دهخدا فخرآور هشتجردی (هشتگردی)

رهبر شیعیان هشتگرد در 900 سال پیش

نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی رازی متکلم و فقیه شیعه در قرن ششم هجری قمری در یکی از آثارش به نام «بعض مثالب النواصب فی نقص بعض فضایح الروافض» به مناسبتی از دهخدای فخرآور هشتجردی (هشتوردی) و فرزندش «جمال الدین عبدالصمد شیعی» یاد کرده است. این شیعیان، در یکی از روستاهای اطراف شهر قزوین به نام «هشتجرد» یا «هشتورد» ساکن بوده اند. استاد میرجلال الدین حسینی ارموی معروف به محدث (متوفای 1358 خورشیدی) احیاگر میراث مکتوب شیعی، دکتر عبدالحسین زرین کوب (متوفای 1378 خورشیدی) استاد فقید دانشگاه تهران، رسول جعفریان پژوهشگر تاریخ تشیع و علامه علی اکبر دهخدا (متوفای 1334خورشیدی) بر این نظرند که منظور از این روستا، همان هشتگرد فعلی مرکز شهرستان ساوجبلاغ است.

درباره این شخصیت نوشته اند که به همراه پیروانش بر سر حقانیت شیعه دوازده امامی با اسماعیلیان منطقه الموت قزوین درگیر شده است. برخی از نویسندگان همانند شیخ منتجب الدین رازی (از عالمان نامدار شیعه در قرن ششم هجری قمری) از دهخدای فخرآور هشتجردی به عنوان یک چهره شیعی و فاضل یاد کرده اند که فرزندش در دفاع از شیعه به شهادت رسیده است اما درباره چگونگی شهادت او مطالبی نگفته اند. بر اساس روایتی متاخر، مهاجران کرد اهل حق که از حومه کرمانشاه به هشتگرد آمده اند بر این نظرند که هشت خانواده کرد به این محل کوچیده و آن را آباد کردند. از این رو به «هشت کرد» و سپس «هشتگرد» معرف شده است. بر فرض صحت این روایت، از نظر مطالعات تاریخی، روایت متقدم و کهن درباره روند نامگذاری شهر هشتگرد قابل اعتمادتر است.

منابع: نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی رازی، نقض معروف به بعض مثالب النواصب فی نقص «بعض فضایح الروافض»، ص129؛ تعلیقات نقض، ج1، میرجلال الدین حسینی ارموی (محدث)، ص325؛ هدیه بهارستان، به کوشش عبدالحسین طالعی، ص250؛ رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، ص539؛ ایرج افشار سیستانی، پژوهش در نام شهرهای ایران، ص618؛ سید محمدعلی گلریز، مینودر یا باب الجنه قزوین، ج1، ص443؛ منتجب الدین رازی، الفهرست، ص93.

- مقاله فوق بخشی از کتاب در دست تالیف «نام آوران ساوجبلاغ» است.

مجال وصال

زندگی نامه حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ عباس صبایی گلپایگانی

(1319- 1386ش)

برای بازشناسی درست هر چیزی باید به فاصله استحسانی (1) با آن چیز رسید و حجاب معاصرت را درید. تا آن زمان که هم عصر کسی هستیم یا اهمیتی برای شناخت او قائل نیستیم یا شناختی سطحی از او پیدا می کنیم و می گذریم یا بعضی مواقع بی هیچ دلیل خدا پسندانه ای با او دشمنی می ورزیم.

اکنون از آن شبی که حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ عباس صبایی، لاجرعه می عشق را سر کشید، فاصله گرفته ایم؛ فاصله ای که شاید دیگر الان همان فاصله استحسانی با او و آثار و زندگی اش باشد. شهادت او، آسمانی بودن او و خاک نشین بودن ما را برملا کرد.ادامه مطلب...

سید مصطفی حسینی برغانی

نماینده ساوجبلاغی نخستین دوره مجلس مشروطیت

آقا سید مصطفی حسینی برغانی (1252- 1309ش) از نمایندگان اولین دوره مجلس شورای ملی (مشروطیت) و پدر آیت الله سید احمد میرخانی (م1372ش) قرآن پژوه معاصر است. از او یک سفرنامه و یک دیوان کوچک شعر باقی مانده است.

شعر او متوسط و اغلب در منقبت اهل بیت علیهم السلام است اما سفرنامه اش بسیار خواندنی است و گذشته از جنبه تاریخی در روشن کردن برخی زوایای تاریک تاریخ مشروطه خواهی ایرانیان، خالی از فایده نیست و در زمینه آشنایی با عادات و آداب اجتماعی حدود صد سال پیش تهران و برخی دیگر از ولایات ایران منبع مفیدی به شمار می رود. جهت مطالعه متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید...

