دکتر حکمت ‌الله ملاصالحی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد مدعو دانشگاه آتن، نخستین پژوهشگری است که مباحث عمیق و دشوار دانش نوظهور «فلسفه باستان شناسی» را در ایران پی ریزی کرده است. استاد ملاصالحی متولد شهرستان طالقان و از سال 1381 در شهرستان ساوجبلاغ اقامت گزیده است.

وبلاگ اسرار حکمت

حدیث عشق و آب دیده خونین

اسماعیل آل احمد 

دوست داشتن آدم ها را نه می شود پنهان کرد و نه می توان جار زد. دکتر یوسف مجید زاده از آن آدم هایی است که نمی توانی او را دوست نداشته باشی و نمی توانی این دوست داشتن را جار بزنی. نمی توانی او را دوست نداشته باشی چون او دوست داشتنی است. به قول معروف مهره مار دارد. چنان تو را در برابر دانایی هایش به کرنش وامی دارد که چاره ای جز احترام نداری. این احترام هم کم کم به علاقه تبدیل می شود و سرانجام عاشق او می شوی. نمی توانی این عشق را جار بزنی چون بین تو و او هیچ شباهتی نیست. او دریای دانایی است و تو هنوز اندر خم یک کوچه ـ کوچه ناکجاآباد ـ درمانده ای و ابتدایی ترین اصول دانایی را درنیاموخته ای. آشنایی با استاد دکتر یوسف مجیدزاده از آن حال هایی است که هیچ حالی به خوشی آن نیست و ندیدن او بدجوری، حلقومت را در چنگال بغضی شیرین می فشارد. 

آن چنان عشق او در دل و جانت جای گرفته است که دانش عجیب و غریب باستان شناسی برای تو همان یوسف مجیدزاده است و یوسف مجیدزاده را همان دانش باستان شناسی می بینی. حسی که شاید بسیاری از شاگردان این رشته هم تجربه نکرده باشند. با او جرأت می کنی خودت را بی هیچ واهمه ای به اقیانوس ناکران پیدا و همیشه طوفانی باستان شناسی بیندازی و البته با نام شاگرد دانشمند او استاد دکتر حکمت الله ملاصالحی هم دیگر از فرورفتن در اعماق فلسقی این دانش فیلسوفانه نترسی. خدایا! به من زیر سایه عمر طولانی هر این دو عزیز دانشمند، فرصت دانستن و فهمیدن روزی بفرما.

حدیث عشق چه حاجت که بر زبان آری

به آب دیده خونین نبشته صورت حال

(سعدی، کلیات، تصحیح فروغی، تهران: امیرکبیر، چ 13، 1383، ص 539)

دکتر یوسف مجیدزاده در شهرستان نظرآباد

دیدار دکتر مجیدزاده از موسسه رخسار قرآن، شهرستان نظرآباد، 19 آذر 1389

سه شنبه 20 شهریور 1380، شهر نظرآباد از توابع استان البرز، آیین استقبال از گروه باستان شناسی محوطه باستانی ازبکی به هنگام آغاز چهارمین فصل کاوش در این محوطه 9 هزارساله. از چپ به راست: استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران)، خسرو پوربخشنده (باستان شناس پیشکسوت)، موسی زاده (دانش آموخته باستان شناسی)، علی حمزه پور (وکیل و شاعر نظرآبادی)، مهدی توسلی (فرهنگی و مدیرمسئول ماهنامه فراز البرز)، علی اصل فلاح، حسین عسکری (نویسنده وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی)، ابراهیم رضازاده (از فرهنگیان شهرستان نظرآباد). در این آیین کم نظیر، دکتر مجیدزاده طی سخنانی گفت: «این مراسم بیان کننده علاقه مردم این شهر (نظرآباد) به فرهنگ، ملیت و ایرانی بودن است» 

یادداشت اسماعیل آل احمد درباره دکتر یوسف مجیدزاده

با فشار رسانه ها و افکار عمومی، تپه ازبکی آزاد شد

یاسمن مرادی

پس از انتشار گزارش وضعیت بغرنج محوطه تپه ازبکی در روزنامه  قانون بارقه‌ هایی از پیگیری میراث رقم خورد و به این ترتیب بود که پس از 19 سال تخت جمشید البرز به دامان میراث و میراث‌دوستان بازگشت. محوطه باستانی ازبکی در شهرستان نظرآباد البرز  که قدمتی 9 هزار ساله دارد و چندین دوره فرهنگ و تمدن را در خشت خشت خود پنهان کرده است.میراثی جهانی که به‌دلیل سوء مدیریت مورد هجوم یک متصرف قرار داشت. متاسفانه توجه مدیران میراث  کشور در راستای  حفظ ثروت ملی آنقدر  اندک بوده که تا یک‌سال و نیم پیش هیچ اعتراض و پیگیری‌ای درخصوص بازستانی این ثروت ملی صورت نگرفته بود،به‌عبارتی در این دو دهه نه میراث و نه مدعی‌العموم نسبت به حراج ثروت ملی اعتراضی نداشته است.  ادامه مطلب...

