مادها از قبایل آریایی بودند که در هزاره نخست پیش از میلاد مسیح به تدریج در ولایات ایران ساکن شدند، ولایاتی که از منطقه «ری» آغاز شده و به طرف مغرب تا ارتفاعات زاگرس و از طرف شمال و شمال غربی تا حدود «رود کورا» پیش می رفته است. با این که مطالعه و پژوهش در محوطه های دوره ماد از جمله «گودین تپه»کنگاور، «نوشیجان تپه» ملایر، «تپه هگمتانه» همدان، «تپه باباجان» نورآباد و «تپه حسنلو» ارومیه اطلاعات خوبی از جزئیات معماری این دوره در اختیار باستان شناسان نهاده، اما تاکنون شواهدی از یک شهر مادی در این مکان ها به دست نیامده است. برای نخستین بار در تاریخ باستان شناسی ایران، یک شهر مادی به وسعت یک کیلومتر در یک کیلومتر در محوطه باستانی ازبکی واقع در شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز به همت استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران) کشف شد که تاکنون مشابه آن در هیچ یک از محوطه های باستانی منسوب به مادها مشاهده نشده است. در مرکز این شهر بر روی بقایای باستانی در تپه مرتفع، قلعه ای به وسعت 950 متر مربع با حصاری به قطر 5 متر ساخته شده است. این دژ و شهر پیرامون آن، شرقی ترین اثر شناسایی شده مادی در فلات مرکزی ایران است؛ چون در متون تاریخی به حضور مادها در بخش هایی از شمال شرق ایران اشاره شده است، اما کشف آثار اداری مادها در 80 کیلومتر غرب تهران برای نخستین بار صورت می گیرد. در نوروز 1397 در این باره با محمد رضا جعفری فیلمساز جوان نظرآبادی گفت و گو کرده ام.

بخش اول

بخش دوم

_________________________________

مقاله ام درباره آثار مادی ازبکی، چاپ شده در روزنامه ایران

گفت و گویم با محمدرضا جعفری درباره آثار آریایی ها در محوطه ازبکی

دژ مادی بر فراز تپه مرتفع محوطه باستانی ازبکی

نخستین بار در «دوشان تپه» محوطه باستانی ازبکی واقع در شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز، دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران) موفق به کشف سه بنای متعلق به آریایی های اولیه شد. پیش از این اعتقاد عمومی باستان شناسان بر آن بود که آریایی های اولیه، زندگی چادر نشینی داشتند. از سکونتگاه های آریایی های ساکن در محوطه ازبکی، مقادیری سفال خاکستری و نخودی به صورت ساده و منقوش همراه با پایه های ظروف سفالی به دست آمده است که خود دلیلی بر حضور مادها و اجداد آنها در این منطقه است. در نوروز 1397 در این باره با محمد رضا جعفری فیلمساز جوان نظرآبادی گفت و گو کرده ام.