تاریخ معاصر ایران به روایت مورخ نجم آبادی

«ما را ابتدا نجم آبادی می گفتند، چون علاوه بر تهران و سنگلج که خانه های ریز و درشتی داشتیم در نجم آباد ساوجبلاغ هم ملک مزروعی و باغاتی دارا بودیم. بعدها نام نجم آبادی به نجمی تبدیل شد. پدرم از مالکین خرده قریه نجم آباد بود و پدر مادرم از افسران سرشناس ژاندارمری کلنل محمد تقی پسیان.»

استاد ناصرنجمی (1297- 1382خورشیدی) از قدیمی ترین نویسندگان مطبوعات ایران است که از سال 1320 خورشیدی، نویسندگی و ترجمه کتاب های مختلف تاریخی و سیاسی را آغاز کرد و به موازات کوششی که در این راستا به کار برد در مهمترین جراید تهران و شهرستان ها مشغول نگارش مقالات سیاسی، انتقادی، تاریخی گردید.  جهت مطالعه ادامه مطلب، اینجا را کلیک کنید...

مفصل البیان فی علم القرآن

ترجمه فارسی تفسیر «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» تالیف شیخ طبرسی

 ترجمه آقا محمد ساوجبلاغی تهرانی معروف به ملا آقا

ماخذ: فهرست نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، جلد اول، صص 219تا221 / زبان کتاب: فارسی/ محل نگهداری: مجموعه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران/ کد دستیابی کتاب: 41-40 / مولف: ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی(تفرشی) مشهدی (متوفای 548 قمری)/ نام نسخه: مفصل البیان فی علم القرآن (فارسی) در ترجمه «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» به فارسی/ تاریخ کتابت: غره جمادی الثانی  1294قمری. جهت مطالعه ادامه مطلب، اینجا را کلیک کنید

دکتر علی اکبر فرهنگی

پدر مدیریت رسانه ایران

مراسم نکوداشت نیم قرن تلاش دکتر علی اکبر فرهنگی «پدر مدیریت رسانه کشور» با حضور دکتر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، استادان و دانشجویان در مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز برگزار شد. دکتر فرهنگی در سخنانی در این مراسم گفت: «باید دوباره جریان علم را از سمت کشور خودمان به سمت غرب به حرکت درآوریم.»

فرهنگی افزود : «می توانیم در دانش ارتباطات به جایی برسیم که مولد علم باشیم و در این باره توانمندی های بسیاری در فرهنگ ما نهفته است. وی از دانشجویان خواست ضمن تحصیل و کسب مدارج علمی، ارزش خود را بدانند.»

دکتر فرهنگی در سال 1321 خورشیدی در طالقان متولد شد و لیسانس مدیریت بازرگانی و در رشته جامعه شناسی فوق لیسانس گرفت. وی پس از کسب درجه دکترا، فوق دکترای خود را نیز با تحقیق درباره سازمان های بازرگانی کشورهای در حال توسعه به ویژه خاورمیانه در رشته ارتباطات سازمانی در سال 1362 دریافت کرد. دکتر فرهنگی نخستین استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اولین فردی است که درباره ارتباطات غیر کلامی و ارتباطات انسانی تألیفاتی به زبان فارسی دارد. از تألیفات وی می توان به تنش در محیط کار، اصول مدیریت، مدیریت تحقیق و توسعه، مدیریت استراتژیک بازار، رستم در مغاک، نظری به فرهنگ، مدیریت رفتار سازمانی و ارتباطات انسانی اشاره کرد.

سید ابوالحسن گلیردی طالقانی

مجتهد ساعت ساز

حسین عسکری: مقاله زیر برای جلد چهاردهم «دایره المعارف تشیع» نوشته شده است. این جلد از دایره المعارف، آخرین مراحل آماده سازی برای چاپ را می گذراند.

سید ابوالحسن گلیردی طالقانی (م1310ش) مجتهد و مبارز سیاسی دوره پهلوی و پدر آیت الله سید محمود طالقانی. در سال 1278ق در روستای گلیرد از توابع منطقه طالقان واقع در غرب استان تهران زاده شد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در منطقه طالقان و شهرهای قزوین و تهران، راهی اصفهان شد و از شاگردی شیخ محمدحسن اصفهانی بهره مند گردید. او در ادامه علم آموزی راهی عراق شد و ده سال در سامرا نزد میرزا محمدحسن شیرازی مشهور به میرزای بزرگ شیرازی (م1312ق) و هفت سال هم در کربلا در محضر آقا سید اسماعیل صدر (م1338ق) شاگردی نمود. شیخ آقا بزرگ تهرانی (م1348ش) او را در شمار سرآمدان بشریت آورده و در وصفش نوشته است:«من العلما الاجلاء الاتقیاء».جهت مطالعه متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید... 

