضعانه دعوت نمایندگان مردم را پذیرفتند و با حضور در جلسه رسمی شورای اسلامی شهر هشتگرد به این نهاد مردمی عطر و بوی فضیلت و فرهنگ دادند.  پروفسور حکمت‌اله ملاصالحی استاد دانشگاه تهران و بنیانگذار دانش فلسفه باستان شناسی در ایران و دکتر حسین عسکری نویسنده و البرزپژوه نامدار با حضور پر خیر و برکت خود، مشعل فرهنگ و هنر را در هشتگرد، مرکز شهرستان تاریخی و فرهنگی ساوجبلاغ فروزان کردند. اعضای شورا هم به خود می‌بالیدند که افتخار میزبانی از چنین میهمانان فرهیخته‌ای را دارند و هم بی‌تاب بودند تا ببینند این دو استاد فرزانه چه ارمغان و پیامی برایشان دارند.

استاد ملاصالحی از لزوم تناسب معماری با فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی گفت و مسئولیت مهم شهرداری‌ها در ساماندهی به نمای ساختمان‌ها و مناظر شهری را گوشزد کرد و یادآور شد که علت آرامش و نشاط انسان در جایی چون میدان نقش جهان، به دلیل نسبت معماری آن میدان باشکوه با ریشه‌ها و اصالت‌هاست. ایشان مقوله درختکاری خصوصاً در حاشیه آزادراه کرج - قزوین را یک امر حیاتی دانست و مرمت و بازگشایی محوطه باستانی ینگی‌امام و ساخت فضاهای فرهنگی و عمومی در اطراف آن بر پایه نظرات کارشناسی و بهره‌گیری از طرح‌های نخبگان در حوزه باستان‌شناسی و شهرسازی و تبدیل این گوهر درخشان باستانی به یک مرکز بزرگ فرهنگی را مسئولیت و تکلیفی مهم برای مدیریت شهری دانست. ایشان همچنین برپایی و برگزاری همایش‌ها و جشن‌های فرهنگی و هنری را موجب افزایش نشاط اجتماعی و ایجاد احساس آرامش و رضایت‌مندی در شهروندان و ایجاد حس تعلق خاطر آنان به محیط زندگی خود قلمداد کرد.

دکتر حسین عسکری که عمر خود را صرف پژوهش در حوزه البرزشناسی کرده است، از برگزاری موفق نخستین جشنواره فرهنگی هنری شهر هشتگرد تمجید کرد و استمرار این رویداد بزرگ را خواسته و انتظار به حق هنرمندان برشمرد و به نمایندگان مردم در پارلمان شهری هشتگرد یادآور شد که اهمیت هشتگرد به عنوان مرکز منطقه ساوجبلاغ تاریخی، ایجاب می‌کند که در تصمیم‌گیری‌ها، نگاه را از مرزهای سیاسی و محدوده قانونی هشتگرد بر روی کاغذ فراتر ببریم و در تصمیمات فرهنگی خود، تمامی پهنه ساوجبلاغ تاریخی و کهن را در نظر داشته باشیم. این پژوهشگر و استاد دانشگاه همچنین به لزوم تالیف کتابی در خصوص تاریخ هشتگرد اشاره کرد و افزود که این اقدام ضروری موجب گشایش باب آشنایی امروزیان و آیندگان با این سرزمین تاریخی و همچنین فتح بابی برای تبادل نظر و ثبت آراء مختلف در این زمینه است. وی در ادامه خواست که از اهمیت افراد و اماکن مهم در شهر هشتگرد که به هر شکل، اهمیت و اعتباری در طول تاریخ داشته‌اند غافل نباشیم و بزرگانی نظیر استاد عباس براتی‌پور که ریشه در این شهر دارند را پاس بداریم و با نصب لوح راهنما و نگارش توضیحات لازم در مقابل برخی بناها نظیر امامزاده ینگی‌امام، کاروانسرا و تپه باستانی ینگی‌امام، تپه تاریخی هشتگرد، امامزاده جعفر، مسجد جامع هشتگرد و بناهایی از این دست، شهروندان را با داشته‌های تاریخی خود آشنا کنیم و از این راه، تفاخر و تعلق خاطر آنان به زادبوم خود را تقویت کنیم. عسکری در پایان، تعیین یک روز به عنوان روز فرهنگی هشتگرد را ضروری برشمرد و خواستار پیشنهاد چنین روزی بر پایه مطالعات مستند و تصویب آن در شورای فرهنگ عمومی شد تا بتوان هرساله در چنین روزی همایش‌هایی برای معرفی تاریخ و فرهنگ هشتگرد و ارائه دستاوردهای فرهنگی شهروندان و حضور سایر هم‌میهنان در هشتگرد برای آشنایی با گذشته و حال این شهر تاریخی برگزار کرد.

شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر هشتگرد با اشتیاق زایدالوصفی، رهنمودهای این فرزانگان را به سمع قبول شنیده و بر لوح جان حک نمودند و خدای منان را بر این نعمات ارزنده شکر کردند و برآن شدند تا برای جامه عمل پوشاندن به این پیشنهادهای حیاتی و ارزنده، دست یاری به هم دهند و آستین همت را بالا زنند، چرا که حکیم خردمند طوس، فردوسی بزرگ فرمود:

به دانش گرای و بدو شو بلند

چو خواهی که از بد نیابی گزند...

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

گزارش وب سایت شهرداری و شورای اسلامی هشتگرد در این باره 

«ینگی امام» روستای تاریخی متعلق به دوره صفوی از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز است که اکنون در محدوده شهر هشتگرد قرار دارد. این روستا در دوره صفویه، بارویی چهار ضلعی و بلند داشته که در هر ضلع آن چهار برج نگهبانی وجود داشت. اکنون آثاری از سه برج و بخشی از باروی این روستا برجای مانده است. سه اثر تاریخی شامل بقعه دو امامزاده، کاروانسرا و تپه تاریخی در ینگی امام وجود دارد که در سال های 1377 و 1379ش در فهرست آثار ملّی ایران به ثبت رسیده است. «یِنگی» در گویش ترکی ساوجبلاغی به معنای تازه و نو است. وقتی در اوایل قرن یازدهم هجری قمری گنبدی مشترک بر فراز مزار امامزادگان هادی و علی النقی از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام ساخته شد از آن پس به آن ینگی امام (= امامزاده نو) اطلاق گردید. این روستا در روزگار قاجار در ردیف املاک صدر اعظم میرزا علی اصغر خان اتابک (درگذشت 1325ق) ملقب به امین السلطان بوده که پس از مدتی به میرزا علی خان امین الدوله (درگذشت 1322ق) صدر اعظم بعدی واگذار شده است. امین السطان به هنگام صدارت، بقعه امامزدگان ینگی امام را مرمت کرد. سنگ قبری به تاریخ 1072ق در ورودی صحن امامزادگان قرار دارد و تاریخ مندرج بر روی ضریح چوبی مربوط به سال 1354ق است. تپه ینگی امام در جنوب غربی روستا و در شمال جاده کرج - هشتگرد واقع شده است. براساس کاوش های باستان شناختی، این تپه 18 متری متعلّق به دوره ایلخانیان است. کاروانسرا یا مهمانخانه چهار ایوانی ینگی امام بنایی است منسوب به شاه عباس صفوی (درگذشت 1038ق) که در کنار تپه تاریخی ساخته شده است. طول خارجی آن 69 متر و عرض آن 60/67 متر است. این کاروانسرا در سه دوره صفویان، پیش از حکومت محمد شاه قاجار (درگذشت 1264ق) و مقارن با نخستین سفر ناصرالدین شاه قاجار (درگذشت 1313ق) به فرنگ رونق داشته و در بیشتر سفرنامه های ایرانی و خارجی روزگار قاجار از این کاروانسرا یاد شده است. کاروانسرای ینگی امام به هنگام حکومت مظفرالدین شاه قاجار (درگذشت 1324ق) دچار حریق شده و پس از آن متروک ماند. در رویدادهای مربوط به نهضت مشروطه خواهی ایرانیان، از این کاروانسرا به عنوان پایگاه قوای مسلح دولتی و مشروطه خواه استفاده شده است.