بخش اول 

بخش دوم 

گفت و گویم با محمدرضا جعفری درباره آثار مادی در محوطه ازبکی 

 نظرآباد، شهر نامدار بی نام و نشان

 اسماعیل آل احمد

نویسنده و پژوهشگر

1. چشمت که به تابلوی شهر گره می خورد به یاد گندم و پارچه می افتی

 به یاد رتبه اول در استان

 به یاد میرزا عبدالله مقدم

مشامت پر از مستی بوی نان لواشی مش اژدر می شود

 برای میرزا فاتحه ای می خوانی

2. در دالان خیابان تهران

شهر چنار

شعر چنار

بلندقامتان تنفس این شهر

ریه های کهن سال مُمِدِّ حیات و مُفَرِّحِ ذات

حیات و اکسیژن

3. از دل همین دالان درخت که به راست بپیچی

در مدنیتی نُه هزار ساله گم می شوی

در سند و تجارت

در لوح گلین آغاز عیلامی

از این حا تا شوش

ازبکی

اولین خشت دست ساز بشر

سنگ بنای گفت وگو در جهان

4. زنده باد استاد دکتر یوسف مجیدزاده

مردی که به رغم کشف مدنیت جیرفت

هنوز و همچنان

خویش را وامدار استقبال مردم نظرآباد می داند

مردمی که برای نخستین بار در ایران

برای گروه کاوش باستان شناسی

آیین استقبال

برگزار کرده بودند

5. این راه بی پایان تو را به روستایی میهمان نواز می کشاند

گازرسنگ

دانشمندان بی نام و بی نشان

6. برگردیم

به روستایی دیگر

روستایی که آسیاب دارد

مهدی آباد

آسیای قدیمی

نان

اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فِی الْخُبْز

خداوندا در نان ما فرخندگی بنه (1)