پروفسور ابوالقاسم غفاری

دانشمند ساوجبلاغی الاصل سازمان فضایی آمریکا

«پروفسور ابوالقاسم غفاری» از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی در حوزه علوم ریاضی، فیزیک و صنعت فضا است. ایشان نخستین ایرانی راه یافته به سازمان فضایی آمریکا (ناسا) است. پروفسور غفاری تنها خارجی حاضر در پروژه بزرگ «آپولو» بوده است. پیش از آن نیز در زمینه علوم ریاضی و فیزیک، فعالیت های فراوانی به انجام رسانیده است که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها، همکاری با «پروفسور اینشتین» در زمینه نظریه وحدت میدان‌ها است. نظریه‌ای که سال‌ها ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است و تلاشی است در جهت یگانه‌کردن کل نیروهای جهان هستی.

پروفسور غفاری در 25 خرداد ماه سال 1285 خورشیدی در خانوده ای فشندی (از روستاهای تاریخی  شهرستان ساوجبلاغ) متولد شد و تحصیلات پایه خود را در دبیرستان دارالفنون به اتمام رسانید. ریاضیات و فیزیک را در دانشگاه نانسی فرانسه تحصیل کرد و دیپلم ستاره‌ شناسی و آنالیز عالی ریاضیات را نیز از آن‌جا دریافت کرد. او دکترای ریاضیاتِ فیزیک را از دانشگاه سوربن فرانسه اخذ کرد. در 1315 به اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران پیوست و پس از اتمام خدمت سربازی از سال 1319 تا 1334 به عنوان استاد تمام آنالیز عالی تدریس کرد و این در حالی بود که در سال 1325 به دعوت دانشگاه سلطنتی لندن مدتی را در آنجا گذرانده و مدرک پی اچ دی تصحیح فاکتورهای سرعت و روش هودوگراف در دینامیک گازی را از آن‌جا دریافت کرد.

پس از آن، در دانشگاه‌های لندن و آکسفورد، به حل مسایل پیچیده فیزیک مشغول شد و نسبیت را نیز در دانشگاه آکسفورد نزد «پروفسور میلن» فراگرفت. در سال 1339، به دعوت دانشگاه هاروارد، به آن‌جا نقل مکان کرد و تحقیقاتی را در زمینه معادلات دیفرانسیل و نیز حل مسایل دینامیک گازی به انجام رسانید. در این مدت همچنین به عنوان عضو موقت انستیتو مطالعات پیشرفته در پرینستون و نیز دستیار تحقیقاتی ریاضیات در دانشگاه ایالتی پرینستون انتخاب گردید.

در سال‌های 1340 و 1341، با پروفسور آلبرت اینشتین در رابطه با نظریه وحدت میدان‌ها فعالیت کرد و همزمان، با پروفسور مورس و لفچز در رابطه با معادلات دیفرانسیل در ابعاد بزرگ کار کرد. در 1341 بار دیگر به ایران بازگشت و به تدریس معادلات دیفرانسیل در دانشگاه تهران پرداخت. در 1347 رساله پروفسوری خود را در زمینه ریاضیات و استاتیک در دانشگاه واشنگتن ارایه داد و از 1337 تا 1341 در این دانشگاه به تدریس معادلات دیفرانسیل پرداخت. در 1343، تحت عنوان دانشمند هوافضا به پایگاه فضایی گودارد ناسا نقل مکان کرد. پس از آن به پروژه عظیم آپولو پیوست و به انجام محاسبات مربوط به مسیر انتقال کپسول حامل انسان به مدار ماه پرداخت و در سال 1351، از ناسا بازنشسته شد و تحقیقات خود را در زمینه دینامیک‌های ستاره‌ای و کنترل ماموریت‌های بین سیاره‌ای ادامه داد. او در 1348 به پاس خدماتش در جریان ماموریت« آپولو -11» از طرف نیکسون، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده آمریکا، مدال افتخار دریافت کرد. ایشان همچنین در پروژه جنگ ستارگان نیز فعالیت‌هایی را به انجام رسانیده‌اند. پروفسور غفاری هم اکنون در آمریکا ساکن بوده و همچنان به انجام تحقیقات علمی در سن 101 سالگی می‌پردازد. 

گفتگو با پروفسور ابوالقاسم غفاری

«گروه نجوم شفق» (تهران) تصمیم گرفت تا در مصاحبه‌ای ویژه با پروفسور غفاری، به سراغ سال‌های فعالیت ایشان در ناسا در زمان انجام پروژه عظیم آپولو برود. بخشی از این مصاحبه را می‌توانید در این‌جا مشاهده کنید. در این گفتگو پروفسور غفاری علیرغم کهولت سن، با شوق و علاقه خاصی به سوالات «گروه نجوم شفق» پاسخ گفت و همچنین با تشویق فعالیت های این گروه گفت: «سالها پیش در تهران، ما نیز قصد انجام کاری مشابه (تاسیس انجمن نجوم) را داشتیم اما محقق نشد و فعالیت های شما بسیار عالی است و برایتان آرزوی موقیت دارم.» ادامه گفتگو ...