منابع: پرویز ورجاوند، سرزمین قزوین، ص 115؛ ابوالقاسم حاتمی، آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظرآباد، ص 176؛ سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ص 14؛ شماری از بقعه ها، مرقدها و مزارهای استان تهران و البرز، ج 1، ص 279؛ فصلنامه گلستان هنر، ش 11، ص 26؛ ویژه نامه پژوهش های باستان شناسی استان تهران در سال 1385، ص 53؛ سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ص 230؛ علی دیوسالار (سالار فاتح)، فتح تهران و اردوی برق، ص 81؛ خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت، ص 203.

- این مقاله یکی از مدخل های جلد شانزدهم دایره المعارف تشیّع است که زیر نظر استادان بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی منتشر می شود.

- نشر نخست این مقاله در: حسین عسکری، «روستای صفوی در استان البرز»، ماهنامه قاف البرز، ش 5، دی 1398، ص 8.

راه اندازی سه موزه، آرزوی ما است اما محوطه باستانی ازبکی را دریابید!

حجت الاسلام فخرالدین صابری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز در 26 آذر 1398 در مراسمی دولتی که در فرهنگسرای هنر برگزار شد، از راه اندازی سه موزه در شهرستان نظرآباد خبر داد (خبرگزاری مهر). ایجاد این موزه ها در محوطه باستانی ازبکی، خانه دکتر محمد مصدق (احمدآباد) و آسیاب قدیمی روستای مهدی آباد وعده داده شده است. نکاتی در این راستا قابل توجه است:

1. عاجزانه انتظار تاسیس یک موزه برای نگهداری و نمایش آثار محوطه باستانی ازبکی داشتیم که وعده سه موزه داده شد. ذوق مرگ شدیم و امیدواریم که مصداق سنگ بزرگ نباشد!

2. از نظر هویتی، ضروری ترین مساله برای محوطه 9هزار ساله ازبکی، پیگیری ثبت آن در فهرست جهانی (یونسکو) است تا از حمایت های مالی و فرهنگی بین المللی هم برخوردار شود.

3. همچنان اثری از زیرساخت های حداقلی و ضروری همانند محل استقرار و استراحت گردشگران و سرویس های بهداشتی و... در محوطه باستانی ازبکی وجود ندارد.

4. اختلافات حقوقی با مالک زمین های اطراف محوطه باستانی ازبکی، به سرانجام قابل قبولی نرسیده و به طور قطعی حل نشده است.

5. تشکیلات میراث فرهنگی در شهرستان نظرآباد، هنوز «نمایندگی» است و به «اداره» ارتقا پیدا نکرده است.

6. مخالفت صریح هیئت امنای قلعه احمدآباد (آرامگاه دکتر محمد مصدق) با تبدیل این مکان به موزه که در رسانه ها هم منعکس شده است.

7. چاره اندیشی های علمی و روشمند برای مرمت و نگهداری آثار معماری محوطه باستانی ازبکی انجام نشده است. بدون تمهیدات لازم و ایجاد زیرساخت های ضروری، کشاندن گردشگران در نوروز هر سال به این محوطه، بیشتر به تخریب آثار نفیس آن دامن زده است.

8. تخریب تعدادی از 54 اثر فرهنگی و تاریخی شهرستان نظرآباد به جهت عدم نظارت و حفاظت هوشمندانه نمایندگی میراث فرهنگی، همچنان توسط عوامل طبیعی و اهل سود و سودا ادامه دارد. مسجد قاجاری نجم آباد از جمله این آثار آسیب دیده در ماه های اخیر است.

در پایان به وعده بزرگ و مهم آقای مدیرکل دل خوش می کنیم و امیدواریم که این قول توسعه زا، به زودی عملی شود. البته تاریخ 26 آذر 1398 را در تقویم فرهنگی خود یادداشت کرده و آن را از طریق رسانه ها مطالبه خواهیم کرد.