7. باید از کوچه نان به بزرگ راه جان برویم

همه از خداییم به سوی خدا برویم

با رباعی سیدحسن حسینی

کس چون تو طریق پاک بازی نگرفت

با زخم، نشان سرفرازی نگرفت

زین پیش دلاورا کسی چون تو شِگِفت                       

حیثیت مرگ را به بازی نگرفت

بر مراز شهیدان ایستاده ام

شهر شهیدان

از نوجوانان تا بزرگ سالان

در برابر این اسطوره های مرگ آکاهی

شرمندگی می کشم

در این شهر

بیش از 320 شهید و 817 جانباز و 41 آزاده

ترس از مرگ را

خود مرگ را

به زانو درآورده اند

به بازی گرفته اند

8. مهربان و صادق

مصداق و منادی ایمان

پدر دو شهید

شیخ جواد مهربانی

از جنس خودمان

خاکی خاکی

9. تنفس مردانه جنگ افزار شیمیایی در حنجره شاعرانگی

استاد محمدحسن حجتی پریشان

10. با این حال خوب

از دیدار شهیدان

اجازه پابوسی امامزادگان

روزی ما است

امام زادکان احمد و محمود علیهماالسلام

نماد ایمان در نظرآباد

نه هزار سال ایران

یک هزاره و نیم اسلام

با هم یکی شده اند

باغواری پهن این دو را به هم رسانده است

باغوار ایران اسلامی

از امامزاده تا ازبکی

نظرآبادی، ایرانی مسلمان و مسلمان ایرانی است

دیرین و باایمان

11. دوباره سر از روستا درآوردیم

روستایی افتخاردارِ مسجدی پانصدساله

مسجد عتیق حضرت اباالفضل علیه السلام

روستایی میزبان اولین حوزه علمیه

ـ چه خرسندیم ما مردم

که در تداوم آن مسیر

امروز در ابتدای باغوار معلم

مدرسه علمیه ای دیگر

با نام حضرت شکافنده علوم علیه السلام

به همت خیّری یک سیرت

 به قدقامت ایستاده است ـ

روستایی لبالب از مجتهد و طبیب و منجم و ادیب

زنان و مردان

تک سواران و خاندانان

خاندان نجم آبادی؛ خاندان سیاست مداران و نویسندگان و پزشکان

خاندان دبیران؛ خاندان ادیبان و شاعران و مترجمان و خوش نویسان

استاد مصطفی نجمی؛ بوم و ساز

قلم مو و زخمه

آخرین یادگار استاد کمال الملک

دکتر محمود نجم آبادی؛ پدر تاریخ علم پزشکی ایران

قهرمان نشان شوالیه

12. روستایی دیگر

میزبان تفسیر مجمع البیان

از صد و اند سال پیش

ملاآقامحمد تنکمانی

مفصل البیان فی علوم القرآن

اولین ترجمه تفسیر شریف مجمع البیان علامه طبرسی 

تنکمان

13. قلعه آرامش مرد ملیت و تفت

احمدآباد

دکتر محمد مصدق

14. شهر صنعت

کارخانه ای از تار کارگر و پود سهامی عام

هرچه داشت برای کارگرانش

لذت بردن از شنیدن صدای به هم خوردن قاشق و چنگال کارگران هنگام ناهار

15. نماد ماندگاری خاطرات روزگار آفتابی کودکی

استاد کریم توسلیان

مرد شاتر و دیافراگم

آگراندیسمان

16. شهر نانوایی بربری مش رستم

مخفیگاه اعلامیه های ضد شاهی جوانان مبارز

17. شهر مسجد غدیریه

کودکانی که تا به خودشان می آمدند

دهانشان از سکر بهشتی توت های سفید و درشت مسجد

شراب طهور می نوشید

شرابی که ناخودآگاه آنان را تا سقاخانه کوچک

اما لبالب از کتاب می برد

در خلسه ای وحیانی از مداد و واژه و دریا

18. سرزمینی که از کشتارگاه به فرهنگسرا رسیده است

سرای فرهنگ مهر

فرهنگسرای مهر

19. زادبوم مردمانی که در رفتاری کم سابقه

نام فرهیخته ای زنده را بر مدرسه فرزندان خویش نهاده اند

در زمان حیات آیت الله مشکینی

مدرسه آیت الله مشکینی در میدان ورودی شهرک سید جمال الدین

20. این جا

نطرآباد است

نظرآباد

______________________

1. سخن پیامبر صلی  الله علیه و آله و سلم. الکافی، کلینی، ج 5، س 73 (تهران: اسلامیه، 1367).

ساوجبلاغ از کهن ترین مناطق سرزمین ایران به شمار می رود.

 - دکتر یوسف مجیدزاده دارای درجه دکتری باستان شناسی پیش از تاریخ ایران و بین النهرین از دانشگاه شیکاگو آمریکا، 12 آبان 1378.

ساوجبلاغ یک منطقه عظیم فرهنگی است که از دوره های کهن نوسنگی، آغاز می شود و در واقع حلقه میانی زنجیره این استقرارهای عهد نوسنگی است که برخی از آنها تا دوره های جدید ادامه داشته است. البته کشفیات باستان شناختی در آینده، دهکده ها و فرهنگ ها و استقرارهای کهن تر از این دوره را در ساوجبلاغ به ما نشان خواهد داد.

- دکتر حکمت الله ملاصالحی دارای درجه دکتری باستان شناسی پیش از تاریخ فرهنگ ها و مدنیت های اژه و یونان از دانشگاه آتن، 10 تیر 1378.

جلگه ساوجبلاغ که وسعت آن از دامنه کوه های وِلیان و پَشند (فَشند) تا کوه های ساوه کشیده شده است، در ادوار پیشین، یکی از مراکز مهم تمدّن پیش از تاریخ ایران بوده که دنباله آن از یک طرف به نواحی شهریار و جلگه ری و از طرف دیگر تا دشت قزوین ادامه داشته است.

- دکتر پرویز ورجاوند دارای درجه دکتری باستان ‌شناسی با گرایش معماری ایران در دوره تاریخی از دانشگاه سوربُن فرانسه، 1374.

منبع: کتابشناسی ساوجبلاغ، نوشته حسین عسکری.

شهرستان نظرآباد به روایت دانشمندان

تلاش صمیمانه برای برگزاری همایش بزرگداشت آیت­ الله حاج شیخ هادی نجم ­آبادی قدس سره با کمال وضوح از ایمان و عشق مردم فرهنگ ­دوستاین سامان خبر می­ داد.

- علامه فقید محمد­تقی جعفری، کنگره شیخ هادی نجم ­آبادی، 26 شهریور 1376

علاقه مردم شهر نظرآباد به فرهنگ، ملیت و ایرانی بودن ستودنی است.

- دکتر یوسف مجیدزاده چهره ماندگار باستان ­شناسی ایران، 20 شهریور 1380

این منطقه (نظرآباد) دارای آثار بسیار جالبی است همانند ظروف سفالی منقوش و فرهنگ­ هایی از دوران برنز و آهن تا دوره مادها.

