بوی بهشت در برخی شهرستان های استان البرز!
وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی: در اسفند 1389 یادواره شهدای روحانی استان البرز، در شهر کرج برگزار شد. در همان یادواره، کتابی 184 صفحه ای با عنوان «بوی بهشت» توزیع گردید که در آن شهدای روحانی چهار شهرستان ساوجبلاغ، طالقان، کرج و نظرآباد معرفی شده است. براساس اطلاعات مندرج در شناسنامه کتاب، «حجت الاسلام حمیدرضا ولی زاده، محمد معارف وند، سید شهاب الدین فخرحسینی و منیژه کشاورز» مولفان کتاب پیش گفته هستند. یادداشت زیر را حجت الاسلام آقای اسماعیل آل احمد - از فعالان فرهنگی شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد - نوشته و آن را در اختیار وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی قرار داده است. یادآوری می شود که کتاب خواندنی «صداقت ساقی» ایشان - که درباره زندگی نامه دانشمندان حوزوی شهرستان نظرآباد است - آخرین مراحل چاپ را می گذراند. متن یادداشت انتقادی آقای آل احمد را در ادامه مطلب بخوانید.
* * * * *
ضرورت بازشناسی اهل توقّف طالقان
در بازشناسی «اهل توقّف» باید منشأ و خاستگاه نظری آنان را واکاوی کرد. رکن این بنا که توانسته تاکنون باقی بماند به طور حتم رکنی استوار بوده است. از آنجایی که آنان خود را مقلّد مرحوم میرزا صادق مجتهد تبریزی می شمارند لابد آن رکن در مسأله مهم تقلید تبلور یافته است.
اقلیم شناسی رمان روستای برغان
بانو مهین دانشور - متولد 1316 خورشیدی - داستان نویس، مترجم و پژوهشگر ساوجبلاغی است. تاکنون از ایشان یک مجموعه داستان، دو رمان و هشت ترجمه منتشر شده است. این نویسنده روستانویس در رمان «خانواده میکاییل و اعقاب» تصویری داستانی از روستای کهن برغان - از توابع بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ - ارایه می دهد. دوست گرامی ام آقای زکریا مهرور - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و نویسنده کتاب برغان اقلیمی دیگر - در نوشته زیر، اقلیم شناسی آن رمان را بررسی کرده است. مقاله پیش گفته در مجله «ادبیات داستانی» شماره 84 منتشر شده است. «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» خواندن آن رمان و این مقاله را به جوانان ساوجبلاغی توصیه می کند.
* * * * *
از دوره مشروطه، توجه به زندگی دهقانان و وضعیت روستاها صورتی جدّی گرفت اما بهترین نوشتهها و داستان ها در اینباره از ده چهل آغاز شد. در این دهه «غلامحسین ساعدی» و «جلالآل احمد» پیشرو ادبیات روستایی بودند؛ رمان ها، بهویژه تکنگاری های این دو نویسنده درباره روستاهای آذربایجان، جنوب کشور و طالقان ارزش و اهمیتی بسیار دارند. در دهههای بعد «امین فقیری»، «محمود دولتآبادی» و …این نوع داستان را استقلال و گسترشی درخور بخشیدند و اقلیم های فارس، خراسان و کردستان را توصیف کردند .
رمان «خانواد میکاییل و اعقاب» (1372) از خانم «مهین دانشور» یکی از رمان های اقلیمی ده هفتاد است که از دیدگاه بومشناختی و تشریح و توصیف فرهنگ و رسوم روستایی قابل توجه است. دانشور این رمان توصیفی و اقلیمی را در پنجاه بخش تنظیم و در آن، زندگی دهقانان، مسایل کشاورزی سنتی، سرگذشت خانوادههای اصیل و روند زوال آنها، اضمحلال تدریجی تولید محصولات باغی و دلمشغولی ها و وسواس های زنان روستایی را با گذر از خاطرات سال های دور به روشنی توصیف و تحلیل نموده است.
رمان خانم دانشور از این نظر که تنها رمان در خصوص یکی از روستاهای واقع در کوهپایههای میانی البرز غربی است، ارج و اعتباری بسیار دارد. روستاهای این ناحیه کوهستانی در حاشیه چندین رود و رودک از جمله رود کرج، رودخان برغان (barghan) و شاهرود طالقان پراکندهاند و مردم آنها به زبانی نزدیک به زبان مازندرانی با تفاوت های لهجهای در هر روستا سخن میگویند. برغان که در میان این منطقه واقع شده مکان وقوع حوادث رمان خانواد میکاییل و اعقاب است. در رمان خانم دانشور چهره برغان در توصیف مکانها و محلههای کوچکتر روستا، همچون درّ عابد، صومعه، میان اَسل، چِمِک، پرنان، پیشان، سیاه کلاته، پیلهوا و.... ترسیم شده است...