جمعی از فعالان فرهنگی شهرستان نظرآباد

27  آذر 1398

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

شهرستان نظرآباد اداره میراث فرهنگی ندارد!

یادداشت هایی درباره تخریب مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

این ساختار حداقلی، معیوب و ناکارآمد!

همچنان چارت سازمانی فوق در «سامانه ارتباط مردم و دولت» متعلق به استانداری البرز قابل مشاهده است. نکته عجیب آن، استقرار «نمایندگی میراث فرهنگی» به جای «اداره میراث فرهنگی» در شهرستان کهن نظرآباد است. پیش از این گمان می کردم وجود ارزشمند محوطه باستانی ازبکی (نماد فرهنگی و تاریخی استان البرز) با پیشینه 9000 ساله و بیش از 50 اثر باستانی و تاریخی که تعدادی از آنها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، این حق حداقلی را برای نظرآبادی ها به وجود آورده باشد که میزبان یک اداره میراث فرهنگی باشند. بر همین مبنا، از مدیرکل محترم میراث فرهنگی استان البرز، فرماندار محترم نظرآباد و همچنین مسئول دفتر نمایندگی میراث فرهنگی در نظرآباد انتظار می رود، تشکیلات اداری میراث فرهنگی این شهرستان کهن را ارتقا دهند. بی تردید، سخن گفتن از ثبت جهانی محوطه باستانی ازبکی و توسعه گردشگری این قسمت از استان البرز، با این ساختار حداقلی، معیوب و ناکارآمد، ره به جایی نحواهد برد.

3 آذر 1398

حسین عسکری

- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

یادداشت هایی درباره تخریب مسجد قدیمی نجم آباد در استان البرز

مناسبت یکصد و دو ساله 

دکتر مهراب رجبی

رییس بنیاد البرزشناسی

یکصد و دو سال پیش - بیستم مهر ماه سال 1296 - «دبستان برزگران» اولین مرکز آموزش عالی کشاورزی در ایران و غرب آسیا، در کرج تاسیس شد. این دبستان که از کارآموزان واجد شرایط سنین 18 تا 25 سال ثبت نام به عمل می آورد حدود هشت سال بعد به منطقه چهاردانگه تهران منتقل و با نام مدرسه فلاحت، به فعالیتهای علمی و آموزشی خود که اینک علاوه بر کشاورزی، رشته های دامداری و دامپزشکی نیز به آن افزوده شده بود ادامه داد. مدرسه فلاحت در در سال 1307 (شش سال قبل از تاسیس دانشگاه تهران) مجدداً به کرج منتقل و تبدیل به دانشکده کشاورزی کرج گردید. توضیح لازم آنکه برخی از محققان و البرزپژوهان سال 1285 (مقارن با دوران حکومت مظفرالدین شاه قاجار) را تاریخ اولیه تاسیس مدرسه فلاحت (مظفری) می دانند که این نظریه به منظور تحقیق بیشتر، در دست بررسی می باشد. از حدود پنج سال قبل، روز بیستم مهر ماه از سوی بنیاد البرز شناسی (و با نظارت استانداری البرز) به عنوان روز ملی البرز معرفی و در دو سال گذشته (سال‌های 97 و 96) طی مراسمی (همایش گونه) سالروز تاسیس دبستان برزگران و روز ملی البرز گرامی داشته می شد. شورای فرهنگ عمومی استان البرز در ماه های گذشته اقدام به بازنگری در برخی از تصمیم گیری ها و رویدادهای مهم شهر و استان کرد. در این جلسات که گزارش های آن تقدیم همگان گردید، اعضای محترم و فرهیخته شورا پس از بحث و تبادل نظر، مساله المان استان (دژ مادها، محوطه ازبکی)، نماد گیاهی استان (درخت ارس، هورس) و نماد جانوری استان (عقاب پر طلایی) را به اتفاق آراء مورد تایید و تصویب قرار دادند. بحث و تبادل نظر در خصوص تصویب بیستم مهر ماه به عنوان روز ملی البرز نیمه تمام ماند و به نتیجه کامل نرسید و با وجود نظرخواهی از دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی استان - که جملگی بر آن (بیستم مهرماه) صحه گذاشته و به صورت مکتوب نظر خود را اعلام کرده بودند، مقرر گردید به منظور ارایه نقطه نظرات کارشناسانه تکمیلی، این تصمیم گیری به جلسه یاجلسات آینده موکول گردد.