- دکتر هالی پیتمن استاد هنر باستان دانشگاه پنسیلوانیا، 18 مهر 1381

دیدن حفاری ­های محوطه ازبکی بسیار جالب است. من به ویژه از کشفیات باستان­ شناختی استاد مجیدزاده یعنی شهر مادها در مجاورت تهران بسیار خوشحال هستم.

- پروفسور دیوید استروناخ استاد باستان ­شناسی دانشگاه برکلی، 18 مهر 1381

منبع: دشتی به وسعت تاریخ، نوشته حسین عسکری. 

شهرستان ساوجبلاغ به روایت دانشمندان

تشکّل های گروهی و اجتماعی بدون توافق و اجماع آراء و تفاهم بر محور ارزش ها، اندیشه ها، هدف ها، آرمان ها و اعمال مشترک، حسمی بی جان و جسدی بی روح بیش نیستند. فرهنگ روح جامعه است. فرهنگ امری کیفی و کیفیت زندگیست. سهم و نقش فرهنگ در ارتقاء و تقویت و تحکیم کیفیت زندگی و همبستگی اجتماعی و رشد عواطف انسانی و استمرار حیات اجتماعی آدمیان تعیین کننده و به غایت مهم بوده است. هرچند که فرهنگ نیز چونان دیگر سپهرهای تجربیات بشری ما اعم از مهارت و صناعت و هنر و خلاقیت و آیین داری و دیانت و معرفت ورزی و دانشوری، در تاریخ چونان تیغ دودم بریده و دریده و عمل کرده است و سایه هایش نیز در پرتو روشنایی اش دیده شده است. به سخن دیگر سایه ها و تیرگی های فرهنگ را در پرتو روشنایی آن می توان دید و فهمید. به هر روی آیین ها اعم از جشن ها و عزائم و مناسک و شعائر دینی و عرفی، قدسی و دنیوی هم نقش هویتی را برای جوامع بشری بر شانه کشیده اند هم همبستگی اجتماعی را میان افراد و گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی تقویت کرده اند و آنها را به بازیگری هرچه بیشتر و پررنگ و رمق رونق تر و موثرتر بر صحنه و پرده نمایش زندگی فرا خوانده اند. ادامه مطلب...

مجموعه مقالات بررسی باستان شناختی محوطه مانایی قلایچی بوکان با تکیه بر آجرهای لعابدار موزه ملی ایران، به کوشش: یوسف حسن زاده و دکتر حکمت الله ملاصالحی، 224 صفحه، مصور رنگی، چاپ اول 1396، 45000 تومان، ناشر: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری - موزه ملّی ایران، شابک: 9786008412922

اسرار حکمت: آثار و اندیشه های دکتر حکمت الله ملاصالحی

 بخش اول  

بخش دوم  

 بخش سوم

بخش چهارم 

بخش پنجم

استاد دکتر حکمت‌الله ملاصالحی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد مدعو دانشگاه آتن، نخستین پژوهشگری است که مباحث عمیق و دشوار دانش نوظهور «فلسفه باستان شناسی» را در ایران پی ریزی کرده است. در سال  1329 در شهرستان طالقان در خانواده ای مذهبی زاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را به تناوب در طالقان و تهران سپری کرد و در سال 1349 موفق به دریافت دیپلم ادبی از دبیرستان پهلوی تهران شد. در همان سال در کنکور سراسری شرکت کرد و در سال 1353  در رشته باستان شناسی و هنر از دانشگاه تهران لیسانس گرفت. در سال 1354با تشویق و یاری استاد مهرداد بهار، دکتر سیمین دانشور و دکتر یوسف مجیدزاده به یونان رفت و در سال 1364 موفق به دریافت دکتری باستان شناسی و تاریخ با درجه عالی از دانشکده فلسفه دانشگاه آتن شد. «تحلیلی بر مرگ در تمدن مینوسی - مسینی بر مبنای شواهد باستان شناختی» عنوان پایان نامه دکتری او بود.        