پیشنهادهایی درباره گسترش صنعت گردشگری در محوطه ازبکی 

محمّد قربانی

کارشناس ارشد برنامه ریزی توسعه منطقه ای

پیرو اطلاع رسانی در وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» در مورد اثر باستانی منحصر به فرد و ملّییعنی تپه ازبکی، و اینکه قرار است این مکان به یکی از قطب های گردشگری استان البرز تبدیل شود؛ بر خود دانستم با اندک بضاعت علمی، مطالبی چند پیرامون گردشگری (حفظ این میراث فرهنگی و بازشناسایی هویت ملّی و کسب درآمد از این طریق) به قلم تحریر بیاورم.

مقدّمه: با توجه به اهمیت روزافزون گردشگری در جهان و افزایش درآمد و اشتغال از این طریق، از آنجایی که صنعت گردشگری متشکل از اجزایی است، شناخت این اجزا و ارتباط آنها با هم (نگاه هماهنگ، یکپارچه، سیستماتیک، انعطاف پذیر) در توسعه گردشگری بسیار مهم است زیرا در هر برنامه ریزی ای شناخت اصول و چهار چوب و مفاهیم مرتبط با موضوع می تواند ما را در مسیر درست هدایت نماید. ادامه مطلب...

آزادسازی محوطه نه هزار ساله ازبکی نظرآباد پس از نوزده سال  

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز گفت: ‌تپه ازبکی در نظرآباد پس از 19 سال از تصرف مالک خارج شد و مالکیت آن به میراث فرهنگی سپرده شد و در نظر داریم این منطقه به قطب گردشگری البرز تبدیل شود.به گزارش خبرگزاری تسنیم، عبدالناصر میرچی در نشست خبری با اصحاب رسانه از آزاد شدن تپه ازبکی در نظرآباد پس از 19 سال خبر داد و اظهار داشت: این اقدام با همکاری همه مسئولان ذیصلاح و نیز پیگیری و انعکاس خبری اهالی رسانه انجام شد. وی با بیان اینکه تپه ازبکی تنها به البرز و ایران تعلق ندارد، بلکه موضوعی جهانی است، افزود: در سال‌های گذشته پیگیری‌هایی برای آزادسازی این تپه انجام شد اما ما به این نتیجه رسیدیم که این موضوع باید به صورت چندجانبه پیگیری شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز با بیان اینکه فضاسازی عمومی و انعکاس اخبار مناسب از سوی اهالی رسانه برای آزادسازی این تپه بسیار مهم و تاثیرگذار بود، گفت: بدون وجود اصحاب رسانه اجرایی شدن این کار به هیچ وجه میسر نبود. وی با تاکید بر اینکه موضوع بازپس گیری تپه ازبکی در شورای حفظ حقوق بیت‌المال نیز مطرح شد، گفت: درصورتی که این موضوع از کانال‌های پیگیری شده به سرانجام نمی‌رسید، در نظر داشتیم از سوی مقام معظم رهبری اقدام کنیم. میرچی تصریح کرد: مجموعه این اقدامات سبب شد سه شنبه هفته گذشته تفاهم نامه خوبی بدون ریالی هزینه از سوی میراث، میان مالک زمین و میراث فرهنگی منعقد شود که متن آن به زودی در اختیار اصحاب رسانه قرار می‌گیرد. ادامه مطلب...