با وجود چنین شرایطی ، حقیر - مهراب رجبی مسئول بنیاد البرزشناسی - اعلام کردم بنا بر اصول علمی و پژوهشی و همچنین براساس احترام به نقطه نظرات و تصمیمات شورای محترم فرهنگ عمومی، شایسته است از برپایی مراسم بزرگداشت روز ملی البرز در سال جاری - تا اعلام نظر قطعی و تصویب نهایی آن در شورای فوق الاشعار - خودداری شود اما برخی از اندیشمندان و از جمله تعدادی از اعضای شورای محترم مذکور، بر برپایی مراسم تاکید و اعتقاد داشتند - براساس رویه سال‌های گذشته - انجام چنین مراسمی مغایر با تصمیمات شورا نخواهد بود. در این ارتباط بر اساس نظر جناب آقای استاندار طی دو هفته گذشته جلسات بحث و تبادل نظر در این خصوص تشکیل و تصمیماتی نیز اخذ شد. علی ایحال با تاکید بر لزوم و اهمیت تصمیم گیری ها براساس خرد جمعی و براساس ضرورت احترام گذاشتن به تصمیمات شورای محترم فرهنگ عمومی، همانگونه که طی نامه ای از آقای استاندار نیز تقاضا شد، اعلام می دارم مراسم بزرگداشت روز ملی البرز در سال جاری برگزار نخواهد شد، اما از آنجا که در برخی خبرها مساله نشست های مقدماتی و قاعده رویه سال‌های گذشته موجب درج اخباری در فضای مجازی، مبنی بر برپایی مراسمی در محل کاروانسرای شاه عباسی شده بود، این حقیر ان شاءالله و به شرط بقاء از ساعت 10 تا 12 روز شنبه بیستم مهرماه به منظور عذرخواهی از اندسته از ارجمندانی که احتمالاً از این نوشته آگاهی نیافته و به کاروانسرا مراجعه خواهند فرمود، در این محل حاضر و عذرخواه خواهم بود.

مصلحت دید من آن است که یاران همه کار

بگذارند و خم طره یاری گیرند

فسبح باسم ربک العظیم

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

با احترام - مهراب رجبی

 15مهر 1398

قابل توجه استاندار و امام جمعه محترم کرج

رضا قاسم‌پور

روزنامه نگار و فعال فرهنگی

امروز 14 مهرماه روز ملی تهران بود. در این روز علاوه بر همایش‌ها، مراسمات مختلفی در بازشناسی و معرفی تهران بزرگ برای جهانیان صورت گرفت. با این که تهران پایتخت و ویترین مملکت است، لیکن انتخاب و نکوداشت روز ملی حتی برای پایتخت نیز شایسته و بایسته می‌باشد. استان‌هایی چون اصفهان (یکم آذر سالروز تاسیس باروی بزرگ اصفهان)، قزوین (نهم اردیبهشت اعلام پایتخت شدن قزوین توسط شاه طهماسب)، اردبیل (چهارم مرداد سالروز استقرار سلسله صفویه)، هجدهم اسفند روز ملی بوشهر (تأسیس مدرسه سعادت)، پانزدهم اردیبشت روز ملی شیراز و بالاخره چهاردهم مهرماه روز ملی تهران (تاجگذاری آغا محمدخان قاجار) روزی را در تقویم شمسی به نام خود ثبت کرده‌اند. روز 20 مهرماه نیز به طور غیر رسمی (علی‌رغم مصوب نشدن در شورای فرهنگ عمومی استان) به نام روز ملی البرز نامگذاری شده و هر سال در چنین روزی برنامه‌های فرهنگی مختلف فرهنگی برپا می‌گردد. دکتر مهراب رجبی رییس بنیاد البرزشناسی نماد جانوری البرز را عقاب پرطلایی، نماد گیاهی را درخت هشت‌هزار ساله ارس و نشانه تمدنی را منطقه باستانی یوزبیگی (تپه باستانی ازبکی نظرآباد) بیان می‌کند. سال گذشته نیز به یمن یکصد سالگی دبستان برزگران کرج (دبستان هدایت سابق و دانشکده کشاورزی فعلی) روز ملی البرز به همت بنیاد البرز شناسی برگزار گردید. به دلیل ظرفیت بالای مهاجرپذیری کرج (ایران کوچک) بافت قدیمی و بومی این شهر دستخوش تغییر و تحولات بنیادین شده و می‌توان گفت که کرج فعلی صاحب هویت خاصی نبوده و متأثر از برایند فرهنگ ساکنین استان می باشد. به اذعان استاندار سابق البرز به خاطر درهم تنیدگی چند لایه عملا مسائل البرز و تهران قابل تمیز و تفکیک نیست.

