نقدی بر شناخت ناصواب سید محمد تقی میرابوالقاسمی
از روستای ایستای طالقان
بخش دوم
سه نکته انتقادی در بررسی گزارش فوق به ذهن بنده تبادر می کند که آن را با خوانندگان فرهیخته در میان می گذارم:
1. زنده یاد سید محمدتقی میرابوالقاسمی از پژوهشگران خوش نام جغرافیای تاریخی گیلان، مازندران و طالقان به شمار می رود که صاحب ده عنوان کتاب و تعداد فراوانی مقاله در این زمینه است. بنده از نزدیک توفیق زیارت ایشان را نداشتم بلکه مراوده ما تلفنی بود. ایشان در سال 1384 کتاب «بازمانده میراث اسماعیلیه در ایران» را به چاپ رساند و متأسفانه در سال 1385 در شهر رشت دارفانی را وداع گفت. پس با این حساب، ایشان یک سال فرصت داشت که دست کم در قالب نوشته توضیحی کوتاهی در یکی از نشریات، تلقی ناصواب خود درباره اهل توقف را اصلاح کند.
روستای ایستای طالقان به روایت عبدالحسین خسروپناه
حسین عسگری: تا پیش از انتشار کتاب «روستای ایستا» هیچ منبع مکتوب دقیقی درباره اهل توقف، منتشر نشده بود. همین می رساند که شناخت دقیقی از آنان وجود نداشت که اگر وجود داشت اهالی طالقان، این مردمان را از اسماعیلیه نمی شمردند و اهل علم هم به قضاوت ذیل دست نمی یازیدند:
«تجدد ستیزی از مهم ترین جریان های افراطی جامعه معاصر ما است که ریشه در افکار پیشینیان دارد... این طایفه با هر گونه علم، صنعت و تکنولوژی مخالفند. در حال حاضر نیز عده ای در روستاهای طالقان در خانه های خشتی زندگی می کنند و از برق استفاده نمی کنند و می گویند استفاده از وسایل نقلیه، برق و... خلاف شرع است. طرفداران این جریان، با هر چیز نو، با علم و صنعت و تکنولوژی و فلسفه نو، از آن جهت که نو است مخالفند؛ یعنی هم با نویی جغرافیایی و هم با نویی تاریخی مخالفند...» (عبدالحسین خسروپناه، جریان های فکری ایران معاصر، قم: وثوق، 1384، ص 41).
گفت و گو با دکتر سید غنی افتخاری
مدیر گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
اوج نقش آفرینی طالقان و ساوجبلاغ در عصر سلجوقیان است.
= بخش اول=
حسین عسگری: مطلب زیر حاصل گفت و گوی صمیمی سه ساعته با آقای دکتر سید غنی افتخاری است که در روز 22 مهر 1379 در منزل ایشان انجام شد. در همان سال بخشی از این گفت و گو در ماهنامه تصویر ساوجبلاغ (شماره 60، آبان 1379، ص 10) به چاپ رسید.
دکتر سید غنی افتخاری - متولد 1342خورشیدی- تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در طالقان تکمیل کرد. او در سال 1363 در رشته علوم اجتماعی در مقطع کاردانی فارغ التحصیل شد و همزمان با تدریس در شهرستان ساوجبلاغ در مقطع کارشناسی همین رشته به سال 1368 فارغ التحصیل دانشگاه تربیت معلم تهران شد. در سال 1372 فوق لیسانس گرفت. دو سال بعد در مقطع دکتری تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران پذیرفته شد. برخی از آثار ایشان عبارتند از: «تاریخ اسماعیلیان در ایران» (قرن چهارم و پنجم با تکیه بر الموت و طالقان)، تصحیح نسخه خطی «سحر سامری و سفر ناصری» (سفرنامه ناصرالدین شاه قاجار به کلاردشت و طالقان به سال 1301 قمری).
ایشان هم اکنون ضمن تدریس و پژوهش، مدیر گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است. جهت مطالعه برخی مقالات ایشان رجوع کنید به وبلاگ: http://dr-eftekhari.persianblog.ir
* * * * * *
اوج نقش آفرینی طالقان و ساوجبلاغ در عصر سلجوقیان است.