متجاوزان خاک تپه ‌ازبکی را به توبره کشیدند

یاسمن مرادی

اولین دژ مادی  9 هزار سال پیش، نه در فلات تبت بلکه در فلات ایران زمین به ‌نام تپه ازبکی قد برافراشته است، میراث ماندگاری که خشتی از آن را رئیس‌ جمهور وقت ایران در همایش جهانی گفت و گوی تمدن‌ها، به عنوان سند قدمت فرهنگ و مدنیت ایران به کوفی‌عنان (دبیرکل سابق سازمان ملل متحد) هدیه کرد. تپه ازبکی، میراث مانایی است که در سال 1352 ثبت ملی شده است اما ثبت ملی نتواسته این اثر ارزشمند تاریخی را از دست‌درازی متجاوزین در امان بدارد. مسئله‌ای که این روزها درباره تپه ازبکی بر سر زبان‌ها افتاده تصرف 19 ساله این تپه توسط یک فرد و سکوت مسئولان استانی و کشوری در این‌باره است. نکته جالب توجه اینجاست که فرد متجاوز در بالای این تپه اقدام به ساخت ویلا و استخر کرده است، تپه‌ای که حتی در سطح 10 سانتی متری آن نیز اثر‌های تاریخی ارزشمندی کشف شده و اینکه در هنگام ساخت ویلا و استخر چه آثار ارزشمندی کشف شده خود جای سوال دارد.  ادامه مطلب...

آثار دوره مادی محوطه ازبکی رو به نابودی است

سرپرست هیات حفاظت و ساماندهی بقایای معماری دژ مادی ازبکی شهرستان نظرآباد گفت: آثار به جای مانده از دوره ماد که در سال های اخیر با خطر نابودی مواجه شده است در راستای حفظ تپه ازبکی از نابودی در دستور کار قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری ایرنا، ابراهیم حیدری افزود: براساس برنامه اداره میراث فرهنگی استان البرز، در سال جاری با دریافت مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، برنامه ای برای نجات و رفع خطر بخشی از مانده های معماری دژ مادی که بر بالای تپه ازبکی قرار دارد در دستور کار قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه دسترسی به دژ و رساندن آب و مصالح مورد نیاز برای انجام عملیات ساماندهی و حفاظت با دشواری جدی همراه است تصریح کرد: به رغم این شرایط، تاکنون آماده سازی محوطه برای سامان بخشی با پشتیبانی میراث فرهنگی استان، همراهی مالک باغ و تلاش گروه مرمت، پیشرفت خوبی داشته است. وی خاطرنشان کرد: امیدوارم بشود با فراهم شدن روش اصولی و فنی، حمل مصالح به بالای تپه (بدون آسیب رساندن به بستر تاریخی و با حفظ ضوابط مربوطه) بخش هایی از فضای 1400 مترمربعی دژ را با همان شیوه گروه کاوش، با رعایت اصالت محوطه و ضوابط حفاظت مربوطه در حدود شرح خدمات و اعتبار تخصیصی ساماندهی کرد.   ادامه مطلب...

تعرض به محوطه ‌های فرهنگی ممنوع بوده و جرم است

جلسه شورای سیاستگذاری حفظ حقوق بیت ‌المال در استان البرز روز پنج شنبه (29 امرداد 1394) به صورت ویژه به موضوع مالکیت تپه ازبکی اختصاص دارد و حال باید منتظر ماند و دید که آیا مسئولان البرزی یک بار برای همیشه تکلیف مالکیت این اثر ارزشمند را مشخص خواهند کرد؟ به گزارش وب سایت تابناک البرز، محوطه باستانی ازبکی یکی از محوطه ‌های باستانی ارزشمند تاریخی فلات ایران واقع در شهرستان نظرآباد از شهرستان ‌های استان البرز است. ازبکی محوطه باستانی گسترده‌ ای است که از یک تپه بلند مرکزی (تپه الف) به ارتفاع 26 متر از سطح زمین ‌های اطراف و تعدادی تپه کوتاه تشکیل شده است که ارتفاع بلندترین آن ‌ها از چند متر تجاوز نمی‌ کند. برای این محوطه باستانی می ‌توان وسعتی برابر صد هکتار به ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر درنظر گرفت. براساس کاوش ‌های صورت گرفته، محوطه باستانی ازبکی در برگیرنده شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد مسیح یعنی دوران مادها است.

حال این محوطه بسیار ارزشمند، دارای مالکی خصوصی است که خود سوال بزرگی را ایجاد می کند که چرا باید چنین اثر فاخر و ارزشمند ملّی و جهانی، نباید متولی مشخص و دارای تخصص در زمینه حفظ و نگهداری آثار باستانی باشد. موضوع تعیین تکلیف مالکیت این محوطه، سال ها است مناقشات بسیار زیادی را ایجاد کرده که متاسفانه به دلیل نبود نگاه ویژه مدیران استانی و ملّی، به نتیجه نرسیده است. حال از این محوطه تاریخی ارزشمند اخبار نگران کننده ای می رسد. از جمله کاشت نهال و درخت در بخش هایی از این محوطه البته هنوز از سوی مسئولان مربوطه تایید نشده است. در همین ارتباط خبرنگار تابناک شنیده است که جلسه آتی شورای سیاست گذاری حفظ حقوق بیت المال در اراضی ملی و منابع طبیعی استان البرز که قرار است روز پنج شنبه این هفته برگزار شود، به طور کامل به موضوع تصرفات در محوطه تاریخی تپه ازبکی اختصاص دارد.