تراکم 11 برابری نسبت به نرم کشوری و همچنین ظرفیت مهاجرپذیری، کرج با مشکلاتی اساسی چون: حاشیه نشینی، اختلاف شدید طبقاتی، آسیب‌های اجتماعی، جرم‌خیزی، ترافیک، آلودگی هوا، بحران آب و... روبه روست. از طرفی ارتباط با 15 استان کشور، وجود دامنه‌های سر به فلک کشیده البرز، جاده توریستی چالوس، تنوع قومی و فراوانی و ارزانی دستمزدها و... در صورت برنامه‌ریزی مدون فرصتی مغتنم برای رشد و توسعه می‌باشد. در صورتی که به هر دلیل روز ملی البرز لوث شده و از حیظ انتفاع افتد و از این ظرفیت‌ها به صورت صحیح استفاده نشود، قطعا تبدیل به تهدیدی برای امنیت و رفاه و سبب نقض هنجارهای اجتماعی خواهد شد. لذا انتظار می‌رود با همراهی امام جمعه محترم به عنوان پدر معنوی استان و رییس فرهنگ عمومی و همچنین استاندار فرهنگ‌دوست، برنامه روز ملی با قدرت و صلابت بیشتری برگزار گردیده و خروجی برنامه‌های روز ملی البرز تدارک تمهیدات لازم جهت بهره‌مندی حداکثری از فرصت‌ها و کاهش تهدیدات احتمالی برای ساکنین البرز بوده و در هویت بخشی به اقوام متکثر ساکن در کرج موثر افتد.

اندر مضرات عدم برگزاری آیین روز ملی البرز

حسین عسکری

نویسنده و البرزپژوه

روز ملّی و هفته فرهنگی شهرها، شهرستان ها و استان ها، پدیده‌ای مبارک و اثرگذار در راستای هویت‌بخشی و تقویت فرهنگ بومی در این روزگار پرآشوب و الیناسیون فرهنگی است. پنج سال است به همت گروهی از البرز دوستان و البرزشناسان به ویژه جناب آقای دکتر مهراب رجبی و دوستانش، آیین روز ملی البرز در بیستم مهر ماه برگزار می‌شود. متاسفانه اخیراً با مخالفت های ابراز شده از سوی برخی اعضای شورای فرهنگ عمومی استان البرز با این مناسبت یکصد و دو ساله یعنی سالگشت تأسیس دبستان برزگران کرج، آیین روز ملی البرز هم لغو شده است. در این مجال نمی خواهم درباره صائب بودن این مناسبت در سپهر فرهنگ و تاریخ استان البرز سخن بگویم. بیشترین دغدغه ام آن است که چرا این گسست و توقف فرهنگی در حال وقوع است. در کشوری که به دلیل تهاجم فرهنگی بدخواهانش و بی‌تدبیری مسئولان و مدیرانش، پر از گسست های فرهنگی و اجتماعی است، ایجاد گسستی کوچک هم می‌تواند زیانبار و فاجعه انگیز باشد.