استاد ملاصالحی پس از دریافت دکتری، چند ترم در دانشگاه های آتن و سالونیک دعوت به ارایه سخنرانی های ترمی شد و به موازات آن، دو سال نیز در رایزنی فرهنگی ایران در آتن به تدریس پرداخت و سپس برای ادامه مطالعات و تحصیل در مقطع فوق دکتری باستان شناسی به لندن رفت. وی پس از یک سال اقامت در لندن، از سوی دانشگاه تهران برای تدریس به ایران دعوت شد. دکتر ملاصالحی در سال های پایانی دهه شصت به ایران آمد و ضمن تدریس و همکاری علمی و عملی با گروه باستان شناسی دانشگاه تهران در مطالعات میدانی دشت قزوین، به ریاست موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران انتخاب شد. در دهه هفتاد همکاری چند سویه خود را با شورای برنامه ریزی دانشکده هنر دانشگاه شاهد و همچنین حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد و در دهه هشتاد به همکاری با بخش واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخت. همکاری با بنیاد حکمت اسلامی صدرا، مشاور عالی بنیاد سینمایی فارابی، عضو هیات تحریریه مجله علمی و پژوهشی «مطالعات باستان شناسی» دانشگاه تهران، سردبیری مجله «باستان شناسی و مطالعات میان رشته ای» دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی، عضو هیات امنای بنیاد ایران شناسی با حکم رییس جمهوری از سال 1392، سردبیر فصلنامه «بهارستان هنر» کتابخانه مجلس شورای اسلامی، مقاله برگزیده دومین و ششمین جشنواره مطبوعات در سال های 1373  و 1377، ریاست پژوهشکده اندیشه و هنر اسلامی حوزه هنری در سال 1373، عضویت در شورای موزه های دانشگاه تهران در سال 1384 و سردبیر «فصلنامه بهارستان هنر» کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی از دیگر فعالیت های فرهنگی و مدیریتی او به شمار می رود. استاد از سال 1381 در شهرستان ساوجبلاغ ساکن شده است.

از دکتر ملاصالحی هشت عنوان کتاب و نیز مقالات متعددی به زبان های فارسی، انگلیسی و یونانی در نشریات معتبر داخلی و خارجی در زمینه های متنوع فلسفه، باستان شناسی، دین پژوهی، هنرهای آیینی و مسایل دیگر به چاپ رسیده است. نام کتاب ها به این شرح است:- جلوه های کهن هنر آیینی (1377)؛ زیبایی و هنر از منظر وحیانی اسلام (1378)؛ درآمدی بر معرفت شناسی باستان شناسی (1382)؛ جستاری در فرهنگ، پدیده موزه و باستان شناسی (1384)؛ انسان، فرهنگ و سنت (1387)؛ باستان شناسی در بوته معرفت شناختی (1387)؛ باستان شناسی دین: با فانوس نظر در جستجوی آیین های گمشده (1390)؛ باستان‌شناسی در صافی جستارهای فلسفی (1394). تازه ترین رخداد زندگی استاد، دریافت چهارمین نشان دکتر عزت الله نگهبان است که در 12 اسفند 1394 به ایشان اعطا شد.

مسجد برغان از شواهد تاریخی حضور تشیّع پیش از صفویه در استان البرز

شناسه خبر: 649533  تاریخ مخابره : 1396/5/26 - 19:48

خبرگزاری شبستان: پژوهشگر و محقق البرزپژوه در یادداشتی برای خبرگزاری شبستان در البرز آورده است: مسجد برغان از شواهد تاریخی حضور تشیّع پیش از صفویه در استان البرز است. همزمان با نزدیک شدن به (31 مرداد) سالروز جهانی روز مساجد از پژوهشگر و البرز پژوه برجسته استان البرز دکتر حسین عسکری درخواست کردیم آخرین پژوهش مطالعاتی خود را در خصوص یکی از مساجد استان البرز در قالب یادداشتی در اختیار خبرگزاری شبستان قرار دهد. دکتر حسین عسکری پژوهشگر و البرزپژوه در یادداشت خود آورده است:

ادامه مطلب...

https://t.me/asrarehekmat