در همین ارتباط حاجی رضا شاکرمی دادستان عمومی و انقلاب استان البرز نیز گفته است: روز پنج شنبه این هفته جلسه ‌ای با حضور مدیرکل میراث فرهنگی و مالکان محوطه تپه ازبکی و کارشناسان حقوقی داریم و تلاش می ‌کنیم در این جلسه سرنوشت این اثر تاریخی را مشخص و نهایی کنیم. دادستان کرج با اشاره به برخی از اخبار و گزارشات مبنی بر کاشت درخت در محوطه فوق نیز گفت: به هر حال مالکان محوطه دارای حقوقی هستند و از سوی دیگر هرگونه تصرفات در حوزه میراث فرهنگی و تعرض به محوطه‌های فرهنگی ممنوع بوده و جرم است. این مقام ارشد قضایی تصریح کرد:باید بررسی شود که درخت کاری های انجام شده در کدام بخش از این محوطه بوده و منتظر گزارش میراث فرهنگی به عنوان مرجع صلاحیت دار در این حوزه هستیم.

از دانشوری تا اندیشوری

عصر چهارشنبه 7 مرداد ماه 1394 شب پرویز ورجاوند با همکاری بنیاد فرهنگی ملّت، دایره العمارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه پژوهشی ایرج افشار، مجله فره وشی و انجمن علمی باستان شناسی ایران در کانون زبان فارسی برگزار شد. دکتر پرویز ورجاوند در 1313 در تهران به دنیا آمد. بعد از دوره دبستان و دبیرستان و دریافت ششم ریاضی ،ورجاوند اقدام به گذراندن دوره ی عالی نقشه برداری در سازمان نقشه برداری نمود. سپس ششم ادبی را گرفته و دوره لیسانس باستان شناسی و فوق لیسانس علوم اجتماعی رادر دانشگاه تهران طی کرده، با گرفتن بورس تحصیلی به کشور فرانسه عزیمت و دوره ی انستیتوی انسان شناسی را در دانشگاه پاریس و مدرسه عالی لوور گذرانید و توانست در سال 1342 در رشته باستان ‌شناسی با گرایش معماری ایران در دوره تاریخی از دانشگاه سوربُن فرانسه مدرک دکتری اخد نماید. رساله دکترای ایشان درباره معماری دوره هخامنشی و هم سنجی آن با یونان و مصر بود.

دکتر ورجاوند در سال 1343 استادیار دانشگاه تهران شد. سپس به درخواست دکتر خانلری رییس پژوهشکده فرهنگ ایران و بعد در بررسی های باستان شناسی و کاوش های محوطه هایی چون هفت تپه و تخت سلیمان شرکت کرد. از سال 51 کاوش های رصدخانه مراغه را شروع کرد که تا 1356 ادامه داشت. دکتر ورجاوند در سال 48 مجله باستان شناسی و هنر ایران را منتشر کرد و در 15 دی 1362 با درجه استادی از دانشگاه تهران بازنشسته شد. دکتر ورجاوند پس از انقلاب برای مدت کوتاهی مسئولیت وزارت فرهنگ و هنر را پذیرفت و در همین مدت کوتاه اقدامات خطیری را برای فرهنگ ایران به انجام رساند و توانست جلوی بسیاری از حفاری‎های غیرمجاز را بگیرد. از کتاب های او می توان به «سرزمین قزوین (سابقه تاریخی و آثار باستانی و بناهای تاریخی قزوین و منطقه ساوجبلاغ)»، کتاب میراث تمدّنی ایران، کتاب «کاوش رصدخانه و نگاهی به پیشینه دانش ستاره شناسی در ایران» و کتاب «ایران و قفقاز»، «سبک شناسی هنر و معماری در سرزمین های اسلامی» (ترجمه) و صدها مقاله اشاره کرد. او مداخل بسیاری برای دایره العمارف هایی همچون دایره العمارف تشیّع، اطلس ایران و دیگر کتاب های مرجع نوشته است. ادامه مطلب...