پرسش آن است وقتی که شورای فرهنگ عمومی استان، بدیلی برای بیستم مهر ندارد چرا این مناسبت با سابقه را کنار گذاشته است؟ البته هنوز هم دیر نشده است. امیدواریم بزرگان دین و فرهنگ در شورای فرهنگ عمومی استان با هوشمندی تمام اجازه دهند و خود نیز پیشگام برگزاری آیین روز ملی البرز در سال 1398 شوند. پس از برگزاری آن با مشورت‌های عالمانه و بررسی دیگر پیشنهادها، از طریق خرد جمعی و کارشناسی به تایید این مناسبت یا انتخاب بدیل آن مبادرت کنند. به هوش باشیم که بدخواهان این آب و خاک، نقشه های شومی را برای زیست ایرانی - اسلامی ما در سر دارند...

16 مهر 1398

- منبع یادداشت های فوق: کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology

اطلاعیه اداره کل فلاحت زیر مجموعه وزارت «فلاحت، تجارت و فواید عامه» در سال 1310 شمسی در خصوص جذب دانشجو برای تحصیل در «مدرسه عالی فلاحت کرج». این مدرسه در سال 1296ش و با نام «دبستان برزگران» در کرج و در محل کنونی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی تاسیس شده بود.    

محوطه باستانی ازبکی نماد فرهنگ و تاریخ البرز شد

استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد 

روز سه شنبه بیستم شهریور 1380 در آستانه آغاز چهارمین فصل کاوش، برای نخستین بار در تاریخ باستان شناسی ایران، گروه کاوش محوطه باستانی ازبکی واقع در استان البرزمورد استقبال اهالی فرهنگ دوست شهر نظرآباد قرار گرفت. این آیین را انجمن مطالعاتی حکمت (نخستین سمن جوانان شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد) با همکاری شورای شهر و شهرداری در ورودی شهر نظرآباد برگزار کرد. اهمیت برگزاری این آیین فرهنگی بی نظیر تا اندازه ای بود که در بیشتر نشریات سراسری، صدا و سیما، وب سایت های خبری اینترنتی و نشریات بین المللی ایرانیان بازتاب گسترده ای یافت. در این مراسم، استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران و سرپرست گروه کاوش باستان شناختی محوطه ازبکی) گفت: «این استقبال و جشن مردمی در دنیای باستان شناسی جهان بی سابقه است و این مراسم بیان کننده علاقه مردم این شهر به فرهنگ، ملیّت و ایرانی بودن است.» زیور موسوی خویی (خبرنگار روزنامه ایران) نیز در همان ایام ضمن چاپ مقاله ای با عنوان «تپه ازبکی، یادمانی از تمدن کهن» در این باره نوشت: «دیدار از یادمان های 9 هزارساله، کشف نخستین شهر مادی و نیز مردمی که برای نخستین بار در تاریخ ایران در استقبالی پرشور به پیشواز هیأت باستان شناسی رفته بودند تنها هدفی بود که ما را در یک صبح سرد پاییزی به سوی مقصدی به نام محوطه ازبکی کشاند.» 