=بخش دوم=
مرز اسلام، لااله الاالله است اما عرب برای خودش مرز نژادی تراشیده بود یعنی هر کس که لحن و پدر و مادر و نژادش عرب است برتر از بقیه است. ایرانیان هم زود این را فهمیدند و بین ساسانی و اسلام عرب، شیعه را از هر دوی آنها بهتر دیدند و از همان سال های 30 تا 50 هجری یا بعد از فاجعه عاشورا، تکلیف خود را روشن کردند. به همین خاطر هم هست که بعضی از ناسیونالیست ها شیعه شدن ایرانی ها را به سبب رابطه فامیلی داشتن ما با امام حسین علیه السلام می دانند اما این حرف اصلا" درست نیست. این بحث یک بحث عقیدتی است چون اگر فامیلی باعث تشیع ماست پس باید رومی ها زودتر از ما طرفدار ناب امام زمان باشند بلکه به خاطر عدالتخواهی و... بود. منطق امام علی را ببینید که از زمین دو مشت خاک بر می دارند و می گویند عرب و عجم اینگونه اند و هیچ تفاوتی ندارند. همین تفاوت هاست که شما در لشکر مختار با زبان فارسی برخورد می کنید. چون خوب می دانید که در خیزش های اواخر بنی امیه و بنی عباس علاوه بر مذهبی بودن قطعا" مسایل سیاسی هم نقش داشته است یعنی همان اعتراض ایرانی ها به برخورد نژادی عربها.
در نیل همیشه جاری میراث
زنگ فروپاشی ملت‌ها چه وقت به صدا در می‌آید؟
دکتر حکمت‌الله ملاصالحی
استاد دانشگاه تهران و از مفاخر فرهنگی شهرستان ساوجبلاغ
بسیاری از وصف‌ها و تعریف‌ها و تعبیرهای متفکران و انسان پژوهان روزگار ما از انسان و شاخصه‌های انسانی او از بستر نیل همیشه جاری مواریث مدنی معنوی‌اش برگرفته شده است.
انسان را با هیچ شاخصه و صفتی با هیچ مفهوم و مضمونی با هیچ استعاره وتعبیری، منطقا" و مصداقا" مانع و جامع و ملموس و زنده‌تر از شاخصه وصفت و مفهوم و مضمون میراث تاریخ و فرهنگش نمی‌توان شناخت و فهمید و تعریف کرد. خوشه‌های تعاریف ارسطویی نیز درباره انسان از مزرعه‌های رنگارنگ همین میراث درو و چیده و خرمن شده است. بر همین سیاق بسیاری از وصف‌ها و تعریف‌ها و تعبیرهای متفکران و انسان پژوهان روزگار ما از انسان و شاخصه‌های انسانی او از بستر نیل همیشه جاری همین مواریث مدنی معنوی برگرفته شده است.
بی توقف در دیار اهل توقف
داریوش دوله
نویسنده وبلاگ ماز و راز
=بخش اول=
- توضیح نویسنده وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی: دوست عزیزم آقای «داریوش دوله» از اعضای فرهیخته انجمن ادبی «ستاک» شهرستان ساوجبلاغ است که به گواهی دوستان اهل فرهنگ، هم خوب می خواند و هم خوب می نویسد. یادداشت انتقادی زیر حاصل دقت ایشان در کتاب «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف طالقان» است. جهت آشنایی بیشتر با نوشته های ایشان رجوع کنید به وبلاگ «ماز و راز»: http://mazoraz.blogspot.com
درباره فراز پایانی یادداشت انتقادی «بی توقف در دیار اهل توقف» به اطلاع داریوش عزیز و خوانندگان محترم می رسانم که متاسفانه آقای سیدعلی تهرانی (کشمیری) نویسنده وبلاگ «حدائق ذات بهجت» بدون رعایت آداب نقد، سه پیام ارسالی بنده را تحریف کرده و برداشت های غلط خود را به نام بنده در بخش پیام های وبلاگش به نشانی: http://kashmiri.blogfa.com/comments/?blogid=kashmiri&postid=16&timezone=12642 درج کرده است...و اما در این مجال، صادقانه عرض می کنم که خود را بی نیاز از نقد دیگران نمی دانم و از دیدگاه های متفاوت اهل فرهنگ و اندیشه، خاضعانه استقبال می کنم.
- متن ایمیل آقای داریوش دوله به نویسنده وبلاگ ساوجبلاغ پژوهی: «حسین عزیز سلام، بی توقف اگر در روستای ایستا تاخته ام لازمه نگاه منتقدانه به متن است در دنیایی که جار مرگ مولفش از ابرها نیز برگذشته است، نوشتار پیوست بی تصویر و تصور چهره به چهره بودن با نویسنده ی کتاب نقش بسته است. باشد که رودربایستی و تعارف موجب دورویی و نیرنگ در پیوندها نگردد.» 26/ 6/ 1389.