جهت مطالعه متن کامل مقاله فوق رجوع کنید به:
http://tajassomi.iricap.com/magentry.asp?id=1414
چند روحانی ساوجبلاغی در کنسولگری دولت روسیه
توضیح تصویر: سال 1288 خورشیدی / باغ کنسولگری روسیه در قزوین/ عکاس: ناشناس/ از راست به چپ: حاج شیخ عیسی شهیدی (فرزند شیخ محمدتقی برغانی معروف به شهید ثالث)، آفسینکوف (کنسول روسیه تزاری در قزوین)، حاج میرزا هدایتالله شهیدی معروف به حاج مجتهد (نوه شهید ثالث) و حاج میرزا تقی دیمجی معروف به مجدالاسلام.
* * * * *
جامعه شناسی روستایی یا مردم شناسی روستای ایستا
اشاره:استاد دکتر یوسف فضایی - متولد 1314 خورشیدی - دارای درجه دکتری در رشته ادیان و عرفان از دانشگاه تهران است. ایشان عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است و تاکنون 17 عنوان کتاب با موضوع ادیان، عرفان، کلام و جامعه شناسی دینی و تعداد فراوانی مقاله علمی و پژوهشی به چاپ رسانده است. مطلب زیر یادداشت ایشان بر کتاب «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان» است. ارادت بنده به استاد فضایی به سال های تحصیل در دانشکده الاهیات دانشگاه آزاد اسلامی کرج بر می گردد؛ وقتی که در درس های ادیان و عرفان، شاگرد کوچک ایشان بودم.
* * * * *
نظرآباد، سرزمین کهن خشت
خبرگزاری ایرنا- 7 فروردین 1390: نه هزار سال پیش، دستان ساکنان منطقه ای در دامنه رشته کوه های البرز از آب و گل، آثاری از خود بر جای گذاشتند که اکنون به عنوان نخستین خشت ساخته دست بشر برای باستان شناسان جهان شناخته شده است. تپه های شهرستان نظرآباد، در جریان کاوش های باستان شناسی تپه های به دست آمده، که علاوه بر اثبات قدمت سکونت بشر در این منطقه از سرزمین پهناور ایران، نشانگر وجود تمدنی دیرینه در آن است.
روایت میترا دلگشایی از گویش کردانی های شهرستان ساوجبلاغ
میترا دلگشایی، بررسی گویش کردان ساوجبلاغ، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده زبان های خارجی، استاد راهنما: دکتر ایران کلباسی، استاد مشاور: دکتر یدا.. پرمون، 1383، 244 صفحه.
چکیده پایان نامه: به علت زوال و نابودی گویشها و لهجهها به مرور زمان و لزوم حفظ و بررسی آنها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی کشور، این پایان نامه به بررسی گویش کردان پرداخته است روش نمونه گیری: مصاحبه با گویشوران بومی روستای کردان شامل افراد پیر، جوان، مرد و زن در این روستا است. روش پژوهش: به منظور گردآوری دادههای تلفظی، نحوی و غیره دراین گویش از روش میدانی و در پارهای موارد از روش کتابخانهای استفاده شده است.
نتیجه کلی: گویش کردان شباهت هایی با گویش مازندرانی دارد. واکهها و همخوانها با فارسی معیار تفاوتی ندارد. درمورد واکههای مرکب یا دو گانه، در این گویش واکه مرکب [ [ewنیز وجود دارد. از خصوصیات صرفی این گویش تقدم داشتن صفت بر موصوف و مضاف الیه بر مضاف می باشد. حروف اضافه در این گویش، پسین هستند. جنسیت در این گویش خنثی است. در بخش افعال وندهای زمان گذشته ساز، وند نفی پسوند مصدری و شناسههای فعلی، شکل خاصی دارند و وندهای اشتقاقی و تصریفی متفاوتی در این گویش وجود دارد.
کلید واژگان: گویش ها، زبان شناسی، ساوجبلاغ، گویش کردان، گویش شناسی.
ایقربلاغ؛ روستای هفت هزارساله شهرستان ساوجبلاغ
«ایقربلاغ» با 300 خانوار و 1500 نفر جمعیت از روستاهای کهن شهرستان ساوجبلاغ است که قدمت آثار باستانی یافته شده در آن به هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح می رسد. این روستا از شمال به جاده کرج - قزوین و راه آهن تهران - تبریز، از جنوب به روستاهای اسماعیل آباد، نمکلان و فیروزآباد، از غرب به روستاهای قاسم آباد بزرگ و کوچک و از شرق به روستای سعیدآباد منتهی می شود. آب و هوای آن در زمستان ها، سرد همراه با برف و باران و در فصول تابستان، معتدل است. از نظر سرزمینی نیز به صورت دشت همراه با زمین های هموار و مسطح است و انواع محصولات کشاورزی همانند جو، گندم، صیفی جات، سیب، آلو، هلو، شلیل، آلبالو و گردو در آن تولید می شود.
نام «ایقربلاغ» شامل «ایقر + بولاق» است. در زمان های بسیار دور، ساکنان ایقربلاغ در اطراف «تپه گرجیان» با قدمت هفت هزار ساله سکونت داشتند و به مرور زمان محل سکونت خود را به «تپه قلعه دشت» انتقال داده اند. آثار باستانی به دست آمده از این دو تپه - که شامل ظروف و ابزار زندگی است – هم اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شوند. در زمان های گذشته، ایقربلاغ مملو از چشمه های زلال بود که تا گذشته های نه چندان دور، تعدادی از آنها در اطراف روستا باقی بود. در ضلع شرقی ورودی روستا، مکانی دره مانند وجود دارد که نام آن «دشت بلاغ» است. داخل این دره کوچک که در گذشته، وسیع تر از شکل کنونی اش بود، چندین چشمه جاری بود که باعث پر آبی این دره و بستری مناسب برای حیات حیوانات و آبزیان از جمله ماهی بود. از جمله آن حیوانات، اسب های وحشی بودند که به صورت گروهی در اطراف دشت بلاغ زندگی می کردند.
در گویش اهالی آن زمان روستای ایقربلاغ، به اسب نر «ایغر» می گفتند که به مرور زمان به «ایقر» تغییر می یابد. «بولاق» هم که به معنای چشمه است. بنابراین «ایقر + بلاغ» یعنی «اسب نر چشمه» (فرهنگ معین، ج اول، ص 417 / فرهنگ عمید، ج اول، ص 325). «تپه گرجیان» متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد، «تپه قلعه دشت» مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد و امامزاده اظهرالدین از نوادگان امام علی النقی (ع) از اماکن باستانی و تاریخی این روستای کهن به شمار می روند.
منبع: وبلاگ روستای ایقربلاغ (انجمن جوانان ایقربلاغ)، با اندکی اصلاح و تصرف.
از فشند ساوجبلاغ تا بانک مرکزی ایران
دکتر محمود بهمنی متولد سال 1326 روستای فشند - از توابع شهرستان ساوجبلاغ - و دارای لیسانس اقتصاد گرایش بانکداری، فوق لیسانس مدیریت بانکداری و دکترای مدیریت بازرگانی است. وی دارای 17 سال سابقه تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و موسسه عالی بانکداری و تدریس در دوره های مدیریت میانی و عالی بانک است.
از تالیفات وی اعم از کتاب «بانکداری داخلی»، «کتاب بانکداری (عقود اسلامی)» و «اصول بانکداری» است. بهمنی در سالهای 1379 تا 1386 عضو هیات مدیره بانک ملی بوده و در هیات مدیره برخی شرکتهای تحت پوشش بانک ملی همچون شرکت سرمایهگذاری، آزاد راهها، لاستیککرمان، چاپخانه بانک ملی و ... به نمایندگی این بانک عضویت داشته است. دکتر بهمنی پیش از ریاست بانک مرکزی ایران دارای پستهایی چون معاونت و ریاست اعتبارات کل بانک ملی، ریاست ادارات سرمایهگذاری، سازمان و روش های بانک، مدیریت امور معاملات و تسهیلات و بررسی طرح ها بود.
منبع: دانشنامه ویکی پدیا و همشهری آنلاین.
میراث جهانشمول آیین نوروزی گویی رازی، روحی، رمزی و حقیقتی هست که جاودانه به آن نیازمندیم .
(دکتر حکمت الله ملاصالحی از مفاخر فرهنگی شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد)
ساوجبلاغ؛ گهواره روستاهای شگفت انگیز
نظرآباد؛ سرزمین کهن خشت
نویسندگان «وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی» فرارسیدن نوروز 90 را صمیمانه شادباش عرض می کنند و مقدم میهمانان نوروزی شهرستان های کهن و بهاری ساوجبلاغ و نظرآباد را گرامی می دارند.