شکوه و اهمیت این اقدام فرهنگی به قدری بود که دکتر مجیدزاده بار دیگر در آذر 1380 در برنامه تلویزیونی زنده پرتو (شبکه چهارم سیما) از جوانان شهر نظرآباد به جهت همکاری با گروه باستان شناسی و برگزاری آیین استقبال از این گروه تشکر کرده و مراسم برگزار شده را اقدامی بی نظیر در طول تاریخ فعالیت های باستان شناسی ایران ارزیابی کرد. ایشان همچنین در پیش گفتار کتاب دو جلدی «کاوش های محوطه باستانی ازبکی» (چاپ سال 1389)، درباره استقبال از گروه کاوش محوطه ازبکی نوشته است: «تشکر ویژه برای آذین بندی شهر نظرآباد، استقبال و خوش آمدگویی رسمی به هیأت کاوش های باستان شناختی در محوطه ازبکی... در برابر ساختمان شهرداری و شورای شهر نظرآباد در آغاز چهارمین فصل کاوش و پس از انتشار خبر انتقال نمونه‌ای از کهن‌ترین خشت‌های به دست آمده و از کاوش‌های محوطه ازبکی به سازمان ملل و قرار گرفتن آن در موزه آن سازمان، در روزنامه‌های کشور و سپاسگزاری برای استقبال پرشور هزاران تن از اهالی دوست داشتنی شهرهای نظرآباد و سیدجمال الدین که با در دست داشتن پرچم‌های سه رنگ ایران از اتوبوس حامل هیأت همانند سردارانی که پیروزمندانه از جنگی میهنی به خانه بازمی گردند را از یاد نمی برم. نظیر چنین استقبالی تاکنون در هیچ نقطه‌ای از جهان در تاریخ باستان شناسی نه دیده و نه شنیده شده است.» 

به جهت ارزش فرهنگی این استقبال تاریخی، در روز سوم شهریور 1398 با همکاری آقای اسماعیل آل احمد نویسنده و البرزپژوه، «طرح پیشنهادی انتخاب 20 شهریور به عنوان روز فرهنگی شهرستان نظرآباد» را به دکتر محمدرضا فلاح نژاد فرماندار شهرستان نظرآباد فرستادیم تا در شورای فرهنگ عمومی شهرستان، بررسی و تصویب شود. این طرح هشت صفحه ای، شامل این عناوین است: مقدمه؛ تعریف هویت ملّی و اهمیت آن؛ شاخصه های هویت ملّی؛ چرایی روز فرهنگی؛ عناصر انتخاب روز فرهنگی؛ پیشنهاد روز فرهنگی نظرآباد؛ تناسب استانی؛ بازتاب های وسیع؛ منابع؛ مستندات.

در طرح پیشنهادی روز فرهنگی نظرآباد، عناصری همانند فراگیری، وحدت بخشی، قدمت، عدم تلاقی با مناسبت های ملّی و مذهبی مهم، توجه به فصول سال و زمان برگزاری و تقویت ارزش ها و سنن اسلامی - ایرانی رعایت شده است. در صورت تصویب این مناسبت، شهرستان نظرآباد پس از استان البرز (20 مهر) و شهر کرج (21 فروردین) دارای روز فرهنگی خواهد شد. بی تردید تصویب این روز و به تبع آن تعیین هفته فرهنگی، باعث تقویت هویت بومی و رونق فعالیت های فرهنگی و هنری خواهد شد. گفتنی است محوطه باستانی ازبکی به ویژه دژ مادی، در چهل و هشتمین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان (برگزار شده در اول تیر 1398) به عنوان نماد تاریخی و فرهنگی البرز برگزیده شد. این محوطه باستانی شامل ده تپه و دارای آثاری نفیس متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد مسیح تا دوره ایلخانیان است. 

منابع: یوسف مجیدزاده، کاوش های محوطه باستانی ازبکی، جلد اول: هنر و معماری، تهران: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، 1389؛ حسین عسکری، دشتی به وسعت تاریخ، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1386؛ روزنامه اطلاعات بین المللی، ش 1772، 27 شهریور 1380؛ روزنامه ایران، ش 2003، 2 دی 1380؛ روزنامه جوان، ش 725، 26 شهریور 1380؛ روزنامه همشهری، ش 2575، 7 آذر 1380؛ ش 2576، 8 آذر 1380؛ هفته نامه کیهان هوایی، ش 1442، 26 شهریور 1380.

- نشر نخست این یادداشت در: حسین عسکری، «استقبالی تاریخی در البرز و یک پیشنهاد»، روزنامه پیام آشنا، ش 1460، شنبه 23 شهریور 1398، ص 8. 

یادداشت فوق در وب سایت خبرگزاری ایسنا

طرح پیشنهادی انتخاب روز فرهنگی شهرستان نظرآباد

از فیلم های برجا مانده از آیین استقبال تاریخی مردم نظرآباد