* * * * * *
بی توقف در دیار اهل توقف
=بخش دوم=
مختصاتی که حسین عسگری نشانهگذاری کرده تا نشان بدهد که اینان تجدد ستیزند بر بسیاری از روستاهای دور و نزدیک کشور قابل انطباق است، گیرم که اهالی روستای ایستا به تعمد برق و آب لوله کشی و شناسنامه نخواهند، که اگر هم اکنون تغییر نظری بدهند و گاز و بهداشت و آموزش نوین بخواهند، آن قدرها هم تکنولوژی مورد نظر حسین عسگری دم دست نیست که یکی دوساله بتوانند به کاروان تجددی از آن دست بپیوندند، درحالی که هنوز در انواع و اقسام بخشهای خبری صبحگاهی و ظهر گاهی و شامگاهی و گاه به گاهی، بخشدار و فرماندار و استاندار و مجلس‌دار و دولتدار است که پروژهی شیرآب و تیر برق و پل و گذرگاه و راه آسفالته در فلان روستا و بهمان آبادی افتتاح میکند با این کرامات از گونهی یک پنجه و یک وجبی ما – بار دومی است که سر و کارمان به وجب زدن نوشتار حسین عسگری میافتد ولی هنوز قصدم از این کار را برملا نکردهام و همچنان قول پرداختن به آن در خطوط بعدی به قوت خود باقی است - که در چند خط اخیر آمد برای کفایت مذکراتی از این دست، به سبک آن کودک مثنوی می‌نویسم که والله با خلاصه کردن تجدد در تکنولوژی - آن هم از گونهی اِسقاطی و مستهلک شدهی از رده خارج ِ با عمری به درازای تاریخ تاسیسدار شاهنشاهی پهلوی اول - نه روستای ایستا و نه دیگر روستاهای ناایستای این مُلک و دیار، تجدد ستیز نمی‌توانند باشند، چرا؟، به خاطر همان که در چند خطی بالاتر آورده بودم، تجدد در اصل مقولهای شهری است.
بی توقف در دیار اهل توقف
=بخش سوم=
ظریفی گفته بود «دانهی فلفل سیاه و خال مهرویان سیاه/ هردو جان سوزند لیکن این کجا و آن کجا» ای شمایانی که خواننده کتاب حسین عسگری هستید و یا خواهید بود، شاید اگر حسین عسگری، به این نوشتار هم اجازهی انعکاس در وبلاگ خود را بدهد، روی سخن علاوه بر او با شماها نیز باشد که آیا میشود هم آن «فانوس آباد» نشین را تجدد ستیز خواند و هم آن جناب برقکار و متخصص انبردست به دست طالبان را؟؟ به راستی تند و تیزی این دو فلفل طالقانی و طالبانی یکی هستند؟ گفتار بالا فتح بابکی بود که به فتح الفتوح منجر شد، و سر قصه به درازا کشید، با امید به اینکه به غصه نیانجامد با طرح دو/سه تایی مطلب در ادامه، به بی توقفی و بتاخت رفتن در دیار اهل توقف پایان خواهم داد.
روستایی برای سادات
اورازان از جمله روستاهای سرسبز و بکر منطقه طالقان در شهرستان ساوجبلاغ است که تنها سیدزادگان حق سکونت درآن دارند. روستای اورازان مدفن دو امامزاده به نام های سید شرف الدین و سیدعلاءالدین از نوادگان امام محمدباقر علیه السلام است و اهالی این روستا نیز همگی سید زاده و از نوادگان این امامزاده ها هستند.
روستایی در طالقان، گریزان از مدرنیته نقد و بررسی کتاب «روستای ایستا: پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان» AHL-E-TAVAGHOF (THOSE AGAINST CHANGE) A Study on the Followers of Mirza Sadegh Tabrizi in Taleghan أهل التوقّف: بحث عن أصحاب المیرزا صادق المجتهد التبریزی فی طالقان ------------------------------------- با مطالبی از: دکتر حسین کیا، دکتر داریوش پیری، دکتر سعید دستگیری، محمد سعید جانب اللهی فیروزآبادی، حجت الاسلام سید ابراهیم سید علوی، مهراب حیدری، مهدی اصل زعیم، داریوش دوله، سیدعلی تهرانی، آیت معروفی، اسماعیل آل احمد، ماهنامه اخبار شیعیان، محمد مهدی توکلی، حسین عسگری و... جهت مطالعه گزارش ها، مقالات، نامه ها و نظرها رجوع کنید به:
